Με σκυλάκια στην αγκαλιά ή ντυμένοι με ελάχιστα ρούχα και γυμνά πόδια, τρέμοντας από το κρύο, επαιτούν σε κεντρικούς δρόμους μεγάλων πόλεων της Ελλάδας θύματα κυκλωμάτων εμπορίας και εκμετάλλευσης ανθρώπων, που προέρχονται από τη Ρουμανία και τη Βουλγαρία. Μάλιστα, τα μέλη των κυκλωμάτων έχουν «μοιράσει» και γεωγραφικά τη χώρα, αφού οι Ρουμάνοι είναι κυρίως αυτοί που δραστηριοποιούνται στην Αθήνα και οι Βούλγαροι στη Θεσσαλονίκη.
Την «εικόνα» της επαιτείας που μεγεθύνεται ενόψει των εορτών, δίνει η ομάδα streetwork της ΑΡΣΙΣ που εντοπίζει και υποστηρίζει πιθανά θύματα εμπορίας, τα οποία φτάνουν στη χώρα μας από τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία. «Η διαφορά μεταξύ Θεσσαλονίκης – Αθήνας είναι ότι στην πρώτη υπάρχουν περισσότεροι Βούλγαροι στην επαιτεία- λόγω γεωγραφικής εγγύτητας- ενώ περισσότεροι Ρουμάνοι επαιτούν στην Αθήνα, φαινόμενο ωστόσο που έχει μια σταθερά και δεν έχει αλλάξει τα τελευταία χρόνια» λέει στο Αθηναϊκό/ Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων το μέλος της ομάδας streetwork, Νίκος Κωτούλας.
Ζωάκια στην υπηρεσία των κυκλωμάτων επαιτείας και άνθρωποι που τρέμουν από το κρύο
Μία ωστόσο από τις νέες μεθόδους που χρησιμοποιούντα από τα κυκλώματα για να προκαλέσουν την ευαισθησία των περαστικών, είναι τα… σκυλάκια. «Βλέπουμε ότι χρησιμοποιούν ζωάκια, κυρίως μικρόσωμα σκυλιά ράτσας, προκειμένου να ευαισθητοποιήσουν τον περαστικό. Τα δε ζώα, είναι όλα με πιστοποιητικά», αναφέρει ο κ. Κωτούλας.
Πάντως, για τον δικηγόρο και Συντονιστή της Ειδικής Δράσης Υπηρεσιών Συντονισμού για Θύματα Εμπορίας Ανθρώπων στα Νοτιοανατολικά Βαλκάνια, Χρυσοβαλάντη – Κωνσταντίνο Παπαθανασίου, φαίνεται ότι προτιμώνται τα ζώα για να προκαλέσουν το κοινό αίσθημα γιατί όταν ένα πιθανό θύμα εκμετάλλευσης συνοδεύει ένα ανήλικο, που μπορεί να μην είναι καν δικό του παιδί, υπάρχει το επιπλέον αδίκημα της εκμετάλλευσης ανηλίκου. «Παράλληλα, επιφυλασσόμαστε για την ακρίβεια των πιστοποιητικών που επιδεικνύουν για τα ζώα καθώς δεν έχουμε αρμοδιότητα να ελέγξουμε την αυθεντικότητά τους», συμπληρώνει.
Διαπίστωση, πάντως, της ομάδας είναι ότι στη Θεσσαλονίκη παρατηρείται μείωση των ανηλίκων που επαιτούν, γεγονός που αποδίδεται στη μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση για το θέμα και σε καλύτερα κοινωνικά αντανακλαστικά σε σχέση με την Αθήνα. «Βέβαια, σ’ αυτό συντελεί σημαντικά το γεγονός ότι στη Θεσσαλονίκη εντοπίζεται εύκολα η επαιτεία στην οδό Τσιμισκή, για παράδειγμα, σε αντίθεση με την Αθήνα, όπου λόγω μεγέθους, κινούνται και σε περιοχές εκτός κέντρου», εξηγεί ο κ. Παπαθανασίου. «Πέρα από την εκμετάλλευση ανηλίκων και ζώων», συνεχίζει, «τελευταία έχει παρατηρηθεί -ειδικά στην Αθήνα- η εκμετάλλευση ανθρώπων με κινητικά προβλήματα, ενώ εντοπίζονται και κάποιοι, οι οποίοι παρουσιάζονται ψευδώς με αναπηρία».
Στη Θεσσαλονίκη, η ομάδα streetwork έχει παρατηρήσει περισσότερες άνδρες από τη Βουλγαρία να επαιτούν, ενώ στην Αθήνα, η πλειονότητα είναι Ρουμάνες με ανήλικα. «Βλέπουμε στο κέντρο της Θεσσαλονίκης Βούλγαρους, καλυμμένους με ένα μικρό σεντόνι και ξυπόλητους, να τρέμουν από το κρύο. Τους έχουμε δει όμως, όταν φεύγουν, να πηγαίνουν σε ένα σημείο και να βάζουν ρούχα, κάλτσες και παπούτσια, ενώ όταν προσεγγίζουν εκ νέου τον χώρο όπου επαιτούν, ξεντύνονται», αναφέρει ο κ. Κωτούλας, διευκρινίζοντας ότι οι περισσότεροι ζουν σε συνθήκες αστεγίας- είτε στον δρόμο, είτε σε ακατάλληλο εγκαταλελειμμένο κτίριο ή φιλοξενούνται. Περιγράφει, μάλιστα, τα κοινά χαρακτηριστικά που έχουν όσοι επαιτούν και είναι θύματα κυκλωμάτων, αφού παρουσιάζονται με έναν πιο επιτηδευμένο τρόπο.
«Γενικά, έξω, μπορείς να δεις ότι οι άνθρωποι οι οποίοι επαιτούν έχουν κάποια κοινά χαρακτηριστικά, που μπορεί να είναι -για παράδειγμα- τα σκυλιά ή οι συγκεκριμένες επιγραφές όπως “ΠΕΙΝΑΩ” με συγκεκριμένη γραμματοσειρά. Έτσι κι εμείς παίρνουμε ενδείξεις που μας βάζουν σε υποθέσεις ότι είναι ένα κοινό κύκλωμα, οργανωμένο», λέει ο κ. Κωτούλας.
«Μην δίνετε χρήματα»
Τα μέλη της Δράσης της ΑΡΣΙΣ επαναλαμβάνουν κάτι που όλοι όσοι ασχολούνται με το θέμα υποστηρίζουν, ότι δηλαδή οι πολίτες δεν πρέπει να δίνουν χρήματα σε όσους επαιτούν γιατί έτσι συντηρούν το φαινόμενο. Αντί χρημάτων, συμβουλεύουν αυτούς που θέλουν να βοηθήσουν, να προσφέρουν νερό και φαγητό, είτε, όταν έχει κρύο, ζεστά ρούχα και κουβέρτες, οτιδήποτε γενικότερα μπορεί να λειτουργήσει ανακουφιστικά.
«Υπάρχουν άνθρωποι, οι οποίοι φαίνεται να επαιτούν για λόγους βιοπορισμού και υπάρχουν άλλοι, που οι ενδείξεις θυματοποίησης και εκμετάλλευσης είναι πιο έντονες και ισχυρές. Οι πολίτες, όταν συναντούν επαιτεία, αν είναι ευαισθητοποιημένοι και με “ανοιχτά” τα μάτια, μπορούν να απευθύνονται στις αρμόδιες αρχές ή στην ΑΡΣΙΣ για την γνωστοποίηση του περιστατικού, ακόμη και ανώνυμα», καταλήγει ο κ. Παπαθανασίου.
Σημειώνεται ότι η ΑΡΣΙΣ, σε συνεργασία με το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικής Αλληλεγγύης (ΕΚΚΑ), υλοποιεί την Ειδική Δράση, με τίτλο «Υπηρεσίες συντονισμού για τα θύματα εμπορίας ανθρώπων στα Νοτιοανατολικά Βαλκάνια», σε συνεργασία με βουλγαρικές αρχές και φορείς. Στόχος της Δράσης είναι να συμβάλει και στη δημιουργία καλών πρακτικών μεταξύ των αρχών της Ελλάδας και των χωρών από τις οποίες προέρχονται τα θύματα (Βουλγαρία και Ρουμανία), καθώς και στην ενίσχυση των διακρατικών μηχανισμών εντοπισμού και υποστήριξης των θυμάτων. Η Δράση εντάσσεται στο «Πρόγραμμα Ελλάδας – Ταμείο Εσωτερικής Ασφάλειας 2021-2027» στον Ειδικό Στόχο «Πρόληψη και καταπολέμηση της εγκληματικότητας» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
