Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ταξιδίων (ETC) δημοσίευσε μια ολοκληρωμένη έκθεση με τίτλο «Κρίσεις στον τουρισμό: Επιπτώσεις και διδάγματα από ευρωπαϊκούς προορισμούς», η οποία υπογραμμίζει την αυξανόμενη συχνότητα και τη σοβαρότητα των κρίσεων που επηρεάζουν τον τουριστικό τομέα στην Ευρώπη και παγκοσμίως. Καθώς η παγκόσμια δυναμική των ταξιδιών εξελίσσεται και οι οικονομίες γίνονται πιο αλληλένδετες, η τουριστική βιομηχανία αντιμετωπίζει αυξημένη ευπάθεια σε κρίσεις, από πανδημίες έως γεωπολιτικές εντάσεις και ακραία καιρικά φαινόμενα.
Οι πρόσφατες προκλήσεις, όπως ο COVID-19 και ο πόλεμος στην Ουκρανία, έχουν δείξει ότι οι ευρωπαϊκοί προορισμοί πρέπει να είναι προετοιμασμένοι για περίπλοκες, μακροπρόθεσμες απειλές. Αυτή η έκθεση, που πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία με εθνικούς τουριστικούς οργανισμούς σε όλη την Ευρώπη, εντοπίζει βασικά τρωτά σημεία στον ευρωπαϊκό τουρισμό και προσφέρει έναν οδικό χάρτη για αποτελεσματική διαχείριση κρίσεων. Αναδεικνύοντας τα διδάγματα και τις βέλτιστες πρακτικές, η μελέτη στοχεύει να ενισχύσει την ανθεκτικότητα των ευρωπαϊκών προορισμών σε έναν όλο και πιο απρόβλεπτο κόσμο.
Σχολιάζοντας τα ευρήματα της μελέτης, ο Miguel Sanz, Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ταξιδιών, δήλωσε ότι στον σημερινό, διασυνδεδεμένο κόσμο, ο τομέας του τουρισμού είναι μεταξύ των κλάδων που είναι πιο ευαίσθητοι στις κυματιστικές επιπτώσεις των παγκόσμιων κρίσεων.
“Αυτός είναι ο λόγος”, τονίζει, “για τον οποίο η ανθεκτικότητα δεν είναι πλέον πολυτέλεια, αλλά αναγκαιότητα – ένα θεμέλιο πάνω στο οποίο πρέπει να οικοδομηθεί το μέλλον του τουρισμού. Ενισχύοντας την ανθεκτικότητα και ενισχύοντας τις ικανότητες διαχείρισης κρίσεων, μπορούμε να διασφαλίσουμε ότι ο ευρωπαϊκός τουρισμός όχι μόνο θα επιβιώσει αλλά θα ευδοκιμήσει απέναντι στις μελλοντικές προκλήσεις. Η ETC στοχεύει να εξοπλίσει τους ευρωπαϊκούς προορισμούς και τους εταίρους τους με τα απαραίτητα εργαλεία για την αποτελεσματική πλοήγηση στην πολυπλοκότητα της διαχείρισης κρίσεων».
Ο ευρωπαϊκός τουρισμός
Ως παγκόσμιος, διασυνδεδεμένος τομέας με πολύπλοκες αλυσίδες εφοδιασμού και μεγάλο ποσοστό μικρομεσαίων επιχειρήσεων, η ταξιδιωτική και τουριστική βιομηχανία είναι ευάλωτη σε ένα ευρύ φάσμα κινδύνων . Η μελέτη της ETC διαπίστωσε ότι ο ευρωπαϊκός τουρισμός είναι ιδιαίτερα ευαίσθητος σε ακραίες καιρικές συνθήκες και άλλες φυσικές καταστροφές, γεωπολιτικές κρίσεις όπως πόλεμοι και τρομοκρατικές επιθέσεις, εμφύλιες αναταραχές, επιθέσεις στον κυβερνοχώρο και άλλες αστοχίες συστημάτων πληροφορικής.
Οι κλιματικοί κίνδυνοι παρουσιάζουν σημαντικές προκλήσεις για την Ευρώπη, επηρεάζοντας την ενεργειακή και επισιτιστική ασφάλεια, τα οικοσυστήματα, τις υποδομές και τους υδάτινους πόρους. Τα καιρικά μοτίβα σε όλη την ήπειρο γίνονται όλο και πιο απρόβλεπτα, με ορισμένες περιοχές να αντιμετωπίζουν καύσωνες και ξηρασίες, ενώ άλλες αντιμετωπίζουν εκτεταμένες πλημμύρες.
Οι ευρωπαϊκοί προορισμοί βασίζονται επίσης σε μεγάλο βαθμό σε πολύπλοκες υποδομές, συμπεριλαμβανομένων των δικτύων μεταφοράς, των εγκαταστάσεων διαμονής και των τουριστικών αξιοθέατων. Επιπλέον, η ταξιδιωτική βιομηχανία είναι ευάλωτη σε πολιτική αστάθεια, συνοριακές διαφορές και διεθνείς συγκρούσεις. Αυτοί οι παράγοντες συμβάλλουν σε πιθανές αβεβαιότητες και διαταραχές στα ταξίδια σε όλη την Ευρώπη.
Ενίσχυση της ετοιμότητας για την αντιμετώπιση κρίσεων
Η μελέτη συνοδεύεται από μια λεπτομερή λίστα ελέγχου διαχείρισης κρίσεων που έχει σχεδιαστεί για να βοηθήσει τους εθνικούς οργανισμούς τουρισμού να σχεδιάσουν την δράση τους τους σε κάθε στάδιο μιας μεγάλης κρίσης – ετοιμότητα, απόκριση, ανάκαμψη και ανθεκτικότητα. Αναγνωρίζοντας ότι οι κρίσεις είναι σπάνια γραμμικές, η λίστα ελέγχου είναι δομημένη με τρόπο που διασφαλίζει ότι τα μέτρα ανθεκτικότητας ενισχύουν τη μελλοντική ετοιμότητα.
Καθώς οι ευρωπαϊκοί προορισμοί αντιμετωπίζουν ολοένα και συχνότερα συχνές και σοβαρές κρίσεις, οι εθνικοί οργανισμοί τουρισμού διαδραματίζουν ζωτικό ρόλο στο συντονισμό με τις περιφερειακές αρχές, τις ταξιδιωτικές επιχειρήσεις, τους κόμβους μεταφορών και άλλους ενδιαφερόμενους φορείς, παρέχοντας παράλληλα σαφείς και συνοπτικές πληροφορίες στους επισκέπτες.
Οι βασικοί τους ρόλοι περιγράφονται ως εξής:
- Trustworthy Communicator: Παρέχει σαφείς, αξιόπιστες ενημερώσεις στον τουριστικό τομέα και τους επισκέπτες. Λειτουργεί ως αξιόπιστη πηγή πληροφοριών κατά τη διάρκεια κρίσεων.
- Συντονιστής υψηλού επιπέδου: Ενώνει κυβέρνηση, τουριστική βιομηχανία και επισκέπτες για μια συντονισμένη απάντηση.
- Sector Mediator: Παρακολούθηση των επιπτώσεων των κρίσεων στον τουριστικό τομέα και παροχή καθοδήγησης και διαβεβαίωσης σε επιχειρήσεις και ενδιαφερόμενους φορείς.
- Παρακολούθηση ασφάλειας και φήμης: Επίβλεψη της ασφάλειας των επισκεπτών και προστασία της διεθνούς εικόνας της χώρας.
- Κέντρο παρακολούθησης της παραπληροφόρησης: Καταπολέμηση της παραπληροφόρησης, διασφαλίζοντας ακριβή, συνεπή μηνύματα. Συνεργάζεται με ειδικούς για τη διατήρηση μιας ξεκάθαρης αφήγησης.
- Κέντρο συγκέντρωσης δεδομένων και πληροφοριών: Συλλογή και ανάλυση δεδομένων για την υποστήριξη της τεκμηριωμένης λήψης αποφάσεων κατά τη διάρκεια κρίσεων.
Η μελέτη υπογραμμίζει επίσης ότι οι εθνικοί οργανισμοί τουρισμού θα πρέπει να συμμετέχουν σε μακροπρόθεσμο σχεδιασμό κινδύνων, αναλύοντας δεδομένα από πολλούς προορισμούς σε ολόκληρη τη χώρα και παρακολουθώντας τις προσπάθειες αντιμετώπισης κρίσεων και ανάκαμψης. Αυτή η προσέγγιση θα συμβάλει τελικά στην προσαρμογή της μελλοντικής τουριστικής ανθεκτικότητας στους κλιματικούς κινδύνους και τις αλλαγές στη ζήτηση.
