Το βράδυ της Κυριακής βρήκε τους πολίτες της Γαλλίας να πανηγυρίζουν για το αποτέλεσμα-έκπληξη του β΄ γύρου των εκλογών που απέτρεψε ένα εφιαλτικό αλλά άκρως υπαρκτό και πολύ πιθανό σενάριο: την ανάληψη της εξουσίας από την ακροδεξία.
Το κόμμα της Μαρίν Λεπέν, που φάνταζεσαι φαβορί μετά τον θρίαμβο του α′ γύρου, τελικά καταποντίστηκε στην τρίτη θέση, πίσω από το αριστερό Νέο Λαϊκό Μέτωπο του Ζαν-Λικ Μελανσόν που ναι μεν κέρδισε αλλά χωρίς αυτοδυναμία, ενώ δεύτερο ήρθε το κόμμα του Μακρόν, που χάνει πλέονι τον έλεγχο του κοινοβουλίου. Η επόμενη ημέρα παραμένει θολή, με τον πρωθυπουργό της χώρας, Γκαμπριέλ Ατάλ, να παραιτείται και τον Μελασνόν να ζητάει μετά την επικράτησή του την διακυβέρνηση.
Ο συνασπισμός της γαλλικής αριστεράς επέδειξε άριστα αντακλαστικά και γρήγορα συνενώθηκε για να νικήσει μια επικίνδυνα ενισχυμένη ακροδεξιά στις βουλευτικές εκλογές, κερδίζοντας τις περισσότερες έδρες στο κοινοβούλιο αλλά όχι την πλειοψηφία – ένα εκπληκτικό αποτέλεσμα που απειλεί να βυθίσει τη χώρα σε πολιτική και οικονομική αναταραχή.
Καθώς κανένα μπλοκ δεν εξασφαλίζει ξεκάθαρη πλειοψηφία, η Γαλλία αντιμετωπίζει αβεβαιότητα που θα μπορούσε να κλονίσει τις αγορές και την οικονομία της -τη δεύτερη μεγαλύτερη της Ευρωπαϊκής Εωσης- και να ρίξει σκιά πολιτικής αστάθειας στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Παρισιού που αρχίζουν σε λιγότερο από τρεις εβδομάδες.
Τα κόμματα της αριστεράς παραμέρισαν τις διαφορές και ενώθηκαν όταν ο Μακρόν ανακοίνωσε μόλις πριν από τέσσερις εβδομάδες ότι διαλύει το κοινοβούλιο και προκηρύσσει πρόωρες εκλογές, σε ένα τεράστιο στοίχημα που ο ίδιος ήλπιζε ότι θα έβγαζε κερδισμένη την κεντρώα συμμαχία του.
Αλλά το στοίχημα δεν απέδωσε καρπούς για τον πλέον βαθιά αντιδημοφιλή πρόεδρο. Η συμμαχία του δεν θα είναι πλέον η μεγαλύτερη ενιαία ομάδα στο κοινοβούλιο. Ο Εθνικός Συνασπισμός (RN) της Λεπέν αύξησε πολύ τον αριθμό των εδρών που κατέχει, αλλά έμεινε πολύ μακριά από τις ελπίδες του να εξασφαλίσει την απόλυτη πλειοψηφία που θα έδινε στη Γαλλία την πρώτη ακροδεξιά κυβέρνησή της από τον Β′ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Ο Τζόρνταν Μπαρντέλα, ο 28χρονος προστατευόμενος της Λεπέν που ήλπιζε να γίνει πρωθυπουργός, είπε ότι το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας «ρίχνει τη Γαλλία στην αγκαλιά της άκρας αριστεράς».
Ο πιο εξέχων από τους ηγέτες του αριστερού συνασπισμού, ο Ζαν-Λικ Μελανσόν, προέτρεψε τον Μακρόν να καλέσει τον συνασπισμό του Νέου Λαϊκού Μετώπου να σχηματίσει κυβέρνηση. Η συμμαχία, είπε, «είναι έτοιμη να κυβερνήσει».
Το αποτέλεσμα αναμένεται να επιφέρει έντονη αβεβαιότητα στη χώρα-πυλώνα της Ευρωπαϊκής Ενωσης, καθώς δεν είναι σαφές ποιος θα μπορούσε να γίνει νέος πρωθυπουργός και ο Μακρόν θα αναγκαστεί να κυβερνήσει δίπλα σε κάποιον που αντιτίθεται στις περισσότερες από τις εσωτερικές του πολιτικές. Οι εξελίξεις θα επηρεάσουν επίσης τον πόλεμο στην Ουκρανία, την παγκόσμια διπλωματία και την οικονομική σταθερότητα της Ευρώπης.
Ο Γάλλος πρωθυπουργός, Γκαμπριέλ Ατάλ, δήλωσε ότι θα παραιτηθεί αλλά διευκρίνισε ότι θα παραμείνει στο πόστο του κατά τη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων ή για όσο διάστημα χρειαστεί, δεδομένου ότι ενδέχεται να υπάρξουν εβδομάδες διαπραγματεύσεων για την επιλογή νέου πρωθυπουργού.
Σε δήλωση από το γραφείο του, ο Μακρόν ανέφερε ότι δεν θα βιαστεί να προσκαλέσει έναν πιθανό πρωθυπουργό να σχηματίσει κυβέρνηση. Είπε ότι θα περιμένει τη νέα Εθνοσυνέλευση να πάρει σάρκα και οστά πριν λάβει «τις απαραίτητες αποφάσεις», σεβόμενος «την κυρίαρχη επιλογή των Γάλλων».
Ενα μετέωρο κοινοβούλιο χωρίς κανένα μπλοκ να πλησιάζει στις 289 έδρες που απαιτούνται για την απόλυτη πλειοψηφία στην Εθνοσυνέλευση -το πιο ισχυρό από τα δύο νομοθετικά σώματα της Γαλλίας- βάζει τη χώρα σε αχαρτογράφητα νερά.
Σε αντίθεση με άλλες χώρες στην Ευρώπη που είναι πιο συνηθισμένες σε κυβερνήσεις συνασπισμού, η Γαλλία δεν έχει παράδοση σύμπραξης βουλευτών από αντίπαλα πολιτικά στρατόπεδα για τον σχηματισμό πλειοψηφίας.
Η απότομη πόλωση της γαλλικής πολιτικής –ειδικά σε αυτή την εξπρές αλλά έντονη προεκλογική εκστρατεία– είναι βέβαιο ότι θα περιπλέξει κάθε προσπάθεια οικοδόμησης συνασπισμού. Ο ρατσισμός και ο αντισημιτισμός αμαύρωσαν την προεκλογική περίοδο, μαζί με τις ρωσικές εκστρατείες παραπληροφόρησης. Περισσότεροι από 50 υποψήφιοι ανέφεραν ότι δέχθηκαν σωματική επίθεση – κάτι πολύ ασυνήθιστο για τη Γαλλία. Η κυβέρνηση είπε ότι ανέπτυξε 30.000 αστυνομικούς για τον δεύτερο γύρο της Κυριακής – ενδεικτικό του τεταμένου κλίματος.
Οποιαδήποτε βιαστική και ασύμβατη πλειοψηφία κινδυνεύει να είναι εύθραυστη, ευάλωτη σε ψήφους δυσπιστίας που θα μπορούσαν να την οδηγήσουν σε πτώση.
Η παρατεταμένη αστάθεια, εξάλλου, θα μπορούσε να αυξήσει την απαίτηση των αντιπάλων του Μακρόν να βάλει πρόωρο τέλος στη δεύτερη και τελευταία του θητεία. Το γαλλικό Σύνταγμα τον εμποδίζει να διαλύσει ξανά το κοινοβούλιο μέσα στους επόμενους 12 μήνες.
(με πληροφορίες από Associated Press)
