- Η πρώτη ελληνική παγωτοβιομηχανία άλλαξε επωνυμία και ιδιοκτησιακό καθεστώς τρεις φορές μετά την ίδρυσή της το 1934
Λαχταριστό, δροσερό, εύγευστο, το παγωτό είναι το απόλυτο έδεσμα του καλοκαιριού, ειδικά όταν οι θερμοκρασίες χτυπάνε «κόκκινο». Στην Ελλάδα το παγωτό έγινε γνωστό πριν από 84 χρόνια, χάρη σε τέσσερα αδέλφια μετανάστες από τα Βέρβενα Αρκαδίας στο Σικάγο των Ηνωμένων Πολιτειών, τα οποία αποφάσισαν να επιστρέψουν στην πατρίδα και να δημιουργήσουν το πρώτο εργοστάσιο παστεριωμένου γάλακτος στην Ελλάδα.
Ήταν το 1934, όταν τα αδέλφια Σουραπά έχοντας αποκτήσει κάποια σχετική οικονομική επιφάνεια, επιστρέφουν στην Ελλάδα, όπου η διακίνηση του φρέσκου γάλακτος ήταν αποκλειστική αρμοδιότητα των πλανόδιων πωλητών και των γαλακτοκομείων και διέγνωσαν μια άνευ προηγουμένου επιχειρηματική ευκαιρία. Έτσι, δημιουργούν την Εθνική Βιομηχανία Γάλακτος, την εταιρεία που έγινε γνωστή με την επωνυμία ΕΒΓΑ και κατασκευάζουν το πρώτο στην Ελλάδα εργοστάσιο επεξεργασίας γάλακτος συνολικής έκτασης 10.000 τ.μ. στην περιοχή του Βοτανικού, όπου βρίσκεται μέχρι και σήμερα.
Η διανομή παγωτού τα πρώτα χρόνια γινόταν από τους «παγωτατζήδες»
Η επιλογή της τοποθεσίας μόνο τυχαία δεν ήταν, αφού την εποχή εκείνη η περιοχή του Βοτανικού έσφυζε από βουστάσια, τα οποία θα προμήθευαν το γάλα προς επεξεργασία στο εργοστάσιο της εταιρείας. Ένα χρόνο αργότερα τα πρώτα προϊόντα της ΕΒΓΑ κυκλοφόρησαν στην ελληνική αγορά. Η νεοσύστατη επιχείρηση που από την πρώτη στιγμή αποδείχθηκε κερδοφόρος, στράφηκε πολύ γρήγορα εκτός από την παραγωγή παστεριωμένου γάλακτος, γιαουρτιού και βουτύρου, στην παραγωγή παγωτού, προϊόν στο οποίο είχαν εντρυφήσει στην Αμερική, όπου το παγωτό έχει ήδη κάνει την εμφάνισή του στις αρχές του 20ου αιώνα από Ιταλούς πλανόδιους πωλητές.
Η πατέντα του παγωτού «ξυλάκι»
Έτσι, το 1936 η εταιρεία παρουσιάζει στους Έλληνες το παγωτό «ξυλάκι», το παγωτό σε κύπελλο και το χωνάκι με σοκολάτα και αμύγδαλο. Το παγωτό «ξυλάκι» μάλιστα ήταν αυτό που της χάρισε την πρώτη της ευρεσιτεχνία. Ήταν το πρώτο τυποποιημένο παγωτό στην Ελλάδα και μάλιστα με την έγκριση του Γενικού Χημείου του Κράτους που πιστοποιούσε την ποιότητα, καθησυχάζοντας τον κόσμο και τελικά προτιμήθηκε από όλους.
Την ίδια χρονιά το όνομα της εταιρείας αλλάζει από «Εθνική» σε «Ελληνική Βιομηχανία Γάλακτος», διατηρώντας το αρκτικόλεξο ΕΒΓΑ. Την δυναμική της εταιρεία ήρθε να ανακόψει ο πόλεμος και η Κατοχή. Το εργοστάσιο επιτάσσεται και η ΕΒΓΑ περιορίζεται στην παραγωγή παστεριωμένου γάλακτος, η διανομή του οποίου γίνεται κάτω από τον έλεγχο του Ερυθρού Σταυρού και των στρατευμάτων κατοχής. Μετά την απελευθέρωση το 1945 οι ζημιές που είχε υποστεί το εργοστάσιο στο διάστημα της Κατοχής, επανορθώνονται και η επιχείρηση τίθεται σε πλήρη λειτουργία.
Το 1950 με τη λειτουργία ενός σύγχρονου εργοστασίου για το οποίο η οικογένεια Σουραπά δανείστηκε 2 δισ. δραχμές και 350.000 δολάρια, η ΕΒΓΑ θα καταφέρει να κυριαρχήσει στην αγορά για τις επόμενες δεκαετίες. Η εταιρεία κατορθώνει και ασκεί μια επιθετική εµπορικά πολιτική, όπου σε κάθε γειτονιά βρίσκονται πρατήρια της, τα οποία ονομάστηκαν «η ΕΒΓΑ της γειτονιάς». Μόνο την δεκαετία του 1950 δημιουργήθηκαν τουλάχιστον 900 τέτοια πρατήρια, όπου κάποιος θα μπορούσε να αναζητήσει διάφορες ποικιλίες παγωτών της εταιρείας.
Η εταιρεία αναπτύχθηκε γρήγορα χάρη στα εκατοντάδες μικρά μαγαζιά στις γειτονιές
Παράλληλα, παρουσιάζει διάφορες καινοτομίες, όπως το παγωτό και το γιαούρτι σε πλαστική συσκευασία, καθώς και το πώμα αλουμινίου στα γυάλινα μπουκάλια γάλακτος, με σφραγίδα και ημερομηνία. Πλέον στα τέλη της δεκαετίας του 1950 δεν υπάρχει κανένα απολύτως προϊόν της εταιρείας που κυκλοφορεί σε συσκευασία επιστρεφόμενη στο εργοστάσιο, καθώς όλα τα προϊόντα της ΕΒΓΑ πωλούνται σε πλαστική συσκευασία.
Την δεκαετία του 1960 επεκτείνεται στον κλάδο της σοκολατοποιίας, προσλαμβάνοντας μάλιστα ειδικό Ελβετό σοκολατοποιό. Η γκάμα των προϊόντων αναπτύσσεται και εμπλουτίζεται με νέες εκλεκτές προτάσεις, ενώ το νέο χωνάκι της ΕΒΓΑ συσκευάζεται στο εργοστάσιο με αυτόματα μηχανήματα και διανέμεται πακεταρισμένο, χωρίς να μεσολαβήσει κανένα χέρι. Το 1964 αποτελεί χρονιά-σταθμό στην εξέλιξη της συσκευασίας του γάλακτος στην ελληνική αγορά, καθώς η ΕΒΓΑ γίνεται η πρώτη βιομηχανία που αλλάζει τη συσκευασία του γάλακτος από γυάλινη σε πλαστική μιας χρήσεως.
Αλλαγές ιδιοκτησιακού καθεστώτος και προσανατολισμού
Το 1971 η εταιρεία αλλάζει χέρια και από την οικογένεια Σουραπά περνάει μέσω της ΑΠΚΟ ΑΒΕ στην ιδιοκτησία του Κάρολου Πολίτη, ιδιοκτήτη και άλλων γνωστών εταιρειών της εποχής. Ως το 1978 δαπανώνται περί τα 500 εκατομμύρια δραχμές για τον εκσυγχρονισμό των εγκαταστάσεων. Παράλληλα η ΕΒΓΑ αποσύρεται από τους περισσότερους τομείς στους οποίους δραστηριοποιείτο και τις επόμενες δύο δεκαετίες επικεντρώνει αποκλειστικά την παραγωγική δραστηριότητά της στον τομέα του παγωτού.
Η μεγάλη πυρκαγιά στο εργοστάσιο της το 2009 παρολίγο να αποδειχθεί καταστροφική
Το 1988 η εταιρεία αλλάζει «χέρια» για δεύτερη φορά στην ιστορία της και νέος ιδιοκτήτης γίνεται ο όμιλος εταιρειών Κυριάκου Φιλίππου. Η εταιρεία αρχίζει μια νέα περίοδο ανάπτυξης, γίνονται νέες επενδύσεις σε τεχνολογικό εξοπλισμό και το 1991 δραστηριοποιείται πλέον πέραν του παγωτού και στην αγορά παστεριωμένων χυμών με την επωνυμία Refresh. Το 1995 η εταιρεία κυκλοφορεί δύο νέες σειρές προϊόντων, παγωτά με 0% λιπαρά και χυμούς μακράς διαρκείας. Τον επόμενο χρόνο η ΕΒΓΑ κερδίζει το βραβείο Sial D΄Οr στη Διεθνή Έκθεση Τροφίμων της Sial για τα παγωτά με 0% λιπαρά και αποκτά το διεθνές πιστοποιητικό ποιότητας ΙSΟ 9002.
Το 1998 ο όμιλος Φιλίππου αποκτά πλειοψηφικό πακέτο μετοχών της εταιρείας παραγωγής παγωτού CΑS, η οποία διαθέτει τρία εργοστάσια στη Νότια Αφρική και μέσω αυτής τοποθετούνται τα προϊόντα της ΕΒΓΑ στη νοτιοαφρικανική αγορά. Στις αρχές του 1999 η εταιρεία παραγωγής κρουασάν Folie συγχωνεύεται με την ΕΒΓΑ και η δεύτερη μετονομάζεται σε «Ελληνική Βιομηχανία Γάλακτος και Αλεύρου», διατηρώντας πάντως το αρκτικόλεξό της.
Έτσι, εκτός από τις αγορές του παγωτού και των χυμών, η εταιρεία εισέρχεται και στην αγορά των κατεψυγμένων αρτοσκευασμάτων «λανσάροντας» μια μεγάλη ποικιλία προϊόντων κατεψυγμένης ζύμης. Επίσης, κατορθώνει να τοποθετήσει τα προϊόντα της σε 22 χώρες τριών ηπείρων. Το 2001 η ΕΒΓΑ εξαγόρασε την ελληνική βιοτεχνία παγωτού και γλυκών Ιglοο. Το 2003 η εταιρεία αλλάζει για μία ακόμη φορά την επωνυμία της, η οποία μετατρέπεται από «Ελληνική» σε «Ευρωπαϊκή Βιομηχανία Γάλακτος και Αλεύρου» », διατηρώντας και πάλι το αρκτικόλεξό της.
Το εργοστάσιο της ΕΒΓΑ παραμένει μέχρι σήμερα στην αρχική του τοποθεσία στον Βοτανικό
Το 2008, δύο χρόνια μετά την εξαγορά της άλλης μεγάλης ελληνικής βιομηχανίας γάλακτος και παγωτού ΔΕΛΤΑ στην πολυεθνική Nestle, ο όμιλος Φιλίππου δέχεται την πρώτη κρούση από την πολυεθνική Unilever, η οποία δραστηριοποιούταν ήδη στην ελληνική αγορά παγωτού με την μάρκα Algida, για την εξαγορά της ΕΒΓΑ, πρόταση η οποία δεν έγινε δεκτή. Ωστόσο, τον Σεπτέμβριο του 2009 η ΕΒΓΑ θα δεχθεί ένα μεγάλο πλήγμα από την πυρκαγιά που εκδηλώθηκε στο εργοστάσιο της στον Βοτανικό, που άφησε πίσω της μεγάλες καταστροφές και σημαντική υποχώρηση της εταιρείας στο μερίδιο αγοράς, υποχωρώντας στην 3η θέση πίσω από τη Nestle (ΔΕΛΤΑ) και την Algida.
Έτσι, το 2010 ο όμιλος Φιλίππου θα αποδεχθεί την πρόταση της Unilever, προκειμένου να επικεντρώσει όλες του τις προσπάθειες στην ενδυνάμωση της άλλης μεγάλης εταιρείας του ομίλου, της ΦΑΓΕ. Έκτοτε η ΕΒΓΑ ανέκαμψε μερικώς, με αποτέλεσμα σύμφωνα με τα στοιχεία για τα μερίδια αγοράς του 2016 να καταλαμβάνει το 22,7%, πίσω από τη Nestle που κατείχε μερίδιο αγοράς 29% και μπροστά από την Algida (19,6%) και την μοναδική πλέον ελληνικών συμφερόντων εταιρεία ΚΡΙ-ΚΡΙ (11%).
