Στη δεύτερη θέση από το τέλος βρέθηκε πανευρωπαϊκά η Ελλάδα στον Δείκτη Αντίληψης Διαφθοράς που καταρτίζει κάθε χρόνο από το 1995 η οργάνωση Διεθνής Διαφάνεια, με τη βαθμολογία της χώρας μας να έχει επιδεινωθεί σημαντικά μέσα σε μόλις ένα χρόνο.
Της Ελίζας Τριανταφύλλου
Σύμφωνα με την κατάταξη του 2018, τη χειρότερη επίδοση μεταξύ των 31 χωρών της Δυτικής Ευρώπης και της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατέγραψε η Βουλγαρία με “σκορ” 42 μονάδων (υποχώρησε κατά μία μονάδα σε σχέση με το 2017). Ακολουθεί η χώρα μας που μέσα σε ένα χρόνο “έχασε” τρεις μονάδες και πλέον συγκεντρώνει 45 μονάδες. Στην τρίτη χειρότερη θέση πανευρωπαϊκά βρίσκεται η Ουγγαρία (46), που έχει κατακρημνιστεί κατά οχτώ μονάδες την τελευταία πενταετία. Ο μέσος όρος της περιοχής διαμορφώθηκε στις 66 μονάδες (με άριστα τις 100). Μάλιστα, οι 14 από 20 χώρες που είναι στην κορυφή του Δείκτη Αντίληψης Διαφθοράς (Corruption Perceptions Index – CPI) βρίσκονται στη Δυτική Ευρώπη και την Ευρωπαϊκή Ένωση. Πρώτη παγκοσμίως με σκορ 88 μονάδων έρχεται η Δανία. Ακολουθούν με μικρή διαφορά η Φινλανδία, η Σουηδία και η Ελβετία (και οι τρεις συγκεντρώνουν 85 μονάδες και μοιράζονται την τρίτη θέση παγκοσμίως μαζί με τη Σιγκαπούρη).
Σε σύνολο 180 χωρών η Ελλάδα έρχεται 67η και βρίσκεται σε χειρότερη θέση από χώρες όπως η Μαλαισία, η Κούβα, η Ρουάντα, η Μποτσουάνα και η Ουρουγουάη. Το 2017 η χώρα μας βρισκόταν στην 59η θέση παγκοσμίως, δηλαδή μέσα σε ένα χρόνο υποχώρησε στην κατάταξη κατά 8 θέσεις.
Ο διορισμός της Β. Θάνου στην Επ. Ανταγωνισμού εγείρει ανησυχίες
Ειδικά για την Ελλάδα η Διεθνής Διαφάνεια αναφέρει ότι η χώρα έπεσε κατά τρεις μονάδες (στις 45 από τις 48 το 2017), ωστόσο, η κατάταξή της είναι βελτιωμένη κατά εννέα μονάδες σε σχέση με το 2012. “Μια εξήγηση για αυτό είναι το γεγονός ότι από τον 2008 που ξέσπασε η χρηματοπιστωτική κρίση, η χώρα έχει προβεί σε αρκετές διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις ώστε να εξισορροπήσει τα αυστηρά μέτρα λιτότητας. Ωστόσο παρά αυτές τις διαρθρωτικές βελτιώσεις, η πρόοδος στην καταπολέμηση της διαφθοράς έχει “παγώσει” στην Ελλάδα και το “βαρίδι” της γραφειοκρατία επιβαρύνει τη χώρα”.
Η Διεθνής Διαφάνεια κάνει αναφορά στα σκάνδαλα που απασχόλησαν την εγχώρια επικαιρότητα το 2018 λέγοντας ότι υπονόμευσαν τις προσπάθειες καταπολέμησης της διαφθοράς, ενώ ειδική μνεία γίνεται στην πρόσφατη απόφαση της κυβέρνησης να διορίσει τη Βασιλική Θάνου ως πρόεδρο της Επιτροπής Ανταγωνισμού. Όπως επισημαίνει ο διεθνής οργανισμός, η τοποθέτησή της στη συγκεκριμένη θέση εγείρει ανησυχίες για σύγκρουση συμφερόντων, με δεδομένο ότι η κα. Θάνου είναι στενή σύμβουλος του Έλληνα πρωθυπουργού και παράλληλα θέτει εν αμφιβόλω την ανεξαρτησία του εν λόγω θεσμικού οργάνου.
“Στην ανάλυση της Διεθνούς Διαφάνειας για την περιοχή της Δυτικής Ευρώπης και της Ευρωπαϊκής Ένωσης η Ελλάδα κατατάσσεται στις “υπό παρακολούθηση χώρες””, σημειώνει η Πρόεδρος της Διεθνούς Διαφάνειας Ελλάδος Δρ. Δαμάσκου Άννα. “Η χώρα μας θέλει να βρίσκεται στον πυρήνα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά απέχει ακόμη από τον μέσο όρο της Δυτικής Ευρώπης και της Ευρωπαϊκής Ένωσης στον Δείκτη Αντίληψης Διαφθοράς. Ως εκ τούτου, πρέπει ως χώρα να εντείνουμε τις προσπάθειες μας για την καταπολέμηση της διαφθοράς, ώστε να μην επιτρέψουμε σε τούτη να πλήξει έτι περαιτέρω την ποιότητα της δημοκρατίας μας” συμπληρώνει.
“Η διαφθορά αποδυναμώνει τη δημοκρατία και δημιουργεί έναν φαύλο κύκλο, όπου η διαφθορά υπονομεύει τους δημοκρατικούς θεσμούς και τα αδύναμα θεσμικά όργανα με τη σειρά τους, είναι λιγότερα ικανά να ελέγξουν τη διαφθορά”, αναφέρει από την πλευρά της η Διευθύντρια της Διεθνούς Διαφάνειας Patricia Moreira.
Ο Δείκτης Αντίληψης Διαφθοράς, κατατάσσει συνολικά 180 χώρες και περιοχές με βάση το πώς αντιλαμβάνονται οι κατά τόπους εμπειρογνώμονες και επιχειρηματίες τα επίπεδα διαφθοράς του δημοσίου τομέα στη χώρα τους. Η κλίμακα που χρησιμοποιείται ξεκινάει από το μηδέν και φτάνει στο 100, με το μηδέν να είναι το χειρότερο επίπεδο.
Το 2018 περισσότερες από δύο στις τρεις χώρες είχαν βαθμολογία μικρότερη των 50 μονάδων, με τον παγκόσμιο μέσο όρο να βρίσκεται στις μόλις 43 μονάδες. Στον πάτο της παγκόσμιας κατάταξης βρίσκεται με 10 μονάδες η Σομαλία, στη δεύτερη χειρότερη θέση ακολουθούν η Συρία και το Νότιο Σουδάν με 13 μονάδες, τρίτες από το τέλος είναι η Υεμένη και η Βόρεια Κορέα με σκορ μόλις 14 στα 100.
Από το 2012, μόνο 20 χώρες έχουν βελτιώσει σημαντικά τη βαθμολογία τους, συμπεριλαμβανομένης της Αργεντινής και της Ακτής του Ελεφαντοστού, ενώ 16 χώρες έχουν παρουσιάσει σημαντική πτώση στην βαθμολογία, μεταξύ των οποίων η Αυστραλία, η Χιλή και η Μάλτα.
Κοντά στις “ελλειμματικές δημοκρατίες” η βαθμολογία της Ελλάδας
Όπως σημειώνει η Διεθνής Διαφάνεια, η ανάλυση των δεδομένων για τη δημοκρατία διεθνώς αναδεικνύει την άμεση συσχέτιση που υπάρχει μεταξύ διαφθοράς και υγιούς δημοκρατίας. Οι πλήρως δημοκρατικές χώρες έχουν μέση βαθμολογία 75 στον Δείκτη Αντίληψης Διαφθοράς, οι ελλειμματικές δημοκρατίες έχουν μέση βαθμολογία 49 (σ.σ. υψηλότερη από τη βαθμολογία της Ελλάδας), τα υβριδικά καθεστώτα – τα οποία παρουσιάζουν απολυταρχικές τάσεις – έχουν βαθμολογία 35, ενώ τα αυταρχικά καθεστώτα συγκεντρώνουν την χειρότερη βαθμολογία, με μέσο όρο μόλις 30 στον Δείκτη Αντίληψης Διαφθοράς.
“Η έρευνά μας κάνει ξεκάθαρη την διασύνδεση που υπάρχει μεταξύ μιας υγιούς δημοκρατίας και της αποτελεσματικής καταπολέμησης της διαφθοράς τον δημόσιο τομέα”, ανέφερε η Delia Ferreira Rubio, Πρόεδρος της Διεθνούς Διαφάνειας. “Η διαφθορά είναι πολύ πιο πιθανόν να ‘ανθίσει’ εκεί όπου τα θεμέλια της δημοκρατίας είναι σαθρά, και, όπως παρατηρήσαμε σε πολλές χώρες, εκεί όπου μη δημοκράτες και λαϊκιστές πολιτικοί την χρησιμοποιούν προς όφελός τους”.
