Σε διθεματικό μουσείο μετατρέπεται το κτίριο του Νέου Βουστασίου στο π. βασιλικό κτήμα Τατοΐου. Το μουσείο προορίζεται να στεγάσει τις μόνιμες εκθέσεις για την Αγροκτηνοτροφική Παραγωγή του κτήματος και τα βασιλικά αυτοκίνητα. Το έργο της αποκατάστασης του κτιρίου και της επανάχρησής του είναι ενταγμένο στο Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Ακολουθεί τις αρχές της μελέτης βιωσιμότητας του κτήματος και εξελίσσεται εντός του εγκεκριμένου χρονοδιαγράμματος με ορίζοντα ολοκλήρωσης το 2025.
Η ανέγερση του Νέου Βουστασίου ξεκίνησε τον Σεπτέμβριο του 1950 και το κτίριο εγκαινιάστηκε τον Αύγουστο του 1952. Αντικατέστησε το παλιό Βουστάσιο για να καλύψει, εκείνη την περίοδο, τις ανάγκες της αναπτυσσόμενης αγροτικής παραγωγής του κτήματος.
Το Νέο Βουστάσιο ήταν ό,τι πιο σύγχρονο για την εποχή του, σε μια περίοδο που η διεύθυνση του κτήματος στηρίζονταν πολύ στην ανάπτυξη της γαλακτοκομίας, προκειμένου να αναπληρώσει μέρος της υστέρησης των εσόδων, λόγω της καταστροφής του δάσους το 1945. H συνολική επιφάνεια του κτιρίου είναι περίπου 1500 τ.μ. και αναπτύσσεται σε σχήμα Π, έχοντας μια κεντρική, διώροφη πτέρυγα με τετράρριχτη στέγη και δύο πλευρικές πτέρυγες, χαμηλότερου ύψους με δίρριχτες στέγες. Η κάτω στάθμη φιλοξενούσε περίπου 100 βοοειδή με τις ταΐστρες και τον λοιπό εξοπλισμό, ο οποίος διασώζεται μέχρι σήμερα. Η άνω στάθμη του μεσαίου σκέλους χρησιμοποιούνταν ως χώρος αποθήκευσης και παρασκευής των τροφών, που διοχετεύονταν με κατάλληλα κανάλια στην κάτω στάθμη.
Η υπουργός Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη, δήλωσε: “Το εγχείρημα της μετατροπής του Νέου Βουστασίου σε διθεματικό Μουσείο προσπαθεί να αναδείξει ότι, παρά τις εναλλαγές χρήσεων που λάμβαναν χώρα στο κτήμα, ανάλογα με την περίοδο της βασιλείας, οι αρχές που φαίνονταν να διέπουν τη χρήση του ήταν η προστασία του περιβάλλοντος και η κυκλική οικονομία. Η σημερινή εικόνα του κτήματος οφείλεται εν πολλοίς στις πρωτοβουλίες που υλοποιήθηκαν ιδίως κατά τις βασιλείες των Γεωργίου Α’ και Παύλου, καθώς βάσει των πηγών, προκύπτει ότι κατά τις δύο αυτές περιόδους της ιστορίας του κτήματος αναπτύχθηκε η αγροκτηνοτροφική παραγωγή.
Υπήρξε μια συγκροτημένη προσπάθεια συστηματικής διαχείρισης με πρόθεση να αποτελεί πρότυπο. Αξιοποιήθηκαν οι υπάρχοντες φυσικοί πόροι (φυτικός πλούτος, έδαφος, υπέδαφος, νερό), το φυσικό κεφάλαιο, καθώς δημιουργήθηκαν υποδομές, εξοπλισμός και δίκτυα εξυπηρέτησης, διαμορφώθηκε ένα σύστημα εργασίας και μια μικρή κοινωνία εργαζομένων, και σχεδιάστηκαν τρόποι για την επιχειρηματική ανάπτυξη του κτήματος.
Η μετατροπή του Νέου Βουστασίου σε μουσείο αποτελεί μέρος του υπό εξέλιξη προγράμματος του υπουργείου Πολιτισμού για τη μουσειακή ανάδειξη επιλεγμένων ιστορικών κτηρίων στο π. βασιλικό κτήμα, με τεκμήρια που έχουν εντοπιστεί και διασωθεί στους χώρους του Τατοΐου. Η ολοκλήρωση των έργων από τις συναρμόδιες Διευθύνσεις του υπουργείου Πολιτισμού αναμένεται να προσφέρει στους επισκέπτες μια πολυθεματική μουσειακή εμπειρία, πλαισιωμένη με ποικίλες δραστηριότητες, σε ένα αποκατεστημένο φυσικό περιβάλλον.
Στόχος μας είναι η αποκατάσταση του κτιρίου μνημείου, οι εργασίες του οποίου είναι σε εξέλιξη, και η επανάχρησή του με τη δημιουργία ενός μουσειακού χώρου που να προσφέρει μια ολοκληρωμένη εμπειρία επίσκεψης, σε διαφορετικές κατηγορίες κοινού, αναδεικνύοντας τις διάφορες όψεις της αγροκτηνοτροφικής παραγωγής. Παράλληλα, το κτήριο είναι κατάλληλο για τη φιλοξενία της έκθεσης των βασιλικών αυτοκινήτων, τα οποία, επίσης, έχουν κηρυχθεί μνημεία.
Δεδομένων αυτών, η ανάδειξη του Νέου Βουστασίου έχει αυτοτελή αξία ως παρουσίαση ενός προτύπου -για τα δεδομένα της εποχής- αγροκτηνοτροφικής παραγωγής η οποία δίνει προτεραιότητα στον παραδοσιακό τρόπο καλλιέργειας, που σέβεται τη φύση. Η οργάνωση της έκθεσης των οχημάτων, από την άλλη πλευρά, επιτρέπει την ανάδειξη των αυτοκινήτων-μνημείων που χρησιμοποιούνταν στην τελευταία φάση της βασιλείας στην Ελλάδα, τα οποία παρουσιάζουν ιδιαίτερη αισθητική, οικονομική και τεχνολογική αξία. Οι εκθέσεις έχουν έντονο εκπαιδευτικό και ψυχαγωγικό χαρακτήρα. Ιδιαίτερη μέριμνα έχει ληφθεί ώστε το Μουσείο να είναι πλήρως προσβάσιμο”.
Οι δύο μόνιμες εκθέσεις θα φιλοξενηθούν στο κτίριο του Νέου Βουστασίου. Αποστολή του μουσείου, το οποίο βρίσκεται στην καρδιά της παραγωγικής-εκθεσιακής ενότητας του κτήματος αποτελεί η ανάδειξη του αγροκτηνοτροφικού προτύπου επιχειρηματικότητας, η σύνδεση με τη διεθνή, εθνική και τοπική ιστορία, που σχετίζεται με το κτήμα, η ανάδειξη της ιστορικής και τεχνολογικής αξίας των αυτοκινήτων της τ. βασιλικής οικογένειας, καθώς κάποια από αυτά αποτελούν μοντέλα περιορισμένης παραγωγής, ενώ τα περισσότερα χρησιμοποιήθηκαν στις δημόσιες εμφανίσεις και λειτουργίες των εκπροσώπων του βασιλικού θεσμού.
Η Έκθεση της Αγροκτηνοτροφικής Παραγωγής χωροθετείται στη βόρεια και στην ανατολική πτέρυγα του κτιρίου, ενώ η Έκθεση των Βασιλικών Αυτοκινήτων στη δυτική πτέρυγα. Στην αγροκτηνοτροφική εκθεσιακή ενότητα θα εκτεθούν τεκμήρια της αγροτικής και κτηνοτροφικής παραγωγής του κτήματος, με ξεχωριστά τμήματα για την έκθεση παραγωγής γαλακτοκομικών. Επίσης, θα διατηρηθεί και θα αναδειχτεί ο εξοπλισμός που βρέθηκε στο Βουστάσιο και σχετίζεται με την αγροτική παραγωγή λαδιού και κρασιού. Ο εκθεσιακός εξοπλισμός είναι λιτός, με καθαρή γεωμετρία και σαφή αισθητική διαφοροποίηση από το κέλυφος, τυπολογικά ομοιογενής και ομαδοποιημένος, ανάλογα με τη χρήση που καλείται να εξυπηρετήσει, ενώ η διάταξή του στο χώρο είναι ανεξάρτητη από τη γεωμετρία και τα δομικά στοιχεία του.
Στην ανεξάρτητη εκθεσιακή ενότητα των βασιλικών αυτοκινήτων, θα εκτεθούν οκτώ αυτοκίνητα: Ένα άσπρο Fiat 500™, δύο αυτοκίνητα μάρκας MG™, τέσσερα αυτοκίνητα κατασκευής Rolls-Royce™ και ένα ηλεκτροκίνητο Victor, από τα συνολικά 10 βασιλικά αυτοκίνητα που έχουν χαρακτηριστεί ως μνημεία. Στην ίδια ενότητα εκτίθενται τα διπλώματα οδήγησης του Παύλου και της Φρειδερίκης και φωτογραφικό υλικό. Στον όροφο, ως ανεξάρτητη ενότητα, χωροθετείται αίθουσα πολλαπλών χρήσεων για εκδηλώσεις και διαδραστικά τμήματα της έκθεσης. Ο άμεσος περιβάλλων χώρος του κτιρίου παίρνει μορφή μικρού περιπάτου και αναψυχής περιμετρικά αυτού.
Αναλυτικός πίνακας με τα χαρακτηριστικά των 8 προς έκθεση Βασιλικών αυτοκινήτων:
