Μπορεί λίγοι να γνωρίζουν το όνομά του, εκατομμύρια σπίτια σε όλον τον κόσμο, όμως, σίγουρα έχουν ένα έπιπλο με την υπογραφή του.
Ο εμπνευστής του «δημοκρατικού ντιζάιν», όπως ο ίδιος έχει πει για τον εαυτό του, αλλά και ένας από τους πλουσιότερους επιχειρηματίες, για τον οποίο η υπουργός Εξωτερικών της Σουηδίας είχε πει πως «έβαλε τη Σουηδία στον παγκόσμιο χάρτη» γεννήθηκε σαν σήμερα 30 Μαρτίου το 1926.
Δεν είναι άλλος από τον Ίνγκβαρ Κάμπραντ (Ingvar Kamprad), τον σουηδό επιχειρηματία που ίδρυσε την πολυεθνική εταιρεία επίπλων και οικιακού εξοπλισμού IKEA.
Και, ενώ η περιουσία του ανερχόταν στα 50 δισ. δολάρια, ο ίδιος προτιμούσε να είναι γνωστός για την τσιγκουνιά του και τον λιτό τρόπο ζωής του παρά για την τεράστια περιουσία του.
Ο Ίνγκβαρ Κάμπραντ γεννήθηκε στις 30 Μαρτίου 1926 στο Πιέτεριντ της επαρχίας Σμόλαντ της νότιας Σουηδίας από αγρότες γονείς. Ο πατέρας του Φέοντορ Κάμπραντ είχε γεννηθεί στη Γερμανία και μετανάστευσε στη Σουηδία με την οικογένειά του σε νεαρή ηλικία.
To επιχειρηματικό του ταλέντο άρχισε να ξεδιπλώνεται στην ηλικία μόλις 5 ετών, πουλώντας σπίρτα στη γετονιά και αργότερα χριστουγεννιάτικες κάρτες, μολύβια και στυλό, ενώ στο σχολείο δεν διακρινόταν για τις επιδόσεις του, καθώς ήταν δυσλεξικός και δυσκολευόταν. Μέχρι τα έντεκά του είχε επεκτείνει την επιχείρησή του, προσφέροντας πλέον από σπόρους και ψάρια έως χριστουγεννιάτικα στολίδια. Σύντομα, η επιχείρησή του, που πλέον στεγαζόταν σε μια καλύβα στον κήπο του σπιτιού του, πουλούσε μέσω καταλόγου ό,τι μπορεί να φανταστεί κανείς.
Η ίδρυση της ΙΚΕΑ
Και, μπορεί ο πατέρας του να τον αποκαλούσε τεμπέλη γιατί δεν σηκωνόταν χαράματα να αρμέξει τις αγελάδες, ο άνθρωπος αυτός, όμως, ίδρυσε την IKEA, όταν ήταν μόλις 17 ετών. Το όνομα της της εταιρείας προήλθε από τα αρχικά του ονοματεπωνύμου του και από τα αρχικά γράμματα της τοποθεσίας του πατρικού αγροκτήματος (Έλμταριντ) και του χωριού (Αγκούναριντ), όπου μεγάλωσε.
Το πρώτο κατάστημα Ikea άνοιξε το 1953. Την εποχή εκείνη -δεκαετία του 1950- στη Σουηδία έκλεισαν περίπου 50.000 φάρμες και τα επόμενα χρόνια χτίστηκαν 1.000.000 διαμερίσματα, για να στεγάσουν εκείνους που εγκατέλειπαν την αγροτική ζωή. Σε αυτούς τους καταναλωτές απευθύνθηκε ο δαιμόνιος επιχειρηματίας, προσφέροντάς τους έπιπλα σε ιδιαίτερα προσιτές τιμές, χρησιμοποιώντας το μοντέλο λειτουργίας για το οποίο η Ikea είναι διάσημη μέχρι και σήμερα. Οι πελάτες μπορούσαν να δουν από κοντά τα έπιπλα στην έκθεση, αλλά έπρεπε να τα παραλάβουν μόνοι τους από τις αποθήκες, αφού η παρουσία των εργαζόμενων περιοριζόταν στα ταμεία.
Όταν οι ανταγωνιστές του προσπάθησαν να μποϊκοτάρουν την εταιρεία για τις χαμηλές της τιμές, μέσω των εγχώριων προμηθευτών, ο Κάμπραντ απάντησε με τη δημιουργία δικού του σχεδιαστικού και κατασκευαστικού τμήματος, καθώς και με τη σύναψη συμβάσεων με ξένους προμηθευτές.
Η ιδέα της συναρμολόγησης
Η εταιρεία άρχισε ν’ αναπτύσσεται ραγδαία από το 1956, όταν έγινε η πρωτοπόρος στα έπιπλα επίπεδης συσκευασίας, που είχαν σχεδιαστεί για να συναρμολογούνται στο σπίτι. Η ιδέα ήταν του Κάμπραντ, όταν παρακολουθώντας έναν εργαζόμενο ν’ αφαιρεί τα πόδια από ένα τραπέζι για να το χωρέσει μέσα στο αυτοκίνητο ενός πελάτη, συνειδητοποίησε ότι η εξοικονόμηση χώρου σημαίνει εξοικονόμηση χρημάτων.
Η ιδέα ήταν του Κάμπραντ, όταν παρακολουθώντας έναν εργαζόμενο ν’ αφαιρεί τα πόδια από ένα τραπέζι για να το χωρέσει μέσα στο αυτοκίνητο ενός πελάτη, συνειδητοποίησε ότι η εξοικονόμηση χώρου σημαίνει εξοικονόμηση χρημάτων. Από τη στιγμή που ο αγοραστής θα έκανε μόνος του τη συναρμολόγηση, η εταιρεία μπορούσε να διαμορφώσει ακόμα χαμηλότερες τιμές. Η αντιστροφή της παραδοσιακής παραγωγικής διαδικασίας ήταν το επόμενο βήμα. Έτσι, ενώ όλες οι εταιρείες ορίζουν την τελική τιμή πώλησης ενός προϊόντος λαμβάνοντας υπόψη το κόστος παραγωγής του, η Ikea πρώτα σκέφτεται πόσο θέλει να το πουλήσει και μετά φροντίζει ώστε η κατασκευή του να ανταποκρίνεται σε αυτόν τον στόχο.
Το πρώτο κατάστημα λιανικής
Τα νέα είδη επίπλων μείωσαν δραματικά το κόστος εργασίας και αποστολής κι επέτρεψαν στους πελάτες να μεταφέρουν εύκολα τα εμπορεύματα στο σπίτι. Το συμπαγές μέγεθος των συσκευασμένων εμπορευμάτων σήμαινε επίσης ότι τα αντικείμενα μπορούσαν ν’ αποθηκευτούν στο σημείο πώλησης αντί σε μία αποθήκη κι έτσι το 1958 άνοιξε το πρώτο κατάστημα λιανικής της ΙΚΕΑ, σύμφωνα με το sansimera.gr.
Ακολούθησαν καταστήματα ΙΚΕΑ, αρχικά σε αρκετές χώρες της Δυτικής Ευρώπης και αργότερα σε άλλες περιοχές. Τα επόμενα 50 χρόνια, σχεδόν 300 καταστήματα IKEA με το χαρακτηριστικά έντονο μπλε και κίτρινο χρώμα (τα χρώματα της σουηδικής σημαίας) άνοιξαν σε όλο τον κόσμο και από το 1999 και στην Ελλάδα. Τα καταστήματά της, εκτός από τους χιλιάδες κωδικούς, διέθεταν επίσης παιδικούς χώρους κι εστιατόριο.
Το 2000 η ΙΚΕΑ επεκτάθηκε στο διαδίκτυο, αυξάνοντας εντυπωσιακά τον τζίρο της. Ο ετήσιος κατάλογος των προϊόντων της ήταν πιο πολυτυπωμένο έντυπο στον κόσμο με εκδόσεις σε περισσότερες από τριάντα γλώσσες.
Πάμπλουτος τσιγκούνης
Ο Κάμπραντ αναδείχτηκε σε έναν από τους πλουσιότερους ανθρώπους στον κόσμο στις αρχές του 21ου αιώνα. Ήδη όμως από το 1976 ζούσε στην Ελβετία για φορολογικούς λόγους έως το 2014, οπότε επέστρεψε στη Σουηδία και ανέθεσε τη διεύθυνση της IKEA στους τρεις γιους του από τον δεύτερο γάμο του.
Ήταν γνωστός για την τσιγκουνιά του, καθώς κυκλοφορούσε με ένα παλιό Volvo και στις αεροπορικές του μετακινήσεις ταξίδευε πάντα στην οικονομική θέση. Το ίδιο προέτρεπε να κάνουν για τα ανώτερα στελέχη της επιχείρησής του.
Όταν ο δήμαρχος της πόλης όπου γεννήθηκε τον κάλεσε στα αποκαλυπτήρια του αγάλματος που είχε στήσει προς τιμήν του, ο Κάμπραντ αρνήθηκε να κόψει την κορδέλα. Απλώς την έλυσε, τη δίπλωσε προσεκτικά και την επέστρεψε στον δήμαρχο, προτρέποντάς τον να την ξαναχρησιμοποιήσει!
Είναι γνωστό, επίσης, πως είναι ο μοναδικός που έβγαλε επίσημη διάψευση όταν κάποιο περιοδικό τον ανακήρυξε το 2004 σε πλουσιότερο άνθρωπο του κόσμου, υπολογίζοντας ότι η προσωπική του περιουσία είχε ξεπεράσει εκείνη του Μπιλ Γκέιτς και του Γουόρεν Μπάφετ.
Το 1998 έγραψε το βιβλίο «Η ιστορία της ΙΚΕΑ», που περιελάμβανε πολλές αυτοβιογραφικές πληροφορίες, κυρίως για τη συμμετοχή του σε ναζιστικές και φασιστικές ομάδες τη δεκαετία του 40, για την οποία ζήτησε δημόσια συγγνώμη.
Ο Ίνγκβαρ Κάμπραντ πέθανε στις 27 Ιανουαρίου 2018 στο Όλμχουλτ της επαρχίας Σμόλαντ της νότιας Σουηδίας, σε ηλικία 91 ετών.
