Μια τεράστια κατολίσθηση σε ένα φιόρδ της Γροιλανδίας προκάλεσε ένα κύμα που «ταρακούνησε τη Γη» για εννέα ημέρες. Οι μυστηριώδεις δονήσεις προήλθαν από το τεράστιο τσουνάμι διαρκείας
Το σεισμικό σήμα τον περασμένο Σεπτέμβριο λήφθηκε από αισθητήρες σε όλο τον κόσμο, οδηγώντας τους επιστήμονες να διερευνήσουν από πού προήλθε. Η κατολίσθηση – μια βραχώδης βουνοπλαγιά που κατέρρευσε και έφερε μαζί της πάγο – πυροδότησε ένα κύμα 200 μέτρων. Αυτό το κύμα στη συνέχεια «παγιδεύτηκε» στο στενό φιόρδ – κινούμενο εμπρός και πίσω για εννέα ημέρες, δημιουργώντας τους κραδασμούς.
Κατολισθήσεις όπως αυτή, λένε οι επιστήμονες, συμβαίνουν συχνότερα με την κλιματική αλλαγή – καθώς οι παγετώνες που στηρίζουν τα βουνά της Γροιλανδίας λιώνουν. Τα αποτελέσματα της έρευνας για αυτό το γεγονός, που δημοσιεύονται στο περιοδικό Science, είναι το αποτέλεσμα μιας αποστολής στην οποία συμμετέχει μια διεθνής ομάδα επιστημόνων και το ναυτικό της Δανίας.
«Όταν οι συνάδελφοι εντόπισαν για πρώτη φορά αυτό το σήμα πέρυσι, δεν έμοιαζε με σεισμό. Το ονομάσαμε «άγνωστο σεισμικό αντικείμενο», θυμάται ο δρ Στίφεν Χικς από το UCL, ένας από τους εμπλεκόμενους επιστήμονες. «Εμφανιζόταν κάθε 90 δευτερόλεπτα για εννέα ημέρες» πρόσθεσε.
Μια ομάδα περίεργων επιστημόνων άρχισε να συζητά το μπερδεμένο σήμα σε μια διαδικτυακή πλατφόρμα συνομιλίας. «Την ίδια στιγμή, συνάδελφοι από τη Δανία, που κάνουν πολλή επιτόπια εργασία στη Γροιλανδία, έλαβαν αναφορές για τσουνάμι που συνέβη σε ένα απομακρυσμένο φιόρδ», εξήγησε ο Δρ Χικς. «Έτσι τότε ενώσαμε τις δυνάμεις μας».
Η ομάδα χρησιμοποίησε τα σεισμικά δεδομένα για να εντοπίσει τη θέση της πηγής του σήματος στο φιόρδ Dickson στην Ανατολική Γροιλανδία. Στη συνέχεια συγκέντρωσαν άλλες ενδείξεις, συμπεριλαμβανομένων δορυφορικών εικόνων και φωτογραφιών του φιόρδ που τραβήχτηκαν από το ναυτικό της Δανίας λίγο πριν εμφανιστεί το σήμα. Μια δορυφορική εικόνα έδειξε ένα σύννεφο σκόνης σε μια ρεματιά στο φιόρδ. Η σύγκριση φωτογραφιών πριν και μετά το συμβάν αποκάλυψε ότι ένα βουνό είχε καταρρεύσει και παρέσυρε μέρος ενός παγετώνα στο νερό.
Οι ερευνητές τελικά ανακάλυψαν ότι 25 εκατομμύρια κυβικά μέτρα βράχου – όγκος ισοδύναμος με 25 Empire State Buildings – έπεσαν στο νερό, προκαλώντας ένα «μέγα-τσουνάμι» ύψους 200 μέτρων. Στις «μετά» φωτογραφίες της τοποθεσίας, ένα σημάδι είναι ορατό στον παγετώνα – που άφησε το ίζημα που εκσφενδόνισε προς τα πάνω το γιγάντιο κύμα.
«Το κύμα δεν μπορούσε να διαλύσει την ενέργειά του»
Τα τσουνάμι, που προκαλούνται συνήθως από υπόγειους σεισμούς, εξαφανίζονται μέσα σε λίγες ώρες στον ανοιχτό ωκεανό. Όμως αυτό το κύμα παγιδεύτηκε. «Αυτή η κατολίσθηση συνέβη περίπου 200 χιλιόμετρα στην ενδοχώρα από τον ανοιχτό ωκεανό», εξήγησε ο Δρ Χικς. «Και αυτά τα συστήματα φιόρδ είναι πραγματικά πολύπλοκα, οπότε το κύμα δεν μπορούσε να διαλύσει την ενέργειά του».
Η ομάδα δημιούργησε ένα μοντέλο που έδειχνε πώς, αντί να διαλυθεί, κινούνταν μπρος πίσω για εννέα ημέρες. «Δεν έχουμε δει ποτέ τόσο μεγάλης κλίμακας κίνηση νερού για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα», είπε ο Δρ Χικς. Οι επιστήμονες λένε ότι η κατολίσθηση προκλήθηκε από την αύξηση της θερμοκρασίας στη Γροιλανδία, η οποία έχει λιώσει τον παγετώνα στη βάση του βουνού.
«Αυτός ο παγετώνας στήριζε αυτό το βουνό και έγινε τόσο λεπτό που σταμάτησε να το συγκρατεί», είπε ο Δρ Χικς. «Δείχνει πώς η κλιματική αλλαγή επηρεάζει τώρα αυτές τις περιοχές» Ενώ αυτό το γεγονός συνέβη σε απομακρυσμένη περιοχή, τα εν λόγω φιόρδ επισκέπτονται μερικά αρκτικά κρουαζιερόπλοια.
Ευτυχώς κανένας δεν βρισκόταν στην περιοχή που σημειώθηκε αυτή η κατολίσθηση. Αλλά ο επικεφαλής ερευνητής, ο Δρ. Κρίστιαν Σβένεβιγκ από τις Εθνικές Γεωλογικές Επιθεωρήσεις για τη Δανία και τη Γροιλανδία (GEUS), είπε ότι αυτό είναι ένα όλο και πιο κοινό φαινόμενο στην Αρκτική.
«Γινόμαστε μάρτυρες μιας αύξησης των γιγάντιων κατολισθήσεων που προκαλούν τσουνάμι, ιδιαίτερα στη Γροιλανδία», είπε στο BBC News. «Ενώ το γεγονός του Dickson Fjord από μόνο του δεν επιβεβαιώνει αυτή την τάση, η πρωτοφανής κλίμακα του υπογραμμίζει την ανάγκη για περισσότερη έρευνα». Η εκδήλωση στο Dickson Fjord, πρόσθεσε ο δρ Χικς «είναι η πρώτη ίσως φορά που ένα γεγονός κλιματικής αλλαγής έχει επηρεάσει το φλοιό κάτω από τα πόδια μας σε όλο τον κόσμο».
