Πώς μας έβλεπαν οι ξένοι που έφθαναν το 1936 στο σταθμό Λαρίσης

10.25 πμ. Είναι η τακτική ώρα της άφιξης του Σεμπλόν.
Μέσα στον μικρό περίβολο του ¨λαρισαϊκού¨, οι ξένοι πού μας έρχονται από το εξωτερικό κάνουν την πρώτη τους γνωριμία με την ελληνική πρωτεύουσα, το κλεινόν άστυ της Παλλάδος.

Από το σημείο αυτό αρχίζουν οι εντυπώσεις τους, οι ενθουσιασμοί ή οι απογοητεύσεις τους.

Ιδού, λοιπόν, η εικόνα του σταθμού:

Ένας σταθμός ογδόης τάξεως ευρωπαϊκής κωμόπολης, σκοτεινός, μικρός, ακαλαίσθητος. Μια στενή πλατφόρμα. Το έδαφός της είναι σπαρμένο με πορτοκαλόφλουδες –το καλοκαίρι αντικαθίστανται με πεπονόφλουδες, καρπουζόφλουδες, τσαμπιά σταφυλιών κλπ. – αποτσίγαρα, αδειανά πακέτα τσιγάρων, και άλλα παντοειδή απορρίμματα. Φτυσίματα και φλέματα παντού -Ο Έλληνας φτύνει, ως γνωστόν, περισσότερο από κάθε άλλο λαό της Ευρώπης.

Ανάμεσα σε όλα αυτά τα πράγματα ο ξένος πρέπει να ανοίξει το δρόμο του και να προχωρήσει προς την έξοδο.

Κατά τα άλλα μέσα στο σταθμό επικρατεί απόλυτη τάξη και ηρεμία. Ο μόνος θόρυβος πού ακούει κανείς προέρχεται από τα μικρά καροτσάκια, πού πλησιάζουν τα βαγόνια για να πάρουν τις αποσκευές. Κάπου-κάπου επίσης από κανένα ηχηρό φίλημα μεταξύ ανθρώπων πού έχουν να ιδωθούν πολύ καιρό.

Προς την έξοδο βέβαια δεν διευθύνονται όμως μόνο οι επιβάτες των «σλήπινγκ-κάρ». Διευθύνονται επίσης και οι κοινοί θνητοί πού ταξίδεψαν με τα βαγόνια της τρίτης θέσης από τη Θεσσαλονίκη, τη Λάρισα και τους άλλους ενδιάμεσους σταθμούς, στους οποίους σταματάει το Σεμπλόν.

Έτσι οι σοβαροί και άψογοι στην εμφάνιση κύριοι, πού φρεσκοξυρίσθηκαν προτού να κατέβουν από το τραίνο, και οι κομψές κυρίες και δεσποινίδες, πού εγκατέλειψαν προσωρινά την ανία τους μέσα στο «σλήπινγκ», με την ελπίδα της προσθήκης μερικών νέων εντυπώσεων, στριμώχνονται στη στενή έξοδο μαζί με τον καραγκούνη της Θεσσαλίας και τον χωρικό από την Θήβα και την Λεβάδεια, πού διανυκτέρευσε με ψωμί και σκόρδο, και πού μόλις άπαξ της εβδομάδος επιτρέπει στο ξυράφι του κουρέα να θωπεύσει την άγρια και πυκνή σαν λόχμη τριχοφυΐα του προσώπου του.

Το θέαμα είναι οπωσδήποτε γραφικό και ενδιαφέρον. Το σκόρδο του Καραγκούνη, το άρωμα της κομψής κυρίας και η βαριά μυρουδιά του πούρου του μονυελοφορούντος κυρίου, μας δίνουν ένα μίγμα περίεργης οσμής πού ξεχύνεται στην πρωινή ατμόσφαιρα.

Αλλά εδώ, στην έξοδο, η τουριστική αστυνομία έχει βάλει το χεράκι της. Εάν το συχνό σκούπισμα της πλατφόρμας δεν είναι ικανό να την απαλλάξει από τις ακαθαρσίες πού σωριάζονται πάνω σε αυτή, πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι επικρατεί αρκετή τάξη κατά την αποβίβαση των ταξιδιωτών.
Οι κράχτες των ξενοδοχείων υπάρχουν βέβαια πάντα. Αλλά δεν πιάνουν από τον γιακά τον ξένο, για να τον οδηγήσουν στο ξενοδοχείο πού θέλουν -όπως συνέβαινε έως προχθές ακόμη. Σήμερα όλοι αυτοί οι συμπαθέστατοι βιοπαλαιστές –μαζεύονται κάθε πρωί, την ώρα της άφιξης του Σεμπλόν, περί τους είκοσι- είναι ευπρεπέστατα ντυμένοι και έχουν ως μόνο διακριτικό ένα υψηλού σχήματος πηλήκιο επάνω στο οποίον είναι κεντημένο το όνομα του ξενοδοχείου πού αντιπροσωπεύουν.

Σαν φρόνιμα παιδιά, αφήνουν τον πόλισμαν της υπηρεσίας να τους παρατάξει σε δύο σειρές στις δύο άκρες της εξόδου, και αρκούνται μόνο να φωνάζουν το όνομα του ξενοδοχείου τους καθώς οι ξένοι περνούν ανάμεσά τους:

-Οτέλ Γκράντ Μπρετάνι!
-Ακροπόλ Πάλας!
-Οτέλ Κοσμοπολίτ!
-Πάλας Οτέλ!
κλπ. κλπ.
Ο ξένος μπορεί να διαλέξει όποιο ξενοδοχείο θέλει. Κανένας δεν του φορτώνεται, κανένας δεν τον στενοχωρεί.

Στο εξωτερικό τώρα πεζοδρόμιο του σταθμού, με την συνοδεία του κράχτη του ξενοδοχείου πού διάλεξε ή και χωρίς αυτόν, μπορεί ο ξένος να σχηματίσει τις πρώτες του εντυπώσεις:

Μια υποψία πλατείας απροσδιορίστου σχήματος και μεγέθους.

Κάποτε την πλατεία αυτή την όριζε προς βορρά το άθλιο εκείνο συγκρότημα των παραγκών, πού για να κατεδαφισθούν χρειάσθηκαν να διεξαχθούν τόσοι αγώνες. Σήμερα οι παράγκες δεν υπάρχουν πια, αλλά στη θέση τους βρίσκονται σωροί από ακαθαρσίες.

Νοτιότερα υψώνεται ένα επίμηκες και στενό οικοδόμημα που περιτριγυρίζεται από άφθονη βλάστηση. Από το εσωτερικό του ακούγονται, συγκλονιστικότατοι, οι παθητικοί ήχοι ενός αμανέ… Το οικοδόμημα αυτό είναι τα περίφημα «Καλάμια», γνωστά σε όλους τους νυκτόβιους Αθηναίους.
Α! Ξεχάσαμε και κάτι! Κάθε Παρασκευή, υπάρχει και μία μικρή ατραξιόν: Η Λαϊκή Αγορά.

Θέαμα οπωσδήποτε ακατάλληλο για τους ξένους.

Αλλά ο επιβάτης του Σεμπλόν δεν έχει στη διάθεσή του πολύ χρόνο για να τον αφιερώσει στη συλλογή των πρώτων αυτών εντυπώσεων. Μπορεί να μη βιάζεται αυτός, βιάζονται όμως οι σοφέρ πού ανυπομονούν να τον παραλάβουν.
-Μουσιού… ταξί…ωτό…
-Μουσιού… ισί….αλλέ…οτέλ…
-Κύριος! Από δώ!… περάστε! Πρί-φίξ!…

Τα λόγια αυτά συνοδεύονται και με τις απαραίτητες χειρονομίες. Η γλώσσα αυτή είναι κοινή σε όλους τους λαούς της Γής. Και ο Έλληνας ταξιτζής, πού δεν είναι πολύγλωσσος όπως οι συνάδελφοι του άλλων κρατών, καταφεύγει σε αυτή για να γίνει κατανοητός.
Τα χέρια εγκαταλείπουν το βολάν, βγαίνουν έξω από το παραθυράκι- η Αστυνομία δεν επιτρέπει στους σοφέρ να κατέβουν από την θέση τους-διαγράφουν κύκλους εις το κενό, δείχνουν τα καθίσματα του αυτοκινήτου, κάνουν την χαρακτηριστική χειρονομία της φευγάλας και καραδοκούν την παραμικρή κίνηση στο πρόσωπο του ξένου, για να ξαναπιάσουν πάλι το βολάν και να οδηγήσουν θριαμβευτικά το αυτοκίνητο μπροστά του.
Ακούς όμως και φράσεις όπως:
-Ρε το κερατά! Τόση ώρα του φωνάζω και αυτός πάει αλλού!
Ή την άλλη:
-Ρε τούτοι είναι θεόστραβοι! Τους πάς το αυτοκίνητο μπρός στη μύτη τους, και αυτοί ψάχνουνε για άλλο, λες και εμείς φορτώσαμε σφαχτά για την αγορά.

Αλλά οι ξένοι μπορεί να ακούνε φράσεις ή να βλέπουν χειρονομίες, συνήθως όμως τα έχουν χαμένα. Γιατί όλες αυτές οι φωνές δεν προέρχονται από ένα ή δύο οδηγούς. Προέρχονται από πέντε, δέκα, είκοσι ταυτόχρονα.

Πραγματικά. Στη μικρή, προ του σταθμού του Λαρισαϊκού πλατεία, μαζεύονται την ώρα της άφιξης του Σεμπλόν δεκάδες ταξί πολυτελείας προς άγρα επιβατών. Όσα είναι τυχερά παίρνουν αγώγι. Τα άλλα ξαναγυρίζουν βραδυπορούντα προς την Ομόνοια.

-Εμπρός κύριοι, για την Ομόνοια! Φωνάζουν τότε οι σοφέρ. Και χωρίς πρόσθετο!. Κομμάτια να γίνει!…

Η κίνηση αυτή της μικρής, προ του σταθμού πλατείας, δεν διαρκεί όμως πολλή ώρα. Μισή ώρα μετά την άφιξη του τρένου τα πάντα έχουν ξαναγυρίσει στη συνηθισμένη ηρεμία τους. Τα ταξί φεύγουν, οι κράχτες των ξενοδοχείων επίσης, είτε με πελάτες, είτε με κατεβασμένα μούτρα.
Χωρίς τις πορτοκαλόφλουδες, τα αποτσίγαρα και τα φτυσίματα κανείς δεν θα μπορούσε να υποπτευθεί ότι πριν από λίγα λεπτά ακόμη είχε κάνει την άφιξη του από την Ευρώπη αυτό το μεγαθήριο με τη βαριά και βραχνιασμένη φωνή.

Αλλά ας παρακολουθήσουμε τους ξένους μας στο δρόμο τους προς το ξενοδοχείο.

Πόσες εντυπώσεις! Και όμως… δεν προφθάνουν να σχηματίσουν καμία, απολύτως καμία! Ούτε από την οδό Αγίου Κωνσταντίνου, ούτε από τη πλατεία της Ομονοίας, ούτε από την οδό Σταδίου ή Πανεπιστημίου, πού τις διασχίζει το ταξί, του οποίου επιβαίνουν, με ελιγμούς, στροφές και ταλαντεύσεις…
Η μόνη εντύπωση με την οποία πατούν το πόδι τους στο πεζοδρόμιο του ξενοδοχείου της Μεγάλης Βρετανίας ή του Ακροπόλ Πάλας είναι ότι σώθηκαν από βέβαιο θάνατο!

Δεν πρόκειται για καμιά υπερβολή. Ποτέ άλλοτε δεν είχαν ασφαλώς αισθανθεί την προσέγγιση της τελευταίας τους στιγμής, όσο κατά τη διάρκεια αυτής της διαδρομής. Διότι –κακά τα ψέματα- εδώ τα αυτοκίνητα δεν τρέχουν απλώς. Εφορμούν το ένα εναντίον του άλλου, κατορθώνοντας ως τόσο, να μη συντρίβονται και να εξέρχονται στο τέλος σώα και αβλαβή από τον πρωτότυπο αυτό αγώνα.

Σε κάθε περίπτωση όμως η άφιξη στο ξενοδοχείο αποτελεί πάντοτε για τον ταλαιπωρημένο από το ταξίδι ξένο ένα ευτυχές γεγονός. Δεν έχει τώρα παρά να φρεσκαριστεί και να αρχίσει τις βόλτες του στα αξιοθέατα της πόλης.

Θωμάς Σιταράς, Αθηναιογράφος- Συγγραφέας, FB: Σιταράς Θωμάς