Την αποκαλούν (και)… Mπασκετομάνα. Και όχι άδικα, αφού όλα μαρτυρούν πως το δημοφιλές άθλημα της καλαθοσφαίρισης ξεκίνησε από τη Θεσσαλονίκη αλλά κι επειδή στο διάβα του χρόνου, πολλές από τις πιο λαμπρές σελίδες του αθλήματος στην Ελλάδα γράφτηκαν στην πόλη αυτή.
Δεκάδες είναι αυτοί που είτε ως αθλητές, είτε ως προπονητές, είτε ως παράγοντες, έβαλαν τη σφραγίδα τους στο ελληνικό μπάσκετ. Ανάμεσά τους οι Μίμης Τσικίνας, Τάκης Ταλιαδώρος, Λάκης Τσάβας, Μιχάλης Γιαννουζάκος, Διονύσης Ανανιάδης, Θόδωρος Ροδόπουλος, Νίκος Ζήσης, Συμεών Μαυροσκούφης, Γιώργος Τρόντζος, Σωτήρης Νικολαΐδης.
Με την ιδιότητα της «μπασκετομάνας», λοιπόν, η Θεσσαλονίκη γίνεται φέτος αιωνόβια!
Τη χρονιά που διανύουμε, συμπληρώνονται 100 χρόνια από το 1919 που καταγράφεται ως η χρονολογία επίσημης εμφάνισης του μπάσκετ στη Θεσσαλονίκη και κατ΄ επέκταση στη χώρα.
Την καταγραφή αυτή συνοδεύει μια ιστορική φωτογραφία εκείνης της χρονιάς που δείχνει στελέχη της Y.M.C.A. (Χριστιανική Αδελφότης Νέων) να εξασκούνται στο νέο άθλημα χρησιμοποιώντας για καλάθι μια ξύλινη καρέκλα κρεμασμένη ανάποδα σ έναν στύλο.
Η ιστορική φωτογραφία , Μουσείο Μπάσκετ
Ωστόσο, για το μπάσκετ της Θεσσαλονίκης, υπάρχουν κάποιες αναφορές ότι είχε ξεκινήσει ένα χρόνο πριν.
Κι αυτές, συνδέονται με την παρουσία της στρατιωτικής αποστολής της Αμερικανικής Y.M.C.A. και τα “Σπίτια του Στρατιώτη” που είχε ιδρύσει στη Θεσσαλονίκη, προκειμένου να εμψυχώσει τους στρατιώτες των συμμαχικών δυνάμεων που στρατοπέδευαν στην πόλη. Βλέπετε, το μπάσκετ ήταν ήδη γνωστό στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, επί σχεδόν τρεις δεκαετίες. Το είχε επινοήσει στις 21 Δεκεμβρίου 1891, ο 30χρονος Τζέιμς Νέισμιθ, καθηγητής -γυμναστής του αθλητικού κολεγίου Σπρίνγκφιλντ της Μασαχουσέτης όταν τσαλάκωσε και πέταξε ένα χαρτί σε κουβά που βρισκόταν σε κάποια απόσταση από το γραφείο του. Εκείνο το χαρτί “φιλοξενούσε” ένα ακόμη αποτυχημένο σχέδιο από τις ιδέες που “κατέβαζε” προσπαθώντας να δημιουργήσει ένα παιχνίδι που θα το έπαιζαν οι μαθητές, σε κλειστό χώρο, όταν επικρατούσε κακοκαιρία. Ήταν η λύση στο πρόβλημα της απασχόλησης των μαθητών που του είχε ζητήσει ο διευθυντής του σχολείου.
Η 1η ΟΜΑΔΑ μπάσκετ της ΧΑΝΘ
Κάπως έτσι , γεννήθηκε το… basket ball, το παιχνίδι που έμελε να γίνει ένα από τα πιο δημοφιλή στον κόσμο.
Πρώτοι αγώνες με… εξώραφες μπάλες
Ακολουθώντας το νήμα της ιστορίας, δύο χρόνια μετά την επίσημη εμφάνιση του μπάσκετ στη Θεσσαλονίκη, ιδρύεται στην πόλη το κοινωφελές μη κερδοσκοπικό σωματείο : Χ.Α.Ν. Θεσσαλονίκης (Χ.Α.Ν.Θ.). Την ίδια χρονιά οργανώνονται και οι πρώτοι αγώνες του νέου αθλήματος. Με πρωτοβουλία των Αμερικανών στελεχών της ΧΑΝΘ, Amoss και Samb, στον ακάλυπτο χώρο του Πεδίου του Άρεως στήθηκαν καλάθια και πραγματοποιήθηκαν οι πρώτοι αγώνες μεταξύ μελών της ΧΑΝΘ. Για τις ανάγκες των αγώνων χρησιμοποιήθηκαν εξώραφες μπάλες. Όμορφες στο μάτι μεν ακατάλληλες δε για μπάσκετ καθώς αναπηδούσαν δύσκολα. Αν και “βαριές” ,οι εξώραφες μπάλες, παρέμειναν στο παιχνίδι σε όλη την προπολεμική περίοδο.
Μια τέτοια μπάλα μπορεί να δει κανείς στο Μουσείο Μπάσκετ της ΧΑΝΘ, το μοναδικό Μουσείο Μπάσκετ της χώρας το οποίο ιδρύθηκε το 2013 σύμφωνα με το περιοδικό freepress του ΑΠΕ-ΜΠΕ, “ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ. Στην τροπαιοθήκη της ΧΑΝΘ βρίσκεται και το κύπελλο από το πρώτο τουρνουά μπάσκετ, στο οποίο αναγράφεται: YMCA Basketball 1921.
Σημαντικοί σταθμοί…
Στους σημαντικούς σταθμούς της παράλληλης πορείας της ΧΑΝΘ και του μπάσκετ στην Ελλάδα, το… ταμπλό δείχνει:
-Το 1923, την χρονιά που έγινε η παραχώρηση του οικοπέδου στη ΧΑΝΘ και ξεκίνησαν οι εργασίες για την κατασκευή του πρώτου γηπέδου μπάσκετ στην Ελλάδα. […] Στη θέση του σήμερα βρίσκεται το σύγχρονο Αθλητικό Κέντρο “Μίμης Τσικίνας” και το πρώτο Μουσείο Μπάσκετ στην Ελλάδα. (σ.σ. Στο γήπεδο αυτό, το οποίο, όπως θυμούνται οι παλαιότεροι, αποτέλεσε το… Ναό του αθλήματος στη χώρα καθώς φιλοξένησε τα μεγάλα αθλητικά γεγονότα της εποχής.
Το κύπελο από το πρώτο τουρνουά μπάσκετ, το 1921
-Το 1924, έρχεται στην Ελλάδα ο Λιούις Ρης (Lewis Riess) για να αναλάβει Διευθυντής Φυσικής Αγωγής της ΧΑΝΘ. (σ.σ. Ο Ρης ,ήταν μαθητής του Τζέιμς Νέισμιθ, του ανθρώπου δηλαδή που επινόησε το μπάσκετ). Ο Ρης πήρε την επίσημη έγκριση από το Υπουργείο Παιδείας για τη διδασκαλία του μπάσκετ στα σχολεία και την εισαγωγή του αθλήματος στις Ένοπλες Δυνάμεις.
-Το 1926 προκηρύχθηκαν από τη ΧΑΝΘ οι πρώτοι επίσημοι αγώνες καλαθοσφαίρισης.
-Το 1929 άρχισε να λειτουργεί εκεί (με εντολή του ΣΕΓΑΣ) η πρώτη Σχολή Διαιτητών Μπάσκετ.
-Το 1932, ο Συμεών Μαυροσκούφης (υπηρέτησε στη ΧΑΝΘ ως Τμηματάρχης Φυσικής Αγωγής), κι είναι αυτός που υπέγραψε ως εκπρόσωπος της Ελλάδας, την ιδρυτική πράξη της Διεθνούς Ομοσπονδίας Μπάσκετ (FIBA).
-Το 1934, με την ολοκλήρωση του κτηρίου της ΧΑΝΘ, γίνεται πραγματικότητα και το πρώτο κλειστό γήπεδο μπάσκετ στην Ελλάδα.
Εκδηλώσεις
Με αφορμή τη συμπλήρωση ενός αιώνα από την εμφάνιση του μπάσκετ στη Θεσσαλονίκη, η ΧΑΝΘ προγραμμάτισε σειρά 14 εκδηλώσεων εντός του 2019 για να γιορτάσει το γεγονός.
Έχει ήδη υλοποιηθεί, εντός του Ιανουαρίου, το Τουρνουά Μίνι και ακολουθούν:
-All Star Game στο Αλεξάνδρειο Μέλαθρο (9 & 10 Φεβρουαρίου 2019). Στο πλαίσιο της διοργάνωσης θα πραγματοποιηθεί και διαγωνισμός καρφωμάτων και τρίποντων για μαθητές και νεαρούς αθλητές (αθλητικό κέντρο «Μίμης Τσικίνας»).Συνδιοργάνωση : Ε.Σ.Α.Κ.Ε. & Π.Σ.Α.Κ.
-Συνάντηση παλαίμαχων και αγώνας βετεράνων καλαθοσφαιριστών, στο κλειστό γήπεδο της ΧΑΝΘ – Αθλητικό κέντρο «Μίμης Τσικίνας» ,Μάρτιος 2019.
-Παιδικό Τουρνουά Μπάσκετ Παιδικό με συμμετοχή οκτώ ομάδων, στο αθλητικό κέντρο «Μίμης Τσικίνας» ,Απρίλιος 2019.
-3on3 Streetball – 100 Χρόνια Basketball στην Ελλάδα,στην παραλία Θεσσαλονίκης. Θα μοιραστούν μπάλες και συλλεκτικά t-shirts με το λογότυπο των 100 χρόνων και την παρουσία προσωπικοτήτων του μπάσκετ που θα υπογράφουν τα αναμνηστικά, Μάιος 2019.
– Πανελλήνιο Πρωτάθλημα Μπάσκετ Βετεράνων στη Χίο (10-12 Μαΐου 2019)
-Σεμινάριο προπονητικής για προπονητές μικρών ηλικιών. Στο αθλητικό κέντρο «Μίμης Τσικίνας», Ιούνιος 2019.
-Παγκόσμιο πρωτάθλημα εφήβων στο Ηράκλειο (Ιούνιος-Ιούλιος 2019).
-Ευρωπαϊκό πρωτάθλημα παίδων στον Βόλο U18 ,Αύγουστος 2019.
-Συμμετοχή της ΧΑΝΘ στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης και παρουσίαση Λευκώματος για τα 100 χρόνια μπάσκετ, Σεπτέμβριος 2019.
Παλαίμαχοι καλαθοσφαιριστές ποζάρουν στα εγκαίνια του Μουσείου Μπάσκετ
-Τουρνουά Μπάσκετ «Μαυροσκούφεια» και διοργάνωση Σεμιναρίου Κανονισμών Καλαθοσφαίρισης για νεαρούς αθλητές και τους γονείς τους. Η Χ.Α.Ν.Θ. τιμάει τον πρωτοπόρο του μπάσκετ στη χώρα, Συμεών Μαυροσκούφη ( Σεπτέμβριος 2019)
-Κεντρική Εκδήλωση: Εγκαίνια της νέας πτέρυγας του Μουσείου Μπάσκετ στη ΧΑΝΘ από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας (27 Οκτωβρίου 2019).
-Έκθεση – παρουσίαση των 100 χρόνων ελληνικού μπάσκετ. Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί στην Αθήνα (Νοέμβριος 2019)
-Φιλοξενία Final Four κυπέλλου με αμαξίδιο στο κλειστό γήπεδο της ΧΑΝΘ, Δεκέμβριος 2019.
Μπάμπης Γιαννακίδης
