10 κορυφαία ελληνικά σπίτια του 2023

 

 

 

Κα-μα-ρα, aποκατάσταση κτιρίου στη Μάνη / Z-level. Ελένη Ζερβουδάκη
Χρόνος αποπεράτωσης: 2022
Το πυργόσπιτο “Μάινα” βρίσκεται στο Έξω Νύφη, έναν παραδοσιακό εγκαταλελειμμένο οικισμό της ανατολικής Μάνης με πέτρινους πύργους . Από τη θέση του , πάνω στο λόφο με θέα τους ελαιώνες και τη θάλασσα , ατενίζει το μανιάτικο τοπίο.
Αρχικά επρόκειτο για ένα ερειπωμένο μεγαλιθικό διώροφο κτίσμα του 18ου αιώνα, αποκομμένο από το δρόμο, με πρόσβαση από ένα λιθόστρωτο μονοπάτι. Το ερείπιο βρισκόταν μέσα σε ένα κήπο με ελιές, χαρουπιές και φραγκοσυκιές και περιβαλλόταν από μια βραχώδη “αγκαλιά ” με μια σπηλιά . Βασικά ζητήματα της μελέτης ήταν η δημιουργία διαλεκτικής σχέσης του κτίσματος με το ιστορικό πλαίσιο και η ένταξη της προσθήκης στο υπάρχον κτίσμα και στον ιστό του παραδοσιακού οικισμού. Στόχος του σχεδιασμού ήταν η λιτή αναστήλωση του πυργόσπιτου και η μετατροπή του σε χώρο φιλοξενίας αναδίδοντας το αρχέγονο πνεύμα του τόπου. Φωτογραφία: Μαριάννα Μπίστη

 

 

 

Seashore Rise / 314 Architecture studio
Χρόνος αποπεράτωσης: 2022
Το “Seashore Rise” είναι το νέο κτίριο κατοικιών του Αρχιτεκτονικού γραφείου 314, στην Αθήνα. Σε οικόπεδο 592,29 μ2, το γραφείο σχεδίασε ένα κτίριο που αποτελείται από τέσσερις κατοικίες που αναπτύσσονται σε έξι επίπεδα. Το έργο αυτό είναι ένα πείραμα όσον αφορά την τεχνική κατασκευής του αλλά και της σχέσης του με τον υπάρχοντα αστικό ιστό. Η χαρακτηριστική πρόσοψη είναι εμπνευσμένη από τη θάλασσα και τα κύματα, δίνοντας την αίσθηση μιας κίνησης στον κτιριακό όγκο και ταυτόχρονα εξασφαλίζοντας την ιδιωτικότητα των εσωτερικών χώρων. Τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό ένα λευκό ανακλαστικό φινίρισμα εφαρμόζεται κυρίως στα οργανικά στοιχεία. Φωτογραφία: Voumvakis Architecture Photography

 

 

 

Μονόλιθοι, Μάνη / Desypri & Messiaris architecture
Χρόνος αποπεράτωσης: 2021
Η κεντρική ιδέα του θέματος εμπνέεται από ένα ιδιαίτερο οικιστικό χαρακτηριστικό της Μάνης, τα Ξεμόνια. Τα Ξεμόνια, μοναχικοί πύργοι ή μικρά οικιστικά σύνολα έστεκαν μοναχικά στο τραχύ τοπίο της Μάνης, λειτουργώντας ως παρατηρητήρια ή καταφύγια. Οι λιθόκτιστοι πύργοι από μακριά μοιάζουν σαν ένα ακόμα στοιχείο του τόπου, σαν μονολιθικές εξάρσεις του εδάφους. Το οικιστικό συγκρότημα των δύο κατοικιών έρχεται να οργανώσει μια δυναμική χάραξη στο οικόπεδο που οριοθετεί τις θέσεις, τους χώρους στάθμευσής και τις εισόδους των κατοικιών. Τα σύγχρονα πυργόσπιτα αναπτύσσονται σε στενή σχέση με το φυσικό ανάγλυφο αποτελώντας όπως και στην παραδοσιακή Μανιάτικη αρχιτεκτονική, αναπόσπαστο στοιχείο του τόπου που της γέννησε. Η πέτρινη μάζα τους συμμετέχει σχεδιαστικά και δομικά στην διαμόρφωση των υψομετρικών διαβαθμίσεων και των ζωνών που αποτελούν τους ζωτικούς χώρους διημέρευσης των κατοικιών. Η σύνθεση ολοκληρώνεται με δυο δυναμικές εξάρσεις που εκφράζονται με την μορφή πύργων και αποτελούν το σημείο αναφοράς για κάθε κατοικία. Οι δυο κατοικίες δεν αναπτύσσονται ανεξάρτητα μέσα στο οικόπεδο αλλά αποτελούν ένα σύνολο δίνοντας από μακριά μια μοντέρνα επαν-ερμηνεία των παραδοσιακών ξεμονιών. Φωτογραφία: Γιώργος Σφακιανάκης

 

 

 

Λουριά / React architects, Kometka architecture studio
Υποψήφιο για Eυρωπαϊκά βραβεία αρχιτεκτονικής του 2024
Χρόνος αποπεράτωσης: 2021
Το οικόπεδο βρίσκεται στο νότιο τμήμα της Πάρου. Έχει νοτιοδυτικό προσανατολισμό στη μεγάλη πλευρά, με θέα στη θάλασσα, τον κόλπο της Αλυκής και την Αντίπαρο. Το κτίριο στηρίζεται στην πλαγιά του λόφου και προσαρμόζεται στην τοπογραφία και τη μορφολογία του εδάφους. Μεγάλοι εγκάρσιοι τοίχοι διαπερνούν την πλαγιά. Αυτοί οι τοίχοι σχηματίζουν τις πίσω αυλές και δίνουν συνέχεια στο εσωτερικό του σπιτιού προς το τοπίο. Οι χώροι που δημιουργούνται μεταξύ των τοίχων, ορίζουν την είσοδο, οργανώνουν τον κήπο, δίνουν χώρο για ένα υδάτινο στοιχείο και μια προστατευμένη αυλή.
Αυτοί οι χώροι ρέουν από το εσωτερικό και διαμορφώνονται από τους τοίχους. Οι τοίχοι είναι ορατοί μόνο από την ανατολική πλευρά του οικοπέδου- ως εκ τούτου, το σενάριο διαβίωσης αποκαλύπτεται κατά την είσοδο στην κατοικία. Ένα μονοπάτι τους διασχίζει, το οποίο συνδέει τις θεματικές ενότητες. Το μονοπάτι εκτυλίσσεται παράλληλα με το μονοπάτι στο εσωτερικό της κατοικίας, σχηματίζοντας θέα προς τη θάλασσα και τους χώρους διαβίωσης. Οι όγκοι του σπιτιού αναπτύσσονται προς τη θέα και προβάλλουν σε έναν χαμηλό πέτρινο τοίχο που σχηματίζει θέα προς τα δυτικά. Από τη μία πλευρά είναι σταθερά γαντζωμένοι στο έδαφος και από την άλλη μοιάζουν να αιωρούνται προς τη θέα και το φυσικό ανάγλυφο. Το ίδιο μοτίβο ακολουθούν οι ενδιάμεσες και οι μπροστινές αυλές – μπαλκόνια που στοχεύουν στη θάλασσα. Η είσοδος βρίσκεται στη βόρεια πλευρά του οικοπέδου και το υψηλότερο σημείο λειτουργεί ως πύλη εισόδου στην κατοικία. Τα πάντα είναι κρυμμένα πίσω από τον λευκό τοίχο με τα ελάχιστα ανοίγματα, ο οποίος καλωσορίζει τον επισκέπτη αποκρύπτοντας την εσωτερική διαρρύθμιση, καθώς και την πρόσοψη. Φωτογραφία: Panagiotis Voumvakis

 

 

 

Latypi residence / A31 Architecture Construction
Χρονιά αποπεράτωσης: 2022
Το γραφείο A31 του Πραξιτέλη Κονδύλη υλοποίησε ένα ημιυπόγειο συγκρότημα που βρίσκεται στην πλαγιά ενός λόφου στη Μύκονο. Με την ονομασία “κατοικία Λατύπη”, η προκύπτουσα δομή αποτελεί μια σύγχρονη παρέμβαση στο κυκλαδίτικο έδαφος, συνταιριάζοντας την παραδοσιακή αρχιτεκτονική με το φυσικό περιβάλλον. Με θέα τα νησιά Δήλος και Ρήνεια, σε ένα επικλινές οικόπεδο 4000 τ.μ., το υπέργειο τμήμα της κατοικίας εκτείνεται σε 120 τ.μ., ενώ το υπόγειο τμήμα έχει έκταση περίπου 130 τ.μ.. Με τα πανοραμικά παράθυρα πλήρους ύψους, η κατασκευή παρέχει ανεμπόδιστη θέα στο Αιγαίο και περικλείεται από το παρθένο έδαφος της πλαγιάς. Φωτογραφία: Yiannis Hadjiaslanis

 

 

 

Viglostasi / Block 722
Χρόνος αποπεράτωσης: 2023
Από μακριά, η κατοικία Viglostasi μοιάζει με παραδοσιακό νησιωτικό οικισμό, σκαρφαλωμένο σε βραχώδεις πλαγιές πάνω από τη Μεσόγειο Θάλασσα. Ωστόσο, πρόκειται για μια μοναδική, ιδιωτική εξοχική κατοικία, φωλιασμένη στην απομονωμένη, φυσική της τοποθεσία στο κυκλαδίτικο νησί της Σύρου. Ο δημιουργός του, το αρχιτεκτονικό στούντιο Block 722 με έδρα την Αθήνα, δημιούργησε τον ιδιαίτερο χαρακτήρα του σπιτιού αντλώντας έξυπνα από την τυπολογία των μικρών χωριών του Αιγαίου -μινιμαλιστικούς αστερισμούς χαμηλών όγκων, που συχνά βρίσκονται απλωμένοι στις πλαγιές των λόφων, κοιτάζοντας προς τη θάλασσα. Φωτογραφία: Ana Santl

 

 

 

Ξερολίθι / Sinas Architecture
Χρόνος αποπεράτωσης: 2019
Το γραφείο Sinas architects σε συνεργασία με την αρχιτέκτονα Μαρία Μαμούρα σχεδίασε ένα καλοκαιρινό σπίτι στο νησί της Σερίφου αντλώντας έμπνευση από τις “ξερολιθιές”, το τοπικό παραδοσιακό σύστημα κοντών πέτρινων τοίχων αντιστήριξης που δημιουργούνται για σκοπούς καλλιέργειας της γης, δημιουργώντας έτσι ένα κτίριο κατοικίας που δένει με το φυσικό περιβάλλον που το περιβάλλει σε βαθμό που να γίνεται αναπόσπαστο μέρος του.
Η Ξερολιθιά θα μπορούσε να είναι υπόσκαφο αλλά δεν είναι. Κι αυτό γιατί υπήρχε έντονη η επιθυμία στο συγκεκριμένο οικόπεδο να “εξαφανιστεί” το έργο ή αν προτιμάτε να είναι όσο το δυνατόν λιγότερο έντονη η παρουσία του. “Γιατί το συγκεκριμένο οικόπεδο και η περιοχή του Παλιού Αμπελιού στη Σέριφο έχει μια γλυκιά ηρεμία και σε ‘υποτάσσει’ το τοπίο σε τέτοιο βαθμό που δεν αισθάνεσαι άνετα να πεις “θα κοτσάρω ένα καινούργιο κτίριο σε αυτήν την ωραία πλαγιά”. Αυτό ήταν μια αφετηρία χωρίς να ξέρουμε πως θα το καταφέρουμε. Αυτό που ξέραμε ήταν ότι είχαμε σίγουρα κορεστεί από πολλά αρχιτεκτονήματα, πολλές κατοικίες που είχαμε ήδη κάνει και είχαν εξαντλήσει το όριο που έβαζε ο νόμος για την οικοδομική δραστηριότητα στα νησιά: μια αυστηρή επανάληψη του απόλυτα παραδοσιακού κτίσματος” μας είπε ο ιδρυτής και επικεφαλής του γραφείου Γιώργος Σίνας. Φωτογραφία: Yiorgos Kordakis

 

 

 

Ignatiou apartment / Point Supreme
Υποψήφιο για Ευρωπαϊκά βραβεία αρχιτεκτονικής του 2024
Xρόνος αποπεράτωσης: 2022
Μερικές φορές αντί να χαλάσεις αυτό που έχεις, αρκεί να το φτιάξεις και να το κάνεις “καινούργιο”. Και επίσης, δεν φέρνουν τα μεγάλα σπίτια την ευτυχία. Αυτά είναι μερικά από τα πράγματα που μας έμαθε το Ignatiou apartment των Point Supreme, υποψήφιο για τα Ευρωπαϊκά Όσκαρ αρχιτεκτονικής, τα βραβεία Mies Van De Rohe του 2024.
Στην παρουσίαση της ελληνικής υποψηφιότητας του γραφείου Point Supreme από την επιτροπή των ευρωπαϊκών βραβείων Mies Van De Rohe, διατυπώνονται τα εξής(η διατύπωση ανήκει στο γραφείο): “Μια πλήρης κατοικία που είναι εγκατεστημένη σε μόλις 22 m2 σε ένα δωμάτιο στην οροφή ενός υπάρχοντος κτιρίου, προωθεί την υιοθετημένη επαναχρησιμοποίηση και τη συμπαγή διαβίωση στο κέντρο της πόλης. Η ευελιξία, η συμπύκνωση και τα διάφορα οπτικά φίλτρα θολώνουν τη διάκριση μεταξύ εσωτερικού και εξωτερικού χώρου, αυξάνοντας ριζικά την αντίληψη του μεγέθους του σπιτιού και προωθώντας παράλληλα την υπαίθρια διαβίωση και την κοινωνική ζωή. Φωτογραφία:Filip Dujardin & George Messaritakis

 

 

 

Vacation house in an oliveyard, Mεγανήσι / Hiboux architecture 
Χρόνος αποπεράτωσης: 2022
Η κατοικία διαμορφώνεται ως ένα σύμπλεγμα από διάσπαρτους θολωτούς κτιριακούς όγκους και ένα τετραγωνικού κανάβου στέγαστρο που τους συνδέει, ανάμεσα στα 42 υπάρχοντα ελαιόδεντρα και πάνω σε αναβαθμίδες που συγκρατούνται από τις ξερολιθιές. Εκκινώντας από τις ποιμενικές κυκλικές πέτρινες κατοικίες που απαντώνται στην ύπαιθρο  (όπως στο χωριό Εγκλουβή της Λευκάδας) οι πέτρινοι όγκοι ακολουθούν την βαθμιδωτή διαμόρφωση του εδάφους παρακολουθώντας τα καμπύλα μοτίβα των ξερολιθιών. Κατ’ αυτόν τον τρόπο η προϋπάρχουσα κατοίκηση του τόπου υπηρετεί την ιδέα μιας νέας ανθρώπινης κατοίκησης υφασμένης ανάμεσα στις υπάρχουσες μη ανθρώπινες ζωντανές (δέντρα) ή μη-ζωντανές (πέτρες) οντότητες, με τη μικρότερη δυνατή διατάραξη. Κανένα από τα δέντρα δεν κόπηκε ούτε μετακινήθηκε. Φωτογραφία: Γιάννης Δρακουλίδης, Γιώργος Κονιδάρης

 

 

 

Eξοχικός κήπος με δωμάτιο στην Τζια / Alexandros Fotakis Αrchitects
Υποψήφιο για Ευρωπαϊκά βραβεία αρχιτεκτονικής του 2024
Χρονιά αποπεράτωσης: 2022
Ο κήπος βρίσκεται σε μια από τις κεντρικές κοιλάδες του νησιού, στα όρια ενός αραιού δάσους βελανιδιάς. Αναπτύσσεται σε ύψος εκμεταλλευόμενος τη συστηματική χρήση από «όχτες», μία σειρά από λίθινους αναβαθμούς που τον δομούν σε οριζόντια επίπεδα που αλλού απλά επισκευάζονται και αλλού επαναπροσδιορίζονται χρησιμοποιώντας τα υλικά που ήδη υπάρχουν διάσπαρτα, συνεχίζοντας μια πρακτική αιώνων οργανώνοντας το τοπίο. Με ελάχιστες παρεμβάσεις, οι χωρικές ποιότητες και οι κινήσεις του κήπου οργανώνονται ως μια μεγάλη υπαίθρια οικία. Μικροί χώροι ανάπαυσης, ξέφωτά, σκαλοπάτια, περάσματα και μερικά νέα ενδημικά οπωροφόρα δέντρα βρίσκουν την θέση τους κατά την διάρκεια της κατασκευής. Μια νέα διαδρομή διασχίζει τον κήπο ακολουθώντας τα υπάρχοντα ίχνη και προσπαθεί περισσότερο να δώσει κατευθύνσεις, παρά να στρώσει μια συνεχή επιφάνεια.
Το δωμάτιο κρατά το αποτύπωμα του προϋπάρχοντος «σταυλιού» και την σχέση του με το τοπίο και ταυτοχρόνως οργανώνει το πλαίσιο για τις διακοπές μιας οικογένειας, προτείνοντας λύσεις για τις βασικές ανάγκες για μια λιτή διαβίωση στην ύπαιθρο. Ένα υπερυψωμένο κρεβάτι-αποθηκευτικός χώρος, ένας νεροχύτης-παράθυρο, μία εστία-πάγκος κουζίνας και ένα ανοιγόμενο λουτρό-ντουλάπα στο «κουτούντο» -τον εξωτερικό διαμπερή χώρο ανάμεσα στην οικία και την επόμενη αναβαθμίδα- που ξυπνά μνήμες του «μέρους» στον κήπο.
Το δωμάτιο με την θέση του, ορίζει δύο νέους εξωτερικούς χώρους. Έναν περίβολο και μια πίσω αυλή με διαφορετικές ποιότητες, σχέσεις με το τοπίο, προσανατολισμούς και σκιάσεις από τις βελανιδιές. Η αρχιτεκτονική του έκφραση χρησιμοποιεί ως βάση την τοπική γλώσσα εμπλουτίζοντας την με σύγχρονα στοιχεία και πρακτικές. Φωτογραφία: Alina Lefa