του Αγγελου Σκορδά
Το τρίτο ακριβότερο διαβατήριο στην Ευρωπαϊκή Ενωση είναι το ελληνικό, καθώς η έκδοσή του κοστίζει 84,40 ευρώ, ενώ πιο «τσουχτερά» είναι μόνο το γαλλικό (86 ευρώ) και το ιταλικό (116 ευρώ). Ωστόσο, το μεν πρώτο έχει ισχύ 18 ετών, ενώ το δεύτερο 10 ετών. Αντιθέτως, το ελληνικό έχει μόλις πενταετή ισχύ – πρακτική που τουλάχιστον στον ευρωπαϊκό χώρο ακολουθούν μόνο η Σουηδία, η Φινλανδία, το Βέλγιο, το Λουξεμβούργο, η Βουλγαρία και η Πορτογαλία.
Ως εκ τούτου, το κόστος του διαβατηρίου… made in Greece ανά έτος χρήσης ανέρχεται σε 16,88 ευρώ, την ώρα που το αντίστοιχο κόστος για τους πολίτες της Ισπανίας είναι μόλις 3 ευρώ και για αυτούς της Εσθονίας 4 ευρώ. Οσον αφορά τα «παιδικά» διαβατήρια (για άτομα κάτω των 14 ετών), αυτά κοστίζουν 73,60 ευρώ, όμως η ισχύς τους περιορίζεται στα τρία χρόνια, γεγονός που τα καθιστά ακόμη ακριβότερα – με ετήσιο κόστος 24,53 ευρώ. Μάλιστα, το 32σέλιδο ελληνικό διαβατήριο δεν μπορεί να επεκταθεί, όπως συμβαίνει σε αρκετές χώρες ανά την υφήλιο.
Σε επικοινωνία των «ΝΕΩΝ» με την ΕΛ.ΑΣ. διευκρινίστηκε ότι η χρονική διάρκεια των διαβατηρίων καθορίζεται από το άρθρο 2 του ΠΔ 25/2004 (ΦΕΚ 17/30-1-2004), «Προϋποθέσεις χορήγησης διαβατηρίων, χρονική ισχύς, αντικατάσταση, απώλεια και ακύρωση αυτών», ενώ τονίστηκε ότι η ΕΛ.ΑΣ. δεν έχει λόγο επί του θέματος. Εντούτοις, βάσει του Ν. 3103/2003, η αρμοδιότητα για την έκδοση και χορήγησή τους ανατέθηκε αποκλειστικά σε κεντρική υπηρεσία της ΕΛ.ΑΣ., ενώ με το ΠΔ 126/2005 ιδρύθηκε η Διεύθυνση Διαβατηρίων και Εγγράφων Ασφαλείας ως αποκλειστικά αρμόδια για την έκδοση των νέων διαβατηρίων ελλήνων πολιτών, είτε αυτοί διαμένουν στο εσωτερικό είτε στην αλλοδαπή, και καθορίστηκαν η οργάνωση και οι συγκεκριμένες αρμοδιότητές της.
Διαβατήρια διάρκειας πέντε ετών έχουν άλλες 69 χώρες παγκοσμίως, με τις περισσότερες εξ αυτών να είναι αφρικανικές ή χώρες της Νοτιοανατολικής Ασίας. Πάντως, σύμφωνα με πηγές της ΕΛ.ΑΣ., η πρακτική αυτή έχει πλεονεκτήματα. Ενδεικτικά αναφέρουν πως «με την πενταετή ισχύ είναι ευκολότερη η ταυτοποίηση του κατόχου καθώς, όπως είναι λογικό, αλλιώς δείχνει ύστερα από πέντε χρόνια και αλλιώς ύστερα από 10 ή 18 χρόνια». Επιπλέον σημειώνουν ότι δεν προκαλείται φυσική φθορά στο έντυπο από τη μακροχρόνια χρήση: «Στο διαβατήριο υπάρχουν δικλίδες ασφαλείας. Με την πενταετή ισχύ εξασφαλίζεται ευελιξία και ταχύτητα στην αναβάθμιση των μέτρων ασφαλείας. Ιδιαίτερα στην Ελλάδα, αυτό είναι κρίσιμο, αφού τα κυκλώματα έκδοσης πλαστών εγγράφων που δρουν εδώ είναι πολλά και διαρκώς βελτιώνουν τις πρακτικές τους».
«Ισχύς»
Ποιες είναι όμως οι δικλίδες ασφαλείας; «Η τελευταία έκδοση του ελληνικού διαβατηρίου πληροί τα διεθνή πρότυπα όπως ορίζονται από τη Διεθνή Οργάνωση Πολιτικής Αεροπορίας (ICAO). Στα νέα χαρακτηριστικά περιλαμβάνονται η ασφαλής ελασματοποίηση, η μελάνη μεταβαλλόμενης χρώσης, οι σελίδες με περίπλοκα σχέδια, το μικροκείμενο, τα υδατογραφήματα, τα θέματα ασφαλείας, οι εικόνες που φαίνονται μόνο με υπεριώδη ακτινοβολία (δευτερεύουσα εικόνα προσώπου του ιδιοκτήτη, φθορίζουσες ίνες ασφαλείας κ.λπ.), η ανυψωμένη (σκάλισμα) εκτύπωση και το τσιπ. Τα δεδομένα που αποθηκεύονται στο τσιπ προστατεύονται χρησιμοποιώντας προηγμένες τεχνικές ψηφιακής κρυπτογράφησης», αναφέρεται χαρακτηριστικά από τη Διεύθυνση Διαβατηρίων της ΕΛ.ΑΣ.
Βέβαια, το ελληνικό διαβατήριο δεν είναι το μοναδικό που πληροί τις παραπάνω προδιαγραφές, ωστόσο θεωρείται ως ένα από τα πλέον «ισχυρά», με τον κάτοχό του να έχει πρόσβαση σε 183 χώρες χωρίς θεώρηση εισόδου κατά την άφιξή του. Ετσι, σύμφωνα με τον Δείκτη Περιορισμών Θεωρήσεων, κατατάσσεται έκτο στον κόσμο, μαζί με το αυστραλιανό διαβατήριο. Οι δε δείκτες του Arton Capital’s Passport Index το κατατάσσουν στην τέταρτη θέση (μαζί με τα διαβατήρια Αυστρίας, Βελγίου, Ιρλανδίας, Πορτογαλίας, Καναδά και Μαλαισίας).
