Γράφει ο Βασίλης Τσακίρογλου
Το διήµερο 16-17 Ιουνίου, στην Τεχνόπολη του ∆ήµου Αθηναίων στο Γκάζι και παράλληλα µε τις εκδηλώσεις των τελευταίων ηµερών του Athens Pride, θα διεξαχθεί το Συνέδριο της Ευρωπαϊκής Ενωσης ΛΟΑΤΚΙ+ Αστυνοµικών (European LGBTI+ Police Association – EGPA). Περίπου 100 αστυνοµικοί από 17 χώρες της Ε.Ε. εκπροσωπώντας χιλιάδες µέλη της EGPA θα βρίσκονται στην Αθήνα ειδικά για να συµµετάσχουν στο συνέδριο, αλλά και για να λάβουν µέρος, φορώντας κανονικά τις αστυνοµικές στολές τους, στη µεγάλη παρέλαση που παραδοσιακά κλείνει τις εκδηλώσεις του Pride, το Σάββατο 18 Ιουνίου.
Ο γενικός τίτλος των εργασιών του συνεδρίου είναι «Κτίζοντας γέφυρες» και, σύµφωνα µε τους διοργανωτές, η Ελλάδα επελέγη διότι ανήκει στις χώρες της Ε.Ε. όπου οι προκαταλήψεις κατά της διαφορετικότητας γενικώς, αλλά και ειδικώς για τα µη στρέιτ άτοµα παραµένουν ισχυρές, παρά τη σηµαντική πρόοδο των τελευταίων ετών. Είναι χαρακτηριστικό, άλλωστε, ότι στον χάρτη του παρατηρητηρίου Rainbow Europe 2022 η Ελλάδα βρίσκεται περίπου στη µέση της κατάταξης, µε 52% ως προς τον σεβασµό στα ανθρώπινα δικαιώµατα και την άνευ όρων ισότητα.
Ο πρώτος Έλληνας αστυνομικός που δήλωσε ανοιχτά ομοφυλόφιλος, Μιχάλης Λώλης
Οπότε, το «Κτίζοντας γέφυρες» ερµηνεύεται σαν φιλοδοξία της Ευρωπαϊκής Ενωσης ΛΟΑΤΚΙ+ Αστυνοµικών να καλύψει το χάσµα, πρωτίστως ανάµεσα στην Αστυνοµία και τα άτοµα ΛΟΑΤΚΙ+. Οσο και εάν αυτό µοιάζει παράδοξο, η ιδιότητα του αστυνοµικού απωθεί και ακυρώνει οποιαδήποτε τάση αλληλεγγύης εκ µέρους της κοινότητας ΛΟΑΤΚΙ+ και ιδιαίτερα της πιο µαχητικής πτέρυγας, η οποία στοιχίζεται πολιτικά µε την Αριστερά – την άκρα εξωκοινοβουλευτική κυρίως.
Ανησυχίες
Μάλιστα, στο παρελθόν έχουν σηµειωθεί επεισόδια κατά τη διάρκεια του Athens Pride, ανάµεσα σε ένστολους ΛΟΑΤΚΙ+ αστυνοµικούς και οµάδες ακτιβιστών. Ορισµένοι εκφράζουν την ανησυχία ότι, λόγω του Συνεδρίου των Ευρωπαίων ΛΟΑΤΚΙ+ Αστυνοµικών θα υπάρξει και φέτος αναταραχή στην κοινότητα. Επιπλέον, η αθωωτική απόφαση της ∆ικαιοσύνης υπέρ των αστυνοµικών οι οποίοι ενεπλάκησαν στο επεισόδιο που κατέληξε στον θάνατο του Ζακ Κωστόπουλου δηµιουργεί µια αρνητική συγκυρία. Η ένταση µπορεί να καταλήξει ακόµη και σε βίαιη σύγκρουση των οργάνων της τάξης µε τον πυρήνα των λεγόµενων «αναρχο-κουίρ», όπως έγινε το 2017 όταν οι θιασώτες της συγκεκριµένης τάσης είχαν φωνάξει υβριστικά συνθήµατα κατά των Ελλήνων ΛΟΑΤΚΙ+ αστυνοµικών, τους εµπόδισαν να συνεχίσουν την πορεία προς το Σύνταγµα και απέσπασαν βίαια το πανό τους. ∆εν είναι τυχαίο, λοιπόν, ότι στο επίσηµο πρόγραµµα του Pride δεν αναφέρεται πουθενά η διεξαγωγή του Συνεδρίου των Ευρωπαίων ΛΟΑΤΚΙ+ Αστυνοµικών. Το Athens Pride τηρεί επιφυλακτική στάση, αν και στην πράξη δεν απαγορεύει στους ένστολους να παρελάσουν en bloc, ως ξεχωριστή οµάδα.
Υποστήριξη και VIPs
Οπως και να ‘χει, το Συνέδριο τελεί υπό την αιγίδα του ∆ήµου Αθηναίων και του δηµάρχου Κώστα Μπακογιάννη, ο οποίος µάλιστα θα παραθέσει δεξίωση προς τιµήν των ξένων συνέδρων το βράδυ της Παρασκευής 17 Ιουνίου. Την ελληνική κυβέρνηση θα εκπροσωπήσει ο υπουργός Επικρατείας Ακης Σκέρτσος, ενώ πρόσκληση να παρευρεθούν και να παρέµβουν στο Συνέδριο των Ευρωπαίων ΛΟΑΤΚΙ+ Αστυνοµικών έχουν λάβει επίσης ο υπουργός Προστασίας του Πολίτη, Τάκης Θεοδωρικάκος, ο αρχηγός της Ελληνικής Αστυνοµίας αντιστράτηγος Κωνσταντίνος Σκούμας, ανώτατα στελέχη των σωµάτων ασφαλείας, πολιτικοί από όλα τα κόµµατα, καθώς και ευρωβουλευτές, επιστήµονες και καθηγητές πανεπιστηµίου από τους κλάδους της νοµικής, της ιατρικής, των ανθρωπιστικών επιστηµών κ.ά. Καθώς το πρόγραµµα των οµιλητών θα τελεί υπό διαµόρφωση ως την τελευταία στιγµή, ο κατάλογος των υψηλών προσκεκληµένων παραµένει ανοικτός. Οι διοργανωτές, πάντως, θεωρούν µέχρι στιγµής βέβαιη την παρουσία των ευρωβουλευτών Στέλιου Κιμπουρόπουλου (Ν.∆.), Δημήτρη Παπαδημούλη και Κώστα Αρβανίτη (ΣΥΡΙΖΑ), όπως και άλλων κοµµατικών στελεχών από Ν.∆., ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ.
Εκτός από τον ∆ήµο Αθηναίων ο οποίος παραχωρεί την Τεχνόπολη για τη διεξαγωγή των οµιλιών και των συζητήσεων κατά τη διάρκεια του διηµέρου, το Συνέδριο της EGPA υποστηρίζουν επίσης το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συµβούλιο της Ευρώπης, η Στέγη Γραµµάτων και Τεχνών του Ιδρύµατος Ωνάση, η Frontex, το Open Society Foundations, το Human Rights 360, το Ευρωπαϊκό Συµβούλιο για τον Σεξουαλικό Προσανατολισµό και την Ταυτότητα Φύλου, καθώς και άλλοι φορείς υπέρ της προώθησης αντιρατσιστικών πρακτικών κ.λπ.
Το Συνέδριο των Ευρωπαίων ΛΟΑΤΚΙ+ Αστυνοµικών διοργανώνεται κάθε δύο χρόνια και η φετινή φιλοξενία του στην Αθήνα ήταν αρχικώς προγραµµατισµένη για το 2020, αλλά αναβλήθηκε λόγω της πανδηµίας. Το προηγούµενο συνέδριο έγινε το 2018 στο Παρίσι και το 2016 στο Αµστερνταµ µε ευρεία συµµετοχή συνέδρων από 28 χώρες, ενώ για τον Ιανουάριο του 2023 έχει προγραµµατιστεί το Παγκόσµιο Συνέδριο ΛΟΑΤΚΙ+ Αστυνοµικών, στη Μελβούρνη της Αυστραλίας.
Τα παράπονα
Πρωταγωνιστικό ρόλο στον πρακτικό και οργανωτικό τοµέα του συνεδρίου στην Αθήνα διαδραµατίζει το σωµατείο «Police Action – ∆ράση Αστυνοµικών για τα δικαιώµατα του ανθρώπου», στο οποίο ανήκουν 15 Ελληνες αστυνοµικοί διαφόρων βαθµίδων, άνδρες και γυναίκες, οι οποίοι έχουν εκδηλώσει ανοιχτά ότι ανήκουν στην κοινότητα ΛΟΑΤΚΙ+ ως οµοφυλόφιλοι κ.λπ. Πρόεδρος της Police Action και εκπρόσωπός της στην Ευρωπαϊκή Ενωση ΛΟΑΤΚΙ+ Αστυνοµικών είναι ο αστυνόµος Μιχάλης Λώλης, ο πρώτος Ελληνας ο οποίος αυτοπροσδιορίστηκε ως γκέι αστυνοµικός. Συνοµιλώντας µαζί του για την ιδιόµορφη σχέση ανάµεσα στους ΛΟΑΤΚΙ+ αστυνοµικούς και την ευρύτερη κοινότητα, αλλά και τον κίνδυνο να ξεσπάσουν επεισόδια παρόµοια µε αυτά του 2017, ο κ. Λώλης δηλώνει στο «Πρώτο ΘΕΜΑ» ότι «µόνο στην Ελλάδα συµβαίνουν έκτροπα, διότι στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες, όπου και εάν έχει φιλοξενηθεί Συνέδριο της Ενωσης Ευρωπαίων ΛΟΑΤΚΙ+ Αστυνοµικών, δεν έχει συµβεί το παραµικρό. Αντιθέτως, είναι κοµµάτι της γενικότερης γιορτής του Pride. Στη χώρα µας, όµως, το Pride διατηρεί σε µεγάλο βαθµό τον χαρακτήρα της διαδήλωσης, κάτι που στο εξωτερικό δεν ισχύει καθόλου. Εκεί οι ενώσεις των ΛΟΑΤΚΙ+ Αστυνοµικών, οι αντίστοιχες της δικής µας “∆ράσης”, έχουν παρουσία στα Pride µε δικά τους περίπτερα, συµµετέχουν µε τις στολές, παρελαύνουν όλοι µαζί κ.λπ. Η Ελλάδα είναι η µόνη χώρα στην Ευρώπη που δεν θέλει τους αστυνοµικούς ΛΟΑΤΚΙ+».
Διπλό αδιέξοδο
Η καχυποψία ή ακόµη και η καθαυτό εχθρότητα της ριζοσπαστικής, αναρχο-αριστερής πτέρυγας της κοινότητας ΛΟΑΤΚΙ+ οδηγεί τους αστυνοµικούς ΛΟΑΤΚΙ+ σε µια διπλή περιθωριοποίηση. Από τη µία πλευρά, αντιµετωπίζουν τις γνωστές διακρίσεις εντός της Αστυνοµίας, από τους συναδέλφους τους οι οποίοι πιστεύουν ότι ένας ή µία γκέι αστυνοµικός ντροπιάζει το Σώµα. Από την άλλη, η κοινότητα ΛΟΑΤΚΙ+ κατηγορεί τους «δικούς της» αστυνοµικούς ότι είναι ένας ∆ούρειος Ιππος, ένα εργαλείο της Αστυνοµίας για να ξεπλύνει (κάνοντας το λεγόµενο «pink washing») την αστυνοµική αυθαιρεσία, την κατάχρηση της βίας κ.ο.κ.
Ωστόσο, στο καταστατικό τόσο της Ευρωπαϊκής όσο και της Ελληνικής Ενωσης ΛΟΑΤΚΙ+ Αστυνοµικών αναφέρεται ότι «θεµελιώδεις αρχές και σκοποί του σωµατείου µας είναι: – Η προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωµάτων, η κατάργηση των διακρίσεων, η διασφάλιση της τήρησης της αρχής της ίσης µεταχείρισης και η καταπολέµηση του ρατσισµού. – Η προώθηση και υποστήριξη της ισονοµίας, της ισότητας και της ίσης µεταχείρισης των αστυνοµικών, ανεξάρτητα από το φύλο, τη φυλή, την εθνική/εθνοτική καταγωγή, το θρήσκευµα, την κατάσταση υγείας, την ηλικία, την οικογενειακή ή κοινωνική κατάσταση, τον σεξουαλικό προσανατολισµό, την ταυτότητα φύλου, τα χαρακτηριστικά φύλου, καθώς και η κατάργηση όλων των διακρίσεων. – Η κατάργηση των προκαταλήψεων σχετικά µε την ιδιότητα της/του αστυνοµικού από τους πολίτες και αντίστροφα. – Η ανάπτυξη αλληλεγγύης µεταξύ αστυνοµικών και οµοφυλόφιλων, αµφιφυλόφιλων, µεσοφυλικών και διεµφυλικών ατόµων».
Ο αστυνόµος Μιχάλης Λώλης επισηµαίνει ότι τo 2016 ήταν ο ίδιος ο πρώτος δεδηλωµένα οµοφυλόφιλος Ελληνας αστυνοµικός που έλαβε µέρος στο Συνέδριο του Αµστερνταµ όπου και εκφώνησε οµιλία, προκαλώντας τεράστιες αντιδράσεις: «Η στερεότυπη αντίδραση συµπυκνώνεται στη φράση “και τι µας νοιάζει τι κάνεις στο κρεβάτι σου”. Εγώ όµως, όπως και κάθε ΛΟΑΤΚΙ+ αστυνοµικός, δεν είπαµε ποτέ τι κάνουµε στο κρεβάτι µας. Οπως ένας συνάδελφός µου µε καλεί στον γάµο του, στις βαπτίσεις των παιδιών του κ.ο.κ. χωρίς να µου λέει τι κάνει στο κρεβάτι του, έτσι κι εµείς δηλώνουµε απλώς πως έχουµε σχέσεις συντροφικές, ερωτικές κ.λπ. µε άτοµα του ίδιου φύλου. Αυτό είναι όλο. Και λέµε επίσης για τις δυσκολίες που έχουµε περάσει και εξακολουθούµε να περνάµε ως οµοφυλόφιλοι.
Ο στόχος µας είναι να καταπολεµήσουµε τον ρατσισµό και τις διακρίσεις στην ελληνική κοινωνία. Να ευαισθητοποιήσουµε τους πολίτες ευρύτερα για ζητήµατα διακρίσεων, εκφοβισµού, κακοποίησης ανθρώπων που τυχαίνει να έχουν διαφορετικό χρώµα επιδερµίδας, θρήσκευµα, καταγωγή, σεξουαλική προτίµηση ή οτιδήποτε άλλο που θεωρείται διαφορετικό και στιγµατίζεται. Φιλοδοξούµε να φέρουµε την Αστυνοµία πιο κοντά στη ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα, να γεφυρώσουµε το χάσµα ανάµεσα στην Αστυνοµία και τον απλό κόσµο, όχι µόνο στα άτοµα ΛΟΑΤΚΙ+. ∆ιότι π.χ. ένα αγόρι το οποίο υφίσταται επίθεση, φραστική ή σωµατική, επειδή είναι θηλυπρεπές, γκέι κ.λπ στο σχολείο του ή στον δρόµο, θα πρέπει να νιώθει ότι στην Ελληνική Αστυνοµία µπορεί να καταφύγει για να προστατευτεί, να βρει κατανόηση και το δίκιο του. Και, αντίστοιχα, κάθε επίδοξος “νταής” να ξέρει ότι η ρατσιστική βία οποιουδήποτε είδους δεν είναι πια ανεκτή στην Ελλάδα, ακριβώς επειδή η Αστυνοµία κάνει το καθήκον της».
Η δήλωση Πατέλη
Συναφώς, τη δική του θέση για το επικείµενο Συνέδριο της Ενωσης Ευρωπαίων ΛΟΑΤΚΙ+ Αστυνοµικών εκφράζει ο κ. Αλέξης Πατέλης, επικεφαλής Οικονοµικός Σύµβουλος του πρωθυπουργού και στέλεχος της Επιτροπής για τη σύνταξη της Εθνικής Στρατηγικής για την Ισότητα των ΛΟΑΤΚΙ+: «Ο καθένας και η καθεµία µας πρέπει να µπορεί να είναι ο εαυτός του – και στον επαγγελµατικό του χώρο, όποιος και αν είναι αυτός. Χαιρετίζουµε το θάρρος των ΛΟΑΤΚΙ+ αστυνοµικών που σπάνε τα ταµπού και είναι ορατοί. Και καλωσορίζουµε τους Ευρωπαίους συµπολίτες µας στη χώρα µας. Από την πλευρά της κυβέρνησης, εργαζόµαστε για να βελτιώσουµε τη συµπεριληπτικότητα στις αστυνοµικές υπηρεσίες µε τα προγράµµατα κατάρτισης που υλοποιούνται, αλλά και µε την αντιµετώπιση κρουσµάτων αυθαιρεσίας. Αναγνωρίζουµε τη σηµασία του έργου της Αστυνοµίας που φροντίζει για την ασφάλεια όλων µας. Ο συµβολισµός του Συνεδρίου των Ευρωπαίων ΛΟΑΤΚΙ+ Αστυνοµικών στην Αθήνα είναι προφανής: Υπερβαίνουµε τα στερεότυπα και στηρίζουµε την αλλαγή. Αλλά και πίσω από την κάθε επαγγελµατική µας ιδιότητα, ο καθένας µας είναι ένα ξεχωριστό άτοµο. Στην κοινωνία που χτίζουµε δεν έχουν θέση εµπόδια και προκαταλήψεις. Μπορείς να είσαι ο εαυτός σου και να µην κρύβεσαι».
Τι λένε οι διοργανωτές
Με ανακοίνωσή τους, οι διοργανωτές του Athens Pride εξηγούν τους λόγους για τους οποίους δεν δέχονται την επίσημη συμμετοχή των Ευρωπαίων ΛΟΑΤΚΙ+ αστυνομικών στις εκδηλώσεις τους. Το βασικό επιχείρημα γι’ αυτή την άρνηση είναι ότι «η αστυνομική ταυτότητα, είτε με στολή είτε με οποιοδήποτε διακριτικό στοιχείο, δεν έχει ακόμη χώρο στο Pride». Παρόλ’ αυτά, το Pride δηλώνει πως οι αστυνομικοί είναι ευπρόσδεκτοι ως «ατομικότητες».
Η ανακοίνωση του Athens Pride:
«Θέλουμε να σας ευχαριστήσουμε για τη διάθεσή σας να στηρίξετε στο Athens Pride καθώς και να σας ευχηθούμε κάθε επιτυχία στη διοργάνωση του Ευρωπαϊκού Συνεδρίου ΛΟΑΤΚΙ+ Αστυνομικών. Ελπίζουμε οι καλές πρακτικές που θα συζητηθούν εκεί να βρουν πρόσφορο έδαφος και στην Ελληνική Αστυνομία.
Με βάση τις πολύπαθες σχέσεις της LGBTQI+ κοινότητας με την αστυνομία, αλλά και τις πρόσφατες δραματικές εξελίξεις στην υπόθεση της δολοφονίας του ακτιβιστή Ζακ Κωστόπουλου, η αστυνομική σας ταυτότητα, είτε με στολή είτε με οποιοδήποτε διακριτικό στοιχείο που την υποδηλώνει, δεν έχει ακόμη χώρο στο Φεστιβάλ Υπερηφάνειας Αθήνας. Είναι ευρέως γνωστό ότι πολλά LGBTQI+ άτομα στην Ελλάδα έχουν επανειλημμένα κακοποιηθεί, προπηλακιστεί, αγνοηθεί μέχρι και δολοφονηθεί από αστυνομικούς. Έτσι, είναι όχι μόνο υποχρέωση αλλά και ειλικρινής μας θέληση να προστατέψουμε τα άτομα με αυτά τα βιώματα από κάθε έκθεση σε καταστάσεις που μπορεί να γίνουν κακοποιητικές ή μπορεί να πυροδοτήσουν αντίστοιχα συναισθήματα.
Παράλληλα με αυτή τη βίαιη πραγματικότητα, δεν έχει γίνει ακόμα κάποια κίνηση αποδοχής, απόδειξης διάθεσης ουσιαστικής συνεργασίας και δημόσιας παραδοχής ότι τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι καθολικά και αδιαπραγμάτευτα από την Ελληνική Αστυνομία. Τα LGBTQI+ άτομα στην Ελλάδα ζούμε σε ένα μόνιμο καθεστώς φόβου και νιώθουμε απροστάτευτα, καθώς η αστυνομία συχνά πράττει βάσει ομοφοβικών, σεξιστικών, ρατσιστικών, μισαναπηρικών και τρανσφοβικών πεποιθήσεων, καταπατώντας βασικά ανθρώπινα δικαιώματα.
Ωστόσο, αναγνωρίζουμε τις δύσκολες συνθήκες στις οποίες διεκδικείτε την ορατότητα της κοινής μας ταυτότητας σε έναν χώρο βαθιά τοξικό και πως η δημιουργία και λειτουργία των ομάδων σας αποτελεί ένα πρώτο γενναίο και πολύ βασικό βήμα. Χρειάζονται, όμως, πολλά περισσότερα βήματα από το σύνολο της αστυνομίας για να γεφυρωθεί η απόσταση που έχει παγιωθεί, ώστε να φτάσουμε κάποτε να παρελαύνουμε ανοιχτά μαζι. Νιώθοντας σιγουριά ότι και εσείς αναγνωρίζετε την ευαλωτότητα που νιώθουμε ως LGBTQI+ άτομα, αναμένουμε ότι θα αντιμετωπίσετε και θα υποστηρίξετε με κατανόηση, αγάπη και αποδοχή την ανωτέρω απόφαση. Πιστεύουμε πώς κατανοείτε εις βάθος την αγωνία μας στη δημιουργία ενός safer space όπου όλα τα άτομα θα μπορούμε να γιορτάσουμε και να διεκδικήσουμε όπως μας αξίζει.
Με μεγάλη χαρά θα σας υποδεχτούμε ως ατομικότητες για να ζήσουμε μαζί αυτή την ημέρα μνήμης, γιορτής και διεκδίκησης με Υπερηφάνεια για όλες εκείνες τις ταυτότητες που δεν επιλέξαμε, που μας διέπουν και που για αυτες βιώνουμε συνεχή διάκριση».
