Η εξειδίκευση των μέτρων για τον Τουρισμό που εξήγγειλε ο πρωθυπουργός κ. Κυριάκος Μητσοτάκης, στο πλαίσιο της ΔΕΘ παρουσιάστηκε από τους υπουργούς Ανάπτυξης, Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και Τουρισμού, με την παρουσία του κυβερνητικού εκπροσώπου.

  • Όπως ανακοίνωσε η υπουργός Τουρισμού κα. Όλγα Κεφαλογιάννη, το τέλος για την Κρουαζιέρα θα κυμαίνεται από 1 έως 20 ευρώ ανάλογα την περίοδο και το λιμάνι και θα αφορά σε όλους τους επιβάτες που θα αποβιβάζονται στο νησί. Στην Μύκονο και την Σαντορίνη το τέλος θα είναι 20 ευρώ ανά επιβάτη από την 1η Ιουνίου έως 30 Σεπτεμβρίου. Το τέλος θα είναι μειωμένο κατά 40%, δηλαδή 12 και 3 ευρώ αντίστοιχα, τους μήνες Απρίλιο, Μάιο και Οκτώβριο και κατά 80% για τους μήνες Νοέμβριο έως Μάρτιο, δηλαδή 4 ευρώ και 1 ευρώ αντίστοιχα. Στους υπόλοιπους προορισμούς, νησιωτικούς και ηπειρωτικούς, το τέλος θα είναι σε χαμηλότερα επίπεδα.
  Τέλος ανθεκτικότητας στην κλιματική αλλαγή

Για την αύξηση του τέλους ανθεκτικότητας στην κλιματική αλλαγή ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών κ. Κωστής Χατζηδάκης, έδωσε τα εξής μεγέθη:

Από Απρίλιο έως Οκτώβριο στα ξενοδοχεία 1 και 2 αστέρων αύξηση κατά 0,5 € στα 2 ευρώ, στα 3 αστέρων αύξηση κατά 2 € στα 5 €, στα 4 αστέρων κατά 3 € στα 10 € και στα 5 αστέρων αύξηση κατά 5 €, στα 15 €.

Στην βραχυχρόνια μίσθωση το τέλος αυξάνεται στα 8 ευρώ.

Για τους μήνες Νοέμβριο έως Μάρτιο το τέλος παραμένει σταθερό με εξαίρεση την βραχυχρόνια  μίσθωση που θα αυξηθεί στα 2 ευρώ. Υπογραμμίζεται ότι η περίοδος που εφαρμόζεται το χαμηλό τέλος (Νοέμβριο έως Φεβρουάριο) επεκτείνεται κατά ένα μήνα και θα περιλαμβάνει πλέον και τον μήνα Μάρτιο.

Πιο αναλυτικά το νέο τέλος έχει ως εξής:

Το τέλος ανθεκτικότητας που  επιβάλλεται σήμερα ανά ημερήσια χρήση και ανά δωμάτιο ή διαμέρισμα, κατά τους μήνες Μάρτιο έως Οκτώβριο, και είχε θεσμοθετηθεί στις 8.12.2023, έχει ως εξής:

α) Για κύρια ξενοδοχειακά καταλύματα της υποπερ. αα΄ της περ. α΄ της παρ. 2 του άρθρου 1 του ν. 4276/2014 (Α΄ 155):

-1-2 αστέρων, ενάμιση (1,50) ευρώ,
-3 αστέρων, τρία (3,00) ευρώ,
-4 αστέρων, εφτά (7,00) ευρώ,
-5 αστέρων, δέκα (10,00) ευρώ,
-σε ενοικιαζόμενα επιπλωμένα δωμάτια – διαμερίσματα της υποπερ. γγ) της περ. β) της παρ. 2 του άρθρου 1 του ν. 4276/2014, ενάμιση (1,50) ευρώ,
-σε ακίνητα που διατίθενται μέσω βραχυχρόνιας μίσθωσης του άρθρου 111 του ν. 4446/2016 (Α΄ 240) και του άρθρου 39Α του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος (ν. 4172/2013, Α΄ 167), ενάμιση (1,50) ευρώ. Αν τα ακίνητα που διατίθενται μέσω βραχυχρόνιας μίσθωσης είναι μονοκατοικίες άνω των ογδόντα (80) τ.μ., επιβάλλεται τέλος ανθεκτικότητας δέκα (10) ευρώ,
-σε αυτοεξυπηρετούμενα καταλύματα – τουριστικές επιπλωμένες επαύλεις (βίλες) της υποπερ. αα) της περ. της παρ. 2 του άρθρου 1 του ν. 4276/2014, δέκα (10) ευρώ.

Το τέλος ανθεκτικότητας στην κλιματική κρίση επιβάλλεται ανά ημερήσια χρήση και ανά δωμάτιο ή διαμέρισμα, κατά τους μήνες Νοέμβριο έως Φεβρουάριο, ως εξής:

α) Για κύρια ξενοδοχειακά καταλύματα της υποπερ. αα΄ της περ. α΄ της παρ. 2 του άρθρου 1 του ν. 4276/2014:
αα) 1-2 αστέρων, πενήντα λεπτών (0,50) ευρώ,
αβ) 3 αστέρων, ενάμιση (1,50) ευρώ,
αγ) 4 αστέρων, τριών (3,00) ευρώ,
αδ) 5 αστέρων, τεσσάρων (4,00) ευρώ,
β) σε ενοικιαζόμενα επιπλωμένα δωμάτια – διαμερίσματα της υποπερ. γγ) της περ. β) της παρ. 2 του άρθρου 1 του ν. 4276/2014, πενήντα λεπτών (0,50) ευρώ,
γ) σε ακίνητα που διατίθενται μέσω βραχυχρόνιας μίσθωσης του άρθρου 111 του ν. 4446/2016 και του άρθρου 39Α του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος, πενήντα λεπτών (0,50) ευρώ, Αν τα ακίνητα που διατίθενται μέσω βραχυχρόνιας μίσθωσης είναι μονοκατοικίες άνω των ογδόντα (80) τ.μ., επιβάλλεται τέλος ανθεκτικότητας τεσσάρων (4) ευρώ,
δ) σε αυτοεξυπηρετούμενα καταλύματα – τουριστικές επιπλωμένες επαύλεις (βίλες) της υποπερ. αα) της περ.
β) της παρ. 2 του άρθρου 1 του ν. 4276/2014, τεσσάρων (4) ευρώ.

2. Το τέλος ανθεκτικότητας στην κλιματική κρίση βαρύνει τον διαμένοντα, που έκανε χρήση του δωματίου ή του διαμερίσματος, κατά τις διακρίσεις της παρ. 1, επιβάλλεται μετά τη διαμονή του στο κατάλυμα και πριν την αναχώρησή του από αυτό, με την έκδοση ειδικού στοιχείου-απόδειξης είσπραξης τέλους ανθεκτικότητας στην κλιματική κρίση, από τις επιχειρήσεις των παρ. 1Α και 1Β και τους ιδιώτες της περ. γ) των παρ. 1Α και 1Β και αποδίδεται από αυτές στη Φορολογική Διοίκηση με μηνιαίες δηλώσεις.

Οι δηλώσεις υποβάλλονται μέχρι την τελευταία ημέρα του επόμενου μήνα από αυτόν της έκδοσης κάθε ειδικού στοιχείου – απόδειξης είσπραξης τέλους ανθεκτικότητας στην κλιματική κρίση. Το ειδικό στοιχείο – απόδειξη είσπραξης τέλους ανθεκτικότητας στην κλιματική κρίση δεν επιβαρύνεται με Φόρο Προστιθέμενης Αξίας. Το ως άνω τέλος δεν επιβάλλεται σε περίπτωση δωρεάν παροχής υπηρεσιών διαμονής από τους ανωτέρω υπόχρεους.

Η αύξηση που είχε γίνει πέρυσι τον Δεκέμβριο στο τέλος ανθεκτικότητας, είχε ως ακολούθως:

Προδιαγραφές στην βραχυχρόνια μίσθωση

Ακόμη η υπουργός Τουρισμού ανακοίνωσε και επισήμως την αναστολή χορήγησης νέων αδειών για καταλύματα βραχυχρόνιας μίσθωσης στα δημοτικά διαμερίσματα 1,2 και 3 του δήμου Αθηναίων, ενώ προανήγγειλε την θέσπιση λειτουργικών προδιαγραφών και προδιαγραφών ασφαλείας από το υπουργείο Τουρισμού για τα καταλύματα βραχυχρόνιας μίσθωσης.

Τα δημοτικά διαμερίσματα 1, 2 και 3, περιλαμβάνουν τις ακόλουθες περιοχές:

1ο δημοτικό διαμέρισμα Αθήνας

Το 1ο δημοτικό διαμέρισμα Αθήνας περιλαμβάνει το κέντρο της Αθήνας και πιο αναλυτικά:

-Κουκάκι
-Πλάκα
-Κολωνάκι
-Σύνταγμα – Ομόνοια – Μοναστηράκι
-Εξάρχεια
-Ιλίσια
-Νεάπολη

2ο δημοτικό διαμέρισμα Αθήνας

Το 2ο δημοτικό διαμέρισμα Αθήνας περιλαμβάνει τις συνοικίες από Νέο Κόσμο μέχρι Παναθηναϊκό Στάδιο και πιο αναλυτικά:

-Μετς
-Νέος Κόσμος
-Άγιος Αρτέμιος
-Παγκράτι

3ο δημοτικό διαμέρισμα Αθήνας

Και τέλος το 3ο δημοτικό διαμέρισμα Αθήνας περιλαμβάνει τις συνοικίες κάτω από την Ακρόπολη, ήτοι:

-Βοτανικός
-Μεταξουργείο
-Γκάζι
-Πετράλωνα
-Ρουφ
-Θησείο.

Τέλος η Όλγα Κεφαλογιάννη δημοσιοποίησε την εκτίμησή της για νέο ρεκόρ εσόδων εντός του 2024, με 22 δισ. ευρώ από τον Τουρισμό!

Η ανακοίνωση του υπουργείου Τουρισμού

Πριν από λίγα λεπτά εξεδόθη η ανακοίνωση του υπουργείου Τουρισμού, η οποία έχει ως εξής:

“Τα νέα μέτρα για την κρουαζιέρα και τις βραχυχρόνιες μισθώσεις που ανταποκρίνονται στη στρατηγική για μια βιώσιμη ποιοτική ανάπτυξη του ελληνικού τουρισμού με μέτρο και ισορροπία,  παρουσίασε  η Υπουργός Τουρισμού κα Όλγα Κεφαλογιάννη στην κοινή συνέντευξη τύπου κυβερνητικού  κλιμακίου  (Υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών κ. Κωστής Χατζηδάκης, Αναπληρωτής Υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών κ. Νίκος Παπαθανάσης, Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων κ. Κώστας Τσιάρας, Υπουργός Ανάπτυξης κ. Τάκης Θεοδωρικάκος και η Υπουργός Τουρισμού κα Όλγα Κεφαλογιάννη) για την εξειδίκευση των εξαγγελιών του Πρωθυπουργού στη Θεσσαλονίκη.

Όπως τόνισε η κα Κεφαλογιάννη, τα μέτρα έχουν ως γνώμονα την ανταποδοτικότητα του οικονομικού οφέλους από την τουριστική δραστηριότητα, για τους προορισμούς και τις τοπικές κοινωνίες και  παράλληλα στοχεύουν να αμβλύνουν την πίεση που ασκείται από τις αυξημένες ταξιδιωτικές ροές, σε ορισμένους προορισμούς και ιδίως κατά τους μήνες αιχμής.

«Διότι θα πρέπει να τονιστεί ότι στην Ελλάδα έχουμε σημειακό πρόβλημα, όχι συνολικό, ως προς αυτό το ζήτημα»,  πρόσθεσε η Υπουργός Τουρισμού.

Ειδικότερα για την κρουαζιέρα, η κα Όλγα Κεφαλογιάννη είπε πως επιβάλλεται ειδικό τέλος ανά επιβάτη που αποβιβάζεται από κρουαζιερόπλοιο στα λιμάνια της Μυκόνου και της Σαντορίνης ύψους 20 ευρώ και στα υπόλοιπα λιμάνια της χώρας 5 ευρώ για την περίοδο από 1η Ιουνίου έως 30 Σεπτεμβρίου κάθε έτους.  Τους μήνες Απρίλιο, Μάϊο και Οκτώβριο το τέλος θα είναι 40% μειωμένο (δηλαδή 12 και 3 ευρώ αντίστοιχα). Ενώ τους μήνες Νοέμβριο έως Μάρτιο θα είναι μειωμένο κατά  80%  (δηλαδή 4 και 1 ευρώ αντίστοιχα).

Το ετήσιο όφελος εκτιμάται σε 50 εκατ. ευρώ. Τα έσοδα θα κατανέμονται κατά 1/3 στους δήμους όπου αποβιβάζονται οι επιβάτες, κατά 1/3 θα εγγράφονται στον προϋπολογισμό του Υπουργείου Ναυτιλίας με σκοπό την εκτέλεση των απαραίτητων λιμενικών έργων και κατά 1/3 θα εγγράφονται στον προϋπολογισμό του Υπουργείου Τουρισμού με σκοπό τη βελτίωση των τουριστικών υποδομών για τη στήριξη του τουριστικού προϊόντος της χώρας.

Η Υπουργός Τουρισμού απαντώντας σε σχετική ερώτηση, επεσήμανε ότι  η αύξηση του τέλους εντάσσεται σ’ ένα ευρύτερο πλαίσιο στρατηγικής  για την ανάπτυξη και διαχείριση της κρουαζιέρας, το οποίο  θα ανακοινωθεί μετά από συνεννόηση και με τα  συναρμόδια Υπουργεία.  Ανάμεσα στα μέτρα που εξετάζονται είναι:

–  Η ανάπτυξη του homeporting

– Η ανάπτυξη υποδομών στους λιμένες για την ορθή διαχείριση τόσο του birth allocation, όσο και για τον έλεγχο των ροών στην ξηρά.

– Κίνητρα για την προσέλκυση μικρότερων πλοίων, με επιβάτες υψηλού εισοδηματικού επιπέδου

– Μία  ολοκληρωμένη μελέτη για τη αξιολόγηση της συμβολής της κρουαζιέρας στην οικονομία και του αποτυπώματός της στις τοπικές κοινωνίες.

Παράλληλα, η κα Όλγα Κεφαλογιάννη,  αναφερόμενη στην αναπροσαρμογή του Τέλους  Ανθεκτικότητας στην Κλιματική Κρίση τόνισε πως επεκτείνεται  το χρονικό διάστημα που θα είναι μειωμένο κατά ένα μήνα και περιλαμβάνει πλέον και τον Μάρτιο. Δηλαδή για πέντε (5) μήνες αντί τεσσάρων που ισχύει μέχρι σήμερα. Η αύξηση αφορά στο διάστημα από τον Απρίλιο ως τον Οκτώβριο, αναλογικά για ξενοδοχεία, ενοικιαζόμενα δωμάτια, καθώς και ακίνητα βραχυχρόνιας μίσθωσης.

Όπως υπογράμμισε η κα Όλγα Κεφαλογιάννη, «με την προσαρμογή αυτή δίνεται ένα επιπλέον κίνητρο που εντάσσεται στο πλαίσιο της στρατηγικής του Υπουργείου για τη χρονική επέκταση της τουριστικής δραστηριότητας. Ένα κίνητρο ώστε να υπάρξει ώθηση στην προσέλκυση ταξιδιωτών κατά τους λεγόμενους «πλάγιους» αλλά και χειμερινούς μήνες».

Η Υπουργός Τουρισμού υπογράμμισε την ανταποδοτικότητα του Τέλους, τονίζοντας ότι  «το συγκεκριμένο έσοδο θα κατευθυνθεί σε δαπάνες πρόληψης και αποκατάστασης φυσικών καταστροφών, αλλά και βελτίωσης υποδομών για τη στήριξη του τουριστικού προϊόντος της χώρας».

Πρόσθεσε μάλιστα ότι  στο προσεχές διάστημα θα υπάρξει ειδική ρύθμιση  για τη  θέσπιση λειτουργικών προδιαγραφών και αντίστοιχων προδιαγραφών ασφαλείας στις βραχυχρόνιες μισθώσεις, με βασικό κριτήριο τη διασφάλιση της ποιότητας της φιλοξενίας και την ποιότητα  της τουριστικής προσφοράς στη χώρα μας.

Απαντώντας σε ερώτηση για το Ειδικό Χωροταξικό Πλαίσιο η Υπουργός Τουρισμού είπε ότι δόθηκε παράταση στη δημόσια διαβούλευση μέχρι τις 25 Σεπτεμβρίου, οι προτάσεις της οποίας θα ληφθούν σοβαρά υπόψη στην τελική διαμόρφωση της ρύθμισης.

Στην εισήγησή της η κα Όλγα  Κεφαλογιάννη τόνισε ότι ο ελληνικός τουρισμός αποτελεί σταθερά βασικό αιμοδότη της ελληνικής οικονομίας. Στη δύσκολη δεκαετία της οικονομικής κρίσης, πρόσθεσε η Υπουργός, ο τουρισμός διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο ώστε να σταθεί όρθια η Ελλάδα. Ενώ και τα χρόνια της πανδημίας,  ο τουρισμός ήταν εκείνος  που συνέβαλε καίρια στην αντιμετώπιση και αυτής της κρίσης.

Η κα Όλγα Κεφαλογιάννη επεσήμανε ότι το  2023, καταγράφηκαν ιστορικά υψηλές επιδόσεις για τον ελληνικό τουρισμό, τονίζοντας ότι η άμεση οικονομική συμβολή του ξεπέρασε τα 20 δισ. ευρώ, όταν, το 2019, οι εισπράξεις ήταν περί τα 18,2 δισεκατομμύρια.

Αναφερόμενη στη χρονιά που διανύουμε, επεσήμανε  ότι τα έως τώρα στοιχεία, δείχνουν  μία ακόμη σημαντική επιτυχία για τον ελληνικό τουρισμό, καθώς  στο πρώτο εξάμηνο του έτους,

– οι ταξιδιωτικές εισπράξεις αυξήθηκαν κατά 12,2% (από 6,2 σε 6,9 δισ. ευρώ) σε σύγκριση με το αντίστοιχο διάστημα του 2023,

– η εισερχόμενη ταξιδιωτική κίνηση για το ίδιο διάστημα αυξήθηκε επίσης κατά 15,5% σε σχέση με τα περσινά δεδομένα.

«Οι προβλέψεις δείχνουν ότι μπορούμε να φτάσουμε σε έσοδα ακόμα και τα 22 δισεκατομμύρια», τόνισε η κα Κεφαλογιάννη και πρόσθεσε:

«Ευθύνη, ωστόσο, της πολιτείας, είναι να σχεδιάζει το μέλλον λαμβάνοντας υπόψη τις νέες προκλήσεις…Προκλήσεις που απαιτούν αποτελεσματικές λύσεις και άμεση ενέργεια. Σε μία περίοδο εξαιρετικά υψηλών επιδόσεων του ελληνικού  τουρισμού, εργαζόμαστε για την αντιμετώπιση σύγχρονων και σύνθετων προκλήσεων. Ανοίγουμε ένα νέο κεφάλαιο για τον ελληνικό τουρισμό, για μία ανάπτυξη βιώσιμη, ποιοτική, που θα διασφαλίζει ότι τα οφέλη από τον τουρισμό κατανέμονται σε ολόκληρη την κοινωνία, δίκαια και ανταποδοτικά».

Golden visa για συμμετοχή σε εταιρίες

Ο υπουργός αναπληρωτής Εθνικής Οικονομίας Νίκος Παπαθανάσης, εξήγγειλε την θέσπιση golden visa για όσους επενδύουν σε startup, ποσό 250.000 ευρώ.

©ΧΡΗΜΑ & ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ

Από την πλευρά του ο  υπουργός Ανάπτυξης Τάκης Θεοδωρικάκος εξήγγειλε δράσεις για τη μείωση κατά 25% του διοικητικού γραφειοκρατικού βάρους με την κατάργηση 15 χρονοβόρων γραφειοκρατικών διαδικασιών, κυρίως για της εξαγωγικές επιχειρήσεις, αλλά και την επέκταση κινήτρων για καινοτομία, συγχωνεύσεις και εξαγορές, όπως η χορήγηση προσαυξημένων ποσοστών έκπτωσης από τα ακαθάριστα έσοδα των επιχειρήσεων από 200% που είναι σήμερα σε 250% έως και 315% ανάλογα με το εάν πρόκειται για έργα συνεργασίας με startup ή ερευνητικά κέντρα ή μικρομεσαίες επιχειρήσεις έντασης γνώσης. Ωστόσο απαντώντας σε ερώτηση του Χ&Τ για τις εντάξεις στον αναπτυξιακό των προτάσεων των ξενοδοχειακών επιχειρήσεων, επιφυλάχθηκε να απαντήσει…

Η εξειδίκευση των μέτρων του Υπουργείου Ανάπτυξης από τον κ. Θεοδωρικάκο

Κεντρικός στόχος της κυβέρνησης για τα επόμενα χρόνια είναι η σύγκλιση των εισοδημάτων και του επιπέδου ζωής των Ελλήνων με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, καθώς και η μείωση των κοινωνικών και περιφερειακών ανισοτήτων στο εσωτερικό της πατρίδας μας.

Απαραίτητη προϋπόθεση για την επίτευξη αυτού του στόχου είναι η διαμόρφωση και η υλοποίηση ενός νέου παραγωγικού μοντέλου για τη χώρα μας, σε συνέχεια των μεταρρυθμίσεων που έχει πραγματοποιήσει η κυβέρνηση.

Το Yπουργείο Ανάπτυξης προετοιμάζει από κοινού με τους παραγωγικούς φορείς πιο συγκεκριμένες πρωτοβουλίες για αυτό το σκοπό το επόμενο διάστημα.

Σήμερα εξειδικεύουμε τις σημαντικές αποφάσεις και πρωτοβουλίες που ανακοίνωσε ο πρωθυπουργός και οι οποίες συμβάλλουν στη βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη, στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των ελληνικών επιχειρήσεων και την κοινωνική συνοχή.

Μέτρα και πολιτικές του Υπουργείου Ανάπτυξης:

-Εξειδίκευση της εθνικής στρατηγικής για την ενίσχυση της σύγχρονης ελληνικής βιομηχανίας

 -Στρατηγική μεταρρυθμίσεων για τη μείωση της γραφειοκρατίας

 -Επέκταση των κινήτρων για καινοτομία, συγχωνεύσεις και εξαγορές

 Golden VISA για επένδυση σε νεοφυείς επιχειρήσεις

Εθνική στρατηγική για την ενίσχυση της σύγχρονης ελληνικής βιομηχανίας

Η διαμόρφωση και η υλοποίηση ενός νέου παραγωγικού μοντέλου για την πατρίδα μας περνά μέσα από την ακόμη μεγαλύτερη αναβάθμιση του ρόλου της σύγχρονης ελληνικής βιομηχανίας, τόσο στην παραγωγή του ΑΕΠ της χώρας όσο και στον τομέα της απασχόλησης.

Αυτό αποτελεί εθνική αναγκαιότητα, αλλά έρχεται να συσχετιστεί με τα βασικά συμπεράσματα της έκθεσης Ντράγκι για την ΕΕ, για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της Ευρώπης, την αποφασιστική στήριξη και ενίσχυση των επενδύσεων στη βιομηχανία, την άμεση σύνδεση της βιομηχανίας με την έρευνα και την καινοτομία και την αντιμετώπιση του κρίσιμου προβλήματος του ενεργειακού κόστους των επιχειρήσεων.

Στόχος της εθνικής στρατηγικής είναι η ενίσχυση της παραγωγικότητας των ελληνικών επιχειρήσεων, η ενίσχυση των εξαγωγών στον βιομηχανικό τομέα και η υλοποίηση ενός σχεδίου ανάπτυξης σε μια σειρά κρίσιμους τομείς όπως:

Παραδείγματα:

  • Αγροδιατροφικός τομέας που παράγει τελικά προϊόντα
  • Φαρμακοβιομηχανία και βιοτεχνολογία αιχμής
  • Μέταλλα, δομικά υλικά και εξοπλισμός κτιρίων για τις πράσινες πόλεις του μέλλοντος
  • Παραγωγή εξοπλισμού για ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και ενεργειακή εξοικονόμηση
  • Ναυπηγοεπισκευή
  • Εφαρμογές λογισμικού, τεχνητής νοημοσύνης και ψηφιακής οικονομίας
  • Αμυντική βιομηχανία και ρομποτική
  • Μονάδες έρευνας και ανάπτυξης προϊόντων πολυεθνικών εταιρειών

Για το σκοπό αυτό το Yπουργείο Ανάπτυξης μέσα στο επόμενο δίμηνο εγκρίνει χρηματοδότηση 170 εκατ. ευρώ για ιδιωτικές επενδύσεις που σχετίζονται με αυτούς τους τομείς και συμβάλλουν και στον πράσινο μετασχηματισμό της οικονομίας με πόρους του RRF.

Επίσης, υλοποιείται πρόγραμμα ψηφιακής μετάβασης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων με 85 εκατ. ευρώ και πρόγραμμα αναβάθμισης βιομηχανικών πάρκων χρηματοδοτούμενο από το Ταμείο Ανάκαμψης.

Έχει συνολικό προϋπολογισμό 90,4 εκατ. ευρώ, με στόχο την ενθάρρυνση δημιουργίας και ανάπτυξης πράσινων καινοτόμων επιχειρηματικών πάρκων.

Στρατηγική μείωσης της γραφειοκρατίας

Ο στόχος είναι η μείωση εντός διετίας κατά τουλάχιστον 25% του διοικητικού γραφειοκρατικού βάρους για τις εξαγωγικές επιχειρήσεις

Κατάργηση 15 χρονοβόρων γραφειοκρατικών διαδικασιών με στόχο τη μείωση του διοικητικού βάρους κατά 25%, κυρίως στις εξαγωγικές μας επιχειρήσεις.

Το υπουργείο ανάπτυξης θέτει σε εφαρμογή σχέδιο μείωσης της γραφειοκρατίας στις πιο χρονοβόρες και κοστοβόρες διοικητικές διαδικασίες του κράτους με δύο τρόπους:

  • Με αυστηρή μεθοδολογία μέτρησης
  • Με κατάργηση περιττών διαδικασιών

Επέκταση των κινήτρων για καινοτομία, συγχωνεύσεις και εξαγορές

Βασική προϋπόθεση για να συνεχίσει η οικονομία μας την ανοδική της πορεία, είναι να πραγματοποιήσει ένα ποιοτικό άλμα, με έμφαση στην παραγωγή προϊόντων και υπηρεσιών υψηλής προστιθέμενης αξίας, την καινοτομία και την εξωστρέφεια.

Απαραίτητη συνθήκη για να το πετύχουμε αυτό είναι οι ελληνικές επιχειρήσεις να μεγαλώσουν.

Γιατί κατά τεκμήριο οι μεγαλύτερες επιχειρήσεις είναι πιο ανταγωνιστικές σε διεθνές επίπεδο, προσφέρουν ποιοτικότερες και καλύτερα αμειβόμενες θέσεις εργασίας και έχουν αυξημένη ικανότητα να επενδύουν και να καινοτομούν.

Εισάγονται νέες περιπτώσεις χορήγησης προσαυξημένων ποσοστών έκπτωσης από τα ακαθάριστα έσοδα των επιχειρήσεων, που σήμερα ανέρχεται σε 200%, για δαπάνες επιστημονικής και τεχνολογικής έρευνας που διαμορφώνονται σε:

250% για έργα συνεργασίας με startups & ή ερευνητικά κέντρα

300% για ΜμΕ έντασης γνώσης (δαπάνες Ε&Α > 20%)

315% για ΜμΕ έντασης γνώσης εάν υπερβαίνουν τον ΜΟ των αντίστοιχων δαπανών των 2 προηγούμενων ετών.

  • Επεκτείνεται το κίνητρο για εμπορική εκμετάλλευση ευρεσιτεχνίας (πατέντας).

-Σήμερα ισχύει 3ετής απαλλαγή των σχετικών κερδών από φόρο. Με τη νέα ρύθμιση θεσπίζεται μείωση 10% του φόρου εισοδήματος για επιπλέον 7 έτη μετά την λήξη της τριετίας.

  • Διευρύνονται τα φορολογικά κίνητρα για τους angelinvestors.

-Σήμερα προβλέπεται έκπτωση από το φορολογητέο εισόδημα φορολογούμενου – επενδυτή, ποσοστού 50%  επί του κεφαλαίου που εισφέρει σε startups εγγεγραμμένες επιχειρήσεις του Εθνικού Μητρώου Νεοφυών Επιχειρήσεων και έως 300.000 ευρώ.
-Με τη νέα ρύθμιση το ανώτατο όριο αυξάνεται σε 900.000 ευρώ.

  • Μειώνεται το ελάχιστο όριο εταιρικού κεφαλαίου της νέας εταιρείας που προκύπτει από συνεργασία/μετασχηματισμό σε 100.000€ από 125.000€ για την εξασφάλιση φοροαπαλλαγής 30% επί των κερδών.
  • Θεσπίζεται η δυνατότητα μεταφοράς φορολογικής ζημίας μετασχηματιζόμενων επιχειρήσεων.

Το δημοσιονομικό κόστος με βάση την υπάρχουσα επιχειρηματική δραστηριότητα εκτιμάται σε 40 εκατ. ευρώ ετησίως, ωστόσο αναμένονται πολλαπλάσια οφέλη στην πραγματική οικονομία.

Υπενθυμίζεται ότι από το 2024 εφαρμόστηκαν σημαντικά επενδυτικά κίνητρα που περιλαμβάνουν:

-Τη μείωση του φόρου συγκέντρωσης κεφαλαίου από 0,5% σε 0,2% με ετήσιο κόστος 22 εκατ. ευρώ.

-Τη μείωση κατά 50% του φόρου χρηματιστηριακών συναλλαγών με ετήσιο κόστος 21 εκατ. ευρώ.

-Την κατάργηση του φόρου τόκων για τα κρατικά ομόλογα με ετήσιο κόστος 7 εκατ. ευρώ.

Golden VISA για επένδυση σε νεοφυείς επιχειρήσεις

Από τον Απρίλιο του 2024 αυστηροποιήθηκαν περαιτέρω τα κριτήρια για τη χορήγηση Golden Visa.

Σήμερα ισχύει ήδη η δυνατότητα χορήγησης Golden visa για εισφορά κεφαλαίου, ποσού 400.000 ευρώ τουλάχιστον, σε εταιρεία η οποία έχει έδρα ή εγκατάσταση στην Ελλάδα.

Αυτός ο θεσμός επεκτείνεται, εστιάζοντας στις startup επιχειρήσεις.

Πιο συγκεκριμένα:

-Από 1/1/2025 θα χορηγείται άδεια παραμονής υπό τη μορφή golden visa για επένδυση ποσού διακοσίων πενήντα χιλιάδων (250.000) σε startup επιχείρηση, μέλος του Εθνικού Μητρώου νεοφυών επιχειρήσεων (Elevate Greece).

Παρουσίαση του υπουργού Ανάπτυξης στη σημερινή Εξειδίκευση Μέτρων 

Αύξηση των δημοσίων επενδύσεων κατά 900 εκατ. ευρώ με έσοδα από ανάπτυξη και μείωση φοροδιαφυγής ανακοίνωσαν Κ. Χατζηδάκης και Ν. Παπαθανάσης

Ακόμη την αύξηση του προϋπολογισμού του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων για το 2024 κατά 900 εκατ. ευρώ ανακοίνωσαν σήμερα ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κωστής Χατζηδάκης και ο αναπληρωτής υπουργός Νίκος Παπαθανάσης στο πλαίσιο της συνέντευξης Τύπου που παραχώρησαν οι συναρμόδιοι υπουργοί για την εξειδίκευση των ανακοινώσεων του πρωθυπουργού κ. Κυριάκου Μητσοτάκη στη ΔΕΘ σε σχέση με την ανάπτυξη και την ενίσχυση της ανθεκτικότητας της οικονομίας.

Με την αύξηση αυτή ο συνολικός προϋπολογισμός του ΠΔΕ διαμορφώνεται στα 13,1 δισ. ευρώ, από 12,2 δισ. και τα πρόσθετα κονδύλια όπως σημείωσε ο κ. Χατζηδάκης προέρχονται από δύο πηγές: Πρώτον, την ανάπτυξη της οικονομίας που επιτρέπει την αύξηση των εσόδων του Δημοσίου χωρίς αύξηση των φόρων. Και δεύτερον, την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής με 11 διαφορετικές πρωτοβουλίες που είναι σε εξέλιξη και αποδίδουν συγκεκριμένα έσοδα τα οποία διατίθενται είτε για την ενίσχυση του εισοδήματος των ευάλωτων πολιτών, με τις δράσεις που ανακοινώθηκαν την προηγούμενη εβδομάδα, είτε για την ενίσχυση του ΠΔΕ. «Η χώρα, τόνισε ο κ. Χατζηδάκης, πρέπει να στέλνει διαρκώς ισχυρό αναπτυξιακό μήνυμα. Δεν θέλουμε εκκρεμότητες στις δημόσιες επενδύσεις και δίνουμε ιδιαίτερη σημασία στην προώθηση της αναπτυξιακής διαδικασίας της χώρας».

Ο αναπληρωτής υπουργός Νίκος Παπαθανάσης υπογράμμισε: «Η ανάπτυξη στη χώρα, που αποτυπώνεται σε όλους τους επίσημους ευρωπαϊκούς και διεθνείς δείκτες, και φέρνει την Ελλάδα στη 2η θέση στην Ε.Ε., δεν έτυχε, πέτυχε. Οι 500 χιλιάδες νέες θέσεις εργασίας, που δημιουργήθηκαν από το 2019, οι επενδύσεις εταιρειών που είναι παγκόσμιοι πρωταθλητές, αλλά και ο δημοσιονομικός χώρος, που με τη σειρά του οδηγεί στην περαιτέρω στήριξη της κοινωνίας και της καθημερινότητας των πολιτών, αποτελούν προϊόν της συστηματικής και αποτελεσματικής δουλειάς των κυβερνήσεων του Κυριάκου Μητσοτάκη.  Συνεχίζουμε στην ίδια κατεύθυνση, έτσι ώστε να μη χαθεί ούτε ένα ευρώ, με βασικό εργαλείο το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, το οποίο, παρά το γεγονός ότι ανέρχεται ήδη στα 12,2 δισ. ευρώ- προϋπολογισμός ρεκόρ των τελευταίων 14 ετών- αυξάνουμε περαιτέρω, κατά 900 εκατ. ευρώ για το 2024, με την ετήσια αύξηση να προβλέπεται στο 10%-17% για τη διετία 2024-2026».

©ΧΡΗΜΑ & ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ

Για την υλοποίηση της αύξησης του ΠΔΕ θα κατατεθεί στη Βουλή συμπληρωματικός προϋπολογισμός.

Στο πλαίσιο της συνέντευξης Τύπου ο κ. Χατζηδάκης και ο κ. Παπαθανάσης παρουσίασαν αναλυτικά τις πρωτοβουλίες αρμοδιότητας του υπουργείου που θα υλοποιηθούν το επόμενο διάστημα.

Ειδικότερα, ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κωστής Χατζηδάκης παρουσίασε τέσσερις δράσεις για Σύγχρονη και Ανθεκτική στις κρίσεις οικονομία που περιλαμβάνουν τα εξής:

Α. Υγιές τραπεζικό σύστημα που θα υπηρετεί την οικονομία

Στόχος είναι η ενίσχυση της ρευστότητας επιχειρήσεων και νοικοκυριών με ανταγωνισμό μεταξύ των τραπεζών. Σε αυτό το πλαίσιο:

-Κατατέθηκε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή η αίτηση για επέκταση του προγράμματος «Ηρακλής» κατά 1 επιπλέον δισ. ευρώ. «Περιμένουμε την θετική απάντηση της ΕΕ. Με την υλοποίηση του προγράμματος τα κόκκινα δάνεια των συστημικών τραπεζών θα κατέβουν στο μέσο όρο της ΕΕ. Είναι ένα ακόμη θετικό βήμα για το τραπεζικό σύστημα, θέλουμε ένα τραπεζικό σύστημα ανταγωνιστικό, με ανταγωνισμό και πρωτίστως υγιές», τόνισε ο κ. Χατζηδάκης. Υπενθύμισε δε ότι με τη συμβολή του «Ηρακλή» τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, έχουν μειωθεί από περίπου 40% τον Ιούλιο 2019 σε 7,5% τον Μάρτιο του 2024 ενώ συνολικά σε τράπεζες και servicers έχουν περιοριστεί από τα 92 δισ. ευρώ το 2019 σε 69 δισ. ευρώ το 2023.

-Προχωρά η επόμενη φάση στην αποεπένδυση της Εθνικής Τράπεζας ενώ Προηγήθηκε η αποεπένδυση σε Eurobank (1,4%), Alpha (8,98%), Εθνική (22%) και Πειραιώς (27%).

-Ολοκληρώνεται η συγχώνευση της Τράπεζας Αττικής και της Παγκρήτιας, οδηγώντας στον πέμπτο τραπεζικό πυλώνα και ενισχύοντας τον ανταγωνισμό σε επίπεδο καταθέσεων, χορηγήσεων και προμηθειών, με προφανή οφέλη για καταθέτες και δανειολήπτες.

Β. Κίνητρα για επενδύσεις στην καινοτομία καθώς και για εξαγορές – συγχωνεύσεις

«Προωθείται, όπως τόνισε ο κ. Χατζηδάκης, το πιο ανταγωνιστικό ίσως πλαίσιο φορολογικών κινήτρων στην ΕΕ για δαπάνες έρευνας, δημιουργείται η Startup Visa και εισάγονται δύο νέα κίνητρα για συγχωνεύσεις επιχειρήσεων. Στόχος των παρεμβάσεων είναι να ενθαρρυνθεί η ανάληψη ρίσκου από τις επιχειρήσεις για επενδύσεις στην έρευνα, να ενισχυθεί η διασύνδεση των επιχειρήσεων με την ακαδημαϊκή κοινότητα και το οικοσύστημα startup και να κατευθυνθούν περισσότερες ξένες επενδύσεις σε παραγωγικές δραστηριότητες».

Μέσω της νέας πρωτοβουλίας για την Startup Visa θα δίνεται άδεια παραμονής (κατά το πρότυπο της Golden visa) για επένδυση 250.000 ευρώ σε startup επιχείρηση που είναι εγγεγραμμένη στο Εθνικό Μητρώο νεοφυών επιχειρήσεων (Elevate Greece), με προϋπόθεση τη δημιουργία
2 θέσεων εργασίας εντός του πρώτου έτους. Ήδη ισχύει η χορήγηση άδειας παραμονής για εισφορά κεφαλαίου, ύψους 400.000 ευρώ τουλάχιστον, σε επιχειρήσεις με έδρα στην Ελλάδα. «Δεν ενοχοποιούμε τις επενδύσεις σε ακίνητα, αλλά οι επενδύσεις δεν είναι μόνο σε ακίνητα. Είναι σίγουρα και στην παραγωγική οικονομία», τόνισε ο υπουργός.

Για τις εξαγορές – συγχωνεύσεις και την καινοτομία, πέρα από τα φορολογικά κίνητρα που θεσπίζονται, δημιουργούνται και πρόσθετα χρηματοδοτικά κίνητρα. Συγκεκριμένα, η δράση του ΕΣΠΑ ύψους περίπου 350 εκατομμυρίων για τη χρηματοδότηση του 50% του κόστους επενδύσεων των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, που πρόκειται να ανακοινωθεί σύντομα, θα προβλέπει περαιτέρω επιχορήγηση (+10%) για επενδύσεις από́ επιχειρήσεις που αποτελούν προϊόν συγχώνευσης. Επιπλέον δημιουργείται μέχρι το τέλος του έτους Patent Fund από́ την Ελληνική́ Αναπτυξιακή́ Τράπεζα  μέσω του οποίου θα χρηματοδοτείται η απόκτηση διεθνούς πατέντας,
καθώς και η ανάπτυξη ενός βιώσιμου προϊόντος (Minimum Viable Product) με βάση την πατέντα αυτή́.

Γ. Προώθηση της δημιουργίας Εθνικού Επενδυτικού Ταμείου

Η δημιουργία του νέου ταμείου προβλέπεται στο νόμο για την αναδιάρθρωση του Υπερταμείου που ψηφίστηκε πρόσφατα. Πρόκειται για ένα νέο επενδυτικό εργαλείο, αντίστοιχο με εκείνα που λειτουργούν στις περισσότερες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης το οποίο θα επενδύει σε κρίσιμους κλάδους  (ενδεικτικά: πράσινη μετάβαση, κυκλική και μπλε οικονομία – στρατηγικές υποδομές και δίκτυα – μεταφορές – τεχνολογία) που δεν καλύπτονται επαρκώς από υφιστάμενα funds αλλά έχουν προστιθέμενη αξία για την οικονομία. Το Ταμείο θα μπορεί να λειτουργεί και ως συνεπενδυτής με άλλα ταμεία, κυρίως με μειοψηφικές συμμετοχές. Το αρχικό επενδυτικό κεφάλαιο είναι 300 εκατ. ευρώ.

Το Υπερταμείο έχει προσλάβει την Blackrock η οποία θα εισηγηθεί στο υπουργείο Εθνικής  Οικονομίας και Οικονομικών έως το τέλος του μήνα για την πιο κατάλληλη εταιρική δομή και οργάνωση του νέου Επενδυτικού Ταμείου.

«Θέλουμε, τόνισε ο κ. Χατζηδάκης, να στείλουμε ένα μήνυμα ότι η χώρα αλλάζει και σε αυτό το επίπεδο».

Δ. Προστασία από φυσικές καταστροφές

Στόχος των πρωτοβουλιών είναι η ενίσχυση της ανθεκτικότητας τόσο των νοικοκυριών και επιχειρήσεων όσο και του κρατικού προϋπολογισμού απέναντι τις επιπτώσεις των φυσικών καταστροφών οι οποίες τα τελευταία χρόνια είναι συχνότερες και μεγαλύτερης έντασης σε σχέση με το παρελθόν. Ακολουθώντας καλές πρακτικές άλλων ευρωπαϊκών χωρών υιοθετούνται οι εξής παρεμβάσεις:

  1. Διπλασιάζεται από 10 σε 20 % η έκπτωση του ΕΝΦΙΑ για κατοικίες αξίας έως 500.000 ευρώ που ασφαλίζονται έναντι φυσικών καταστροφών.
  2. Κατοικίες μεγαλύτερης αξίας που ασφαλίζονται θα συνεχίσουν να έχουν την έκπτωση 10 % του ΕΝΦΙΑ και θα πρέπει έως 1/6/2025 να έχουν ασφαλιστεί για φυσικές καταστροφές, διαφορετικά δεν θα αποζημιώνονται από το κράτος.
  3. Από 1/6/2025 όλες οι επιχειρήσεις με κύκλο εργασιών άνω των 500.000 ευρώ θα πρέπει υποχρεωτικά να ασφαλίζονται για φυσικές καταστροφές. Σήμερα το μέτρο ισχύει με όριο 2 εκατ. τζίρο και αφορά 17.000 νομικά πρόσωπα (το 5% του συνόλου των επιχειρήσεων) που έχουν το 87% των ακαθάριστων εσόδων του συνόλου των επιχειρήσεων της χώρας. Με τη μείωση του ορίου τζίρου στις 500.000 ευρώ το μέτρο επεκτείνεται σε 51.000 νομικά πρόσωπα (το 15% του συνόλου) που έχουν το 95% των ακαθάριστων εσόδων του συνόλου των επιχειρήσεων χώρας.
  4. Από 1/1/2025 και με την ανανέωση ή τη σύναψη νέου ασφαλιστήριου συμβολαίου όλα τα οχήματα ιδιωτικής και επαγγελματικής χρήσης υποχρεούνται να είναι ασφαλισμένα και για φυσικές καταστροφές (το κόστος εκτιμάται σε 7 έως 13 ευρώ ετησίως).

Απορρόφηση κοινοτικών πόρων

Εξάλλου, ο κ. Παπαθανάσης τόνισε μεταξύ άλλων ότι η Ελλάδα βρίσκεται στην 4η θέση απορρόφησης των πόρων του ΕΣΠΑ 2021-2027, και στην 6η θέση αναφορικά με την απορρόφηση πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, με 47,9%, τη στιγμή που ο μέσος όρος της Ε.Ε. είναι 33,8%. Εκτίμησε δε, ότι η θέση αυτή θα βελτιωθεί καθώς βρίσκονται σε εξέλιξη δεκάδες έργα που χρηματοδοτούνται από ευρωπαϊκούς πόρους, στο σύνολο της Επικράτειας, ενώ θα προσμετρηθεί και η πληρωμή του 4ου αιτήματος, ύψους 1 δισ. ευρώ για επιχορηγήσεις, που εγκρίθηκε πρόσφατα από την Ε.Ε, ανεβάζοντας το ποσοστό στο 50,5%.

«Η εκπλήρωση των οροσήμων ταυτίζεται με μεταρρυθμίσεις», σημείωσε με νόημα ο κ. Παπαθανάσης, ο οποίος απάντησε και στις αιτιάσεις που φέρουν το Ταμείο Ανάκαμψης, το ΕΣΠΑ και το σύνολο των χρηματοδοτικών και επενδυτικών εργαλείων που έχει πλέον στη διάθεσή της η χώρα, να μην στηρίζουν τη μικρομεσαία επιχειρηματικότητα.

Το σύνολο του ΕΣΠΑ κατευθύνεται στις ΜμΕ ενώ, στο πλαίσιο του ΤΑΑ, έχουν ήδη ενταχθεί σε προγράμματα επιδότησης, 347.000 μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις. Την ίδια ώρα, από τα 844 επενδυτικά σχέδια που έχουν υποβληθεί, στο δανειακό σκέλος, τα 515, ήτοι ποσοστό 61%, προέρχονται από μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις.

Ανάλογη είναι η πραγματική εικόνα και αναφορικά με την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας από το Πρόγραμμα Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης, το πρώτο σχετικό πρόγραμμα στην Ε.Ε., ύψους 1,6 δισ. ευρώ, στο πλαίσιο του οποίου αναμένεται να δημιουργηθούν 4.000 νέες θέσεις εργασίας.

Σημαντικό ρόλο στην ενίσχυση των ΜμΕ και στη διεύρυνση της περιμέτρου δανειοδότησης τους από τραπεζικά ιδρύματα, διαδραματίζει και η Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα, με τον συνολικό προϋπολογισμό των δανείων που χορηγεί, να ανέρχεται στα 3,9 δισ. ευρώ. Μόνο στο πλαίσιο του νέου Ταμείου Επιχειρηματικότητας ΙΙΙ, τα δάνεια υπερβαίνουν τα 2,2 δις. ευρώ.  Το 84% των δανείων από το Ταμείο Δανείων του ΤΕΠΙΧ ΙΙΙ, χορηγείται σε επιχειρήσεις με λιγότερους από 50 εργαζόμενους, και το 81% σε επιχειρήσεις με κύκλο εργασιών κάτω από 10 εκατ. ευρώ. Την ώρα που το 90,1% των δανείων του Ταμείου Εγγυήσεων του ΤΕΠΙΧ ΙΙΙ, επίσης χορηγείται σε εταιρείες με λιγότερους από 50 εργαζόμενους και το 91,5% σε επιχειρήσεις με κύκλο εργασιών κάτω από 10 εκατ. ευρώ. Παράλληλα, το 60% των δανείων αφορά σε επιχειρήσεις της Περιφέρειας.  Στην ίδια κατεύθυνση, θα κινηθεί και το νέο Ταμείο Χαρτοφυλακίου Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης, που θα υλοποιήσει η ΕΑΤ, στο πλαίσιο του οποίου αναμένεται να χορηγηθούν δάνεια ύψους 187 εκατ. ευρώ, με αποδέκτες πολύ μικρές και νεοσύστατες επιχειρήσεις, καθώς και τη γυναικεία επιχειρηματικότητα.

ΠΗΓΗ https://money-tourism.gr/olga-kefalogianni-1-eos-20-e-to-telos-kroyazieras-2-eos-8-e-to-telos-sti-vrachychronia/

Ακολουθήστε το kefaloniapress.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Προσθέστε το δικό σας σχόλιο

Please enter your comment!
Please enter your name here

Captcha verification failed!
CAPTCHA user score failed. Please contact us!