Ισχυρό momentum καταγράφεται στην παρούσα φάση για την δημιουργία του ρυθμιστικού πλαισίου που θα επιτρέψει την ανάπτυξη θαλάσσιων αιολικών πάρκων στην Ελλάδα, με δεδομένο το ισχυρό επενδυτικό ενδιαφέρον που έχει ήδη εκδηλωθεί από ξένους και ελληνικούς ομίλους, αλλά και την αυξημένη έμφαση που δίνεται σε επίπεδο ΕΕ για τον εν λόγω κλάδο.
Στο φόντο αυτό, το σχέδιο νομοθετικής ρύθμισης που έχει θέσει σε δημόσια διαβούλευση η Ελληνική Επιστημονική Εταιρεία Αιολικής Ενέργειας (ΕΛΕΤΑΕΝ) για τα Θαλάσσια Αιολικά Πάρκα συζητείται σήμερα σε διαδικτυακή εκδήλωση με τη συμμετοχή της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, των εμπλεκόμενων αρχών και φορέων (ΡΑΕ, ΑΔΜΗΕ, ΔΑΠΕΕΠ) και εταιρειών όπως η νορβηγική Equinor, η ισπανική Iberdrola, η ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή, η ΔΕΗ Ανανεώσιμες, η Blue Float και ο όμιλος Κοπελούζου.
Μεταξύ άλλων, η πρόταση που κατατέθηκε επιχειρεί να απαντήσει σε πέντε βασικά ερωτήματα:
1. Πώς διασφαλίζεται το δικαίωμα ανάπτυξης και υλοποίησης του έργου σε μια θαλάσσια έκταση.
2. Ποιος φορέας θα έχει την ευθύνη για τον σχεδιασμό, την μελέτη και την αδειοδότηση του Θαλάσσιου Αιολικού Πάρκου
3. Ποιος φορέας θα έχει την ευθύνη για το σχεδιασμό, τη μελέτη και την αδειοδότηση του έργου σύνδεσης στο Ηλεκτρικό Δίκτυο
4. Πώς διασφαλίζεται το δικαίωμα σύνδεσης στο δίκτυο.
5. Πώς καθορίζεται ο τρόπος αποζημίωσης της παραγόμενης ενέργειας.
Η μελέτη που τέθηκε σε διαβούλευση προέκρινε μια διαφανή διαγωνιστική διαδικασία με ποσοτικά κριτήρια για την επιλογή των φορέων υλοποίησης των Θαλάσσιων Αιολικών Πάρκων, τη δέσμευση της σύνδεσης στο δίκτυο και το ύψος της αποζημίωσης. Οι ενδιαφερόμενοι επενδυτές θα έχουν την ευθύνη για τον σχεδιασμό και την ανάπτυξη των project, ενώ ο ΑΔΜΗΕ θα έχει την ευθύνη σχεδιασμού και ανάπτυξης των αναγκαίων μεγάλων έργων στο Σύστημα Μεταφοράς προκειμένου να δημιουργηθεί ο κατάλληλος ηλεκτρικός χώρος.
Κρίσιμο ζήτημα για την ανάπτυξη των θαλάσσιων αιολικών πάρκων στην Ελλάδα είναι προφανώς η χωροθέτησή τους. Ελλείψει ολοκληρωμένου Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού προτείνεται να προηγηθεί -εν είδει μεταβατικού σχεδίου- η κατάρτιση ενός Ειδικού Πλαισίου Όρων Ανάπτυξης Θαλάσσιων Αιολικών Πάρκων, με εφαρμογή της υφιστάμενης χωροταξικής νομοθεσίας και την εξέταση περιβαλλοντικών κριτηρίων, αναπτυξιακών κριτηρίων (συμβατότητα των πάρκων με άλλες δραστηριότητες όπως ο τουρισμός, η αλιεία, η ναυσιπλοΐα) καθώς και θεμάτων εθνικής άμυνας. Τα ειδικά αυτά πλαίσια θα πρέπει να υποβληθούν σε Στρατηγική Περιβαλλοντική Εκτίμηση.
Η διεθνής εμπειρία
Στην Ευρώπη, τα θεσμικά πλαίσια ανάπτυξης Θαλάσσιων Αιολικών Πάρκων μπορεί να ομαδοποιηθούν σε τρεις κατηγορίες:
• Το πολύ ανοιχτό – αποκεντρωμένο μοντέλο, όπως αυτό που εφαρμόζεται στη Μεγάλη Βρετανία, όπου το κράτος έχει το ρόλο του ρυθμιστή αλλά τα διοικητικά βάρη και τους όλους τους κινδύνους τους φέρουν από πολύ νωρίς οι επενδυτές.
• Το συγκεντρωτικό μοντέλο, όπως ισχύει στο Βέλγιο, τη Δανία ή την Ολλανδία. όπου τα διοικητικά βάρη και τους σχετικούς κινδύνους φέρει το κράτος.
• Το ενδιάμεσο μοντέλο είναι αυτό που εφαρμόζουν χώρες όπως η Γαλλία, όπου τα βάρη και οι κίνδυνοι μοιράζονται.
Μεταξύ αυτών των εναλλακτικών λύσεων θα πρέπει να κινηθεί η Ελλάδα, και να δημιουργήσει το δικό της μοντέλο, ώστε να «βάλει στην πρίζα» τα offshore αιολικά και να αξιοποιήσει το δεδηλωμένο επενδυτικό ενδιαφέρον. Και πολύ περισσότερο καθώς οι σχετικές επενδύσεις εμπεριέχουν υψηλή εγχώρια προστιθέμενη αξία καθώς ενεργοποιούν σειρά κλάδων (βιομηχανία καλωδίων, ναυπηγεία, λιμάνια, βιομηχανία κλπ.).
