Γράφει η Αργυρώ Τσατσούλη
«Μαμά δεν θα ξαναγράψω με ένα «κ» την εκκλησία, μην με σκοτώσεις».
Η ατάκα της Ράνιας καρφί στην καρδιά των γονιών της, και των δύο, και του μπαμπά που δούλευε όλη μέρα για να τους ζήσει• όχι μόνο της μάνας που της φώναζε, της τραβούσε τα μαλλιά και της έσκιζε τα φύλλα του τετραδίου όταν έκανε λάθος για να γίνει καλή μαθήτρια και να μην καταντήσει εξαρτημένη νοικοκυρά, μια «κυρία του κυρίου».
Η δασκάλα, που ανέβηκε στην έδρα της τρίτης δημοτικού, επειδή διάβασε τα SOS και πέρασε στις εξετάσεις του πανεπιστημίου, θεώρησε καλό να ενημερώσει με κάθε ανατριχιαστική λεπτομέρεια τα 25 παιδάκια που την κοιτούσαν έντρομα για το έγκλημα στην Καλλιθέα. Μια μαμά, που αποδείχθηκε ότι έπασχε από σχιζοφρένεια, έπνιξε την κορούλα της στο μπάνιο.
Τι κατάλαβαν; Η Ράνια ότι ένα ορθογραφικό λαθος μπορεί να σου στοιχίσει ακόμη και τη ζωή σου και η μαμά της ότι ήταν «κακή μάνα» και έπρεπε να αλλάξει ριζικά τη συμπεριφορά της. Ευτυχώς τα κατάφεραν. Τα άλλα παιδάκια κανείς δεν ξέρει πόσες συνεδρίες σε ψυχίατρο πλήρωσαν.
Περίπου 40 χρόνια μετά οι συμμαθητές της Τζωρτζίνας παρακολουθούνται από ψυχίατρο και κοινωνικό λειτουργό. Και αυτό αναμφισβήτητα δείχνει εξέλιξη και βελτίωση της κοινωνίας.
Αντίθετα, το ότι 40 χρόνια μετά υπάρχουν πολλές Τζωρτζίνες και κατ’ επέκταση εκατομμύρια Ράνιες δείχνει σήψη.
Ένα τηλεφώνημα που έγινε στο Χαμόγελο του Παιδιού, ένας εισαγγελέας που έδωσε μια εντολή για έρευνα, και παρά το γεγονός ότι αφορούσε την κακοποίηση μωρού ξαναβούτηξε στη χαρτούρα και συνέχισε τη δουλειά του, μια κοινωνική λειτουργός που πήγε αγγαρεία να ελέγξει και τα βρήκε όλα καλά, ένα πεθαμένο παιδί που βασανίστηκε επί 7 χρόνια και άλλα δύο νεκρά παιδάκια που δεν ξέρουμε ακόμη την αιτία θανάτου.
Πριν από κάποιους μήνες, πάλι ένα τηλεφώνημα στο Χαμόγελο του Παιδιού, για κακοποιημένη έφηβη που τελικά έγινε μητέρα δύο παιδιών και μέχρι το δεύτερο τηλεφώνημα στις Αρχές το ένα παιδάκι είχε δολοφονηθεί μπροστά στα μάτια της από τον οξύθυμο σύντροφό της. Κανείς δεν το έψαξε, φρόντισαν ωστόσο να δοθεί για υιοθεσία το ζωντανό παιδί. Όταν έψαξαν το χαμένο αγοράκι βρήκαν τα οστά του σε μια εργαλειοθήκη…
Δυστυχώς τα περιστατικά πολλά. Άπειρες περιπτώσεις κακοποίησης παιδιών, αναλυτικά στατιστικά στοιχεία, ατέρμονες –αν και σαφώς αναγκαίες- συζητήσεις για τις αιτίες αύξησης των εγκλημάτων κατά παιδιών, διαπιστώσεις, αναλύσεις, έκτακτα δελτία ειδήσεων με φρικιαστικές περιγραφές και εικόνες και στο διά ταύτα μηδέν εις το πηλίκο μέχρι το επόμενο ειδεχθές έγκλημα για να δούμε το έργο από την αρχή.
Μανάδες και πατεράδες που μπαίνουν φυλακή, πηχυαίους τίτλους «Στη φυλακη ο (πα)Τέρας» ή «Εξαγριωμένο το πλήθος ζητά το θάνατο της (μη)Τέρας», το τέλος του πολιτισμού και την ταφή του Διαφωτισμού με εικόνες έξω από την Ευελπίδων με ανθρώπους που επέστρεψαν στην πρωτόγονη εποχή της αυτοδικίας, διψώντας για βία.
Αν όμως είχαμε βρει όλους τους ενόχους και τους είχαμε κλείσει φυλακή, δεν θα γινόταν άλλο έγκλημα θα πει κάποιος- αφελής (;) έστω.
Η επανάληψη –και μάλιστα με συχνότητα που τρομάζει- της ίδιας ακριβώς ή παρεμφερούς κατάστασης σημαίνει ότι κάτι δεν γίνεται σωστά. Ότι υπάρχει κάτι πιο βαθύ που μας λερώνει… με αίμα.
Για να υιοθετήσει κάποιος παιδί οφείλει –και πολύ σωστά, άριστα πράττουν – να περάσει σειρά δύσκολων διαδικασιών και ελέγχων που πρέπει να αποδείξει ότι είναι ικανός να αναλάβει την τεράστια ευθύνη μιας επιπλέον εκτός της δικής του ζωής και κυρίως υποχρεούται να εκπαιδευτεί. Και σε αυτό –ευτυχώς- δεν έχει αντιδράσει κανείς.
Επομένως ως κοινωνία –έστω μεγάλο μέρος της- φαίνεται να έχουμε συνειδητοποιήσει πόσο δύσκολο εγχείρημα και απόφαση υψίστης σημασίας είναι να γίνει κάποιος γονιός.
Την ίδια στιγμή όμως αφήνουμε τη ζωή εκατομμυρίων παιδιών στην τύχη… εξαρτώμενη από παράγοντες που δεν ελέγχονται από κανέναν. Συχνά ούτε από τον ίδιο τον άνθρωπο που μπορεί να τους κάνει κακό.
Η φύση θα κάνει τα πάντα για να αναπαραχθεί, λένε οι ειδικοί, χωρίς να ζητά πιστοποιητικά και εγγυήσεις ότι μπορείς να γίνεις καλός γονιός. Μια πολιτισμένη και δημοκρατική κοινωνία, λοιπόν, που πραγματικά σέβεται το δικαίωμα κάθε ανθρώπου στη ζωή και στην ελεύθερη επιλογή, οφείλει να εξασφαλίζει ότι αυτή η «αβλεψία» της φύσης δεν θα είναι μοιραία για τη ζωή ενός παιδιού.
«Το κλειδί είναι η πρόληψη»
«Από νομικής πλευράς, η Ελλάδα έχει ενσωματώσει εγκαίρως στην εθνική έννομη τάξη τη διεθνή σύμβαση για τα δικαιώματα του παιδιού του 1990, όπως και όλες τις σχετικές διατάξεις του ευρωπαϊκού δικαίου για την προστασία του παιδιού. Η επιστημονική ωστόσο έρευνα αλλά και η αστυνομική πρακτική δείχνουν ότι το μείζον ζήτημα της προστασίας των παιδιών από εγκληματικές ενέργειες, δεν έγκειται στην καταστολή αλλά στην πρόληψη». Επισημαίνει σε άρθρο του (huffingtonpost.gr) o Δρ Ευάγγελος Στεργιούλης, Διδάκτωρ Κοινωνιολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου και Υποστράτηγος ε.α. της Ελληνικής Αστυνομίας.
Ίδρυση ειδικών αποτελεσματικών δομών
Η πρόληψη όμως στην προκειμένη περίπτωση, συνεχίζει ο κ. Στεργιούλης, «αποτελεί μία εξαιρετικά σύνθετη διεργασία. Και τούτο διότι απαιτείται η ίδρυση ειδικών δομών κοινωνικής πρόνοιας με εξειδικευμένο επιστημονικό προσωπικό, οι οποίες σε συνεργασία με τις αστυνομικές και δημοτικές αρχές, αλλά και με τις σχολικές μονάδες, θα μεριμνούν για τον εντοπισμό ευάλωτων περιπτώσεων όπου τα παιδιά θα μπορούσαν να πέσουν θύματα εγκληματικών ενεργειών, με απόλυτο σεβασμό της ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής τους.»
Το 36,2% των παιδιών στην Ελλάδα διατρέχουν κίνδυνο
Δυστυχώς, εξηγεί ο ίδιος, «το σύνολο των εγκληματικών περιπτώσεων σε βάρος παιδιών δείχνει ότι προέρχονται από ευάλωτες κοινωνικές ομάδες, το φάσμα των οποίων συνεχώς διευρύνεται λόγω της ανεργίας, της ανέχειας και της παρατεταμένης οικονομικής δυσπραγίας που αναμφισβήτητα συμβάλλουν στην επιδείνωση του φαινομένου. Τούτο άλλωστε επιβεβαιώνεται και από την Unicef σύμφωνα με την οποία το 36,2% των παιδιών στην Ελλάδα διατρέχουν κινδύνους λόγω της φτώχειας, ενώ ομάδες παιδιών που έχουν περιθωριοποιηθεί διατρέχουν ακόμη μεγαλύτερους κινδύνους.»
Για το τι σημαίνει αυτό και τι συνεπάγεται για τον κόσμο που φτιάχνουμε ακόμη και αν καταφέρει να επιβιώσει κατά τη νηπιακή και παιδική ηλικία το παιδί, τα λέει όλα μια παλιά διαφήμιση του Χαμόγελου του Παιδιού για την παιδική παραβατικότητα και εγκληματικότητα.
Αποτυχία της κοινωνίας
Κώδωνα κινδύνου κρούει για τα εγκλήματα κατά παιδιών και το Χαμόγελο του Παιδιού.
Επισημαίνοντας ότι πολλά από αυτά θα μπορούσαν να προληφθούν, επιρρίπτοντας ευθύνες στην Πολιτεία και την κοινωνία, κάνει λόγο για αύξηση και αλλαγή στα ποιοτικά χαρακτηριστικά μέσα στα οποία εμφανίζονται τα εγκλήματα κατά των παιδιών.
«Η αύξηση αυτών των εγκλημάτων δείχνει και την αποτυχία της κοινωνίας μας να προστατεύσει την ανηλικότητα. Υπάρχει ένα μεγάλο κομμάτι τέτοιων υποθέσεων που δεν λαμβάνει δημοσιότητα. Αρα υπάρχουν παραβιάσεις δικαιωμάτων που εξελικτικά, αν δεν ενεργήσουν οι θεσμοί και οι υπηρεσίες του κράτους, μπορεί να οδηγήσουν σε τραγωδία» λέει ο ψυχολόγος Στέφανος Αλεβίζος.
Αν δεν κυνηγάς την ουτοπία… το έχεις χάσει το παιχνίδι
«Κυρίες και κύριοι καλησπέρα σας. Είναι το κεντρικό δελτίο ειδήσεων. Οι σημαντικότερες ειδήσεις της ημέρας.
Για τη δολοφονία της Τζωρτζίνας καταδικάστηκαν οι γονείς της, το στενό οικογενειακό περιβάλλον, οι γείτονες, ο εισαγγελέας και η κοινωνική λειτουργός που ανέλαβαν την διερεύνηση της πρώτης καταγγελίας για κακοποίηση παιδιού, οι υπηρεσίες του Δήμου, η δασκάλα της και ο διευθυντής του σχολείου, οι υπουργοί Κοινωνικών Υποθέσεων και Παιδείας και οι επικεφαλής των φορέων Κοινωνικής Πρόνοιας. Επίσης επιβλήθηκε υποχρεωτική παρακολούθηση σεμιναρίων με τίτλο το «μεγάλωμα ενός παιδιού» σε όλους τους γονείς στην Επικράτεια».
Ουτοπικό; Ίσως, αλλά…. «ένας χάρτης του κόσμου που δεν περιέχει την Ουτοπία δεν αξίζει να τον κοιτάξεις καν, γιατί αφήνει έξω τη μόνη χώρα όπου η Ανθρωπότητα πάντα θα προσγειώνεται. Κι όταν προσγειωθεί, κοιτάζει πέρα και, βλέποντας μια καλλίτερη χώρα, ξεκινάει για εκεί. Πρόοδος είναι η υλοποίηση της μιας μετά την άλλη Ουτοπίας» (Όσκαρ Ουάιλντ).
Ας αφήσουμε λοιπόν τη Δικαιοσύνη να κάνει τη δουλειά της, βελτιώνοντας στο βαθμό που της αναλογεί τον κόσμο και ας βάλουν την πέτρα που φυλάνε για τους παιδοκτόνους στην τσέπη μέχρι να βρουν τον πρώτο καθρέφτη…