3 παραλίμνια χωριά της Ελλάδας: Κινηματογραφικά τοπία, φύση, γαστρονομία

Άγιος Γερμανός, Πρέσπες

Μπορεί να είναι από τους πιο μακρινούς προορισμούς της Ελλάδας για τους κατοίκους του Λεκανοπεδίου αλλά οι Πρέσπες, -Μικρή και Μεγάλη- είναι ένα μαγικό μέρος για το οποίο αξίζει να αφιερώσετε κάποιες παραπάνω μέρες ώστε να το γνωρίσετε από κοντά.

Χτισμένος σε υψόμετρο 1.050 μέτρων, σε ελάχιστη απόσταση από τη Μεγάλη Πρέσπα, ο Άγιος Γερμανός είναι από τα πλέον αναπτυγμένα τουριστικά χωριά της περιοχής, σίγουρα από τα πιο όμορφα χωριά όλης της Δυτικής Μακεδονίας. Διασχίζοντας το χωριό, που έχει χαρακτηριστεί διατηρητέος οικισμός, θα ξεχωρίσετε την ντόπια αρχιτεκτονική με σπίτια χτισμένα από πέτρα, ξύλο, χώμα και καλαμωτές, δηλαδή υλικά που οι άνθρωποι μπορούσαν να βρουν εύκολα στο φυσικό τους περιβάλλον παλαιότερα.

Στις γειτονιές του, θα νιώσετε να ταξιδεύετε πίσω στον χρόνο, όταν ο τόπος έσφυζε από ζωή, ενώ το εμβληματικότερο αξιοθέατο του χωριού είναι αυτό από το οποίο πήρε το όνομά του: ο βυζαντινός ναός του Αγίου Γερμανού με τον όμορφο τρούλο. Αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον έχουν και άλλα χωριά της περιοχής, όπως οι επίσης διατηρητέοι Ψαράδες, ο ερειπωμένος Μηλεώνας -με πλινθόσπιτα σπίτια- αλλά και η Μικρολίμνη -το μοναδικό χωριό στην Μικρή Πρέσπα ακριβώς δίπλα στη λίμνη, με γραφική προβλήτα και θέα το Βιδρονήσι. Ένα μικρό ακατοίκητο νησάκι στο οποίο καταφεύγουν πουλιά.

Ένα άλλο highlight της επίσκεψης στις Πρέσπες είναι η διάσχιση της ξύλινης πεζογέφυρας των 650 μέτρων που ενώνει τη Μικρή Πρέσπα με τον Άγιο Αχίλλειο, το μικροσκοπικό κατοικημένο νησάκι της λίμνης. Η γέφυρα φτιάχτηκε το 2000: έως τότε, πήγαινε κανείς εκεί μόνο με βάρκα ή περπατώντας πάνω στον πάγο, όταν ο χειμώνας ήταν βαρύς. Η πορεία επί της γέφυρας εντυπώνεται ως εμπειρία. Το τοπίο πανέμορφο και σπάνιο για τα ελληνικά δεδομένα. Ο φυσιολάτρης μπορεί να καθίσει σε ένα από τα παγκάκια της γέφυρας και απλά να το απολαύσει. Το συγκεκριμένο σημείο συγκεντρώνει ανθρώπους που έχουν το bird watching ως χόμπι από όλη την Ευρώπη. Στο ίδιο το νησάκι, θα μιλήσετε με τους ελάχιστους μόνιμους κατοίκους και θα θαυμάσετε τη βασιλική του Αγίου Αχιλλείου, ένα από τα σημαντικότερα βυζαντινά μνημεία της Ελλάδας το οποίο αν και σε ερειπιώδη κατάσταση, εντυπωσιάζει.

Μην παραξενευτείτε από τις μικρόσωμες αγελάδες που θα δείτε να βόσκουν αμέριμνες στα παραλίμνια λιβάδια των Πρεσπών ή στα ορεινά του Βαρνούντα. Πρόκειται για είδος της ελληνικής βραχυκερατικής φυλής βοοειδών, που παράγουν άπαχο κρέας εξαιρετικής ποιότητας και γεύσης. Οι μικρόσωμες αγελάδες με βάρος -όχι πάνω από 150 κιλά- ζουν από αρχαιοτάτων χρόνων στις Πρέσπες, αφομοιώνοντας ομαλά τις αλλαγές της φύσης και είναι πλήρως εγκλιματισμένα στην περιοχή. Το κρέας τους είναι νόστιμο με μεγάλη διατροφική αξία. Στον Άγιο Γερμανό και στο «Πρέσπειον» (Τηλ. 2385051442) δοκιμάσαμε μπιφτέκι από τα συγκεκριμένα μοσχάρια. Ένα γαστρονομικό ποίημα όπως και τα ντόπια λουκάνικα. Κλείνουμε την αναφορά μας στις Πρέσπες τονίζοντας ότι είναι σχεδόν εκ των ων ουκ άνευ όρος να έρθετε εδώ, έχοντας στις αποσκευές σας αθλητικά παπούτσια ή γαλότσες. Η περιοχή είναι πραγματικά ένας πεζοπορικός παράδεισος. Περισσότερα για αυτή την υπέροχη γωνιά της ακριτικής Ελλάδας μπορείτε να διαβάσετε εδώ.

Εκτός από τον γυναικείο συνεταιρισμό, στην περιοχή υπάρχει και μια γαστρονομική μοναδικότητα. Η Βεγορίτιδα είναι η μοναδική ελληνική λίμνη στην οποία ζει ο κορήγονος. Πρόκειται για ψάρι της οικογένειας των σολομοειδών, με πολύ νόστιμο κρέας πλούσιο σε Ω3, το οποίο -μέσω διαδικασίας εμπλουτισμού- ήρθε στη Βεγορίτιδα από τις λίμνες της Ελβετίας και της Τσεχίας δεκαετίες πριν το 1950 και κατάφερε να συμβιώσει άριστα με τον γηγενή πληθυσμό. Το μήκος του φθάνει έως και τα 50 εκατοστά και μπορείτε να τον απολαύσετε στα κάρβουνα ή στο τηγάνι.

Σημαντικό να ειπωθεί ότι η Άρνισσα μπορεί να αποτελέσει τη βάση σας και για επισκέψεις στο Χιονοδρομικό Κέντρο του Καϊμακτσαλάν το οποίο απέχει λιγότερο από 40 λεπτά με το αυτοκίνητο. Βέβαια, αν ο κύριος σκοπός της εκδρομής σας είναι τα χειμερινά σπορ ίσως είναι καλύτερα να επιλέξετε διαμονή στον πιο ορεινό Παλαιό Άγιο Αθανάσιο.

Δισπηλιό, Λίμνη της Καστοριάς

Γεμάτη φυσικές ομορφιές, αρχιτεκτονήματα και αξιοθέατα, η λίμνη της Καστοριάς και η ευρύτερη περιοχή κάνουν δύσκολο να ξεχωρίσεις κάποιο συγκεκριμένο σημείο της. Επιλέξαμε το Δισπηλιό, γιατί διαθέτει ένα πραγματικά μοναδικό χαρακτηριστικό. Ο επισκέπτης έχει μπροστά του μία εικόνα της ζωής της Νεολιθικής Εποχής, σε πραγματικές διαστάσει, και ταυτόχρονα την αίσθηση ότι το ρολόι του χρόνου γύρισε 7.500 χρόνια πίσω.

Η ανακάλυψη του παλαιολιθικού οικισμού έγινε τυχαία, όταν το 1932 κατέβηκε η στάθμη της λίμνης της Καστοριάς και αποκαλύφθηκαν τα απομεινάρια ξύλινων πασσάλων. Οι έρευνες στην περιοχή κράτησαν χρόνια και είναι από τις σημαντικότερες αυτού του είδους που έχουν πραγματοποιηθεί ποτέ στη χώρα, κυρίως διότι αυτός είναι ο πρώτος λιμναίος οικισμός που σκάφτηκε ποτέ στην Ελλάδα.

Ωστόσο, θα περνούσαν πολλά χρόνια μέχρι να αρχίσουν οι συστηματικές έρευνες στην περιοχή (1992, από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης). Πλέον, θεωρούνται σταθμός για την αρχαιολογία στην Ελλάδα και για την προϊστορική αρχαιολογία σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Ο οικισμός στο Δισπηλιό καθρεφτίζει έναν κόσμο παμπάλαιο, ο οποίος εκτείνεται πέρα από την πιο γνώριμή μας αρχαιότητα. Η χρονολόγηση των παλαιότερων ευρημάτων πιστοποιεί ότι οι όχθες της λίμνης της Καστοριάς πρωτοκατοικήθηκαν γύρω στο 7000 π.Χ., από ανθρώπους που πολιτισμικά βρίσκονταν στη Νεολιθική Εποχή.

Ο λιμναίος οικισμός, βέβαια, είναι νεότερος. Φαίνεται ότι δημιουργήθηκε γύρω στο 5600 π.Χ. και ότι διατηρήθηκε μέχρι και τα μέσα της 4ης χιλιετίας π.Χ. Στις ανασκαφές αποκαλύφθηκε ένας τρόπος ζωής βασισμένος στη μόνιμη εγκατάσταση, στην κτηνοτροφία και το ψάρεμα. Τα σπίτια είχαν μορφή καλύβας και είχαν φτιαχτεί από φθαρτά υλικά. Βρέθηκαν και αντικείμενα, όπως πήλινα κύπελλα, εργαλεία από πυριτόλιθο, υπολείμματα από πιρόγες κ.ά., τα οποία μας δίνουν πληροφορίες για την καθημερινή ζωή στη Λίθινη Εποχή.

Στα περίχωρα, τώρα, του Δισπηλιού, στις νότιες όχθες της λίμνης της Καστοριάς, στέκει η αναπαράσταση ενός οικισμού που βρισκόταν εκεί το 5620 π.Χ., για την οποία έχει καταβληθεί μέριμνα ώστε να εντάσσεται αρμονικά στο τριγύρω φυσικό περιβάλλον. Πρόκειται, όπως αναφέρθηκε, για ένα αξιοθέατο μοναδικό στη χώρα μας και ένα από τα σημαντικότερα και παλαιότερα του είδους του σε όλη την Ευρώπη.

Το σύγχρονο αρχαιολογικό πάρκο λειτουργεί καθημερινά από τις 9 το πρωί ως τις 5 το απόγευμα (Τηλ. 24670-21910) με επίκεντρο 8 καλύβες φυσικού μεγέθους, κατασκευασμένες πάνω σε πλατφόρμες με πασσάλους, πλάι στα νερά της λίμνης. Μέσα εκεί, θα δείτε και αντίγραφα των αντικειμένων που έχουν εντοπιστεί στις ανασκαφές. Τα πρωτότυπα φιλοξενούνται στο Μουσείο Δισπηλιού, το οποίο βρίσκεται στο σύγχρονο χωριό, λίγα χιλιόμετρα πιο πριν.

Για την αρχοντική Καστοριά της αρχιτεκτονικής, της μεγάλης παράδοσης σε τέχνες όπως η γουνοποιία και της ενδιαφέρουσας γαστρονομίας μπορείτε να διαβάσετε εδώ. Το Δισπηλιό απέχει 588 χιλιόμετρα από την Αθήνα, 183 χιλιόμετρα από τη Θεσσαλονίκη και 7 χιλιόμετρα από το κέντρο της Καστοριάς.