Το Αλτσχάιμερ είναι μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζει η δημόσια υγεία στον 21ο αιώνα.
Φαντάσου ένα μέλλον όπου η μυρωδιά της μενθόλης θα μπορούσε να ανακουφίσει μερικά από τα χειρότερα συμπτώματα της νόσου Αλτσχάιμερ. Αυτό μπορεί να ακούγεται σαν επιστημονική φαντασία, αλλά μια καινοτόμος έρευνα το κάνει μια πιθανή πραγματικότητα.
Οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι όταν τα ποντίκια με Αλτσχάιμερ εισέπνευσαν μενθόλη, οι γνωστικές τους ικανότητες βελτιώθηκαν. Αυτό το απροσδόκητο εύρημα ανοίγει ένα νέο δρόμο για τη θεραπεία αυτής της κατάστασης.
Τι είναι η νόσος Αλτσχάιμερ;
Πρόκειται για μια σοβαρή νευροεκφυλιστική διαταραχή που επιδεινώνεται με την πάροδο του χρόνου. Χαρακτηρίζεται από αλλαγές στον εγκέφαλο που οδηγούν σε απώλεια νευρώνων και συνδέσεων.
Επηρεάζει τον καθένα διαφορετικά, αλλά τα πιο κοινά συμπτώματα περιλαμβάνουν σταδιακή μείωση της μνήμης, της σκέψης και των κοινωνικών δεξιοτήτων και συχνές αλλαγές στη διάθεση. Αυτό μπορεί να επηρεάσει την ικανότητα ενός ατόμου να μαθαίνει νέα πράγματα, να εκτελεί καθημερινές εργασίες, να αναγνωρίζει την οικογένεια και τους φίλους και, τελικά, να ζει ανεξάρτητα.
Πρόσφατα στοιχεία δείχνουν ότι 55 εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο ζουν με τη νόσο Αλτσχάιμερ και άλλες μορφές άνοιας. Καθώς ο πληθυσμός πολλών χωρών γερνά γρήγορα, ο αριθμός αυτός αναμένεται να αυξηθεί τα επόμενα χρόνια.
Υπάρχουν 10 εκατομμύρια νέες περιπτώσεις Αλτσχάιμερ και άνοιας κάθε χρόνο – ένα νέο κρούσμα κάθε 3,2 δευτερόλεπτα. Αυτό οδήγησε τους ειδικούς να εκτιμήσουν ότι πάνω από 150 εκατομμύρια άνθρωποι θα έχουν τη νόσο μέχρι το 2050.
Ευτυχώς, οι επιστήμονες εργάζονται τώρα για τα λεγόμενα φάρμακα “τροποποίησης της νόσου” που μπορούν να επιβραδύνουν ή να θεραπεύσουν δυνητικά τη νόσο του Αλτσχάιμερ. Οι περισσότερες τρέχουσες θεραπείες απλώς διαχειρίζονται τα συμπτώματα.
Τα ευρήματα της νέας μελέτης
Οι ερευνητές ξεκίνησαν να εξετάσουν τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ του οσφρητικού, του ανοσοποιητικού και του κεντρικού νευρικού συστήματος. Στην προηγούμενη μελέτη τους διαπίστωσαν ότι η επαναλαμβανόμενη έκθεση σε μενθόλη ενίσχυσε την ανοσολογική απόκριση στα ποντίκια. Εδώ, η ομάδα εστίασε στο αν θα μπορούσε να βελτιώσει και τις γνωστικές τους ικανότητες.
Κατά τη διάρκεια αυτής της μελέτης ποντίκια που είχαν τροποποιηθεί γενετικά για να εμφανίσουν Αλτσχάιμερ εκτέθηκαν επανειλημμένα σε μενθόλη για έξι μήνες. Οι ερευνητές ανέλυσαν την ανοσολογική απόκριση και τη γνωστική τους ικανότητα και τα συνέκριναν με υγιή ποντίκια. Παραδόξως, τα ποντίκια με Αλτσχάιμερ παρουσίασαν σημαντική βελτίωση μετά από σύντομη έκθεση στην ουσία με άρωμα μέντας.
Συγκεκριμένα, η μενθόλη βοήθησε στη ρύθμιση του ανοσοποιητικού συστήματος, στην πρόληψη της γνωστικής επιδείνωσης και στη βελτίωση της μνήμης και των μαθησιακών ικανοτήτων.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι μείωσε τα επίπεδα της ιντερλευκίνης-1 βήτα, μιας πρωτεΐνης που συνδέεται με προβλήματα μνήμης στη νόσο του Αλτσχάιμερ. Αυτή η πρωτεΐνη, ή “κυτοκίνη” προκαλεί φλεγμονή στον εγκέφαλο, η οποία μπορεί να βλάψει τη γνωστική λειτουργία. Η μείωση της ιντερλευκίνης-1 βήτα μπορεί να βοηθήσει στη μείωση αυτής της φλεγμονής και στην πρόληψη περαιτέρω γνωστικής έκπτωσης.
Η μενθόλη βρέθηκε επίσης ότι μιμείται τα αποτελέσματα της τεχνητής μείωσης των ρυθμιστικών κυττάρων Τ – ανοσοκυττάρων που βοηθούν στον έλεγχο της φλεγμονής και διατηρούν το ανοσοποιητικό σύστημα ισορροπημένο. Αυτό το εύρημα ανοίγει τον δρόμο θεραπείας για καταστάσεις όπως η νόσος Αλτσχάιμερ και υπογραμμίζει τη δυνατότητα για συγκεκριμένες μυρωδιές να χρησιμοποιηθούν ως θεραπείες.
Προηγούμενη έρευνα έχει δημιουργήσει δεσμούς μεταξύ των μυρωδιών και του ανοσοποιητικού και του νευρικού μας συστήματος και ήδη γνωρίζουμε ότι οι μυρωδιές επηρεάζουν τη γνωστικότητά μας, για παράδειγμα, πυροδοτούν συναισθήματα και αναμνήσεις.
Επιπλέον, είναι πλέον γνωστό ότι ορισμένες ασθένειες που σχετίζονται με το κεντρικό νευρικό σύστημα, για παράδειγμα το Αλτσχάιμερ, το Πάρκινσον και η σχιζοφρένεια, μερικές φορές συνοδεύονται από απώλεια όσφρησης.
Αυτά τα αποτελέσματα βασίζονται σε αρχικές παρατηρήσεις εργαστηριακών ποντικών και επομένως δεν μπορούν να γενικευθούν σε ανθρώπους ασθενείς με Αλτσχάιμερ. Όχι μόνο ο εγκέφαλός μας συνδέεται διαφορετικά από τα ποντίκια, αλλά δεν είναι σαφές πώς μπορεί να διαφέρουν τα οσφρητικά μας συστήματα ή η αντίληψη των οσμών. Ωστόσο, μέχρι να μελετηθούν τα αποτελέσματα της μενθόλης χρησιμοποιώντας ανθρώπινο δείγμα, αυτό είναι ένα κρίσιμο πρώτο βήμα προς την ανάπτυξη μεγαλύτερης κατανόησης του τρόπου αντιμετώπισης της νόσου.
