«Ένας σκύλος είναι ο καλύτερος φίλος του ανθρώπου, επειδή κουνάει την ουρά του κι όχι την γλώσσα του» – Dr. Samuel Corson
1. Πώς θα μπορούσαν τα σκυλιά να βοηθήσουν τα παιδιά να κατανοήσουν την έννοια του Bullying;
Το μεγάλωμα ενός σκύλου βασίζεται στην αγάπη, στην κατανόηση, στην φροντίδα, πολλές φορές ακόμη και στην ταύτιση μαζί του. Προσπαθώντας να μεγαλώσει το παιδί μας έναν σκύλο μαθαίνει (αν βοηθούμε και εμείς προς αυτήν την κατεύθυνση) να καλλιεργεί μια ευαίσθητη και αλτρουιστική πλευρά του.
Τουλάχιστον αυτή είναι η βιωματική προσωπική μου άποψη.
Όταν ένα παιδί ζει με ένα σκύλο συσχετίζεται μαζί του και προσπαθεί να τον φροντίζει και να τον αγαπά. Μαθαίνει να έχει υπομονή μαζί του και να μην του μιλά σκληρά ούτε να είναι προσανατολισμένο στην τιμωρία. Δεκάδες πελάτες μου, μοιράζονται μαζί μου περιστατικά όπου τα παιδιά τους έχουν χαλαρώσει και “γλυκάνει” από την στιγμή που πήραν ένα σκυλάκι.
Επομένως, από τη στιγμή που τα παιδιά μπαίνουν στην σχέση από την θέση του “δυνατού”, μαθαίνουν να διαχειρίζονται ωριμότερα τις καταστάσεις (με τον σκύλο) που αντίστοιχα δεν θα ήθελαν να τους συμβούν, όπως φωνές, απειλές, εκφοβισμός κλπ. Ταυτίζονται λοιπόν βλέποντας τι δεν θέλει ο σκύλος τους και έτσι μπορεί να κατανοήσουν καλύτερα τι δεν θέλουν και αυτά.
Στο εξωτερικό “τρέχουν” προγράμματα ενημέρωσης και εκπαίδευσης μαθητών από εκπαιδευτές και φορείς, στην Ελλάδα δεν ξέρω κάποιο αντίστοιχο αλλά έχω αρκετές ιδέες.
2. Τα παιδιά με αυτισμό ωφελούνται από την παρουσία ενός κατοικίδιου;
Η Τεμπλ Γκράντιν (Τemple Grandin), ίσως ο πιο σημαντικός άνθρωπος στην Επιστήμη των Ζώων, άτομο με αυτισμό η ίδια υποστηρίζει στα εξαιρετικά βιβλία της την ικανότητα των παιδιών με αυτισμό στο να μπαίνουν πολύ εύκολα στο μυαλό των ζώων (προσωπικά θα σας πρότεινα να διαβάστε τα βιβλία της, είναι υπέροχα).
Αν και δεν έχω εμπειρία σε αντίστοιχη εκπαίδευση, ξέρω πως οι σκύλοι είναι οι καλύτεροι συναισθηματικοί βοηθοί και υποστηρικτές. Μπορούν να κάνουν τα παιδιά να αισθανθούν χαρούμενα, υπερήφανα και να αρχίσουν σταδιακά να ανοίγουν όλο και περισσότερο.
Είναι εκεί, υπομονετικά, χωρίς επικριτική διάθεση και αρνητικά συναισθήματα.
Αυτήν την περίοδο εκπαιδεύω (στην βασική υπακοή) ένα θηλυκό Golden Retriever 7 μηνών όπου πρόκειται να δουλέψει με παιδάκια ως pet therapy dog.
Ο Κωστής ο ιδιοκτήτης της, μου λέει για την ικανότητα της να ξεκλειδώνει με την αγάπη και την εξωστρέφεια της ακόμη και τα πιο “κλειστά” παιδάκια.
3. Πώς μπορούμε να διδάξουμε στα παιδιά μας κοινωνικές δεξιότητες, προσφέροντάς τους ένα κατοικίδιο και σε ποια ηλικία;
Νομίζω πως μια καλή ηλικία είναι μετά τα 3-4 χρόνια. Είναι μια περίοδος που μπορούμε να επικοινωνήσουμε αρκετά καλά με ένα παιδί και να του εξηγήσουμε τις ανάγκες και τις ιδιαιτερότητες που απαιτεί η συμβίωση με ένα ζώο.
Θέλω να ανοίξω πρώτα μια μικρή παρένθεση:
Αρκετά σημαντικό είναι κατά τη γνώμη μου να μην προχωρήσουμε σε κάποια βεβιασμένη κίνηση και πάρουμε ένα ζώο χωρίς να έχουμε σταθμίσει όλες (ή τουλάχιστον τις περισσότερες) βασικές παραμέτρους, όπως μια ενδεχομένως δύσκολη αρχή, τον ενθουσιασμό του ξεκινήματος (που μπορεί να συνοδευτεί από βαρεμάρα…).
Δεν θέλω να είμαι πεσιμιστής απλά λόγω της δουλειάς μου παρατηρώ πως πολλές φορές οι γονείς προχωρούν σε λίγο βιαστικές κινήσεις που στο τέλος στεναχωρούν το παιδί περισσότερο από το να υιοθετούσαμε (γιατί περί αυτού πρόκειται) το ζωάκι μας.
Πάμε τώρα στην πράξη:
Αφού λοιπόν πάρουμε πχ το κουτάβι, προσπαθούμε να εισάγουμε το παιδί στην φροντίδα του ζώου. Φαγητό, χτένισμα, βόλτα, παιχνίδι, όλα αυτά που είναι απαραίτητα για το νέο μέλος της οικογένειας. Κι αν καταφέρουμε να κινητοποιήσουμε το παιδί, ανάλογα πάντοτε με την ηλικία του στο να συνεισφέρει και αυτό στην φροντίδα του, το κάνουμε να αισθάνεται χαρά και πληρότητα. Είναι πολύ σημαντικό για το παιδί το να αισθάνεται πως βοηθά το αγαπημένο του ζωάκι. Νιώθει την ευθύνη του άλλου, την δέσμευση αλλά και την χαρά της προσφοράς.
Προσωπικά βλέπω πόσο όμορφα νιώθει ο μικρός γιος μου όταν φροντίζει τον γάτο και τον σκύλο μας. Τα ζώα είναι εξαιρετικοί βοηθοί και μπορώ με βεβαιότητα να πω πως τα παιδιά αισθάνονται καλύτερα μαζί τους. Αυτό το βλέπω καθημερινά καθώς οι περισσότεροι πελάτες μου έχουν παιδιά επομένως γίνομαι μάρτυρας τέτοιων στιγμών καθημερινά.
4. Μπορούν τα σκυλιά να προστατέψουν τα παιδιά με αλλεργίες;
Σε αυτό τουλάχιστον συγκλίνουν οι περισσότερες έρευνες. Στο ότι δηλαδή αν ένα παιδί μεγαλώνει σε σπίτι με σκύλο ή γάτα έχει λιγότερες πιθανότητες να αναπτύξει αλλεργίες καθώς η έκθεση στα κατοικίδια μπορεί να ενισχύσει το ανοσοποιητικό τους καθώς μεγαλώνουν. Μάλιστα μελέτες αναφέρουν (στις ΗΠΑ) πως παιδιά που ζουν σε αγροκτήματα δίπλα σε ζώα είναι λιγότερο ευάλωτα σε αλλεργίες ή ακόμη και άσθμα από παιδιά που μεγαλώνουν σε “αποστειρωμένο” περιβάλλον (American Society for Microbiology in San Francisco)
Επίσης, και άλλες επιστημονικά τεκμηριωμένες έρευνες όπως αυτή που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό ‘Pediatrics’, δεν ανέφερε την αιτία αλλά υπέδειξε ότι με την παρουσία κοντά σε έναν σκύλο που περνά τουλάχιστον τη μισή μέρα σε εξωτερικό χώρο μπορεί να ενισχυθεί το ανοσοποιητικό σύστημα του παιδιού τον πρώτο χρόνο ζωής. Φυσικά, και οι γάτες φάνηκε να προσφέρουν κάποιου βαθμού προστασία στα μωρά, αν και η επίδραση που παρατηρήθηκε ήταν ασθενέστερη σε σχέση με τους σκύλους. Η έρευνα βασίστηκε σε 397 παιδιά στη Φινλανδία, των οποίων οι πατέρες κατέγραφαν κάθε εβδομάδα την υγεία του παιδιού τους τον πρώτο χρόνο, από τις 9 έως τις 52 εβδομάδες. Γενικά, μωρά που έμεναν σε σπίτια με γάτες ή σκύλους είχαν περίπου 30% λιγότερες πιθανότητες να έχουν συμπτώματα αναπνευστικής λοίμωξης και περίπου μισές λιγότερες να εμφανίσουν λοιμώξεις των αυτιών. Οι ερευνητές του Kuopio University Hospital, στη Φινλανδία, δήλωσαν ότι αν τα παιδιά είχαν επαφή με γάτα ή σκύλο στο σπίτι, ήταν σημαντικά πιο υγιή κατά την περίοδο που διήρκεσε η έρευνα. .
5. Ποια σκυλιά συνεργάζονται καλύτερα με τα παιδιά, κάποιας ράτσας ή ακόμη κι ένα αδέσποτο μπορεί να γίνει φύλακας άγγελος τους;
Βασικά, οι περισσότεροι σκύλοι είναι καλοσυνάτοι και προστατευτικοί με τα παιδιά. Βέβαια είναι πολύ σημαντικό να παρεμβαίνουν οι γονείς από την αρχή της σχέσης με δικαιοσύνη και όχι να αφήνουν το παιδί να ταλαιπωρεί (εννοείται εν αγνοία του τις περισσότερες φορές τον σκύλο).
Δυστυχώς παρατηρώ πως πολλοί γονείς μένουν απαθείς σε πράγματα που κάνουν τα παιδιά τους τα οποία πολλές φορές ενοχλούν ή και θυμώνουν έναν σκύλο και αντί να τους εξηγήσουν ,προτιμούν να τα βλέπουν ως αστεία και χαριτωμένα και μάλιστα τα “ανεβάζουν” στο youtube και στο facebook!!!.
Τα περισσότερα παιδάκια δεν έχουν αντίληψη του τι μπορεί να ενοχλεί έναν σκύλο (ουρλιαχτά, να τον ενοχλούν όταν τρώει, κοιμάται, να του τραβάνε τα αυτιά, να τρέχουν προς το μέρος του κλπ).
Μιλάω περισσότερο ως πατέρας και λιγότερο ως εκπαιδευτής αυτήν τη στιγμή.
Διορθώνοντας το παιδί σου, ουσιαστικά το προστατεύεις και τον μαθαίνεις να σέβεται τα όρια του σκύλου (ή και του γάτου στην δική μου οικογένεια).
Πρέπει να εξηγούμε στο παιδί μας, όσο μικρό και αν είναι το τι ενοχλεί έναν σκύλο αλλά και το τι του αρέσει.
Αν λοιπόν έχουμε έναν κοινωνικό σκύλο και έναν υπεύθυνο γονιό τότε το αποτέλεσμα είναι υπέροχο!
Οι φυλές που είναι καλές με τα παιδιά είναι ως επί το πλείστων τα Λαμπραντόρ, τα Μπόξερ, τα Γκόλντεν Ριτρίβερ, τα Μπίγκλ, οι Γερμανικοί Ποιμενικοί κλπ.
Αυτό που είναι σημαντικό είναι όμως να φροντίζουμε να κοινωνικοποιούμε τον σκύλο μας από μικρή ηλικία με τα παιδάκια ώστε να μπορεί να νιώθει ήρεμο και ασφαλές μαζί του. Και πάντα χρειάζεται η επίβλεψη μας!
Εννοείται φυσικά, πως και οι ημίαιμοι μπορεί να γίνουν εξαιρετικοί φίλοι των παιδιών καθώς δεν υστερούν σε τίποτε από τους καθαρόαιμους.
Νίνα Καραμολέγκου, Συμβουλευτική Ψυχολόγος, ninaka7@yahoo.com
Ευχαριστούμε για την πολύτιμη βοήθειά του τον Βασίλη Μπορομπόκα θετικό εκπαιδευτή.
