Πρόκληση αποτελεί για τους ασθενείς με λεύκη η διαχείριση της δερματοπάθειάς τους την άνοιξη, αφού τα συμπτώματά τους έχουν την τάση να παρουσιάζουν επιδείνωση και χρειάζονται ιδιαίτερη φροντίδα για να διατηρούνται υπό έλεγχο.
Η επιδείνωση αφ’ ενός είναι αισθητική, αφ’ ετέρου πρακτική. Το δέρμα γύρω από τις προσβεβλημένες περιοχές αρχίζει να σκουραίνει ως αντίδραση στον ήλιο. Έτσι, οι λευκές κηλίδες γίνονται πιο εμφανείς.
Επιπλέον, τα ανοικτόχρωμα τμήματα του δέρματος είναι πιο ευαίσθητα στην ηλιακή ακτινοβολία και ευκολότερο να υποστούν εγκαύματα, εάν μείνουν απροστάτευτα.
Σε αντίθεση, όμως, με ό,τι θα περίμενε κανείς, δεν ενδείκνυται η πλήρης αποφυγή του ηλίου. Αυτή δεν θα ωφελούσε ούτε την πάθηση καθαυτή, αλλά ούτε και τον οργανισμό ο οποίος θα στερείτο τη βιταμίνη D που ήδη βρίσκεται σε χαμηλά επίπεδα στους ασθενείς με λεύκη.
Ει μη τι άλλο, η φωτοθεραπεία παίζει σημαντικό ρόλο στη θεραπεία της λεύκης, αναφέρει ο δερματολόγος-αφροδισιολόγος δρ Χρήστος Στάμου. Όπως εξηγεί, η ορθή προσέγγιση για τη διαχείριση των συμπτωμάτων των ασθενών είναι η ελεγχόμενη και υπό ιατρικές οδηγίες έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία. Αυτό είναι ιδιαιτέρως σημαντικό όταν ακολουθείται φωτοθεραπεία για τον έλεγχο των συμπτωμάτων.
Η έκθεση στον ήλιο πρέπει πάντοτε να γίνεται κατόπιν σωστής χρήσης του ενδεδειγμένου αντηλιακού.
Και σε νεαρούς ενήλικες
Η λεύκη είναι μία αρκετά συχνή δερματοπάθεια. Υπολογίζεται ότι προσβάλλει το 1-2% του γενικού πληθυσμού. Στους μισούς πάσχοντες, η έναρξη των συμπτωμάτων της παρατηρείται στην ηλικία των περίπου 20 ετών. Το 20% των ασθενών έχουν οικογενειακό ιστορικό της νόσου (πάσχει τουλάχιστον άλλο ένα μέλος της οικογένειάς τους).
Η λεύκη είναι μία αυτοάνοση πάθηση. Εκδηλώνεται όταν ο οργανισμός του ασθενούς καταστρέφει λανθασμένα τα μελανοκύτταρα. Είναι τα κύτταρα που παράγουν την χρωστική και ταυτοχρόνως φωτοπροστατευτική ουσία του δέρματος, την μελανίνη. Η απώλειά της έχει ως συνέπεια να αναπτύσσονται κηλίδες πιο ανοιχτού χρώματος από το υπόλοιπο δέρμα. Αυτές εμφανίζονται συχνότερα:
- Στο πρόσωπο και τα χείλη
- Στους καρπούς
- Στα χέρια
- Στα πόδια
- Στις περιοχές των γεννητικών οργάνων
Συνήθως οι κηλίδες εμφανίζονται ομοίως και στις δύο πλευρές του σώματος, εξηγεί ο δρ Στάμου. Το χρώμα τους εξαρτάται από το βαθμό απώλειας της μελανίνης σε κάθε σημείο του δέρματος. Συνεπώς, μπορεί να είναι διαφορετικό τόσο από κηλίδα σε κηλίδα όσο και εντός της ίδιας κηλίδας.
Σε ορισμένους ανθρώπους η απώλεια της μελανίνης είναι καθολική και επομένως το χρώμα του δέρματος ενιαίο. Αυτό σε πολλές περιπτώσεις ερμηνεύεται εσφαλμένως ως θεραπευμένη λεύκη.
Ερωτηματικό ο καρκίνος του δέρματος
Στους ανθρώπους με σκουρόχρωμο δέρμα οι κηλίδες που προκαλεί η λεύκη είναι εμφανείς καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους. Σε όσους, όμως, έχουν πιο ανοικτόχρωμο δέρμα, γίνονται πιο διακριτές όταν το υπόλοιπο δέρμα μαυρίζει από τον ήλιο.
Λόγω της έλλειψης μελανίνης, οι πάσχοντες είναι πιο ευάλωτοι στα ηλιακά εγκαύματα. Πιο ευαίσθητα είναι τα σημεία όπου το δέρμα είναι λεπτότερο. Επίσης, πέραν της αύξησης του μεγέθους των κηλίδων, μπορούν να γίνουν αιτία εμφάνισης νέων βλαβών.
Το ερώτημα για το αν οι πάσχοντες από λεύκη διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο καρκίνου του δέρματος, παραμένει υπό διερεύνηση.
«Έχοντας ως γενικό κανόνα ότι η έκθεση στις ακτίνες UVA και UVB είναι επιβλαβής για το δέρμα και αυξάνει τις πιθανότητες καρκίνου στον γενικό πληθυσμό, θα περίμενε κανείς ότι η συγκεκριμένη ομάδα ανθρώπων έχει ακόμα περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσει καρκίνο», λέει ο δρ Στάμου. «Έρευνες, όμως, δείχνουν ότι πράγματι ο κίνδυνος είναι υπαρκτός και σε όσους έχουν λεύκη, αλλά μικρότερος συγκριτικά με εκείνους που δεν πάσχουν από αυτήν».
Μία ολλανδική μελέτη, π.χ., έδειξε ότι οι πάσχοντες από λεύκη αντιμετωπίζουν 3 φορές μικρότερο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του δέρματος (συμπεριλαμβανομένου του μελανώματος). Η αιτία της συσχέτισης παραμένει άγνωστη. Αποκλείστηκε όμως το ενδεχόμενο να οφείλεται ο μειωμένος κίνδυνος στην ελαττωμένη έκθεση στον ήλιο ή στη λήψη μέτρων προστασίας εναντίον του.
Τι μπορείτε να κάνετε
Ό,τι κι αν συμβαίνει, οι πάσχοντες από λεύκη δεν πρέπει να φοβούνται την άνοιξη και το καλοκαίρι, τονίζει ο δρ Στάμου. Προτιμότερο είναι να εκμεταλλεύονται την ηλιοφάνεια προς όφελός τους. Πώς μπορείτε να το επιτύχετε αυτό; Να τι συνιστά;
- Να εκτίθεστε στον ήλιο μόνο τις ώρες που οι ακτίνες του δεν είναι κάθετες στην επιφάνεια της γης. Δηλαδή μέχρι τις 10:00 το πρωί και μετά τις 17:00 το απόγευμα.
- Να χρησιμοποιείτε πάντοτε αντηλιακά υψηλής προστασίας. Να προτιμάτε όσα χρησιμοποιούν ορυκτά (οξείδιο ψευδαργύρου ή τιτανίου) για να εκτρέψουν τις ακτίνες του ηλίου και όχι χημικά που μπορεί να προκαλέσουν ερεθισμούς.
- Να αλείφετε το δέρμα σας με αντηλιακό 20 λεπτά πριν εκτεθείτε στον ήλιο.
- Να επαναλαμβάνετε την επάλειψη ανά 2ωρο ή συχνότερα εάν ιδρώσετε ή κολυμπήσετε.
- Βεβαιωθείτε ότι αλείφετε ομοιόμορφα κάθε εκατοστό του δέρματός σας
- Τις υπόλοιπες ώρες να χρησιμοποιείτε καπέλα και γυαλιά ηλίου που προστατεύουν το δέρμα από την άμεση έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία. Να φοράτε επίσης μακριά, ελαφρά, άνετα ρούχα που καλύπτουν όλο το σώμα.
Για να έχετε υπό έλεγχο τη λεύκη, σημαντικό ρόλο παίζει και η διατροφή. Μελέτη στο Πανεπιστήμιο της Ουψάλα έδειξε ότι τροφές πλούσιες σε βιταμίνη Β12 και φυλλικό οξύ συμβάλλουν στην επαναμελάγχρωση μετά από έκθεση του δέρματος στον ήλιο. Το ίδιο και η λήψη διατροφικών συμπληρωμάτων με τις ίδιες βιταμίνες.
Η φωτοθεραπεία
Το πιο σημαντικό βήμα στον έλεγχο των συμπτωμάτων που προκαλεί η λεύκη είναι ο σταδιακός επαναχρωματισμός των κηλίδων πριν από την έκθεση στον ήλιο, επισημαίνει ο δρ Στάμου. Αυτό επιτυγχάνεται με φωτοθεραπεία με μονοχρωματικό φως στενού φάσματος. Η θεραπεία πραγματοποιείται με τη χρήση του ειδικού φωτός (λέγεται Excimer Light), εγκεκριμένου από την αρμόδια Αρχή των ΗΠΑ (τον FDA). Το φως ασκεί διπλή δράση:
- Καταστέλλει την επίθεση του οργανισμού εναντίον των μελανοκυττάρων του
- Ενεργοποιεί τη μετανάστευση των μελανοκυττάρων σε περιοχές όπου το δέρμα εμφανίζει κηλίδες, διεγείροντας τη σύνθεση μελανίνης σε αυτές
Έπειτα από 2-3 συνεδρίες ανά εβδομάδα, επί μερικές εβδομάδες, οι ασθενείς έχουν μικρότερη διαφορά χρώματος μεταξύ των κηλίδων και του υπόλοιπου δέρματος. Έχουν επίσης λιγότερες πιθανότητες εμφάνισης νέων κηλίδων με την έκθεσή τους στον ήλιο.
«Είναι μία εξαιρετική θεραπεία για τη λεύκη. Τα αποτελέσματά της γίνονται εμφανή μετά τη 10η συνεδρία και μπορεί να διαρκέσουν 1 χρόνο ή και περισσότερο, οπότε επαναλαμβάνεται», καταλήγει ο δρ Στάμου.
Φωτογραφία: iStock
