Τρεις από τις γυναίκες με τη μεγαλύτερη επιρροή στον κόσμο, οι Μισέλ Ομπάμα, Μελίντα Γκέιτς και Αμάλ Αλαμουντίν Κλούνεϊ είπαν στο BBC News ότι θέλουν να τερματίσουν τους γάμους παιδιών μέσα σε μια γενιά και ένωσαν τις δυνάμεις τους για να το πετύχουν
Η Mισέλ Ομπάμα, η Aμάλ Κλούνεϊ και η Mελίντα Φρεντς Γκέιτς ανακοίνωσαν πέρυσι μια συνεργασία μεταξύ των ιδρυμάτων τους για την καταπολέμηση του φαινομένου των παιδικών γάμων. Με τον τρέχοντα ρυθμό προόδου, ο ΟΗΕ έχει προειδοποιήσει ότι δεν θα εξαλειφθεί για 300 χρόνια. Ωστόσο, η πρώην πρώτη Κυρία, κυρία των ΗΠΑ, Μισέλ Ομπάμα, είπε στο BBC News: «Είναι ένα ζήτημα που μπορεί να λυθεί αύριο». Λυπάμαι», είπε η 26χρονη Λούσι, καθώς έπνιγε τα δάκρυα της. «Νιώθω συγκινημένη».
Η Λούσι βρισκόταν στη βιβλιοθήκη του γυμνασίου κοριτσιών Ludzi στην κεντρική περιοχή του Μαλάουι. Πράκτορες των μυστικών υπηρεσιών των ΗΠΑ στέκονταν έξω, κάτω από τα δέντρα του σχολικού χώρου. Μόλις είχε μιλήσει για τη σημασία της παραμονής των κοριτσιών στο σχολείο και γλίτωσε τη μοίρα του γάμου με πολύ μεγαλύτερους άντρες, προτού ξαφνικά την κυριεύσει η συγκίνηση. Γύρω από το τραπέζι, τρεις από τους πιο σημαντικές φιλάνθρωπους στον κόσμο – η Μελίντα Γκέιτς, η Αμάλ Κλούνεϊ και η Μισέλ Ομπάμα είχαν ακούσει ήσυχα την ιστορία της.
Σύμφωνα με τη ΜΚΟ, Girls Not Brides, το Μαλάουι έχει ένα από τα υψηλότερα ποσοστά παιδικών γάμων στην Ανατολική και Νότια Αφρική, με το 42% των κοριτσιών να έχουν ήδη παντρευτεί μέχρι την ηλικία των 18 ετών. Στην περιοχή Mchinji, όπου βρίσκεται το σχολείο θηλέων Ludzi, το 33% των κοριτσιών αναφέρεται ότι μένουν έγκυες πριν φτάσουν τα 18 και εγκαταλείπουν την εκπαίδευση.
Η Λούσι θα μπορούσε να ήταν ένα από αυτά τα κορίτσια. Ο πατέρας της την ήθελε να τελειώσει το σχολείο όταν ήταν 14 ετών, αλλά εκείνη αντιστάθηκε και αργότερα έγινε το πρώτο κορίτσι στο χωριό της που πήγε στο πανεπιστήμιο. Τώρα, με πτυχίο στην εκπαίδευση, είναι αρχηγός περιφέρειας για την AGE Africa, έναν οργανισμό που παρέχει υποτροφίες για ευάλωτα κορίτσια στο Μαλάουι, μια χώρα όπου η δευτεροβάθμια εκπαίδευση δεν είναι δωρεάν. Η Λούσι ήταν κάποτε μαθήτρια στο πρόγραμμα και τώρα βοηθά κορίτσια σαν τον εαυτό της.
Η μητέρα της είναι πολύ χαρούμενη για το επίτευγμά της, είπε η Λούσι, ο πατέρας της όμως λιγότερο. Είπε ότι εξακολουθεί να συνεννοείται με μια ανεξάρτητη κόρη. Η πρώην πρώτη κυρία των ΗΠΑ, που κάθεται στα αριστερά της Λούσι, μίλησε. «Θα στείλεις στον πατέρα σου ένα μήνυμα για μένα; Την επόμενη φορά που θα τον δεις, πες του ότι η Μισέλ και ο Μπαράκ Ομπάμα είναι τόσο περήφανοι για σένα και για τη γυναίκα που έγινες»
Αφού ανακοίνωσαν τη συνεργασία τους για την καταπολέμηση των παιδικών γάμων πέρυσι, οι 3 ισχυρές γυναίκες επισκέφτηκαν μαζί το Μαλάουι και τη Νότια Αφρική για να ενισχύσουν το έργο των οργανώσεων βάσης που εστιάζουν στο θέμα και να συναντήσουν κορίτσια και γυναίκες των οποίων η ζωή έχει επηρεαστεί.
Η οργάνωση της κυρίας Ομπάμα που εστιάζει στην εκπαίδευση, Girls Opportunity Alliance, είχε ήδη εντοπίσει ότι τα κορίτσια σε όλο τον κόσμο εγκατέλειπαν το σχολείο λόγω εγκυμοσύνης και γάμου εφηβικών. Η κυρία Κλούνεϊ εργαζόταν για να διασφαλίσει ότι τα κορίτσια στις αγροτικές κοινότητες γνώριζαν τα δικαιώματά τους και πολλά από τα έργα της κ. Μελίντα Φρεντς Γκέιτς είχαν επικεντρωθεί στη βελτίωση της υγειονομικής περίθαλψης – συμπεριλαμβανομένης της θεραπείας για κορίτσια που αντιμετωπίζουν επιπλοκές μετά τον τοκετό σε νεαρή ηλικία.
Όλες είναι παθιασμένες με την υπεράσπιση των δικαιωμάτων των γυναικών και των κοριτσιών, έτσι η συμμαχία τους φαινόταν φυσικό επακόλουθο. «Ήταν μια πραγματικά υπέροχη συνεργασία και φιλία μεταξύ των τριών μας», είπε η διεθνής δικηγόρος ανθρωπίνων δικαιωμάτων κυρία Κλούνεϊ στο BBC 100 Women. «Σε μια πρώιμη συνομιλία με το Ίδρυμα Gates, είπα: “Εργάζεστε για τη δικαιοσύνη των φύλων σε μαζική κλίμακα, αλλά κυρίως δεν χρησιμοποιείτε το νόμο ως εργαλείο. Εξετάζετε τα οικονομικά και ψάχνετε στην υγεία. Ίσως μπορούμε να κάνουμε μια συνεργασία;»
«Οι γυναίκες, νομίζω, εργάζονται φυσικά σε συλλογικότητες», είπε στο BBC. «Έχω μιλήσει με πολλές γυναίκες που είναι μεγαλύτερες από εμένα που τα κατάφεραν ως CEO ή CFO στην εταιρεία τους. Και λυπούμαστε που δεν το έκαναν σε συνεννόηση με άλλες γυναίκες. Δεν τράβηξαν και άλλες γυναίκες μαζί τους. Η γενιά της οποίας είμαστε μέρος – η Μισέλ και εγώ είμαστε ουσιαστικά στην ίδια ηλικία – θέλαμε να τους τραβήξουμε όλους μαζί μας.»
Σύμφωνα με τη Unicef, σήμερα ζουν 650 εκατομμύρια κορίτσια και γυναίκες που παντρεύτηκαν κάτω των 18 ετών και επί του παρόντος περισσότερα από 12 εκατομμύρια κορίτσια το χρόνο παντρεύονται με νόμιμες και παραδοσιακές τελετές σε όλο τον κόσμο. Η Νότια Ασία και η Υποσαχάρια Αφρική έχουν τα υψηλότερα ποσοστά παγκοσμίως, αλλά αυτό δεν είναι ένα ζήτημα μόνο στον παγκόσμιο νότο. Πέντε πολιτείες στις ΗΠΑ δεν έχουν ελάχιστη ηλικία γάμου, εφόσον συναινούν οι γονείς.
Ορισμένες χώρες, όπως το Μαλάουι, έχουν προοδευτικούς νόμους που θέτουν εκτός νόμου τον γάμο κάτω των 18 ετών, αν και αυτοί συχνά αντιμετωπίζουν μακροχρόνια πολιτιστικά εμπόδια. Τη Δευτέρα, μετά την επίσκεψη των τριών κυριών, ο πρόεδρος Lazarus Chakwera ανακοίνωσε περαιτέρω χρηματοδότηση για μια εθνική στρατηγική για τον τερματισμό των γάμων παιδιών. Μέχρι τώρα έχουν γίνει πολύ λίγες διώξεις.
Η κυρία Κλούνεϊ πιστεύει ότι η προσέγγιση είναι μια λύση. Το πρόγραμμα Waging Justice for Women χρηματοδοτεί την Ένωση Γυναικών Δικηγόρων του Μαλάουι, η οποία οργανώνει ειδικούς να ταξιδεύουν σε αγροτικές κοινότητες για να αναζητήσουν γυναίκες που αναζητούν βοήθεια. Περισσότερο από το 85% του πληθυσμού του Μαλάουι ζει σε χωριά, που βρίσκονται σε εκτάσεις γης που κυβερνώνται από αρχηγούς, ζουν σε καλύβες κάτω από δέντρα μπαομπάμπ, χιλιόμετρα μακριά από δρόμους και ηλεκτρισμό.
«Δημιουργήσαμε ένα δίκτυο κινητών κλινικών νομικής βοήθειας, που σημαίνει κυριολεκτικά, οτι υπάρχει ένα φορτηγό με δικηγόρους, και βγαίνουμε σε μια κοινότητα και λέμε στα κορίτσια: “Αυτά είναι τα δικαιώματά σας. Εάν χρειάζεστε δικηγόρο – δωρεάν – Για να σας προστατέψουμε, είμαστε εδώ. Αποδίδουμε δικαιοσύνη και λέμε «αγωνιζόμαστε» γιατί δεν μπορούμε να υποθέσετε ότι θα συμβεί», είπε η κυρία Κλούνεϊ. «Πρέπει να σχηματίσετε συμμαχίες και να πολεμήσετε ενάντια σε αυτού του είδους τις αδικίες με την αποφασιστικότητα που χρειάζεται για να κερδίσετε έναν πόλεμο».
Υπάρχει, ωστόσο, ανησυχία ότι αυτό το ζήτημα δεν έχει λύση, τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα. Σε μια έκθεση νωρίτερα φέτος, η Unicef είπε ότι οι γάμοι παιδιών αποτελούν πλέον το 19% όλων των γάμων, από 23% πριν από 10 χρόνια. Ωστόσο, πρόσθεσε ότι η εξάλειψη του παιδικού γάμου μπορεί να διαρκέσει περίπου 300 χρόνια.
«Αυτό είναι ένα επείγον ζήτημα», είπε η κυρία Ομπάμα. «Δεν έχουμε την πολυτέλεια να το αγνοήσουμε και να υποθέσουμε ότι μπορούμε να σημειώσουμε πρόοδο σε όλα τα άλλα μεγάλα πράγματα που προσπαθούμε να αντιμετωπίσουμε – φτώχεια, κλιματική αλλαγή, πόλεμος και τα υπόλοιπα – εκτός και αν τα καταφέρουμε σωστά μέχρι τα 50 % του πληθυσμού μας. «Είναι ένα ζήτημα που μπορεί να λυθεί αύριο. Εάν όλοι οι παγκόσμιοι ηγέτες συγκεντρωθούν και το έθεταν προτεραιότητα, δεν θα χρειαζόταν 300 χρόνια. Θα μπορούσε να συμβεί σε λιγότερο από μια γενιά»
Οι 3 γυναίκες με το κοινό όραμα επέλεξαν να επισκεφθούν το Μαλάουι επειδή κάθε ένα από τα προγράμματά τους υποστήριζε ήδη έργα στη χώρα. Η μορφή που θα πάρει η μακροπρόθεσμη συνεργασία τους είναι ακόμα υπό επεξεργασία, αλλά προς το παρόν οι γυναίκες λένε ότι θα στηρίξουν οργανισμούς της χώρας που συνεργάζονται με τις κοινότητες εδώ και χρόνια.
«Μεγάλης κλίμακας διεθνείς οργανισμοί που υποτίθεται ότι ασχολούνται με αυτό, όπως το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, όπως ισχυρές κυβερνήσεις, δεν τα καταφέρνουν», είπε η κ. Κλούνεϊ. «Έτσι νομίζω ότι η φιλανθρωπία και τα άτομα πρέπει να παίξουν μεγαλύτερο ρόλο».
