Ο υπερτουρισμός είναι βασικό ζήτημα για τη βιώσιμη διαχείριση προορισμού. Η αντιμετώπιση του προβλήματος ξεκινά με τη μέτρηση επτά βασικών διαστάσεων. Αυτοί σύμφωνα με τους Mabrian και Phocuswright, συμβάλλουν αποφασιστικά στο να τεθούν τα θεμέλια μιας μακροχρόνιας βιώσιμης στρατηγικής, βασισμένης στην ευφυΐα δεδομένων.
Η αντιμετώπιση του υπερτουρισμού είναι ζωτικής σημασίας. Οι τουρίστες απέφυγαν πέρυσι προορισμούς εξαιτίας του overtourism (61%).
Οι προορισμοί για να μην χάνουν ταξιδιώτες θα πρέπει να χρησιμοποιούν μια ολιστική προσέγγιση βάσει δεδομένων. Μόνο έτσι θα συμβάλλουν στην εξισορρόπηση των τοπικών πόρων, της ευημερίας της κοινότητας και της τουριστικής ανάπτυξης.
Αυτό είναι ένα από τα συμπεράσματα της λευκής βίβλου «A Roadmap to Move Destinations Away from Overtourism», που αναπτύχθηκε από τη Mabrian σε συνεργασία με την Phocuswright.
Αυτή η λευκή βίβλος, που κυκλοφόρησε πριν από την εκδήλωση Phocuswright Europe στη Βαρκελώνη (10-12 Ιουνίου), στοχεύει να συμπεριλάβει τον υπερτουρισμό σε ευρύτερες συζητήσεις για τη βιώσιμη διαχείριση προορισμών.
Υπογραμμίζει την ανάγκη για καινοτόμο ανάλυση και προγραμματισμό με χρήση ολοκληρωμένων βασικών δεικτών απόδοσης και εργαλείων που βασίζονται σε δεδομένα.
Η έκθεση χρησιμοποιεί ευφυΐα δεδομένων από τις μελέτες των δύο εταιρειών για να διερευνήσει πώς διάφορες διαστάσεις της βιωσιμότητας μεταφράζονται σε χρήσιμους δείκτες για τον σχεδιασμό προορισμού.
Εύρεση της ισορροπίας: Από τη μέτρηση στη χάραξη πολιτικής
Η Λευκή Βίβλος προσφέρει πληροφορίες, συγκριτική αξιολόγηση και στόχους απόδοσης για προορισμούς για να δημιουργήσουν τα δικά τους μοντέλα τουριστικής βιωσιμότητας, με στόχο την αντιμετώπιση του υπερτουρισμού. Επιπλέον, περιλαμβάνει ιστορίες επιτυχίας και πληροφορίες δεδομένων για να καταδείξει την πρακτική εφαρμογή αυτών των δεικτών σε σενάρια πραγματικού κόσμου.
Οι επτά προτεινόμενοι δείκτες αλληλεπιδρούν μεταξύ τους και μπορούν να εφαρμοστούν σε διαφορετικά σύνολα στόχων, ανάλογα με τις συγκεκριμένες συνθήκες κάθε προορισμού.
Κατανομή τουριστικών δαπανών
Εκτός από τη μέτρηση των δαπανών ανά επισκέπτη και κατηγορία, είναι ζωτικής σημασίας να κατανοήσουμε πώς κατανέμονται. Ένας προορισμός που επηρεάζεται λιγότερο από τον υπερτουρισμό τείνει να έχει μια πιο ομοιόμορφη κατανομή των δαπανών στην επικράτειά του, κάτι που ωφελεί τόσο την οικονομία όσο και την τοπική ευημερία.
Αυτό αποδεικνύεται από το Cabildo and Tourism Board του Lanzarote, το οποίο παρακολούθησε την κατανομή των δαπανών κατά τη διάρκεια του φεστιβάλ Saborea Lanzarote του 2023.
Διαπίστωσε ότι τα εισιτήρια σε εστιατόρια και άλλες γαστρονομικές εμπειρίες αυξάνονταν κάθε χρόνο, φτάνοντας το 37% της συνολικής μέσης τουριστικής δαπάνης του νησιού.
Σε τελική ανάλυση, πρόκειται για την αξιοποίηση των προτιμήσεων των ταξιδιωτών, καθώς η έρευνα από το Phocuswright δείχνει ότι μεταξύ των μισών και των δύο τρίτων των ταξιδιωτών θέλουν οι δαπάνες τους να υποστηρίζουν τις κοινότητες που επισκέπτονται.
Αποτύπωμα άνθρακα – Εκπομπές CO2
Η μείωση των εκπομπών CO2 είναι ζωτικής σημασίας για την ελαχιστοποίηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων των ταξιδιών, ειδικά εφόσον οι αεροπορικές μεταφορές αντιπροσωπεύουν το 55% του αποτυπώματος άνθρακα του τουριστικού τομέα (Travel Foundation Report).
Η ανάλυση των εκπομπών CO2 με την πάροδο του χρόνου ανά αγορά πηγής και επισκέπτη, καθώς και η αναλογία των δαπανών των ταξιδιωτών προς τις παραγόμενες εκπομπές, μπορεί να βοηθήσει τους προορισμούς να στοχεύσουν τμήματα με καλύτερες αναλογίες δαπανών προς εκπομπές.
Για παράδειγμα, η Turespaña, εφάρμοσε τέτοιες στρατηγικές. Εως το 2023 πέτυχε μείωση 4,9% στο αποτύπωμα άνθρακα ανά επισκέπτη στην Ισπανία και αύξηση 5,1% στο εισόδημα από τον τουρισμό ανά ταξιδιώτη.
Συγκέντρωση τουριστικής προσφοράς
Η πυκνότητα και η ανθρώπινη πίεση συνδέονται συνήθως με τον υπερτουρισμό και όχι με τη βιωσιμότητα, αλλά υπάρχει μια διαφορά στην αντίληψη των ταξιδιωτών.
- Το 43-61% των ταξιδιωτών απέφευγε προορισμούς το περασμένο έτος λόγω ανησυχιών για τη βιωσιμότητα.
- Μόνο το 13-21% θεωρεί βιώσιμη την επίσκεψη σε λιγότερο πολυσύχναστους προορισμούς.
Η κατανόηση της ομαδοποίησης των καταλυμάτων και των αξιοθέατων είναι ζωτικής σημασίας τόσο για την άνεση των ταξιδιωτών όσο και για την ευημερία της κοινότητας.
Η ανάλυση αναφέρει την περίπτωση του DMO της περιοχής Ταμαρίντο της Κόστα Ρίκα. Χρησιμοποίησε ευφυΐα δεδομένων για να χαρτογραφήσει την πυκνότητα των καταλυμάτων, με αποτέλεσμα τη μείωση κατά 16% σε διάστημα πέντε ετών και σημαντικές βελτιώσεις στους δείκτες ικανοποίησης ξενοδοχείων και προορισμών.
Αντίληψη για την αειφορία του τουρισμού
Μια αποτελεσματική βιώσιμη προσέγγιση στον υπερτουρισμό περιλαμβάνει την ευθυγράμμιση της χάραξης πολιτικής με τον αντίκτυπό της τόσο στους ντόπιους όσο και στους επισκέπτες για να μετριαστεί αυτό που ο Phocuswright αποκαλεί «ασυμφωνία αειφορίας», το χάσμα μεταξύ της πρόθεσης για βιώσιμα ταξίδια και των πραγματικών επιλογών των ταξιδιωτών.
Οι στοχευμένες στρατηγικές ανταλλαγής μηνυμάτων και δέσμευσης διαδραματίζουν κεντρικό ρόλο στη διαμόρφωση των αντιλήψεων για την αειφορία του τουρισμού, όπως καταδεικνύεται από την εκστρατεία «Smart Streets» της Σεβίλλης, που αναπτύχθηκε από το Sevilla City Office.
Αυτή η πρωτοβουλία ανέδειξε τα βιώσιμα επιτεύγματα της πόλης, ενισχύοντας την εμπειρία τόσο για τους ντόπιους όσο και για τους επισκέπτες.
Κατά συνέπεια, η Σεβίλλη σημείωσε ετήσια αύξηση 6 μονάδων στον Δείκτη Αντίληψης Αειφορίας, φτάνοντας τις 70 στα 100, πάνω από 7 μονάδες υψηλότερα από τον εθνικό μέσο όρο της Ισπανίας.
Εκτός από τη διατήρηση πολιτικών για τη μέτρηση και την καταπολέμηση της εποχικότητας, η Λευκή Βίβλος προτείνει επίσης τη θέσπιση στρατηγικών για τη διεύρυνση της διαφοροποίησης των κινήτρων και τη μείωση της εξάρτησης από την προέλευση, βασιζόμενη σε ποικίλη επιλογή δραστηριοτήτων, αξιοθέατων και τουριστικών προϊόντων.
Αυτά συμβάλλουν σε περιοχές χαμηλότερης πυκνότητας και λιγότερη εποχική ζήτηση, καθώς και αναπτυσσόμενες, εναλλακτικές, πιο ομοιόμορφα κατανεμημένες εμπειρίες σε όλη την επικράτεια και το έτος.
Όπως εξηγεί η Madeline List, ανώτερη αναλύτρια στο Phocuswright «μια επιτυχημένη, συνεπής βιώσιμη στρατηγική περιλαμβάνει τη διαμόρφωση καλών πρακτικών αλλά την εύστοχη εφαρμογή τους».
Η εφαρμογή αποτελεσματικών μέτρων κατά του υπερτουρισμού συνεπάγεται «μια διαφανή, ειλικρινή και με επίκεντρο τα δεδομένα προσέγγιση του αντίκτυπου του τουρισμού στους προορισμούς, βασισμένη σε ένα ολιστικό μοντέλο ικανό να δημιουργήσει μια μακροχρόνια ισορροπία που ωφελεί τις επιχειρήσεις, τους ντόπιους και τους επισκέπτες, διατηρώντας παράλληλα την περιβάλλοντος», σύμφωνα με τον Carlos Cendra, επικεφαλής μάρκετινγκ και επικοινωνίας της Mabrian.
