Δρ Ελευθέριος Σταματόπουλος,
Δασολόγος-Περιβαλλοντολόγος Μελετητής
Στην Πυροσβεστική, μου λένε, ότι υπάρχει πολύ «φιλότιμο». Δεν θα διαφωνήσω αλλά θα μου επιτρέψετε να μην συμφωνήσω γενικευμένα και απόλυτα. Υπάρχει, όσο υπάρχει και σε όλους τους άλλους φορείς.
Αιφνιδιάζεστε; Αιφνιδιάζεστε με την άποψη αυτή; Αιφνιδιαστήκατε με το κάψιμο του μισού (ευτυχώς) αρχαιολογικού Χώρου; Τότε που κάηκε ολόκληρος ο αρχαιολογικός χώρος της Ολυμπίας πάλι αιφνιδιαστήκατε;
Στο ηχητικό που ακολουθεί ο Διοικητής (αν θυμάμαι καλά) του 2007 της Ολυμπίας, μετά τις αγωνιώδεις εκκλήσεις του για εναέρια μέσα, καταλήγει με την φράση : «θα καούν τα Ολύμπια, πρέπει να πάμε να κρεμαστούμε!!!».
Δεν το είπα εγώ. Ακούστε το επισυναπτόμενο.
Τι άλλο μπορούμε να παρατηρήσουμε εκτός από την απέραντη ασυνεννοησία; Το άγχος της φράσης :… αν καεί η Ολυμπία δεν θα φταίμε εμείς…
Όμως αντί να πάνε να κρεμαστούνε… ούτε καν παραιτήθηκε κάποιος. Στο τέλος απλώς… δεν έφταιγε κανείς. Έτσι όλοι οι επικεφαλείς προήχθησαν σε… Στρατηγούς!!!
Θα μου πείτε της Πυροσβεστικής, οπότε δεν έχει καμιά αξία αφού τα κάνουν μεταξύ τους «πλακάκια». Οπωσδήποτε έχετε δίκιο, αλλά παρ’ όλα αυτά (μισθολογικά μιλάμε) σε Στρατηγούς.
Και αφού δεν έβαλε μυαλό κανένας από την Πολιτική ηγεσία (διαχρονικά) ήρθε η ώρα και των Μυκηνών. Μην αιφνιδιάζεστε καθόλου. Αυτό είναι το σύστημα που έχουμε.
Η συγκεκριμένη ήταν φωτιά σε Χορτολίβαδα που κανονικά σβήνει με τα πόδια, άντε με ένα κλαρί. Αρκεί βέβαια να είσαι εκεί. Κι αν είσαι, πρέπει να ξέρεις τι να κάνεις.
Η φωτιά ξεκίνησε νότια του αρχαιολογικού χώρου (μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO) σε μία μικρή χαράδρα οριακά έξω από αυτόν. Όπως μπαίνουμε στην πύλη των Λεόντων στο δεξί μας χέρι. Με την βοήθεια των ανέμων κατευθύνθηκε στα Βορειοανατολικά και επεκτάθηκε μέσω των ρεματιών και μέσα στον αρχαιολογικό χώρο. Μέσα στον αρχαιολογικό χώρο έκαψε μόνο χορτολιβαδική βλάστηση που ήταν κυριολεκτικά «ξυρισμένη» από τις Αρχαιολογικές υπηρεσίες και κατασβήστηκε από μόνη της, ή σημειακά πολύ εύκολα. (Ένα ακόμα δείγμα της μεγάλης σημασίας της πρόληψης).
Ευτυχώς λοιπόν δεν επεκτάθηκε μάλλον τυχαία λόγω αλλαγής των ανέμων, στην περιοχή του Μουσείου.
Ωστόσο δεν ξέρουμε ακόμα τι καταστροφή προκλήθηκε στις αρχαιότητες, κυρίως στο παλάτι του Ατρέα, από την ανάπτυξη τόσο μεγάλων θερμοκρασιών. Ούτε βέβαια και μπορούμε να τις κοστολογήσουμε. Και η ελάχιστη καταστροφή στα αρχαία μνημεία μας είναι ανυπολόγιστη.
Μαζί με τον μισό αρχαιολογικό χώρο, κάηκε έξω από αυτόν και δασική βλάστηση κυρίως στα ρέματα της διάπλασης των αειφύλλων πλατυφύλλων και επειδή πέρασε και από γεωργικές περιοχές, έκαψε και ελαιώνες.
Η αντίδραση της Πυροσβεστικής τηρουμένων των αναλογιών ήταν σχετικά γρήγορη μια και υπήρχε στο σημείο πυροσβεστικό όχημα σε διασπορά. Υπήρχε και ευέλικτο όχημα που έδρασε κυρίως μέσα στον αρχαιολογικό χώρο.
Παρατηρούμε ότι η φωτιά αυτή με άλλη οργάνωση θα ήταν «παιχνιδάκι». Όμως αρχικά, πάλι τους ξέφυγε η φωτιά. Μέσω των πτυχώσεων του εδάφους που κράταγαν θαμνώδη δασική βλάστηση επεκτάθηκε γρήγορα και σχεδόν περικύκλωσε τον Αρχαιολογικό χώρο. Για καλή μας τύχη ο άνεμος άλλαξε κατεύθυνση προς τα καμένα και μας έδωσε την ευκαιρία να αντιμετωπίσουμε την φωτιά.
Ωστόσο πρέπει να σημειώσουμε ότι δεν παρουσιάστηκε το μόνιμο φαινόμενο της απόλυτης ασυνεννοησίας όπως συνήθως γίνεται και έτσι οι δυνάμεις μπόρεσαν σε 4 περίπου ώρες να ελέγξουν την φωτιά. Χρησιμοποιήθηκαν βέβαια και 2 καναντέρ και ένα ελικόπτερο. (Που καταντήσαμε !!! Να μιλάμε για εναέρια μέσα σε μια φωτιά χορτολίβαδων).
Κρίνουμε ότι αν ειδικά στην περιοχή αυτή, οι προτάσεις μας είχαν γίνει στο σύνολό τους δεκτές για την πρόληψη και την πρώτη πλήξη, δεν θα μιλάγαμε καθόλου για την φωτιά αυτή.
Τώρα απομένει μια τολμηρή Πολιτική απόφαση για την νέα οργάνωση της Πυροπροστασίας.
Την αναγκαία οργάνωση για την αντιμετώπιση των προκλήσεων της κλιματικής αλλαγής και της ελλειμματικής δράσης της Πυροσβεστικής. Το σημερινό σύστημα εκτός από το ότι είναι πολυδάπανο (αδικαιολόγητα πολυδάπανο), πληγώνει την Εθνική μας υπερηφάνεια και τους περισσότερους μας ξαφνιάζει με την ανικανότητά του.
Μας ξαφνιάζει (εμένα όχι) επίσης με τα στεγανά του και την σκοτεινή δράση μικροσυμφερόντων που δεν συνάδουν με μια σύγχρονη Ευρωπαϊκή Δημοκρατική Πολιτεία (βλέπε τις αποκαλύψεις για τις πιέσεις για το πόρισμα της τραγικής καταστροφής στο «Μάτι» Αττικής).
Το παλιό σύστημα ΣΑΠΙΣΕ και πρέπει να αλλάξει έχει δεν έχει φιλότιμο.
Δεν μπορούν και δεν θα μπορέσουν ποτέ. Η Πυροπροστασία, είναι μέρος της συνολικής Δασοπροστασίας και η Δασοπροστασία είναι θέμα ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΔΑΣΩΝ. ΝΟΜΟΤΕΛΕΙΑΚΑ ΛΟΙΠΟΝ δεν θα μπορέσουν ποτέ.
Καιρός να πάμε μπροστά. Καιρός να απομονώσουμε τους νοσταλγούς Παρακρατικών μεθόδων που θεωρούν τα πολλαπλά μέσα που τους εμπιστεύθηκε ο λαός, δικά τους. Έτσι είτε τα κρύβουν για να την στήσουν έναν «Στρατηγό», είτε θεωρούν δικαίωμά τους να τα χρησιμοποιούν χωρίς μέτρο όταν πρόκειται για την ιδιαίτερη πατρίδα τους. Πάντως σπάνια σύμφωνα με τις πραγματικές ανάγκες.
Αγαπητοί φίλοι.
Για την αντιμετώπιση της Κλιματικής αλλαγής Χρειαζόμαστε συνδυασμένες κινήσεις.
Πριν από όλα την νέα εκσυγχρονισμένη οργάνωση ΤΟΥ ΕΝΙΑΙΟΥ ΦΟΡΕΑ ΔΑΣΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΜΕΣΑ ΣΤΙΣ ΔΑΣΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ.
Αγαπητοί φίλοι τα έχουμε πει πολλές φορές και κανείς πια δεν έχει δικαίωμα να αιφνιδιαστεί.
Η βασική μας επιστημονική αρχή είναι ότι Πυροπροστασία είναι μέρος της Δασοπροστασίας και συνολικά η Δασοπροστασία είναι μέρος της Διαχείρισης δασών.
Ο διαχειριστής του Δάσους ξέρει από πριν και χωρίς άλλη ενημέρωση τα … «περάσματα» του παραπάνω τραγικού παραδείγματός μας, ξέρει ποιο τμήμα καίγεται πιο γρήγορα, ποιο θα μπορούσε να θυσιαστεί και ποιο πρέπει οπωσδήποτε να σωθεί. Ξέρει που μπορεί να γίνει αντιπύρ και που μπορούν να «σταθούν» οι δυνάμεις κατάσβεσης για να πάρουν «αναπνοές» και που μπορούν να ανεφοδιαστούν με νερό ακόμα και μέσα στο καιγόμενο δάσος. Το κυριότερο ξέρουν τους δρόμους διαφυγής.
Πρέπει να μας γίνει συνείδηση ότι η αντιμετώπιση μιας δασικής πυρκαγιάς δεν είναι μια απλή υπόθεση πυρκαγιάς ρουτίνας, είναι μέρος της διαχείρισης και προστασίας των δασών.
Η δασική πυρκαγιά δεν σβήνει με πανάκριβες πτήσεις εναέριων μέσων με συνολικά απροσδιόριστες συνολικές ώρες πτήσης. Δεν σβήνει με ρίξιμο νερού στα αποκαΐδια για τις ανάγκες εξασφάλισης φωτογραφικού υλικού (όπως η παραπάνω φωτογραφία. Δεν σβήνει με τους «ήρωες» γιατί δεν υπάρχουν ήρωες.
Είναι υπόθεση Διαχείρισης Δασών. Ως υπόθεση λοιπόν Διαχείρισης Δασών, δεν μπορεί να την αντιμετωπίσει το τεχνικό προσωπικό της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας υπάρχει ή δεν υπάρχει «φιλότιμο».
Ο Ενιαίος φορέας Δασοπροστασίας είναι παντού στον Κόσμο ένστολο και υπό προϋποθέσεις και ένοπλο σώμα.
Ο Φορέας θα αναλάβει το εξής έργο:
- Τον χειμώνα θα προετοιμάζει τα δάση μέσω υλοτομικών και άλλων προγραμματισμένων παρεμβάσεων στη βάση ενός Δασοτεχνικού Διαχειριστικού σχεδίου δασοπροστασίας έτσι ώστε να είναι δύσκολο να καούν.
Το Διαχειριστικό σχέδιο δεν είναι που… έχουμε δεξαμενές κλπ ή από πού θα φύγουν οι «ήρωες»…
Περιλαμβάνει την διαχείριση του Δάσους. Δηλαδή προγραμματίζει τον χρόνο και την ένταση των υλοτομιών και των καθαρισμών που αποτελεί ταυτόχρονα και αφαίρεση της βιομάζας προς παραγωγή ξυλείας και καλλιέργεια των συστάδων.
Περιλαμβάνει τις παρεμβάσεις για την εξασφάλιση της αναγέννησης των συστάδων, τις ενέργειες για την οικολογική σταθεροποίησή τους, την καλλιέργεια των πηγών νερού κυρίως για την υδροδότηση πόλεων, χωριών ή οικισμών, αλλά και για τις ανάγκες της ίδιας της Δασοπυρόσβεσης. Περιλαμβάνει την εξασφάλιση των ενδιαιτημάτων της ορνιθοπανίδας και των άγριων ζώων και της οικοκλίνης τους.
Περιλαμβάνει προτάσεις της Δασικής οδοποιίας που υπακούει σε ιδιαίτερα επιστημονικά κριτήρια κι όχι στα χούγια του κάθε Στρατηγού. Δεν περνάς ας πούμε έναν δασικό δρόμο από όπου θέλεις ούτε κι έχει πλάτος 20 μέτρα.
Όσο λοιπόν και να θέλουν μερικοί δεν μπορούν να κάνουν και Διαχείριση Δασών.
Όσο και να θέλει η Πυροσβεστική να αποκλείσει τους πάντες από το αντικείμενο, ξέρει καλά ότι δεν μπορεί.
Σήμερα ο βαθύς παρακρατικός μηχανισμός της Πυροσβεστικής επιχειρεί στα κρυφά οργάνωση του Ενιαίου Φορέα Δασοπροστασίας μέσα στην Πυροσβεστική.
Η ενέργεια αυτή είναι ένα απ’ ευθείας Πραξικόπημα μια και είναι αντίθετη σε προηγούμενο ομόφωνο πόρισμα της Βουλής (του 1993) και δεν θα φέρει κανένα αποτέλεσμα εκτός από πρόσθετη … σπατάλη χρημάτων.
Η πρώτη συστηματική προσπάθεια πρόληψης από τις Δασικές Υπηρεσίες πάντως έγινε τον χειμώνα 2018-2019 με τα πρώτα αποτελέσματα ήταν πολύ ενθαρρυντικά. Γιατί το σταματήσαμε;
- Ο Ενιαίος Φορέας θα συμβάλλει στον συντονισμό με τις υπόλοιπες δυνάμεις κατάσβεσης σε τοπικό επίπεδο και μπορεί να οργανώσει την δράση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, των Εθελοντών και των Δασικών Συνεταιρισμών.
- Ο Φορέας θα επαναλειτουργήσει ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΩΣ τα πυροφυλάκια
- Και βέβαια ο Φορέας το καλοκαίρι θα παρεμβαίνει κατασταλτικά αποκλειστικά όμως στην πρώτη πλήξη της πυρκαγιάς.
Για να γίνει αυτό θα χρησιμοποιεί ευέλικτα οχήματα και σε περίπτωση προβλήματος θα παρεμβαίνουν τα εναέρια μέσα και η Πυροσβεστική Υπηρεσία η οποία ασφαλώς δεν θέλουμε «να πάει να κρεμαστεί» αλλά να λειτουργεί και θα εξακολουθήσει να αποτελεί τον κορμό της πυρόσβεσης.
Ο Ενιαίος Φορέας δασοπροστασίας έχει ανάγκη στελέχωσης 3000 περίπου ανδρών και γυναικών, (σήμερα 4.000 περίπου άτομα είναι μόνο οι εποχιακοί δασοπυροσβέστες και άλλοι 1.500 αναμένεται να προσληφθούν στο Πυροσβεστικό Σώμα).
Θα λειτουργεί μέσα στην Δασική Υπηρεσία και επομένως έχουμε εξασφαλισμένη χωρίς επιπλέον έξοδα και την περιφερειακή του οργάνωση, χωρίς να υποβληθούμε στα έξοδα δημιουργίας των 80 περιφερειακών κλιμακίων της Πυροσβεστικής. Έχουμε την Περιφερειακή οργάνωση ολοκληρωμένη εδώ και 50 χρόνια. Λίγες βελτιώσεις χρειάζονται.
Ο Ενιαίος Φορέας δασοπροστασίας εκτός από την ευθύνη της πρώτης πλήξης μιας δασικής πυρκαγιάς θα έχει φυσικά και ευθύνη των επιχειρήσεων της Πρώτης πλήξης μέσα στο πλαίσιο της Πολιτικής Προστασίας και μόνο στον δασικό και δευτερευόντως στον αγροτικό χώρο.
Ο συνολικός συντονισμός των επιχειρήσεων θα εξακολουθήσει να ανήκει στο Υφυπουργείο Πολιτικής Προστασίας.
Η Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας δεν είναι ανάγκη να υπάρχει παράλληλα με το Υφυπουργείο. (Άλλη μια σπατάλη χρημάτων). Θυμίζω ότι μας έδωσε κατά καιρούς πολλά κωμικοτραγικά περιστατικά και σωστά ενισχύθηκε.
Ο προτεινόμενος Ενιαίος Φορέας Δασοπροστασίας λειτουργεί με παραλλαγές σε όλες τις μεσογειακές Ευρωπαϊκές χώρες.
Στην Ιταλία και Πορτογαλία υπάρχουν ήδη τα ειδικά ένστολα σώματα. Στην Ιταλία είναι το Guarda forestale και στην Πορτογαλία το Corpo forestal στην Ισπανία το Servicio de prevencion y extintion de incentios forestales ενώ η Γαλλία από καιρό έχει παρόμοιο με την Ισπανία σύστημα. Το ίδιο και στην Κύπρο.
Στις ΗΠΑ λειτουργεί επίσης ο ειδικός Ενιαίος Φορέας Δασοπροστασίας στις Πολιτείες με ανάλογα με εμάς προβλήματα.
Κανείς δεν μπορεί να υποστηρίξει βέβαια ότι με την νέα οργάνωση δεν θα έχουμε στο μέλλον Δασικές πυρκαγιές. Θα μετριάσουμε όμως τις συνέπειες όπως το έχουν κάνει οι παραπάνω Ευρωπαϊκές Χώρες που έχουν παρόμοια Μεσογειακά Οικοσυστήματα.
- Ολοκλήρωση των Δασικών Χαρτών, του Δασολόγιου στα πλαίσια του Εθνικού κτηματολόγιου.
Το θέμα αυτό όσο σύνθετο είναι άλλο τόσο απλό μπορεί να γίνει. Το σίγουρο είναι ότι οι Δασικοί χάρτες θα μας προσφέρουν μια σαφή γνώση το που είναι το Δάσος που πρέπει να προστατεύσουμε, που είναι οι εκτάσεις που θα μπορούσαμε να πολεοδομήσουμε, που είναι οι ιδιωτικές εκτάσεις, που οι Δημόσιες κλπ. Άλλωστε είναι Συνταγματική επιταγή η ολοκλήρωσή τους.
Δυστυχώς η κατάρτιση των δασικών χαρτών στα πλαίσια του Εθνικού Κτηματολογίου βρήκε αντίθετους πολλούς κλάδους της Παραοικονομίας, δεν υποστηρίχθηκε πάντα σθεναρά από το Πολιτικό Προσωπικό της Χώρας, τορπιλίστηκε πολλές φορές με τελευταία τις αλλαγές στον τελευταίο Περιβαλλοντικό Νόμο 4685/20 που καθιστά τους Δασικούς Χάρτες (που χαρακτηρίζονται από πολύ μεγάλη ακρίβεια) σχεδόν αδύνατο να ολοκληρωθούν και σίγουρα θα τους καθυστερήσει για 30 ακόμα χρόνια.
Παράλληλα μετά την ανερμάτιστη, εξόφθαλμα λανθασμένη, αντιπαραγωγική και αντεθνική (τολμώ να πω), επομένως και επομένως ευθέως αντισυνταγματική απόφαση 710/2020 του ΣτΕ κινδυνεύουμε να ξεριζώσουμε το 30-40% των ελαιώνων, μαζί με απροσδιόριστο αριθμό στρεμμάτων Καστανεώνων, Κερασώνων, καλλιέργειες ακτινιδίων κλπ, για να …αναδασωθούν κατά κανόνα με …«πουρνάρια».
- Αναδιοργάνωση της Δασικής Υπηρεσίας.
Το θέμα αυτό είναι μάλλον απλό. Απαιτεί όμως σταθερή Πολιτική βούληση.
Η Πολιτεία θέλει όντως την προστασία των Δασών; Αυτό σημαίνει ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ. Το Δάσος δεν προστατεύεται αν τα απαγορεύσουμε όλα μέσα σε αυτό. Το δάσος ανανεώνεται, προστατεύεται επιτηρείται μόνο αν είναι σε επιστημονική διαχείριση. Μόνο με τους ανθρώπους του μέσα σε αυτά και κυρίως με τους αγρότες, τους υλοτόμους, τους μελισσοκόμους, τους κτηνοτρόφους, βοσκούς, τους ρητινοσυλλέκτες.
Η αναδιοργάνωσή της Δασικής Υπηρεσίας είχε ξεκινήσει το 2002 αλλά ανακόπηκε. Σίγουρα πρέπει σε όλες τις περιοχές να ενισχυθεί βασικά με Επιστημονικό προσωπικό.
Οι περίπου 30 Δασολόγοι-Περιβαλλοντολόγοι και 50 Δασοπόνοι της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας αν μεταταχτούν, αρκούν για τις πρώτες βασικές ανάγκες της αναδιοργάνωσης. Πρέπει όμως σίγουρα να πλαισιωθεί γρήγορα με 200 άτομα Επιστημονικού Προσωπικού χωρίς άλλες οικονομικές επιβαρύνσεις.
Με δεδομένο ότι η κάθε Δ/νση Δασών έχει ήδη ενισχυθεί σημαντικά από το προσωπικό της διαλυθείσης Αγροφυλακής και με τον έλεγχο των προσλήψεων στην Πυροσβεστική δεν θα επιβαρυνθούμε ως Χώρα με επιπλέον έξοδα.
Τα ευέλικτα οχήματα δασοπυρόσβεσης από την Πυροσβεστική Υπηρεσία θα περάσουν στην Δασική Υπηρεσία οπότε πάλι δεν θα έχουμε επιπλέον έξοδα. Αντίθετα μερικά περιφερειακά κλιμάκια της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας θα συμπτυχθούν σε πολυδύναμα κλιμάκια οπότε θα έχουμε μεγάλη οικονομία σε οικονομικούς πόρους.
Αγαπητοί φίλοι
Η εκτίμησή μου είναι ότι είναι καιρός το Κράτος μας να προχωρήσει στην αναγέννησή μας ως Έθνους.
Ο εκσυγχρονισμός του συστήματος αποτελεί πια αδήριτη ανάγκη. Ανάγκη για τις ζωές μας, την Ιστορία και την Εθνική μας ταυτότητα και μνήμη, τις πόλεις μας, τα δάση μας.
