Τα στοιχεία είναι αμείλικτα και αποκαλυπτικά: Η Ελλάδα καταλαμβάνει τη χειρότερη θέση στην Ευρώπη μετά τη Ρουμανία στην απώλεια εσόδων ΦΠΑ λόγω απάτης και φοροδιαφυγής.
Πάνω από το 25% των συνολικών εσόδων του ΦΠΑ αντί να καταλήγουν στα ταμεία του ελληνικού κράτους παραμένουν στις τσέπες των επιτήδειων επαγγελματιών και μικρομεσαίων που είτε δεν κόβουν αποδείξεις ενώ εισπράττουν τον ΦΠΑ από τους πελάτες τους είτε δεν τον αποδίδουν στο κράτος όπως οφείλουν. Το συνολικό ποσό της απώλειας σε ετήσια βάση ξεπερνάει τα 5,3 δισ. ευρώ και αντιλαμβάνεται κανείς ότι έστω και τα μισά να εισέπραττε το δημόσιο και σε γενναία μείωση των φορολογικών συντελεστών θα μπορούσε να προχωρήσει αλλά και σε κατάργηση αρκετών πρόσθετων επιβαρύνσεων όπως είναι για παράδειγμα το τέλος επιτηδεύματος. Την ίδια στιγμή σε ολόκληρη Ευρώπη κάθε δευτερόλεπτο που περνάει καταγράφονται απώλειες άνω των 4.000 ευρώ!
Η μελέτη της ΕΕ
Η μελέτη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που δόθηκε την περασμένη Πέμπτη στη δημοσιότητα είναι άκρως αποκαλυπτική και καταδεικνύει τη δυσκολία που αντιμετωπίζουν όλα τα κράτη να περιορίσουν αισθητά τη φοροδιαφυγή τη στιγμή που οι περισσότερες συναλλαγές – αγοραπωλησίες γίνονται μέσω του τραπεζικού συστήματος και άρα θα μπορούσαν με το πάτημα ενός κουμπιού να εντοπιστούν οι παραβάτες. Ειδικά για την Ελλάδα το νέο σύστημα MyData που έχει τεθεί σε εφαρμογή, αλλά και η πλήρης διασύνδεση των ταμειακών μηχανών με το σύστημα εκτιμάται ότι θα βοηθήσει σημαντικά στον περιορισμό της φοροδιαφυγής και την απώλεια εσόδων από ΦΠΑ.
Τα αποτελέσματα της μελέτης αφορά στοιχεία συναλλαγών του 2019, πριν ξεσπάσει δηλαδή ο κορωνοϊός. Τα δύο τελευταία χρόνια λόγω εφαρμογής των υγειονομικών πρωτοκόλλων για την αντιμετώπιση της πανδημίας έχουν αλλάξει τα δεδομένα με τις περισσότερες συναλλαγές να πραγματοποιούνται εξ αποστάσεως και οι πληρωμές να γίνονται με κάρτες και εμβάσματα. Θα έχει ενδιαφέρον λοιπόν όταν βγει η νέα έρευνα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που θα αφορά το 2021 να διαπιστώσει κανείς αν έχει μειωθεί το λεγόμενο «κενό ΦΠΑ» (Vat Gap) ή παραμένει το ίδιο.
Το 2019, τα κράτη μέλη της ΕΕ εκτιμάται ότι απώλεσαν 134 δισ. ευρώ από τον φόρο προστιθέμενης αξίας (ΦΠΑ). Το ποσό αυτό αντιστοιχεί σε απώλειες εσόδων λόγω απάτης και φοροδιαφυγής στον τομέα του ΦΠΑ, αποφυγής και πρακτικών βελτιστοποίησης του ΦΠΑ, χρεοκοπιών και πτωχεύσεων, καθώς και εσφαλμένων υπολογισμών και διοικητικών σφαλμάτων. Αν και ορισμένες απώλειες εσόδων είναι αδύνατο να αποφευχθούν, η αποφασιστική δράση και οι στοχευμένες απαντήσεις πολιτικής θα μπορούσαν κάνουν πραγματικά τη διαφορά, ιδίως όσον αφορά τη μη συμμόρφωση, όπως επισημαίνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Αποκαλυπτικός ο Πάολο Τζεντιλόνι
Αποκαλυπτικά είναι όσα ανέφερε ο επίτροπος Οικονομίας της Κομισιόν κ. Πάολο Τζεντιλόνι αναφορικά με τα αποτελέσματα της μελέτης. Σύμφωνα με τον ίδια, παρά το γεγονός ότι τα τελευταία έτη έχει καταγραφεί μία τάση αποκλιμάκωσης, το έλλειμμα ΦΠΑ εξακολουθεί να προκαλεί σοβαρές ανησυχίες, ιδίως αν λάβει κανείς υπόψη τις τεράστιες επενδυτικές ανάγκες που πρέπει να καλύψουν τα κράτη μέλη τα επόμενα έτη. Πρόκειται για απαράδεκτες απώλειες για τους εθνικούς προϋπολογισμούς, γεγονός που σημαίνει ότι το βάρος της κάλυψης του ελλείμματος πέφτει στους απλούς πολίτες και τις απλές επιχειρήσεις, μέσω άλλων φόρων που καλούνται να πληρώσουν για ζωτικής σημασίας δημόσιες υπηρεσίες. Ο Ευρωπαίος Επίτροπος απαιτεί να καταβληθεί κοινή προσπάθεια για την καταπολέμηση της απάτης στον τομέα του ΦΠΑ, ενός σοβαρού εγκλήματος που αφαιρεί χρήματα από την τσέπη των καταναλωτών, υπονομεύει τα συστήματα πρόνοιας και αδειάζει τα κυβερνητικά ταμεία.
Μείωση του ελλείμματος ΦΠΑ στην ΕΕ
Σε ονομαστικούς όρους, το 2019 το συνολικό έλλειμμα ΦΠΑ της ΕΕ μειώθηκε κατά σχεδόν 6,6 δισ. ευρώ, στα 134 δισ. ευρώ. Αν και το συνολικό έλλειμμα ΦΠΑ βελτιώνεται μεταξύ του 2015 και του 2019, παραμένει άγνωστη η πλήρης έκταση των επιπτώσεων της πανδημίας COVID-19 στην καταναλωτική ζήτηση και, κατά συνέπεια, στα έσοδα από τον ΦΠΑ το 2020.
Το 2019, η Ρουμανία κατέγραψε το υψηλότερο εθνικό έλλειμμα συμμόρφωσης προς τον ΦΠΑ, έχοντας απολέσει το 34,9 % των εσόδων της από τον ΦΠΑ το 2019, ακολουθούμενη από την Ελλάδα (25,8 %) και τη Μάλτα (23,5 %). Τα μικρότερα ελλείμματα ΦΠΑ παρατηρήθηκαν στην Κροατία (1,0 %), τη Σουηδία (1,4 %) και την Κύπρο (2,7 %). Σε απόλυτες τιμές, τα υψηλότερα ελλείμματα συμμόρφωσης προς τον ΦΠΑ καταγράφηκαν στην Ιταλία (30,1 δισ. ευρώ), και τη Γερμανία (23,4 δισ. ευρώ).
Συνολικά, το ποσοστό του ελλείμματος ΦΠΑ μειώθηκε σε 18 κράτη μέλη. Εκτός από την Κροατία και την Κύπρο, οι σημαντικότερες μειώσεις του ελλείμματος ΦΠΑ σημειώθηκαν στην Ελλάδα, τη Λιθουανία, τη Βουλγαρία και τη Σλοβακία (μεταξύ –3,2 και -2,2 ποσοστιαίων μονάδων σε αυτές τις τέσσερις χώρες). Επιτυχίες σημείωσαν επίσης η Σουηδία, η Φινλανδία και η Εσθονία, από διαφορετική άποψη ωστόσο: στις χώρες αυτές, οι φορολογικές αρχές έχουν επιτύχει εδώ και χρόνια να περιορίσουν την απώλεια εσόδων από τον ΦΠΑ σε λιγότερο από το 5 % του οφειλόμενου ΦΠΑ.
