Προορισμοί αποκαλύπτονται σε όλο τους το μεγαλείο, σε 10 σπουδαία ταξιδιωτικά βιβλία
Ζεις το ταξίδι κάνοντάς το, αλλά καμιά φορά, και διαβάζοντάς το. Άνθρωποι που γύρισαν τον κόσμο κατέγραψαν γλαφυρά και μοναδικά τις εμπειρίες τους ανοίγοντάς μας παράθυρο σε προορισμούς που μπορεί να μην καταφέρουμε να δούμε ποτέ από κοντά.
Περιπετειώδη, γαλήνια, εξερευνητικά, εμπνευστικά, τα ταξίδια διαφέρουν το ένα από το άλλο. Ακόμα και αν μιλάμε για το ίδιο ακριβώς μέρος, καθένας και καθεμία το βιώνει διαφορετικά. Ακόμα κι αν επισκεπτόμαστε ξανά και ξανά τον ίδιο προορισμό, συνειδητοποιούμε κάθε φορά πόσο αλλιώτικος μάς φαίνεται, ανάλογα με τα συναισθήματα και την ψυχική μας κατάσταση. Το ταξίδι είναι τέχνη και τρόπος ζωής, ενώ η καταγραφή του μπορεί να είναι το ίδιο ή περισσότερο ενδιαφέρουσα από το βίωμά του. Γίνεται από προσωπική υπόθεση, οικουμενική ιστορία, αφορά ανθρώπους που αγαπούν να ζουν μαθαίνοντας και νιώθοντας, που επενδύουν σε εμπειρίες περισσότερο από ό,τι σε υλικά αγαθά.
Μέσα από δέκα σπουδαία ταξιδιωτικά βιβλία, τόποι αποκαλύπτονται σε όλο τους το μεγαλείο, και η ανάγνωσή τους μπορεί να μας εξασφαλίσει μια ματιά στο πώς ήταν πίσω στο χρόνο. Η ομορφιά τους φαντάζει άχρονη. Όπως λέει ο Οδυσσέας Ελύτης; «Έχω δεί πολλά καί η γή μες απ’ το νού μου φαίνεται ωραιότερη». Ναι, καμιά φορά αυτό ισχύει απολύτως και τα παρακάτω βιβλία αποτελούν μια ικανή απόδειξη αυτού του ποιητικού ισχυρισμού.
1. Η τέχνη του ταξιδιού, Αλαίν ντε Μποττόν, εκδόσεις Πατάκη
Εδώ, μάς συστήνεται η Μυθολογία του ταξιδιού: οι σκέψεις, οι προσδοκίες και οι συνειρμοί, οι αισθητικές προεκτάσεις των τοπίων, η συμμετοχή των αισθήσεων: από την μυρωδιά του αντηλιακού τα καλοκαίρια, μέχρι την κινηματογραφικότητα των motels και των ξενοδοχείων.
2. Μάνη, Πάτρικ Λη Φέρμορ, εκδόσεις Κέδρος
Ένας νέος Βρετανός, διωγμένος από σχολεία και πανεπιστήμια, μπάρκαρε μια νύχτα του 1933 με προορισμό το πλησιέστερο ολλανδικό λιμάνι. Από εκεί, γνώρισε μέρη της Ευρώπης και κατέληξε στη Μάνη, την οποία έμελλε να ερωτευτεί κεραυνοβόλα και να αγαπήσει βαθιά. Το βιβλίο είναι ένα μωσαϊκό ιστορικών γεγονότων, μύθων και εντυπώσεων. Το βλέμμα του Λη Φέρμορ είναι ανεπανάληπτο και, σχεδόν, διαμορφώνει τον τόπο για τον οποίο μιλά η ανάγλυφη γραφή του. Δεν είναι τυχαίο ότι ο συγγραφέας και περιηγητής τελικά αγόρασε, μαζί με την σύντροφό του, ένα πετρόκτιστο σπίτι στη Μάνη, χάρμα οφθαλμών. Ταξιδεύοντας, βρήκε το λιμάνι των ονείρων του-μαγικό.
3. Αrabia through the looking glass, Jonathan Raban (δεν κυκλοφορεί στα ελληνικά)
Διηγήματα μπολιασμένα με ιστορία αποτυπώνουν την μακρά και απολαυστική (όχι χωρίς δυσκολίες) περιπλάνηση του συγγραφέα στην Ιορδανία και την Υεμένη. Η μαγεία της αραβικής κουλτούρας σε όλο της το φάσμα-από την σοκαριστική πολυτέλεια μέχρι την ακραία φτώχεια -αποδίδεται με σπαρταριστό τρόπο. Κάποια στιγμή, θα είχε αξία αυτό το έργο να μεταφραστεί στα ελληνικά. Προς το παρόν, το βρίσκετε μέσω Amazon.
4. Journey to Portugal, Ζοζέ Σαραμάγκου
«Ο Ζοζέ Σαραµάγκου έγραφε βιβλία και άνοιγε πόρτες µέσα από τις οποίες πλησιάσαµε κουλτούρες, άλλους συγγραφείς και περνούσαµε στη ζωή µιας άλλης χώρας. Το ταξίδι δεν τελείωνε ποτέ», γράφει η Πιλάρ, η γυναίκα του Σαραμάγκου, του Νομπελίστα συγγραφέα. Από τα ομιχλώδη βουνά του βορρά μέχρι το νότιο θαλάσσιο τοπίο του Αλγκάρβε, τα ταξίδια του Σαραμάγκου είναι μια παθιασμένη επανακάλυψη της πατρίδας του. Δεν είναι, φυσικά, ένας τυπικός ξεναγός -αποφεύγει τα «αξιοθέατα» και προτιμά τα απομακρυσμένα, κρυμμένα μέρη και τις ομορφιές τους, όπως έναν ιστό αράχνης σε ένα ερημικό ξωκλήσι.
5. Τhe worst journey in the world, Αpsley Cherry Garrard, εκδόσεις Penguin
Η συναρπαστική ιστορία της αποστολής για την ανακάλυψη του Νότιου Πόλου από τον Ρόμπερτ Φάλκον Σκοτ καταγράφεται μοναδικά. Το 1922 κυκλοφόρησε αυτό το έργο και έναν αιώνα μετά διαβάζεται και απασχολεί. Οι Βρετανοί είχαν φθάσει δεύτεροι στο Νότιο Πόλο (τους είχε προλάβει η νορβηγική αποστολή), ενώ στην επιστροφή πέθαναν όλοι -εκτός από τον Garrard που έζησε για να περιγράψει διάφορες φριχτές σκηνές, θανάτους από την παγωνιά και αγωνία μέσα σε ένα σκηνικό κατάλευκο και κρύο. Βλέπετε, τα ταξίδια και οι περιπλανήσεις ανά τον κόσμο δεν έχουν μόνο ψυχαγωγικό και απολαυστικό χαρακτήρα.
6. Στην Παταγονία, Μπρους Τσάτουιν, εκδόσεις Χατζηνικολή
Το «κακό παιδί» της αγγλικής λογοτεχνίας, ο γεννημένος πλάνητας Μπρους Τσάτουιν, ανακάλυψε στην Παταγονία «τη μυρωδιά των παιδικών του χρόνων» κι έγραψε ένα από τα πλέον πολυδιαβασμένα, σήμερα, ταξιδιωτικά βιβλία το 1977. Έφθασε στο νοτιότερο σημείο της Αμερικής αναζητώντας απομεινάρια βροντόσαυρων και ανακαλύπτοντας μελαγχολικούς Ευρωπαίους μετανάστες, γεμάτους ιστορίες και βιώματα. Η πλούσια ιστορία του παρθένου τοπίου, οι μαγευτικές εικόνες και οι αφηγήσεις των ανθρώπων συνδυάζονται με τα ντοκουμέντα που προσκομίζει ο συγγραφέας και συνθέτουν ένα βιβλίο που κάθε λάτρης των ταξιδιών πρέπει να έχει στην βιβλιοθήκη του.
7. Πράγα, Πορτρέτα μιας πόλης, Τζον Μπάνβιλ, εκδόσεις Μεταίχμιο
Εδώ μιλάμε για ένα masterpiece της ταξιδιωτικής λογοτεχνίας. Με τα λόγια του ίδιου του συγγραφέα: «Οι πόλεις ασκούν μια ισχυρή, αλλόκοτη μαγεία, και τίποτα δεν είναι τόσο αλλόκοτο όσο η γοητεία που ασκεί η Πράγα στο φυλλοκάρδι του ταξιδιώτη που νοσταλγεί τον τόπο του -που νοσταλγεί όχι την πατρίδα του, αλλά την πόλη στις όχθες του Βλάτβα που άφησε πίσω. Κι αν κάποτε ξαναγυρίσει, νιώθει ενοχές, που λησμόνησε, που παραμέλησε, που στάθηκε άπιστος. Ίσως τελικά αυτά εδώ να είναι το συγκεκριμένο βιβλίο, μια προσπάθεια συμφιλίωσης, ένα δώρο που προσφέρεται διστακτικά -ή απλώς το εξευμενιστικό γράμμα ενός άπιστου εραστή που ζητάει συγχώρεση». Από το 2005, οι πιστοί αναγνώστες αυτού του βιβλίου χάνονται στις κρυφές ομορφιές της Πράγας και στις ιστορίες που έζησε και μοιράστηκε ο συγγραφέας.
8. Το τελευταίο ταξίδι της Μαργκερίτ Γιουρσενάρ, Κριστιάν Ντιμέ-Λβόβσκι, εκδόσεις Χατζηνικολή
H κορυφαία Γαλλίδα λογοτέχνις Μαργκερίτ Γιουρσενάρ παρομοίαζε την επιθυμία για ταξίδι με την ερωτική και σεξουαλική επιθυμία. Έτσι, αφιέρωσε μεγάλα κομμάτια της ζωής της περιπλανώμενη και εξερευνήτρια. Τον Δεκέμβριο του 1986, σε ηλικία 83 χρονών και περίπου ένα χρόνο πριν τον θάνατό της, έκανε το τελευταίο ταξίδι της ζωής της στο Μαρόκο. Τη συνόδευσαν ο συγγραφέας του βιβλίου Κριστιάν Ντιμέ-Λβόβσκι και ο φωτογράφος Σαντρί Ντεραζί. Το Μαρόκο την ενέπνευσε και την ενδυνάμωσε. Το συγκεκριμένο βιβλίο αποτελεί must read επιλογή και για τους λάτρεις του έργου της Γιουρσενάρ, αλλά και για όσους ονειρεύονται απλώς παραδεισένιες διακοπές στο Μαρόκο. Θα το γνωρίσουν μέσα από ένα άλλο πρίσμα.
9. Τα Καφενεία της Ελλάδας, Γιώργος Πίττας, εκδόσεις Κοιλάδα Λευκών
Γιώργος Πίττας, ένας επίμονος ερευνητής και ταξιδευτής. Στο έργο του, τα καφενεία της Ελλάδας είναι μικροί ναοί συνάντησης των ανθρώπων. Έχει επιχειρήσει μια προσεκτική καταγραφή των 80 (από τα συνολικά 200 που επισκέφτηκε) ωραιότερων και πιο αυθεντικών καφενείων της Ελλάδας, που συνοδεύεται από τις μικρές ιστορίες τους, φωτογραφικό υλικό, την ιστορική εξέλιξη του καφέ και των καφενείων μέσα στον χρόνο και πολλές ακόμα χρήσιμες πληροφορίες.
10. Ταξίδι στον Άθω, Κρίστοφερ Μέριλ, Εκδόσεις Μεταίχμιο
Ο διακεκριμένος Αμερικανός ποιητής και πεζογράφος Κρίστοφερ Μέριλ βρέθηκε στο Άγιον Όρος για πρώτη φορά τον Μάρτιο του 1998, σε μια περίοδο προσωπικής, οικογενειακής και υπαρξιακής κρίσης. Έχοντας περάσει από το σφαγείο του πολέμου στη Γιουγκοσλαβία, τον οποίο κάλυψε δημοσιογραφικά, η αθωνική εμπειρία, όπως παρουσιάζεται σε αυτό το βιβλίο, όχι μόνο σήμανε μια στροφή στη ζωή του αλλά υπήρξε και μάθημα αυτογνωσίας αποκαλύπτοντας ένα πεδίο αναφοράς για τον τρόπο με τον οποίο κρίνει κάποιος τα γεγονότα στον σύγχρονο κόσμο. Γραμμένο με τον γαργαλιστικό ρυθμό του ρεπορτάζ, το συγκεκριμένο βιβλίο διαβάζεται από την πρώτη ως την τελευταία σελίδα με αμείωτο ενδιαφέρον. Καθώς ο συγγραφέας μεταφέρει την προσωπική του ιστορία μέσα στο παρόν ενσωματώνοντας ή αντιπαραθέτοντάς στην ιστορία του τόπου που επισκέπτεται, καθιστά το κείμενο αυτό ένα σύγχρονο ταξιδιωτικό βιβλίο που εξερευνά νέους δρόμους της αφήγησης. Οι εντός φωτογραφίες είναι των Τάκη Τλούπα και Fred Boissonnas.
