Πώς κατέληξε στα χέρια των πρακτόρων του FBI ο «βασιλιάς» των καρτέλ ναρκωτικών, ένας πανίσχυρος εγκληματίας που ξέφευγε από τα χέρια των αρχών για περισσότερο από 50 χρόνια; Σύμφωνα με αξιωματούχους όλα ξεκίνησαν με μία πράξη προδοσίας.
Λεπτομέρειες εξακολουθούν να έρχονται στο φως για μία από τις πιο σημαντικές συλλήψεις στην παγκόσμια μάχη κατά των ναρκωτικών. Η επιχείρηση που στήθηκε για τον συνιδρυτή του καρτέλ Σιναλόα, Ισμαέλ «Ελ Μάγιο» Ζαμπάντα ήταν αποτέλεσμα της συμφωνίας στην οποία κατέληξε με τις αρχές ο Χοακίν Γκουζμάν Λόπεζ, γιος του διαβόητου Ελ Τσάπο. Το Σιναλόα έχει, μεταξύ άλλων, πλημμυρίσει τις ΗΠΑ με φαιντανύλη.
Η προδοσία
Ο Λόπεζ εξαπάτησε τον 76χρονο σήμερα Ζαμπάντα και ενορχήστρωσε τη σύλληψή τους. Ο Ελ Μάγιο πίστευε πως οι δυο τους θα πετούσαν στο βόρειο Μεξικό για να δουν ακίνητα, είπαν αξιωματούχοι. Αντίθετα, όμως, το μικρό ιδιωτικό τους αεροπλάνο προσγειώθηκε βόρεια των συνόρων κοντά στο Ελ Πάσο του Τέξας, όπου το περίμεναν οι αρχές των ΗΠΑ.
Αλλά πώς μπόρεσε ο Γκουζμαν Λόπεζ να προβεί σε αυτή την προδοσία; Γιατί θέλησε να κάψει τον Ζαμπάντα; Μέχρι στιγμής, δεν έχουμε ακούσει την αφήγηση κανενός από τους δύο για το τι συνέβη. Ο Ζαμπάντα δήλωσε αθώος για όλες τις κατηγορίες στην πρώτη του εμφάνιση στο ομοσπονδιακό δικαστήριο την Παρασκευή. «Τυπικά, δεν σχολιάζω τις ποινικές μου υποθέσεις. Ωστόσο, θα πω ότι ο πελάτης μου δεν ήρθε οικειοθελώς στις ΗΠΑ», δήλωσε στο CNN ο δικηγόρος του, Φρανκ Πέρεζ.
Ο Γκουζμάν Λόπεζ, 38 ετών, αναμένεται να παρουσιαστεί ενώπιον ομοσπονδιακού δικαστηρίου την Τρίτη στο Σικάγο, δήλωσε στο CNN ο δικηγόρος του, Τζέφρι Λίχτμαν. Αρνήθηκε περαιτέρω σχόλια.
Ερωτήματα και αμφιβολίες
Ένας ειδικός σε θέματα εξάρθρωσης καρτέλ ναρκωτικών είπε ότι αμφιβάλλει για ορισμένες λεπτομέρειες, που έχουν δώσει στη δημοσιότητα οι αξιωματούχοι. «Δεν θα με εξέπληττε καθόλου αν η ιστορία αλλάξει αύριο ή την επόμενη εβδομάδα», σχολίασε ο Στίβεν Ντάντλεϊ στο InSight Crime, ο οποίος έχει περάσει πάνω από μια δεκαετία ερευνώντας τη διακίνηση ναρκωτικών και το οργανωμένο έγκλημα.
Και καθώς οι δημοσιογράφοι πίεζαν για απαντήσεις σε μια επίμαχη συνέντευξη Τύπου την Παρασκευή, ο Μεξικανός πρόεδρος, Αντρές Μανουέλ Λόπες Ομπραδόρ, υπογράμμισε και αυτός ότι υπάρχουν πολλά ερωτήματα, που πρέπει να απαντηθούν. «Η κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών πρέπει να δώσει μια πλήρη αναφορά. Δεν μπορεί να μείνει στις γενικές δηλώσεις. Πρέπει να υπάρχει διαφάνεια», τόνισε.
Ένα είναι ξεκάθαρο: Οι συλλήψεις του El Mayo και του Γκουζμάν Λόπεζ, σηματοδοτούν μια σημαντική εξέλιξη στις προσπάθειες δεκαετιών για σύλληψη και δίωξη των αφεντικών των καρτέλ. Και οι λεπτομέρειες που αποκαλύφθηκαν μέχρι στιγμής σχετικά με το τι οδήγησε σε αυτή τη δραματική στιγμή δίνουν μία μικρή γεύση για την εσωτερική λειτουργία αυτού που οι αρχές περιγράφουν ως μία από τις πιο διαβόητες και άθλιες εγκληματικές οργανώσεις του κόσμου.
Μόνο ο στρατός έφτασε 4 φορές στα ίχνη του – Γλίτωνε πάντα
Σε μια συνέντευξη του 2010 στο μεξικανικό περιοδικό Proceso, ο Ζαμπάντα είπε ότι ο στρατός του Μεξικού είχε φτάσει κοντά στο να τον συλλάβει τουλάχιστον τέσσερις φορές στο παρελθόν. «Έφυγα από τα βουνά, όπου ξέρω τα κλαδιά, τα ρυάκια, τα βράχια, τα πάντα. Με πιάνουν αν είμαι ακίνητος ή αν είμαι απρόσεκτος, όπως ο Ελ Τσάπο», είπε.
Εκείνη την εποχή, ο Ζαμπάντα, είπε στο Proceso ότι ο φόβος ότι θα συλληφθεί τον βάραινε συνεχώς. «Φοβάμαι ότι θα με κλείσουν μέσα», είπε. Αυτή η συνέντευξη του 2010 ήταν μια από τις τελευταίες γνωστές δημόσιες εμφανίσεις του.
Το όνομά του κυκλοφόρησε το 2018 και το 2019 κατά τη διάρκεια της δίκης του Γκουζμάν, κατά την οποία οι συνήγοροι του τελευταίου υποστήριξαν ότι ο Ζαμπάντα ήταν ο πραγματικός ηγέτης του καρτέλ. Ο Λίχτμαν μάλιστα υποστήριξη τότε ότι ο Ζαμπάντα είχε δωροδοκήσει τη μεξικανική κυβέρνηση για να παραμείνει ελεύθερος να διευθύνει το καρτέλ. Το 2021, οι αρχές των ΗΠΑ αύξησαν την αμοιβή για πληροφορίες που οδηγούσαν στη σύλληψη του Ζαμπάντα σε 15 εκατομμύρια δολάρια.
Με δωροδοκίες ή μη για μισό αιώνα δεν είχε συλληφθεί, δεν είχε ποτέ ασκηθεί δίωξη εναντίον του. Ο Ντάντλεϊ του InSight Crime επεσήμανε αυτή την πτυχή του παρελθόντος του Ζαμπάντα όταν είπε στο CNN en Español ότι ήταν δύσπιστος για το αφήγημα του FBI, που έδειχνε τον ηγέτη του καρτέλ της Σιναλόα ως ένα αφελές θύμα προδοσίας.
«Δεν είμαι 100% πεπεισμένος ότι αυτό συνέβη. Βλέπω στον El Mayo ένα άτομο που είναι πολύ έμπειρο, ένα άτομο που ξέρει ακριβώς πότε και από πού έρχεται οποιαδήποτε εξαπάτηση», είπε ο Ντάντλι. «Γι’ αυτό δεν έχει πατήσει ποτέ το πόδι του στη φυλακή μέχρι χθες. Έχω λοιπόν τις αμφιβολίες μου».
«Μία ήρεμη σύλληψη, έμοιαζε προγραμματισμένη»
Αξιωματούχοι που μίλησαν με το CNN είπαν ότι ο Ζαμπάντα επιβιβάστηκε σε αεροπλάνο με τον Γκουζμάν Λόπεζ την Πέμπτη νομίζοντας ότι θα επιθεωρούσαν μαζί κάποια ακίνητα κοντά στα σύνορα. Ο Ζαμπάντα δεν συνειδητοποίησε ότι οι Αμερικανοί ανακριτές είχαν εκμεταλλευτεί ένα ρήγμα στο καρτέλ της Σιναλόα και ότι ο Γκουζμάν Λόπεζ στην πραγματικότητα βοηθούσε στη σύλληψή του.
Ποιο ήταν το κίνητρο; Σύμφωνα με το FBI σιγόβραζε μία μάχη εξουσίας μεταξύ των γιων του Ζαμπάντα και του Ελ Τσάπο, που είναι γνωστοί και ως Chapitos,
Ένας εργαζόμενος στο αεροδρόμιο είπε στο Reuters ότι είδε ένα Beechcraft King Air να προσγειώνεται την Πέμπτη το απόγευμα στον διάδρομο, όπου ήδη περίμεναν ομοσπονδιακοί πράκτορες. «Δύο άτομα κατέβηκαν από το αεροπλάνο… και τέθηκαν υπό κράτηση ήρεμα», είπε ο άνδρας, ο οποίος αρνήθηκε να κοινοποιήσει το όνομά του λόγω ανησυχίας για την ασφάλειά του. «Φαινόταν σαν μία πολύ ήρεμη, προγραμματισμένη σύλληψη», πρόσθεσε.
Η όλη επιχείρηση, είπε μια πηγή στο CNN, εξελίχθηκε εκπληκτικά ομαλά δεδομένης της σοβαρότητας των συλλήψεων και της αναστάτωσης που θα μπορούσε να προκαλέσει στη διακίνηση ναρκωτικών από το Μεξικό.
