Το Μπέργκαμο είναι το νέο Μιλάνο

Επόμενος σταθμός είναι η μαγευτική Άνω πόλη, η οποία περιβάλλεται από τα μεσαιωνικά τείχη που έχουν ενταχθεί στον κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO, και τις τέσσερις πύλες της που οριοθετούσαν τα σύνορα της ενετικής επικράτειας. Φημίζεται για τα υπέροχα κτίρια, πραγματικά αρχιτεκτονικά κομψοτεχνήματα, που την καθιστούν μία από τις ωραιότερες πόλεις της Ιταλίας. Μπορείτε να την προσεγγίσετε με το ιστορικό πορτοκαλί τελεφερίκ (funicolare) με εισιτήριο που στοιχίζει 2.50 ευρώ, με το λεωφορείο 1A Città alta, είτε με το αυτοκίνητο. Αν επιλέξετε το τελευταίο, προτιμότερο είναι να το αφήσετε κατά μήκος των τειχών στο Viale delle Mura καθώς στο λιθόστρωτο κέντρο της Άνω πόλης επιτρέπονται μόνο τα οχήματα των κατοίκων. Η απόσταση, πάντως, είναι σχετικά μικρή και αν έχετε διάθεση για περπάτημα μπορείτε να ανακαλύψετε όλη την ομορφιά της περιοχής με τα πόδια.

Σταδιακά όσο θα ανεβαίνετε θα αποκαλύπτεται η υπέροχη θέα προς την πεδιάδα που θα σας γοητεύσει. Αν, μάλιστα, η ατμόσφαιρα είναι καθαρή τότε είναι ορατό και το Μιλάνο, ακόμα και η Madonnina, το επιχρυσωμένο άγαλμα της Παναγίας που από τον ψηλότερο πυργίσκο της οροφής του Ντουόμο προστατεύει την πρωτεύουσα της Λομβαρδίας. Δεκάδες καταστήματα, μικρά καφέ, ο υπέροχος φούρνος Il Fornaio στην Via Bartolomeo Colleoni 3 που καθημερινά ετοιμάζει την πιο γευστική βιτρίνα με αναρίθμητα κομμάτια πίτσας, τα επιβλητικά κτίρια του παλιού Δημαρχείου, της Βιβλιοθήκης με σπάνια χειρόγραφα και βιβλία, το παράρτημα του Πανεπιστημίου του Μπέργκαμο. Αυτά και άλλα πολλά θα συναντήσετε στη βόλτα σας στην Άνω πόλη.

Buon appetito!

Η κουλτούρα μίας πόλης ξεδιπλώνεται και μέσα από τη κουζίνα της. Στο Μπέργκαμο οι γαστρονομικές επιλογές είναι αναρίθμητες και δεκάδες είναι τα εστιατόρια που προσφέρουν μοναδικές γευστικές εμπειρίες. Ο πρώτος σταθμός αυτού του ταξιδιού είναι το Il Circolino σε ένα στενό λιθόστρωτο δρομάκι στην Άνω πόλη που ούτε φαντάζεσαι ότι κρύβει ένα εστιατόριο. Στην οδό Vicolo Sant’Agata, 19, λοιπόν, βρίσκεται το Circolino σε ένα κτίριο που αρχικά ήταν μοναστήρι, στη συνέχεια έγινε φυλακή και πλέον υποδέχεται δεκάδες πεινασμένων ταξιδιωτών και ντόπιων. Αν ο καιρός το επιτρέπει βγείτε στην αυλή με το αγιόκλημα και τα τραπέζια με τα κεραμιδί τραπεζομάντηλα και δοκιμάστε παραδοσιακά πιάτα όπως καζοντσέλι, πολέντα ή μία από τις νόστιμες πίτσες. Αν οι καιρικές συνθήκες δεν είναι ευνοϊκές θα έχετε την ευκαιρία να γευματίσετε στον εσωτερικό χώρο παρατηρώντας παράλληλα τις εξαιρετικές τοιχογραφίες που κοσμούν τις οροφές του. Είτε πρόκειται για μεσημεριανό είτε για βραδινό, εδώ το γεύμα θα σας μείνει αξέχαστο χάρη στις αυθεντικές παραδοσιακές γεύσεις, τις πλούσιες μερίδες, τα φρέσκα προϊόντα από ντόπιους παραγωγούς, τους οποίους επιλέγει με προσοχή ο συνεταιρισμός που διευθύνει το εστιατόριο.

Να θυμάστε ότι οι Ιταλοί το μεσημέρι τρώνε γύρω στις 13:00 και συνήθως εκείνη την ώρα είναι δύσκολο να βρεθεί ελεύθερο τραπέζι, επομένως είναι προτιμότερο να κάνετε κράτηση λίγες ώρες νωρίτερα. Αν η σκέψη να περπατήσετε ως την Παλιά πόλη φαντάζει άθλος, τότε επιλέξτε να γευματίσετε στο Ol Giopì e la Margì που στεγάζεται σε κτίριο του 1700 στην ιστορική συνοικία («μπόργκο») στην οδό Μπόργκο Παλάτσο 27. Ιδρύθηκε το 1983 από τον Ίβαρ Φολιένι, ο οποίος πήγε κόντρα στην τάση της εποχής για τη «nouvelle cusine» επιμένοντας «μπεργκαμάσκικα». Επέλεξε να προωθήσει την τοπική κουζίνα, τα προϊόντα και τις παραδόσεις προτείνοντας πιάτα με πολέντα, αλλαντικά, τυριά και τρούφα. Έπειτα από 40 χρόνια η απόφαση αυτή αποδεικνύεται σοφή, αφού οι πελάτες το έχουν ανακηρύξει ένα από τα καλύτερα εστιατόρια της πόλης.

Οι τρεις… όρχεις του Κολεόνι

Ο Μπαρτολομένο Κολεόνι, από τους σπουδαιότερους κοντοτιέρους της Ιταλικής Αναγέννησης, είναι συνώνυμο του Μπέργκαμο. Ο μισθοφόρος, του οποίου η φήμη πέρασε τα ιταλικά σύνορα όταν το 1447 νίκησε τους Γάλλους στη μάχη του Δάσους Μαρένγκο, έχει μείνει στο μυαλό των Μπεργκαμάσκων ως ο πιο δυναμικός στρατηγός που γεννήθηκε στην πόλη. Ο Κολεόνι, οποίος έχει ταφεί σε παρεκκλήσι που φέρει το όνομα του στην Πλατεία του Ντουόμο (Piazza del Duomo) της Άνω πόλης δίπλα στο Ντουόμο τη Βασιλική της Σάντα Μαρία Ματζόρε, είναι γνωστός όμως και για το ξεχωριστό οικόσημό του.

Ο αστικός μύθος θέλει τον στρατηγό να είχε μία ανατομική ιδιαιτερότητα: Τρεις όρχεις. Εξάλλου, το επίθετό του προέρχεται από τη λατινική λέξη coleus, όρχις δηλαδή. Αλήθεια ή ψέμα το μόνο σίγουρο είναι ότι το οικόσημό του φέρει τρεις μορφές με ελλειπτικό σχήμα, οι οποίες μάλιστα κοσμούν τις μπρούτζινες πύλες του μαυσωλείου του. Ο Κολεόνι λέγεται ότι ήταν πολύ περήφανος για το έμβλημά του και είχε δώσει εντολή να τοποθετηθεί σε όλες του της κατοικίες. Οι ντόπιοι που επισκέπτονται το παρεκκλήσι πάντως δεν παραλείπουν να το χαϊδέψουν αφού λέγεται ότι φέρνει καλή τύχη. Το πιστεύουν σε τέτοιο βαθμό, μάλιστα, που από την πολλή τριβή είναι πάντα καλογυαλισμένο.

Για ένα espresso στην Piazza Vecchia

Μετά τη στενή επαφή με τον Κολεόνι απολαύστε τον πιο καλό καφέ της πόλης που βρίσκεται δύο βήματα από τη Βασιλική της Σάντα Μαρία Ματζόρε πάνω στην Παλιά Πλατεία, την περίφημη Piazza Vecchia που αποτελεί το σύμβολο της Άνω πόλης. Σύμφωνα, μάλιστα, με τον σπουδαίο Λε Κορμπυζιέ είναι μία από τις ομορφότερες πλατείες της Ευρώπης και «θα ήταν έγκλημα ακόμα και αν άλλαζε μία πέτρα της». Περιβάλλεται από μεσαιωνικά κτίρια και ένα σιντριβάνι του 1700 που βρίσκεται στην καρδιά της πλατείας. Βαδίστε πάνω στο ηλιακό ρολόι που κατασκευάστηκε το 1798 και είναι μοναδικό σε όλη τη χώρα καθώς δεν είναι η σκιά που υποδεικνύει τη θέση του ήλιου σε σχέση με τη γη, αλλά μία ακτίνα φωτός που διαπερνά μία οπή σε ένα χάλκινο δίσκο διακοσμημένο με έναν φλογερό ήλιο. Αφού θαυμάσετε από κοντά αυτό το αριστούργημα του Τζιοβάνι Αλμπρίτσι, κάντε μία στάση στο ιστορικό Caffè del Tasso με έτος ίδρυσης το 1476. Περάστε κάτω από την καμάρα της εισόδου του και ταξιδέψτε στο χρόνο. Παραγγείλτε ένα espresso και απολαύστε το όρθιοι στην ξυλόγλυπτη μπάρα του όπως όλοι οι Ιταλοί. Αν έχετε διάθεση για κάτι γλυκό ή αλμυρό το πλούσιο μενού του δε θα σας απογοητεύσει.

Η πόλη των Χιλίων

Η θέση της πόλης, ιστορικά, είχε στρατηγική σημασία καθώς συνόρευε με το Δουκάτο του Μιλάνου και τη Δημοκρατία της Βενετίας. Με την πτώση της Δημοκρατίας της Βενετίας το 1797, το Μπέργκαμο περιήλθε στην κυριαρχία του Ναπολέοντα. Μετά τη σύντομη γαλλική κυριαρχία, το έδαφος του Μπέργκαμο προσαρτήθηκε στην αυστριακή κυριαρχία, αποτελώντας μέρος του Βασιλείου Λομβαρδίας-Βένετο. Αυτή η ιστορική περίοδος για την Ιταλία και το Μπέργκαμο σηματοδοτείται από πολιτικές αλλαγές με το Μπέργκαμο να παίρνει το προσωνύμιο «Πόλη των Χιλίων» χάρη στους εθελοντές του -οι οποίοι στην πραγματικότητα ήταν 174- που συμμετείχαν στην Εκστρατεία των Χιλίων (La spedizione dei Mille) του Τζουζέπε Γκαριμπάλντι και οδήγησε στην Ιταλική Ενοποίηση. Μάλιστα, οι χίλιοι αποφάσισαν ότι τόπος συνάντησής τους θα είναι το ιστορικό Caffè del Tasso πριν την αναχώρησή τους για την εκστρατεία.

Η Γιαγιόι Κουσάμα από τη Νέα Υόρκη στο Μπέργκαμο

Στο Παλάτσο ντέλα Ρατζόνε (Palazzo della Ragione) θα πραγματοποιηθεί από τις 17 Νοεμβρίου ως τις 24 Μαρτίου 2024 η έκθεση της Γιαπωνέζας εικαστικού Γιαγόι Κουσάμα. Η ανατρεπτική 94χρονη «πριγκίπισσα των πουά» με τις sold out εκθέσεις της, θα εγκαταστήσει στην καρδιά της πόλης ένα από τα πιο εμβληματικά Infinity Mirror Room, το Fireflies on the Water, προερχόμενο απευθείας από τη συλλογή του Whitney Museum of American Art di New York. Η πιο «ινσταγκραμική» καλλιτέχνιδα, με τα εκατομμύρια likes, καλεί τους επισκέπτες να γίνουν μέρος του ψυχεδελικού της έργου. Σαν σε παραίσθηση ο χώρος φαντάζει, όπως μαρτυρά ο τίτλος του έργου της, ατελείωτος. Καθρέπτες, φώτα, νερό όλα συνθέτουν μία ονειρική διάσταση με στοιχεία από το μύθο του Νάρκισσου και το τοπίο της γενέτειρας της Κουσάμα.

Εκατοντάδες μικροσκοπικά φώτα LED που θυμίζουν πυγολαμπίδες, τρεμοπαίζουν από την οροφή αντανακλώντας στην επιφάνεια του νερού χαρίζοντας στιγμές ηρεμίας και μεταφέροντας τον επισκέπτη σε ένα σύμπαν όπου ο χρόνος δεν έχει καμία σημασία. Η εμπειρία του απείρου μαγεύει και αξίζει να τη ζήσετε. Αν έχετε ακόμα χρόνο για τέχνη απαραίτητος είναι ο σταθμός στην εντυπωσιακή Accademia Carrara με μόνιμες και περιοδικές εκθέσεις και σπουδαία έργα του Καραβάτζο, του Τιτσιάνο, του Ραφαέλο, του Μποτιτσέλι. Απέναντι ακριβώς από την ακαδημία βρίσκεται η Γκαλερί Μοντέρνας και Σύγχρονης Τέχνης του Μπέργκαμο, Gamec, με ατομικές και συλλογικές εκθέσεις έργων τέχνης.

Ο Αρλεκίνος, ο Τζοπίνο και το θέατρο στο Μπέργκαμο

Ο Αρλεκίνος και ο Τζοπίνο «γεννήθηκαν» στο Μπέργκαμο και αποτελούν τους πιο δημοφιλείς χαρακτήρες της τοπικής Κομέντια ντελ άρτε. Αναγνωρίζεται αμέσως από την πολύχρωμη φορεσιά του, είναι εύθυμος, αλλά και πονηρός, μαζί με τον φίλο του Μπριγκέλα χαλάει τα σχέδια του αφέντη του Πανταλόνε και είναι ερωτευμένος με την Κολομπίνα. Ο Αρλεκίνος είναι ο κλασικός απατεωνίσκος. Από την άλλη ο Τζοπίνο με την πονηρή έκφραση, την πρασινο-κόκκινη φορεσιά, το στρογγυλό καπελάκι είναι ο καλόκαρδος, απλός χωρικός που είναι έτοιμος να υπερασπιστεί τους αδύναμους. Οι δύο αυτοί ήρωες πρωταγωνιστούν στη μακρά θεατρική παράδοση της πόλης. Το Μπέργκαμο φημίζεται για το μεγαλοπρεπές Θέατρο Ντονιτζέτι και το Τεάτρο Σοτσάλε στο οποίο ανεβαίνουν παραστάσεις, όπερα και οπερέτες, πραγματοποιούνται συναυλίες και φεστιβάλ μουσικής που συνδυάζουν την πολιτιστική κληρονομιά με τη σύγχρονη δημιουργία.

Η Αταλάντη «βασίλισσα» στο Μπέργκαμο

Στο Μπέργκαμο φυσάει ελληνικός αέρας. Την είσοδο της πόλης κοσμεί ο Πύργος των Ανέμων που κατασκευάστηκε το 1907 έχοντας ως πρότυπο το Ωρολόγιο του Κυρρήστου, το μνημείο γνωστότερο ως Αέρηδες στους πρόποδες της Ακρόπολης. Το ελληνικό στοιχείο, όμως, κυριαρχεί και χάρη στη θεά Αταλάντη. Η ποδοσφαιρική ομάδα της πόλης που ιδρύθηκε το 1907 και κάθε Κυριακή κάνει εκατοντάδες χιλιάδες φιλάθλων να καρδιοχτυπούν πήρε το όνομά της από την ηρωίδα της ελληνικής μυθολογίας Αταλάντη, η οποία ήταν γνωστή για την ομορφιά αλλά κυρίως για την ταχύτητά της. Η περίφημη δρομέας, λοιπόν, ενέπνευσε τους ιδρυτές της ομάδας Atalanta και παρότι ήταν θνητή, για τους λάτρεις του ποδοσφαίρου του Μπέργκαμο έχει θεϊκές ιδιότητες. Γι’ αυτό, άλλωστε, την χαρακτηρίζουν «la dea», η θεά. Η ομάδα που το 1931 κινδύνευσε να χρεοκοπήσει εξαιτίας οικονομικών προβλημάτων, πλέον έχει εκτοξευθεί στη Serie A και χάρη στα μαγικά του προπονητή Τζαν Πιέρο Γκασπερίνι έφτασε μέχρι τα προημιτελικά του Champions League.

Χριστούγεννα στο Μπέργκαμο

Κατά τη χριστουγεννιάτικη περίοδο το Μπέργκαμο στολίζεται, φωτίζεται και αγκαλιάζει με θαλπωρή κατοίκους και επισκέπτες. Αρκεί μία βόλτα στο κέντρο της πόλης και συγκεκριμένα στο Πιατσάλε ντέλι Αλπίνι όπου είναι στημένα μικρά ξύλινα κουκλίστικα σπιτάκια από όπου μπορείτε να αγοράσετε τοπικά προϊόντα, χειροποίητες δημιουργίες, κεντήματα, κεραμικά, χριστουγεννιάτικα στολίδια, γλυκίσματα και αλμυρές λιχουδιές. Όσο για τα παιδιά θα έχουν τη χαρά να δουν από κοντά τον Άγιο Βασίλη, αλλά και την Σάντα Λουτσία, την τοπική αγία που μοιράζει δώρα. Φέτος η χριστουγεννιάτικη αγορά θα διαπνέεται από μία μοντέρνα αύρα καθώς θα πραγματοποιηθεί η υπαίθρια έκθεση Christmas Design με εγκαταστάσεις σε πλατείες και σημαντικά σημεία της πόλης. Μέσα από το παιχνίδι του φωτός και τα γλυπτά, οι καλλιτέχνες «παντρεύουν» την καινοτομία με την παράδοση δίνοντας την ευκαιρία στους επισκέπτες να βυθιστούν στη μαγεία των Χριστουγέννων μέσα από μοναδικές καλλιτεχνικές εμπειρίες.

Πριν αποχαιρετήσετε το Μπέργκαμο…

Λίγο πριν επιβιβαστείτε στο αεροπλάνο της επιστροφής μπορείτε να επισκεφθείτε τα καταστήματα που βρίσκονται στις αναχωρήσεις και να αγοράσετε τοπικά προϊόντα υψηλής ποιότητας από μικρούς παραγωγούς για να πάρετε μαζί σας ένα μικρό, αλλά γευστικό κομμάτι από το Μπέργκαμο, το οποίο κατέκτησε το βραβείο «Ευρωπαϊκή Περιφέρεια Γαστρονομίας» μαζί με τις περιοχές Μπρέσια, Μάντοβα, Κρεμόνα. Οι τέσσερις πόλεις αποτελούν μέρος του γαστρονομικού πρότζεκτ East Lombardy, το οποίο προωθεί τη «συνεργασία» οινογαστρονομίας, πολιτισμού και τουρισμού στοχεύοντας στη γαστρονομική και πολιτιστική αριστεία.

Πληροφορίες:

eastlombardy.it
visitbergamo.net
www.lacarrara.it
www.gamec.it
bergamobrescia2023.it