Σε μια γωνιακή, όμορφη, διώροφη μονοκατοικία στα νότια προάστια στεγάζεται ένας από τους έντεκα ξενώνες του Home Project. Η πόρτα είναι ανοιχτή· μέσα στο κτίριο πηγαινοέρχονται αγόρια που κατάγονται από την Ασία και την Αφρική, ενώ στην κουζίνα μια μαγείρισσα από την Κένυα ψήνει παντεσπάνι για μια τούρτα γενεθλίων. Ένας από τους εφήβους που φιλοξενούνται εδώ κλείνει τα δεκαοκτώ! Όταν φτάνει κανείς σε αυτή την ηλικία, συνήθως φουσκώνει από χαρά –το παιδί φτάνει στην πολυπόθητη ενηλικίωση–, όμως ο συγκεκριμένος εορτάζων νιώθει άγχος και αγωνία: πλησιάζει η στιγμή που θα πρέπει να εγκαταλείψει το σπίτι και το αίτημά του για επανένωση με την οικογένειά του στη Γερμανία ακόμη καθυστερεί.
- Ρεπορταζ:
- Φωτογραφίες: Anna Ruch
Το Home Project είναι μια Μη Κυβερνητική Οργάνωση προστασίας ασυνόδευτων ανηλίκων. Κι εκτός από τη στέγαση και τη σίτιση, προσφέρει στους μικρούς πρόσφυγες ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα φροντίδας και υποστήριξης, που περιλαμβάνει από επιμορφωτικά σεμινάρια και ψυχοθεραπεία μέχρι εύρεση εργασίας και νομικές υπηρεσίες. Οι 130 υπάλληλοι του οργανισμού –φροντιστές, μάγειροι, ψυχολόγοι, κοινωνικοί λειτουργοί– κάνουν οτιδήποτε περνάει από τα χέρια τους για να νιώθουν τα παιδιά καλά, για να τους δώσουν τα εφόδια για τη μετέπειτα ζωή τους και για να τα βοηθήσουν να ενταχθούν ομαλά στην κοινωνία, αποστολή εξαιρετικά δύσκολη σήμερα, λόγω της ευρωπαϊκής κρίσης και της ξενοφοβίας.
Όμως, μέσα σε έναν χρόνο από το έτος ίδρυσής του ο νεόδμητος οργανισμός έχει καταφέρει πολλά: 220 παιδιά ηλικίας 2-18 ετών, ανάμεσά τους και έφηβες μητέρες, έχουν βρει καταφύγιο, 45 περιπτώσεις οικογενειακών επανενώσεων έχουν επιτευχθεί και 10 άτομα απέκτησαν μια θέση εργασίας στην Ελλάδα.
Όπως… Αμερική
Tο Home Project, που χρηματοδοτείται από τον ιδιωτικό τομέα, διέπεται από το πνεύμα μιας αμερικανικής επιχείρησης: όλα λειτουργούν με φοβερή οργάνωση και πολύ στοχευμένα. Ανάμεσα στους χρηματοδότες του είναι ο πολυεθνικός όμιλος Libra Group, το ίδρυμα ΙΚΕΑ και το Shapiro Foundation. Το δύσκολο έργο του ενισχύει επίσης η V&O. Η ελληνική εταιρεία, εκτός από το κομμάτι της επικοινωνίας, προσφέρει στη ΜΚΟ τρόφιμα και άλλα είδη πρώτης ανάγκης, καθώς και εθελοντική εργασία. Οι εργαζόμενοι της V&O αναλαμβάνουν να συνοδεύσουν τα παιδιά στο θέατρο ή να μεταφέρουν ψώνια, κ.λπ. «Η ομάδα μας απαρτίζεται από 80 άτομα. Είμαστε πολλοί γονείς και το θέμα με τα ασυνόδευτα μας κλονίζει», υπογραμμίζει η Τόνια Γκόγκου, γενική διευθύντρια της V&O. Ο πρόεδρος της εταιρείας, Θωμάς Βαρβιτσιώτης, θεωρεί ότι «το προσφυγικό είναι θέμα πρωτίστης σημασίας στην εποχή μας. Το να προσφέρεις είναι δείγμα πολιτισμού και επαγγελματικής υποχρέωσης. Θέλαμε λοιπόν να δώσουμε περισσότερα φτερά στο πρότζεκτ. Είναι ένα ευαίσθητο εγχείρημα με πολλά ζητήματα και όχι εύκολα διαχειρίσιμο».
Σπίτια, όχι ιδρύματα
«Όταν έκλεισαν τα σύνορα πριν από δύο χρόνια, πολλά ασυνόδευτα παιδιά εγκλωβίστηκαν στη χώρα μας. Έχουν καταγραφεί επισήμως 11.325 περιπτώσεις, αλλά υπάρχουν πολλά παιδιά που παραμένουν “αόρατα”», τονίζει η Σοφία Κουβελάκη, διευθύντρια του Home Project. Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία, περίπου 2.100 ανήλικοι είναι άνευ στέγης. Ζουν στον δρόμο, στα κρατητήρια, σε camps, όπου κινδυνεύουν από κάθε μορφής βία και γι’ αυτό επείγει να ενταχθούν στο σύστημα προστασίας. «Το θεωρώ καθήκον μου να προσφέρω σε αυτά τα παιδιά, που δεν είχαν τις ίδιες ευκαιρίες μ’ εμένα. Είναι τραυματισμένα εξαιτίας της βίας που έχουν βιώσει. Η δουλειά στο HP είναι μια καθημερινή πάλη σε πολλά επίπεδa», συμπληρώνει.
Η Σοφία και οι συνεργάτες της βρίσκουν κτίρια ακατοίκητα ή σε αχρησία, πληρώνουν ενοίκιο στους ιδιοκτήτες και στη συνέχεια τα ανακαινίζουν. Οι δομές τους δεν θυμίζουν σε τίποτα ίδρυμα. «Δεν φτιάχνουμε ορφανοτροφεία, δημιουργούμε σπίτια, όχι με την αρχιτεκτονική σημασία της λέξης, αλλά με τη συναισθηματική. Προσπαθούμε να δημιουργήσουμε μια κοινότητα, μια οικογένεια», λέει η 32χρονη μάνατζερ, που έχει σπουδάσει Οικονομία και Διεθνείς Σχέσεις στην Αμερική.
Σήμερα το Home Project έχει φτιάξει έναν ξενώνα για παιδιά 5 έως 11 ετών, δύο ξενώνες για κορίτσια και έφηβες μητέρες και άλλους οκτώ για τα μεγαλύτερα αγόρια. «Σε χώρες όπως της Αφρικής, ένα αγόρι 13 ετών ήδη θεωρείται ο κουβαλητής της οικογένειας», λέει η υπεύθυνη ενός ξενώνα που επισκέφτηκα. Παρά τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι οικόσιτοι, στους χώρους επικρατεί μια αίσθηση ελαφρότητας, αγάπης και αισιοδοξίας. Μια κοπέλα από το Αφγανιστάν μού λέει: «Εδώ τουλάχιστον μπορώ και αποφασίζω μόνη μου για τον εαυτό μου, δεν υπάρχει κάποιος που να με υποχρεώνει τι να κάνω». Και ένας 17χρονος, που πέρασε δύο μήνες στη Λέσβο, προσθέτει: «Σήμερα αισθάνομαι πιο ασφαλής. Νιώθω ότι έχω λαμπρό μέλλον μπροστά μου. Είμαι ευγνώμων στο Home Project». ■
