“Είμαστε σε έναν αέναο πόλεμο με τα κουνούπια”, δήλωσε χαριτολογώντας ο δρ. Conor McMeniman, επίκουρος καθηγητής μοριακής μικροβιολογίας και ανοσολογίας στη Σχολή Δημόσιας Υγείας Johns Hopkins Bloomberg και το Ερευνητικό Ινστιτούτο Ελονοσίας Johns Hopkins στη Βαλτιμόρη.
Είναι ένας πόλεμος που συχνά γίνεται θανατηφόρος: τα κουνούπια σκοτώνουν περισσότερους ανθρώπους από οποιοδήποτε άλλο ζώο καθώς μεταδίδουν ασθένειες όπως η ελονοσία, ο δάγκειος πυρετός και ο ιός του Δυτικού Νείλου.
Η επιστήμη πίσω από τα τσιμπήματα των κουνουπιών
Τις περισσότερες φορές, τα κουνούπια πίνουν νέκταρ και χυμούς φυτών. Αλλά όταν έρθει η ώρα για τα θηλυκά κουνούπια να παράγουν αυγά, χρειάζονται επιπλέον πρωτεΐνη, την οποία λαμβάνουν πίνοντας αίμα.
«Όταν ένα κουνούπι τσιμπάει, στην πραγματικότητα κολλάει τα μέρη του στόματός του στο δέρμα και ψάχνει να βρει ένα αιμοφόρο αγγείο», είπε ο δρ. McMeniman. Μόλις το εντοπίσει, ρουφάει τα ερυθρά αιμοσφαίρια και το πλάσμα.
Είναι προς όφελος του κουνουπιού να πίνει γρήγορα και μετά να φεύγει γρήγορα. Για να επιτευχθεί αυτό, “τα κουνούπια εγχύουν στο δέρμα ένα κοκτέιλ διαφορετικών πρωτεϊνών”, που λειτουργούν ως παυσίπονα και αντιπηκτικά που εμποδίζουν την πήξη του αίματος. Ο κνησμός και η ενόχληση από τα τσιμπήματα των κουνουπιών -αποτέλεσμα της φλεγμονώδους απόκρισης του σώματός μας σε αυτό το χημικό κοκτέιλ- έρχονται αργότερα, όταν ο… δράστης έχει ήδη δραπετεύσει.
Τι προσελκύει τα κουνούπια
Ο δρ. McMeniman λέει ότι μερικοί άνθρωποι είναι “μαγνήτες” κουνουπιών και το έχει τεκμηριώσει σε πρόσφατη μελέτη του στο περιοδικό Current Biology. Τα κουνούπια ανταποκρίθηκαν διαφορετικά στη σειρά των χημικών ουσιών που συνθέτουν το “μπουκέτο” μυρωδιάς του σώματος κάθε ατόμου και θεωρούν μερικά πιο “νόστιμα” από άλλα. Δυστυχώς, η αναζήτηση του τι κάνει μερικούς ανθρώπους ιδιαίτερα ελκυστικούς για τα κουνούπια δεν είναι απλή υπόθεση.
“Υπάρχουν διάφοροι παράγοντες που μπορεί να επηρεάσουν τη σύνθεση του φυσικού αρώματος του σώματός σας, όπως η διατροφή. Πολλά θα μπορούσαν να επηρεάσουν τους τύπους των μορίων που εκπέμπονται από το ανθρώπινο σώμα και επίσης να επηρεάσουν τη σύνθεση του μικροβιώματος που ζει φυσικά στο δέρμα μας”, είπε ο ίδιος.
Θα ήταν ωραίο απλώς να αντιγράψουμε το προφίλ οσμής των ανθρώπων που αποφεύγουν τα κουνούπια και να το πουλήσουμε ως σπρέι σώματος, αλλά αυτό δεν είναι ρεαλιστικό. “Προσπαθούμε ακόμα και σήμερα να κατανοήσουμε τη χημεία αυτής της διαδικασίας”, είπε.
Αν και οι ακριβείς λεπτομέρειες για τις μυρωδιές που ελκύουν τα κουνούπια εξακολουθούν να διερευνώνται από τους ερευνητές, υπάρχει ένα γενικό μοτίβο για την ικανότητα των εντόμων να μας βρίσκουν.
“Πρώτα σε μυρίζουν, μετά σε βλέπουν και μετά όταν είναι αρκετά κοντά, ίσως σε απόσταση ενός μέτρου, μπορούν πραγματικά να ανιχνεύσουν θερμικά σημάδια που διαχέονται από το δέρμα σου”, είπε ο δρ. McMeniman. Ένα από τα πιο σημαντικά αρώματα που έλκει τα κουνούπια από μακριά είναι το διοξείδιο του άνθρακα (CO₂), το αέριο που εκπνέουμε όταν αναπνέουμε.
“Τα περισσότερα κουνούπια έλκονται από CO₂ από μεγάλη απόσταση”, είπε και η δρ. Kristen Healy, αναπληρώτρια καθηγήτρια εντομολογίας στο State University της Λουιζιάνα και πρόεδρος της Αμερικανικής Ένωσης Ελέγχου Κουνουπιών. “Υπάρχουν πολλές μελέτες που δείχνουν ότι το CO₂ από την αναπνοή μας καθώς εκπνέουμε μπορεί να προσελκύσει τα κουνούπια”. Η θερμότητα του σώματος και ο ιδρώτας φαίνεται επίσης να παίζουν κάποιο ρόλο.
Με τα χρόνια, μια σειρά από επιστημονικές μελέτες έχουν επισημάνει πιθανά “κλειδιά” για το τι προσελκύει τα κουνούπια.
Ορισμένες έχουν δείξει ότι οι άνθρωποι που πίνουν μπύρα είναι πιο πιθανό να τσιμπηθούν, ενώ άλλες ότι ορισμένα χρώματα, όπως το κόκκινο, μπορεί να είναι εξαιρετικά ελκυστικά για τα κουνούπια.
“Θα ήταν πραγματικά χρήσιμο να κλιμακώσουμε αυτές τις μελέτες για να δούμε πόσο γενικά είναι αυτά τα ευρήματα σε διαφορετικούς ξενιστές”, είπε ο δρ. McMeniman. Μέχρι τότε, δοκιμάστε να μην φοράτε κόκκινα και να μην πίνετε μπύρα!
Πώς να αποτρέψετε τα τσιμπήματα των κουνουπιών
Ίσως ως αποτέλεσμα της πολυπλοκότητας και των άλυτων μυστηρίων γύρω από το τι έλκει τα κουνούπια, υπάρχουν αμέτρητες συσκευές και σπρέι που υπόσχονται να τα διώξουν μακριά. Κάποια gadgets με υπερήχους «δεν υποστηρίζονται απαραίτητα από αντίστοιχες έρευνες και είναι και σχετικά ακριβά στην αγορά», είπε η δρ. Healy. “Δεν θα εμπιστευόμουν ποτέ ένα προϊόν που λέει ότι είναι 100% αποτελεσματικό στο να σκοτώνει τα κουνούπια”.
Οι δρ. Healy και McMeniman προτείνουν πιο δοκιμασμένες μεθόδους:
“Η κάλυψη (με ρούχα) όσο το δυνατόν περισσότερο κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού είναι πολύ σημαντική και η εφαρμογή ενός εγκεκριμένου εντομοαπωθητικού είναι ό,τι καλύτερο μπορείτε να κάνετε”, είπε ο δρ. McMeniman. Για όσους προτιμούν τα φυσικά προϊόντα, συνιστά λάδι ευκαλύπτου-λεμονιού.
Για να κρατήσετε τα κουνούπια μακριά από το σπίτι, βεβαιωθείτε ότι τα παράθυρά σας είναι καλυμμένα και έχετε ανεμιστήρα ή κλιματιστικό να λειτουργεί τη νύχτα. Απομακρύνετε τα υπολείμματα νερού από κάθε σημείο γύρω από το σπίτι για να αποτρέψετε την εκκόλαψη των αυγών των κουνουπιών.
Συνολικά, δεν υπάρχει κάποια “μαγική” συνταγή που θα σας προστατεύσει 100% από τα τσιμπήματα των κουνουπιών. Όσο δελεαστικές και αν είναι οι πληροφορίες που προκύπτουν από διάφορες μελέτες, δεν υπάρχει κάποια απλή και απόλυτη λύση.
Τα κουνούπια είναι μέρος του φυσικού κόσμου και η αλληλεπίδραση μαζί τους είναι μέρος της συνύπαρξης στον πλανήτη μας. Πάρτε ένα καλό σπρέι λοιπόν και θυμηθείτε να το εφαρμόζετε όσο συχνά απαιτείται.
Πηγή: https://edition.cnn.com
