Γράφει ΣΤΕΦΑΝΙΑ ΣΟΥΚΗ
Μεγάλο άνοιγμα στον τομέα των κατοικιών, έχοντας ξεκινήσει νωρίτερα από τα νότια προάστια με πιο πολυτελείς κατασκευές και πλέον στις περιοχές υψηλής ζήτησης για το ευρύ κοινό και τα βόρεια προάστια, πραγματοποιούν σε αυτή τη συγκυρία οι μεγάλοι παίκτες της αγοράς ακινήτων, από τα πιο θεσμικά ονόματα του εγχώριου real estate μέχρι τις μεγάλες εταιρείες ανάπτυξης ακινήτων.
Το μεγάλο έλλειμμα των τελευταίων ετών σε νεόδμητες κατοικίες κι ενώ οι ανάγκες στέγασης τρέχουν αποτυπώνεται αυτή τη στιγμή στην ικανοποιητική ζήτηση και τις τιμές στα καινούρια σπίτια, παρά τις αντίρροπες δυνάμεις στην αγορά, όπως το αυξημένο κατασκευαστικό-ενεργειακό κόστος και οι πληθωριστικές πιέσεις με αποτέλεσμα αντίστοιχα και την πίεση στα εισοδήματα των νοικοκυριών.
Το ισοζύγιο παραμένει, τουλάχιστον επί του παρόντος, θετικό για την αγορά, με τις θετικές προσδοκίες -ειδικά για «ποιοτικό προϊόν» στην κατοικία που λείπει εμφανώς από την αγορά- να υπερισχύουν των επιπτώσεων της διεθνώς δυσμενούς συγκυρίας, δικαιολογώντας τελικά και τη στροφή των μεγάλων σε οικιστικά projects, είτε πρόκειται για πιο μεγάλες, πράσινες και πολυτελείς κατοικίες, είτε ακόμη και για μικρότερα διαμερίσματα προς μίσθωση.
Ενδεικτικά σε επίπεδο αξιών κι εκτός των πιο ακριβών νοτίων προαστίων, όπου σε πολλές περιπτώσεις τα νούμερα ξεφεύγουν σε… πενταψήφια νούμερα, οι τιμές για μία νεόδμητη κατοικία στο Κεφαλάρι αγγίζουν αυτή τη στιγμή τα 8.000 ευρώ ανά τετραγωνικό μέτρο, στα Βριλήσσια τα 4.500 ευρώ για σπίτια που παραδίδονται το 2024, αντίστοιχα και λίγο χαμηλότερα στο Μαρούσι, ενώ προς τα νότια, σε μία οικιστική περιοχή που προτιμούν πολλοί όπως η Νέα Σμύρνη η τιμή ανά τ.μ. σε διαμέρισμα που παραδίδεται το 2023 κυμαίνεται στα 3.500-3.800 ευρώ ανά τ.μ. και στην Καλλιθέα οι τιμές διαμορφώνονται πάνω από τα 2.700 ευρώ ανά τ.μ. Από την άλλη πλευρά, μία από τις βασικές δυσκολίες στην παρούσα φάση είναι η εξεύρεση των κατάλληλων οικοπέδων.
Τα νέα projects
«Η πιο δυναμική είσοδος στο κατοικείν έρχεται να συμβάλει στην κάλυψη της ιδιαίτερα υψηλής ζήτησης για στέγη, με όρους πραγματικής αειφορίας, ποιότητας και ασφάλειας, προσφέροντας ένα προϊόν με τη σιγουριά και τα εχέγγυα ενός οργανισμού με ιδιαίτερη εμπειρία και εξειδίκευση», δηλώνει σχετικά η διοίκηση της Prodea Investments ΑΕΕΑΠ, της μεγαλύτερης Επενδυτικής Ακινήτων του Χρηματιστηρίου με ένα χαρτοφυλάκιο κάτω από την ομπρέλα της αξίας 2,3 δισ. ευρώ και πάνω σε αυτό ακριβώς το σκεπτικό στηρίζονται και οι λοιπές… μεγάλες δυνάμεις.
Η Prodea επιχειρεί τώρα, πράγματι, δυναμική είσοδο στον τομέα των οικιστικών επενδύσεων είτε για πώληση είτε ακόμη και για ενοικίαση και ήδη φέτος έχει διαθέσει περί τα 16,3 εκατ. ευρώ για την απόκτηση πέντε εταιρειών με συνολικά δέκα οικιστικά ακίνητα, οικόπεδα σε περιοχές όπως το Ελληνικό, η Νέα Ερυθραία, η Πολιτεία, η Αγία Παρασκευή, το Χαλάνδρι και η Κυψέλη, και ένα υφιστάμενο, πλήρως μισθωμένο κτίριο κατοικιών στην Καλλιθέα 1.200 τ.μ. με 24 διαμερίσματα. Κάποια από τα οικόπεδα θα αξιοποιηθούν για διαμερίσματα προς πώληση και κάποια άλλα προς μίσθωση, ως ακίνητα εισοδήματος, ενώ η πρώτη αυτή φάση των επενδύσεων σε κατοικίες αντιστοιχεί σε 60 εκατ. ευρώ. Στόχος της ΑΕΕΑΠ είναι η δημιουργία ποιοτικών κατοικιών σε περιοχές με καλή ζήτηση που θα απευθύνονται στη μέση ελληνική οικογένεια με απώτερες βλέψεις τις οικιστικές επενδύσεις αξίας 200 εκατ. ευρώ σε βάθος χρόνου. Δεδηλωμένο ενδιαφέρον, ως γνωστόν, διατηρεί η εταιρεία και στο κομμάτι των φοιτητικών κατοικιών με παρεχόμενες υπηρεσίες που θα περιλαμβάνονται στο πακέτο της μίσθωσης σε διάφορες περιοχές ενδιαφέροντος (βλ. Καλλιθέα).
Στον τομέα των φοιτητικών κατοικιών έχει ποντάρει σε μεγάλο βαθμό και η έτερη εισηγμένη, Premia Properties ΑΕΕΑΠ, έχοντας εντάξει στο χαρτοφυλάκιό της τρία κτίρια φοιτητικών κατοικιών σε Αθήνα (Κυψέλη), Πάτρα και Θεσσαλονίκη με 153 διαμερίσματα, ενώ προοπτικές βλέπει και στον τομέα των εξυπηρετούμενων διαμερισμάτων (serviced apartments).
Για τη συγκεκριμένη κατηγορία η εταιρεία, ως γνωστόν, έχει έλθει σε συμφωνία με την Dimand για την αγορά οικιστικών ακινήτων ήδη από πέρυσι για το πρώτο οικιστικό εξυπηρετούμενων διαμερισμάτων που κατασκεύασε η τελευταία στην περιοχή του Αγ. Διονυσίου (πλήρως μισθωμένα σε Teleperformance Hellas και ΓΕΥΣΗΝΟΥΣ ΑΒΕΕ), μία συνεργασία που θα συνεχιστεί και για επόμενα αντίστοιχα projects.
Ακριβώς σε αυτή την κατηγορία των μικρών διαμερισμάτων για τη λεγόμενη πιο προσιτή κατοικία βλέπει περαιτέρω προοπτικές και ο κ. Δημήτρης Ανδριόπουλος, διευθύνων σύμβουλος της Dimand, η οποία ήταν η πρώτη που αποφάσισε να επενδύσει σε αυτό τον τομέα στον Πειραιά και τώρα συνεχίζει με δύο νέα projects στην ευρύτερη περιοχή, 4.500 τ.μ. και 2.000 τ.μ., που περιλαμβάνουν επιπλωμένα, μονόχωρα και δίχωρα διαμερίσματα.
«Για το συγκεκριμένο κομμάτι της αγοράς βλέπουμε να υπάρχει σημαντική ζήτηση», δηλώνει χαρακτηριστικά ο διευθύνων σύμβουλος της Dimand, στο στόχαστρο της οποίας έχουν μπει και περιοχές όπως ο Βοτανικός και άλλα προάστια στα οποία προγραμματίζονται μεγάλες αναπλάσεις τα επόμενα χρόνια ή θα επωφεληθούν από τη νέα γραμμή 4 του μετρό Αθήνας. Προοπτικές βλέπει η διοίκηση της εταιρείας και στις πιο ακριβές περιοχές της Αθήνας, με χαρακτηριστική την αγορά ακινήτου στη Φιλοθέη έναντι 2 εκατ. ευρώ, εκεί όπου σε οικόπεδο 1,3 στρεμμάτων (με παλιά διώροφη οικοδομή) προβλέπεται η ανάπτυξη συγκροτήματος κατοικιών συνολικής επιφάνειας 1.500 τ.μ., με σύγχρονο σχεδιασμό και προδιαγραφές, με σκοπό την εκμίσθωσή του.
Επιπλέον, η Dimand φαίνεται ότι επενδύει σημαντικά και στον τομέα των μεικτών αναπτύξεων, όπως αυτή που αναμένεται να ξεκινήσει μετά το πρώτο τρίμηνο του 2023 στο ακίνητο της πρώην ΒΕΛΚΑ στο Φάληρο, μέσω της εταιρείας 3V, όπου η Dimand συνεργάζεται με την AVAX Development του ομίλου ΑΒΑΞ, διατηρώντας πλειοψηφική συμμετοχή. Το έργο ύψους 100 εκατ. ευρώ, σε μία έκταση σχεδόν 19 στρεμμάτων ακριβώς δίπλα στο Στάδιο Καραϊσκάκη, αφορά συνολική δομημένη επιφάνεια σχεδόν 50.000 τ.μ. για γραφεία και τέσσερα κτίρια κατοικιών με τις τελικές μελέτες και τις αδειοδοτικές διαδικασίες να είναι σε εξέλιξη και ορίζοντα ολοκλήρωσης του project προς το τέλος του 2025.
Σημειωτέον ότι ο όμιλος της ABAΞ μέσω της AVAX Development έχει επανενεργοποιηθεί εσχάτως στον τομέα της κατοικίας, ένα πλάνο από τα… παλιά, προηγούμενων δεκαετιών, πριν ακόμη και από τη μεσολάβηση της δημοσιονομικής κρίσης, όταν ο όμιλος είχε τα πρώτα του οικιστικά στο Μαρούσι. Στο σήμερα, εκτός από τις παραθεριστικές κατοικίες στην Κρήτη, το νέο project της Η2 residences με 16 διαμερίσματα 2 και 3 δωματίων, βρίσκεται στο Ελληνικό σε απόσταση 4 λεπτών με τα πόδια από την έκταση του πρώην αεροδρομίου του Ελληνικού και το Μητροπολιτικό πάρκο και ήδη έχουν ξεκινήσει οι πρώτες πωλήσεις.
Στο Μαρούσι πάντως είναι το πρώτο κοινό project των Bluehouse Capital (σ.σ. τα επενδυτικά κεφάλαια της οποίας πρόσφατα απο-επένδυσαν από το εκπωτικό χωριό McArthur Glen στα Σπάτα, πουλώντας τη συμμετοχή της στη Lamda Development) και BLUE Development που δημιούργησαν το κοινό σχήμα BLUE Residences. Tο νέο σχήμα εστιάζει στην ανάπτυξη κατοικιών υψηλών προδιαγραφών στην Ελλάδα, με υψηλές περιβαλλοντικές πιστοποιήσεις (BREEAM) κι «επενδύει σε περιοχές που έχουν τα χαρακτηριστικά της 15λεπτης πόλης, δηλαδή περιοχές όπου μπορεί κανείς να συνδυάζει τα πάντα στην καθημερινότητά του, τη δουλειά, τα ψώνια, τον αθλητισμό, την υγειονομική περίθαλψη, την αναψυχή, μέσα σε 15 λεπτά με τα πόδια ή με το ποδήλατο». Εξ ου και το πρώτο έργο του κοινού σχήματος αφορά το «Paradise Quarter» στον Παράδεισο Αμαρουσίου, ένα έργο σε δύο κτίρια με 22 κατοικίες που, μεταξύ άλλων, θα περιλαμβάνει στους κοινόχρηστους χώρους γυμναστήριο και ευέλικτους γραφειακούς χώρους (co working spaces) κ.ά., με τους ενοίκους να έχουν πρόσβαση σε ειδική εφαρμογή (app) μέσω της οποίας θα μπορούν να κάνουν τις σχετικές κρατήσεις και να διαχειρίζονται όλες τις λειτουργίες του διαμερίσματός τους εξ αποστάσεως. Ενδεικτικά στο μοντέλο της 15λεπτης απόστασης, το νέο project, του οποίου η κατασκευή αναμένεται να ξεκινήσει στις αρχές του 2023 με τιμές ανά τ.μ. από 5.500 ευρώ έως 7.000 ευρώ ανά τ.μ., είναι 15 λεπτά με τα πόδια από το ΟΑΚΑ, 4 λεπτά με αυτοκίνητο από τα εμπορικά κέντρα του Αμαρουσίου, 12 λεπτά από ιδιωτικά σχολεία.
Σε περιοχές υψηλής ζήτησης ανά την Αθήνα, έχοντας εστιάσει αρχικά στα νότια προάστια, τρέχει δεκάδες οικιστικά έργα αυτή την περίοδο η TEN BRINKE Hellas, η εταιρεία που συνδέεται με τον ολλανδικό όμιλο TEN BRINKE κι έχει ανακοινώσει ένα μεγάλο επενδυτικό πρόγραμμα στην ελληνική αγορά που αγγίζει τα 280 εκατ. ευρώ για τη διετία 2022-2023 σε όλες τις κατηγορίες ακινήτων, από χώρους logistics και εμπορικά πάρκα μέχρι σύγχρονα οικιστικά projects σε όλη την Αθήνα. Πέραν της Γλυφάδας, του Ελληνικού, της Αργυρούπολης όπου τρέχουν ήδη οικιστικές αναπτύξεις, με πράσινα χαρακτηριστικά όπως π.χ. τη χρήση φωτοβολταϊκών για την παραγωγή του κοινόχρηστου ρεύματος, η εταιρεία έχει επεκταθεί και στα βόρεια προάστια, στο Χαλάνδρι με μία μεικτή ανάπτυξη κατοικιών και εμπορικών χρήσεων (ΑΒ Βασιλόπουλος, Mc Donald’s).
Μεικτή είναι η ανάπτυξη με εμπόριο και ενοικιαζόμενες κατοικίες και στην οδό Ερμού, στην καρδιά της Αθήνας στο διατηρητέο του Γιαβάσειου που έχει μισθωθεί από τον Δήμο Αγίας Παρασκευής κι έχουν ξεκινήσει ήδη οι εργασίες για την ανάπλασή του, ενώ η εταιρεία έχει σε εξέλιξη οικιστικά projects κι εκτός Αθηνών, όπως για παράδειγμα στα Χανιά, σε μία προσπάθεια του ομίλου να αξιοποιήσει το ενδιαφέρον αυτή την περίοδο στον τομέα της κατοικίας.
