Με το κατευόδιο που ταιριάζει στους κατά τον Θουκυδίδη Επιφανείς, το «Αθάνατος» χιλιάδες πολίτες συνόδευσαν τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη έξω από τη Μητρόπολη τη Αθήνας και έως το αυτοκίνητο που μεταφέρει τη σορό του στο στρατιωτικό αεροδρόμιο της Ελευσίνας. Από κει, με C- 130 και συνοδεία των παιδιών και των εγγονιών του, θα κάνει το τελευταίο του ταξίδι στα Χανιά, όπου αύριο θα ταφεί πλάι στη σύντροφο της ζωής του, την αγαπημένη του Μαρίκα.
Η σορός του είχε εκτεθεί σε λαϊκό προσκύνημα από νωρίς το πρωί και χιλιάδες άνθρωποι απηύθυναν τον τελευταίο χαιρετισμό στον πολιτικό άνδρα που σφράγισε με την παρουσία του εξήντα και πλέον χρόνια κοινοβουλευτικού βίου. Σε κλίμα έντονης συναισθηματικής φόρτισης αποχαιρέτισε τον πατέρα του ο Κυριάκος Μητσοτάκης, ενώ για τον πολιτικό άνδρα και την βαριά κληρονομιά- παρακαταθήκη που αφήνει στον τόπο μίλησαν ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Προκόπης Παυλόπουλος και ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκος Αναστασιάδης.
Παραστάτες στη σορό του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη ήταν βρακοφόροι της Κρήτης. Όμως, την ύστατη ώρα το σκεπασμένο με τη Γαλανόλευκη φέρετρο σήκωσαν στους ώμους τους τα εγγόνια του εκλιπόντος, αποδίδοντάς του την πρέπουσα τιμή. Στα χέρια του, ο επί σαράντα χρόνια έμπιστός του άνθρωπος, η «σκιά του», Μανούσος Γρυλλάκης, κράτησε τη φωτογραφία του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη και τον συνόδευσε και αυτή τη φορά, όπως έκανε πάντα, στο αυτοκίνητο που μετέφερε τη σορό του στο αεροδρόμιο της Ελευσίνας.
O Κυριάκος Μητσοτάκης ακολουθεί το φέρετρο του πατέρα του συνοδευόμενος από τη σύζυγό του Μαρέβα και τη μικρή τους κόρη Δανάη, την οποία κρατά τρυφερά και προστατευτικά στην αγκαλιά της η μητέρα της, καθώς έχει ξεσπάσει σε λυγμούς
Στους ώμους των εγγονών του μεταφέρεται, σκεπασμένο με το Γαλανόλευκη, το φέρετρο του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη- διακρίνεται ο Κώστας Μπακογιάννης
Λιποθυμικό επεισόδιο του Ισίδωρου Κούβελου
Η έντονη συγκινησιακή φόρτιση λύγισε μετά το τέλος της εξόδιου ακολουθίας τον Ισίδωρο Κούβελο, σύζυγο της Ντόρας Μπακογιάννη, ο οποίος λιποθύμισε και μεταφέρθηκε με ασθενοφόρο για τη λήψη των πρώτων βοηθειών με δεδομένο ότι πρόσφατα είχε νοσηλευθεί στο Ωνάσσειο, έχοντας αυξημένη πίεση.
Η εξόδιος ακολουθία
Με τον θάνατό του, ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης ένωσε τις πολιτικές δυνάμεις του τόπου αφού στον αποχαιρετισμό του παραβρέθηκαν κορυφαίοι εκπρόσωποι από όλες τις πολιτικές παρατάξεις.
Από το πρωί της Τετάρτης χιλιάδες πολίτες συμμετείχαν στο λαϊκό προσκύνημα στη σορό του μεγάλου πολιτικού και αρκετοί εξ αυτών παρέμειναν επί ώρες στους γύρω χώρους για να ακούσουν την εξόδιο ακολουθία και να χειροκροτήσουν το φέρετρο που μεταφέρθηκε στο στρατιωτικό αεροδρόμιο της Ελευσίνας που είναι ο ενδιάμεσος σταθμός για να βρεθεί στη γενέθλια γη της Κρήτης όπου επέλεξε να ταφεί δίπλα στην αγαπημένη του σύζυγο Μαρίκα που έφυγε από τη ζωή πριν από πέντε χρόνια.
Την ακολουθία στην οποία χοροστάτησε ο αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος, παρακολούθησαν πολλοί επίσημοι και αρκετοί πολίτες που με δυσκολία κατάφεραν να μπουν μέσα στο ναό που ήταν κατάμεστος.
Μεταξύ άλλων προσήλθαν για τον αποχαιρετισμό ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας, ο οποίος προσερχόμενος αποδοκιμάστηκε από ένα μέρος των συγκεντρωμένων – η ΝΔ καταδίκασε αυτή τη συμπεριφορά με ανακοίνωσή της- οι πρώην πρωθυπουργοί Αντώνης Σαμαράς, Γιώργος Παπανδρέου, Κώστας Καραμανλής και Κώστας Σημίτης, ο πρόεδρος της Βουλής Νίκος Βούτσης, νυν και πρώην υπουργοί, αρχηγοί των κομμάτων και άλλοι επίσημοι από τον πολιτικό και τον επιχειρηματικό κόσμο, τον πανεπιστημιακό χώρο και άλλοι.
Από το γραφείο Τύπου της Νέας Δημοκρατίας, εκδόθηκε ανακοίνωση με την οποία καταδικάζονται οι αποδοκιμασίες στο πρόσωπο του πρωθυπουργού κατά την προσέλευσή του στη Μητρόπολη. Η ανακοίνωση αναφέρει: «Καταδικάζουμε με τον πιο σαφή τρόπο τις όποιες αποδοκιμασίες υπήρξαν σε βάρος του πρωθυπουργού κ. Αλέξη Τσίπρα.
Δεν συνάδουν ούτε με το ήθος, ούτε με το ύφος της παράταξης και, προφανώς, ούτε με τη στιγμή».
Η συγκίνηση που επικράτησε καθόλη τη διάρκεια της τελετής κορυφώθηκε με την εκφώνηση επικηδείων από τον πρόεδρο της Δημοκρατίας Προκόπη Παυλόπουλο, τον πρέοδρο της κυπριακής Δημοκρατίας Νίκο Αναστασιάδη και τον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης και γιο του εκλιπόντος Κυριάκο Μητσοτάκη.
Προκόπης Παυλόπουλος: Οι τέσσερις παρακαταθήκες του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη
Για τις τέσσερις παρακαταθήκες που άφησε πίσω του ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης μίλησε στον επικήδειό του ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Προκόπης Παυλόπουλος. Μεταξύ άλλων, είπε:
Η πρώτη παρακαταθήκη ήταν η υπεράσπιση της Δημοκρατίας: Ηταν αντίθετος σε κάθε είδους δυνάστη: απέναντι σε όσους επιδίωξαν να καταλύσουν τη Δημοκρατία, είτε ο δυνάστης ήταν κατακτητής είτε ήταν δικτάτορας. Η υπεράσπιση της Δημοκρατίας ήταν στάση ζωής.
Η δεύτερη παρακαταθήκη ήταν η αφοσίωση στην κοινοβουλευτική δημοκρατία. Ηταν αφοσιωμένος στο κοινοβούλιο. Αν θέλουμε να θυμηθούμε τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη θα τον θυμόμαστε στο βήμα του Κοινοβουλίου. Ηξερε τί σημαίνει Κοινοβούλιο. Ηταν από εκείνους που είχε χάσει για σκοτεινά χρόνια το κοινοβούλιο. Υπήρξε κορυφαίος κοινοβουλευτικός ρήτορας, χωρίς κανέναν στόμφο. Ο στόμφος ανήκει σ΄εκείνους που στερούνται επιχειρημάτων. Εκείνος είχε πάντα πολλά επιχειρήματα.
Τρίτη παρακαταθήκη η ευρωπαϊκή πορεία του τόπου. Υπήρξε κορυφαίος Ευρωπαίος ηγέτης. Ιδίως μετά τη μεταπολίτευση ήταν από εκείνους που δραστηριοποιήθηκαν ώστε η πορεία μας στην Ευρώπη να είναι νομοτελειακή. Μαζί με τον Κωνσταντίνο Καραμανλή πορεύθηκε. Υπήρξε πρωτοπόρος όχι μόνο για να ανήκει η Ελλάδα στην Ευρώπη, αλλά για να έχει λόγο στην Ευρώπη. με το παράδειγμά του δίδασκε ότι δεν αρκεί να μένουμε στην Ευρώπη, αλλά να αγωνιζόμαστε για την Ευρώπη.
Η τελευταία και ίσως πιο σημαντική παρακαταθήκη ήταν αυτή της ενότητας. Είχε ζήσει το τίμημα του διχασμού, ιδίως σε κρίσιμες στιγμές του τόπου. Οφείλουμε να παραδειγματιζόμαστε από τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη. πραγματικός ηγέτης δεν είναι εκείνος που υψώνει τείχη, αλλά εκείνος που στήνει γέφυρες. Αυτές είναι οι τέσσερις παρακαταθήκες του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη που πρέπει να μας εμπνέουν. Το κοινοβούλιο πρέπει να γίνεται σεβαστό, εκεί πρέπει να γίνεται διάλογος, με επιχειρήματα, χωρίς στόμφο. Σ΄αυτή την Ευρώπη ανήκουμε, πρέπει να έχουμε το κουράγιο να αγωνιζόμαστε. Όλοι πρέπει να ξέρουμε τί σημαίνει ενότητα σήμερα. Τα μεγάλα και τα σημαντικά πρέπει να τα κάνουμε ενωμένοι. Εκείνα που μας χωρίζουν είναι πολύ λιγότερα από εκείνα που μας ενώνουν. Ας είναι ευλογημένα τα χώματα της Κρήτης που θα σε σκεπάσουν, μαζί με την αγαπημένη του σύζυγο. Η Θεία πρόνοια στάθηκε δίκαιη απέναντί σου σεβαστέ πρόεδρε. Δικαιώθηκες εν ζωή.
Νίκος Αναστασιάδης: Η γενναιότητα το χαρακτηριστικό του
Η γενναιότητα χαρακτήριζε τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη: Στο μέτωπο της Αλβανίας, με γεναιότητα και χαμόγελο σε όλη την πολιτική του διαδρομή, αποτελώντας φωτεινό παράδειγμα και πρότυπο. Στάθηκε με γενναιότητα όρθιος στην ώρα της οικογενειακής τραγωδίας, ζητώντας ενότητα. Ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης αναγνωρίζεται ως ο πολιτικός που είχε την τόλμη να υιοθετεί πολιτικές περιφρονώντας το πολιτικό κόστος. Ηξερε ότι η πατρίδα υπηρετείται με τόλμη και έπαιρνε αποφάσεις με κριτήριο να είσαι ωφέλιμος στην πατρίδα, παρά αρεστός. Τα υπόλοιπα ας τα αφήσουμε στην αρμοδιότητα της ιστορίας. Υλοποίησε πολιτικές που τώρα είναι πανθομολογούμενο ότι θα μπορούσαν να αποτρέψουν πολλά δεινά που τώρα η Ελλάδα ζει. Στήριξες, αγαπητέ μου φίλε με πάθος την υπόθεση της Κύπρου. Είχες άριστη γνώση όλων των κρίσιμων πτυχών του Κυπριακού, οι σχέσεις σου με όλους του προέδρους της Κύπρου, υπήρξαν εξαίρετες. Δεν θα αποδεχθώ ποτέ ότι η μοίρα της Κύπρου είναι η μοίρα της κατοχής. Να παραδώσω στις επόμενες γενιές μια πατρίδα ελεύθερη, μια Κύπρο Ευρωπαϊκή. Εκ μέρους όλων των Κυπρίων και ως Ελληνας, εκφράζω την απεριόριστη αγάπη και θαυμασμό. Ο Κωνσταντίνος είναι από τους πολιτικούς που σκεφτόταν τις επόμενες γενιές, όχι τις επόμενες εκλογές. Ηταν statesman και όχι πολιτικός.
Είναι αδιαμφισβήτητη αλήθεια ότι ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης πολιτεύθηκε πιο μπροστά από την εποχή του και αυτό δεν του αναγνωρίσθηκε. Τα παιδιά σου θα τηρήσουν τη βαριά παρακαταθήκη που τους άφησες. Κυριάκο, Ντόρα, Κατερίνα και Αλεξάνδρα ξέρω ότι είστε περήφανοι για τον πατέρα σας για όσα έκανε για την πατρίδα και την οικογένεια. Η κληρονομιά του αποτελεί για σας τη μεγίστη τιμή και για μας τη μεγίστη ευθύνη για να συνεχίσουμε το δρόμο του. Είχα την υψίστη τιμή να με θεωρείς φίλο σου και με τίμησες με ανιδιοτελή φιλία. Καλό ταξίδι αγαπημένε μου πρόεδρε.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης για τον πατέρα του: Ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης ήταν καπετάνιος της μοίρας του
‘Οποιος θα ήθελε να σε γνωρίσει θα έπρεπε να δει που είναι ο τάφος σου. Χρειαζόσουν μόνο τη Μαρίκα σου και τα Λευκά Ορη που περπατούσες με την κατσούνα σου. Ησουν ο τελευταίος μιας γενιάς που πέρασε μέσα από συμπληγάδες. Μιας γενιάς που τίποτα δεν ένιωθε αδύνατο ή ακατόρθωτο. Σήμερα που η Ελλάδα περνά από τους Λαιστρυγόνες και του Κύκλωπες, τα λόγια σου δεν είναι να μας θυμίζουν «αν». Ο χρόνος δεν γυρίζει ποτέ πίσω, η ιστορία δεν γράφεται με αν. Η πολιτική του παρακαταθήκη είναι αειθαλής, όπως και συ. Να λέμε αλήθεια και να μην κολακεύουμε το λαό. Να επιδιώκουμε την ενότητα και όχι το διχασμό. Να μην ξεχνάμε ποτέ ότι το μέλλον της Ελλάδας είναι στο κέντρο της Ευρώπης. Σε ικανοποιούσε ταυτόχρονα -αλλά δεν σου αρκούσε- που ήσουν μπροστά από την εποχή σου και δικαιώθηκες εν ζωή. Ηξερες ότι το κακό που πάλεψες μια ζωή -ο διχασμός, η μισαλλοδοξία- είναι ζωντανά. περνά στη δική μας γενιά να αντιμετωπίσουμε το φθόνο, το διχασμό. Θυμίζω τους στίχους του αγαπημένου σου ποιητή του Κωστή Παλαμά: Γνώμες, καρδιές, όσοι Έλληνες, ό,τι είστε, μην ξεχνάτε, δεν είστε από τα χέρια σας μονάχα, όχι. Χρωστάτε και σε όσους ήρθαν, πέρασαν, θα ‘ρθούνε, θα περάσουν. Κριτές, θα μας δικάσουν οι αγέννητοι, οι νεκροί
Πίσω υπήρχε ένας ζεστός άνθρωπος με μεγάλη καρδιά που άγγιξες πολλούς. Χιλιάδες θα ρίξουν ένα δάκρυ. Σε θυμάμαι μικρό παιδάκι όταν ήμασταν εξόριστοι. Καθώς μεγάλωνα δεν είχες χρόνο να διαθέσεις. Μεγάλωνα έτσι ώστε η σκιά σου να μην είναι πολύ βαριά επάνω μου. Βρήκαμε την ωραία ισορροπία. Έφτιαξες μια μεγάλη οικογένεια. Για όλους ήσουν η κολόνα του σπιτιού, ένας βράχος για τις μικρές και μεγάλες μας ανησυχίες. Μας έδειξες ότι η ζωή είναι ένα βιβλίο.
Θα ρθει η ώρα που θα φύγουν τα δάκρυα από τα μάτια μας. Ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης είναι καπετάνιος της μοίρας του και αφέντης της ψυχής του.
Συγκίνηση και σιωπή στη Μητρόπολη
Βρακοφόροι από την Κρήτη τιμητικό άγημα δίπλα στη σορό του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη
Ο πρόεδρος της Δημοκρατίας Προκόπης Παυλόπουλος
Ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας
Ο πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκος Αναστασιάδης
Ο Πάνος Καμμένος φιλάει τον Κυριάκο Μητσοτάκη
Η Φώφη Γεννηματά
Ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας συλλυπάται τον Κυριάκο Μητσοτάκη
Ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας χαιρετά τους πρώην πρωθυπουργούς Κώστα Καραμανλή και Αντώνη Σαμαρά
Ο Ευάγγελος Βενιζέλος
Ο κοινοτικός επίτροπος Δημήτρης Αβραμόπουλος απευθύνει τα συλλυπηρήριά του στον Κυριάκο Μητσοτάκη
Η εγγονή του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, Αλέξια Μπακογιάννη
Δακρυσμένη η Ντόρα Μπακογιάννη
Συντετριμμένοι η Ντόρα Μπακογιάννη με τον σύζυγό της Ισίδωρο Κούβελο και τον αδελφό της Κυριάκο Μητσοτάκη
Ο εγγονός του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, Κωστής Μπακογιάννης μαζί με την αδερφή του Αλεξία
Το τιμητικό άγημα των βρακοφόρων δίπλα στο φέρετρο του πρώην πρωθυπουργού
Ο Αντώνης Σαμαράς προσέρχεται στη Μητρόπολη Αθηνών
Ο πρώην πρωθυπουργός Κώστας Καραμανλής προσέρχεται στη Μητρόπολη
Ο πρώην πρωθυπουργός Κώστας Σημίτης
Ο πρόεδρος της Βουλής Νίκος Βούτσης
Ο γενικός γραμματέας της Κ.Ε. του ΚΚΕ Δημήτρης Κουτσούμπας
Ο επικεφαλής του Ποταμιού Σταύρος Θεοδωράκης
Ο Βασίλης Λεβέντης φθάνει στη Μητρόπολη
Ο Μάκης Βορίδης
Ο Νίκος Δένδιας
Ο Δημήτρης Σιούφας
Ο Βασίλης Κικίλιας
Η πρόεδρος του Αρείου Πάγου, πρώην πρωθυπουργός, Βασιλική Θάνου
Η Μαριέττα Γιαννάκου
Ο Βαγγέλης Μαρινάκης
Η κυρία Μαριάννα Λάτση
Η κυρία Γιάννα Αγγελοπούλου συνοδευόμενη από τον γιο της
Ο επιχειρηματίας Γιάννης Βαρδινογιάννης
Ο Σταύρος Ψυχάρης με τη σύζυγό του Χριστίνα
Ο Θοδωρής Κυριακού
Ο επιχειρηματίας Δημήτρης Κοπελούζος
Θεόδωρος και Εμανουέλα Βασιλάκη και Γιώργος Βασιλάκης
Η Φάνη Πάλλη Πετραλιά
O δήμαρχος Αμαρουσίου και πρόεδρος του ΙΣΑ, Γιώργος Πατούλης
Ο πρώην υπουργός Γιώργος Ορφανός
Η Σοφία Βούλτεψη
Η δημοσιογράφος Ολγα Τρέμη με τον σύζυγό της Ν. Νικητέα
Η Αννα Καραμανλή
Ο Παναγιώτης Ψωμιάδης
Ο Χρήστος Σταϊκούρας
Ο Βύρων Πολύδωρας
Ο Γιώργος Βλάχος
Η Μιλένα Αποστολάκη
Ο τραγουδιστής Μανώλης Κονταρός
Η Άντζελα Γκερέκου
Ο δήμαρχος Αθηναίων Γιώργος Καμίνης
Ο υπουργός Εσωτερικών Πάνος Σκουρλέτης
Ο αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης Γιάννης Δραγασάκης
Η Υπουργός Διοικητικής Ανασυγκρότησης Όλγα Γεροβασίλη
Ο Άρης Σπηλιωτόπουλος
Η Έλενα Ράπτη