Η κυβέρνηση της Λισαβόνας επιδιώκει να αντιμετωπίσει έναν συνδυασμό υψηλών φόρων, χαμηλών μισθών και υψηλών δαπανών στέγασης που οδηγούν πολλούς νέους με υψηλά μορφωτικό επίπεδο να εγκαταλείψουν την χώρα
Πορτογαλία σχεδιάζει να μετατραπεί σε καταφύγιο με χαμηλή φορολογία για τους νέους, προσφέροντας φορολογικές ελαφρύνσεις για μια δεκαετία σε άτομα που ξεκινούν τη σταδιοδρομία τους, σε μια προσπάθεια να σταματήσει την brain drain.
Η κεντροδεξιά κυβέρνηση της χώρας θέλει να μειώσει τη φορολογική επιβάρυνση των νέων για 10 χρόνια – συμπεριλαμβανομένου ενός πρώτου έτους κατά το οποίο δεν θα επιβάλλεται φόρος, στο πλαίσιο ενός σχεδίου που ελάχιστες χώρες έχουν υιοθετήσει.
Η πρωτοβουλία υπογραμμίζει την επείγουσα ανάγκη να σταματήσει το κύμα φυγής των νέων, οι οποίοι εγκαταλείπουν μια από τις φτωχότερες οικονομίες της δυτικής Ευρώπης, αναζητώντας καλύτερα αμειβόμενες θέσεις εργασίας στο εξωτερικό.
Ο Πορτογάλος πρωθυπουργός Λουίς Μοντενέγκρο, ο οποίος ηγείται μιας εύθραυστης κυβέρνησης μειοψηφίας, θα παρουσιάσει το φορολογικό σχέδιο ως μέρος του προϋπολογισμού του 2025 την Πέμπτη, αλλά δεν είναι σίγουρο ότι έχει αρκετές ψήφους για να εγκριθεί από το κοινοβούλιο. Εάν αποτύχει, η επιβίωση της κυβέρνησής του θα είναι αμφίβολη.
Η κυβέρνηση της Λισαβόνας επιδιώκει να αντιμετωπίσει έναν συνδυασμό υψηλών φόρων, χαμηλών μισθών και υψηλών δαπανών στέγασης που οδηγούν πολλούς νέους με υψηλά μορφωτικό επίπεδο να εγκαταλείψουν τη χώρα.
«Στόχος μας είναι πραγματικά να αυξήσουμε την ικανότητά μας να κρατάμε τους νέους μας στην Πορτογαλία, διασφαλίζοντας ότι λιγότεροι από αυτούς φεύγουν και ότι όσοι το κάνουν μπορούν να επιστρέψουν», δήλωσε ο Μοντενέγκρο το καλοκαίρι. «Θέλουμε ένα φορολογικό σύστημα πιο φιλικό προς τους νέους».
Σύμφωνα με το κυβερνητικό σχέδιο, οι νέοι δεν θα πληρώνουν φόρο εισοδήματος κατά το πρώτο έτος εργασίας τους. Θα απαλλάσσονται από το 75% του οφειλόμενου φόρου τα δύο έως τα τέσσερα έτη, θα απαλλάσσονται από το 50% του οφειλόμενου φόρου τα πέντε έως τα επτά έτη και θα απαλλάσσονταν από το 25% το 8ο έως 10ο έτος.
Ωστόσο, το ΔΝΤ έχει εγείρει αμφιβολίες σχετικά με τα δημοσιονομικά κίνητρα για τους νέους, προειδοποιώντας ότι ο αντίκτυπος των προνομιακών φορολογικών συντελεστών με βάση την ηλικία είναι «αβέβαιος».
Ο Γκονγκάλο Ματίας, πρόεδρος του ιδρύματος Francisco Manuel dos Santos, δήλωσε ότι είναι «απολύτως κρίσιμο» να αναχαιτιστεί η μετανάστευση αποφοίτων από πανεπιστήμια της Πορτογαλίας που είχαν λάβει ένα κύμα δημοσίων επενδύσεων.
«Η Πορτογαλία έχει επενδύσει στην εκπαίδευση, αλλά αυτή η επένδυση ωφελεί χώρες όπως η Γαλλία και η Γερμανία», οι οποίες δέχονται Πορτογάλους, είπε. «Δεν έχει νόημα για μια φτωχή χώρα όπως η Πορτογαλία που ωφελήθηκε πραγματικά πολύ από τα ευρωπαϊκά κονδύλια και την ευρωπαϊκή αλληλεγγύη να χάσει στη συνέχεια αυτή την επένδυση».
Ο Ματίας περιέγραψε τις προτεινόμενες φορολογικές ελαφρύνσεις ως «λογικές και ισορροπημένες», αλλά είπε ότι για να αλλάξει το ρεύμα, η κυβέρνηση θα πρέπει επίσης να κάνει περισσότερα για να κάνει τη στέγαση προσιτή, να βοηθήσει τους νέους να βρουν εργασία και να μειώσει τη γραφειοκρατία.
Η προηγούμενη σοσιαλιστική κυβέρνηση, η οποία έχασε τις εκλογές, εισήγαγε επίσης φορολογικές ελαφρύνσεις για τους νέους, αλλά ήταν διαθέσιμες μόνο σε πτυχιούχους πανεπιστημίου. Η τρέχουσα πρόταση θα ισχύει για όλους κάτω των 35 ετών.
Ο Πορτογάλος πρωθυπουργός Λουίς Μοντενέγκρο είπε σε τηλεοπτική συνέντευξη ότι η πρόταση της κυβέρνησής του ήταν «μια πιο ισορροπημένη λύση» από την αρχική, ως αποτέλεσμα των συνομιλιών με τη σοσιαλιστική αντιπολίτευση που τον οδήγησε να μειώσει τη διάρκεια του προγράμματος σε 10 χρόνια από 13.
Αλλά η υποστήριξη του Σοσιαλιστικού Κόμματος για τον προϋπολογισμό δεν είναι εγγυημένη, επειδή αντιτίθεται στη μείωση του εταιρικού φόρου, που είναι επίσης μέρος των σχεδίων της κυβέρνησης.
Η Μαρίνα Κόστα Λόμπο, διευθύντρια του Ινστιτούτου Κοινωνικών Επιστημών της Λισαβόνας πως το σχέδιο είναι μετριοπαθές και αρκετά ρεαλιστικό. «Εάν οι Σοσιαλιστές αρνηθούν να στηρίξουν αυτόν τον προϋπολογισμό, θα φαίνονται ανεύθυνοι. Θα μοιάζουν σαν να απορρίπτουν τη σταθερότητα για να αντισταθούν στην παροχή οποιουδήποτε είδους υποστήριξης σε αυτή την κυβέρνηση», σημείωσε η Μαρίνα Κόστα Λόμπο.
Ο πρωθυπουργός θα μπορούσε επίσης να επιτύχει την πλειοψηφία με την υποστήριξη του σκληρού δεξιού κόμματος Chega, της τρίτης μεγαλύτερης πολιτικής δύναμης της Πορτογαλίας.
Ο ηγέτης της, Αντρέ Βεντούρα, μίλησε θετικά για τα φορολογικά κίνητρα στη νεολαία.
Η Πορτογαλία είναι από καιρό μια χώρα μεταναστών. Ο αριθμός των ανθρώπων που γεννήθηκαν εκεί αλλά ζουν στο εξωτερικό είναι ίσος με περίπου το ένα τέταρτο του μόνιμου πληθυσμού της Πορτογαλίας των 10,6 εκατομμυρίων, το υψηλότερο ποσοστό στην ΕΕ, σύμφωνα με το Παρατηρητήριο Μετανάστευσης.
Όμως τα τελευταία χρόνια η αποχώρηση ταλαντούχων νέων θεωρείται ως οικονομικό πλήγμα. Μεταξύ 2008 και 2023, 361.000 άτομα ηλικίας μεταξύ 15 και 35 ετών εγκατέλειψαν τη χώρα, αντιπροσωπεύοντας τα δύο τρίτα του συνόλου των ανθρώπων που έφυγαν από τη χώρα κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, σύμφωνα με την εθνική στατιστική υπηρεσία.
