Κύκνος: Η ιστορική εταιρεία μετασχηματίζεται σε βιομηχανία τροφίμων

Τα κουτάκια των συσκευασιών της αποτελούν τα πλέον προσφιλή αντικείμενα στις vintage διακοσμήσεις κουζινών και εστιατορίων και το απαραίτητο «σπίτι» για κάποιον μικρό βασιλικό που θα τοποθετηθεί σε μπαλκόνι ή παράθυρο. Απόδειξη ότι η Ελληνική Εταιρεία Κονσερβών Α.Ε., κατά κόσμον Κύκνος, έχει καταφέρει στο πέρασμα της υπεραιωνόβιας ιστορίας της να συνδεθεί όχι μόνο με τη διατροφή των ανθρώπων, αλλά με την καθημερινότητά τους.

Η ιστορική βιομηχανία έχει μπει, κυρίως, με τα προϊόντα τομάτας σε κάθε σπιτικό, σε κάθε δεκαετία, μετρώντας προς τα πίσω 108 ολόκληρα χρόνια, όταν το 1915 οι Αθανάσιος Παπαντωνίου, Μιχαήλ Μανουσάκης, Ιωάννης Δάρμος, Βασίλειος Παπαντωνίου και Κωνσταντίνος Μανουσάκης έβαζαν τις υπογραφές τους στο καταστατικό της πρώτης κονσερβοποιίας της χώρας και μιας από τις πρώτες πανευρωπαϊκά.

Σε όλα αυτά τα χρόνια η βιομηχανία μπορεί να άνοιγε και να έκλεινε διάφορα κεφάλαια στην ιστορία της, εντούτοις πάντα έμεναν σταθερές οι συνταγές αλλά και η διοίκηση, που ασκούνταν από κάποιο μέλος των μετόχων. Το τελευταίο πλέον έχει αλλάξει. Εν μέσω της πανδημίας, διευθύνων σύμβουλος της Κύκνος τέθηκε ο Αχιλλέας Αγγελόπουλος, ένα έμπειρο στέλεχος της αγοράς με 28 χρόνια διαδρομής σε μεγάλες πολυεθνικές όπως η Ελαΐς Unilever και η Upfield.

«Οποιος δεν εξελίσσεται, είναι καταδικασμένος στις σύγχρονες συνθήκες και δεδομένα», λέει ο κ. Αγγελόπουλος σε μια συζήτηση για το σχέδιό του για την ιστορική βιομηχανία και τις προκλήσεις που βρίσκονται μπροστά. «Πάντα όμως με σεβασμό στην κληρονομιά αλλά και στο DNA μιας επιχείρησης. Ειδικά αν έρχεται από τόσο μακριά στον χρόνο», σπεύδει να διευκρινίσει.

Στόχος; «Η ανάπτυξη», απαντά. «Δυστυχώς στις εποχές μας πρέπει να μεγαλώνεις, ειδάλλως κινδυνεύεις να σε προσπεράσουν οι εξελίξεις. Ολοι κυνηγούν την ανάπτυξη με τον έναν ή τον άλλον τρόπο και σε αυτή την αγορά το μέγεθος, σε συνδυασμό με τα υγιή οικονομικά πάντα, δίνει τα περιθώρια ελιγμών», προσθέτει.

Αφορμή γι’ αυτή τη συζήτηση ήταν η είσοδος της Κύκνος στα προϊόντα dressing μέσα από δύο κατηγορίες που λανσάρονται αυτή την εποχή στην αγορά. Πρόκειται για τις κατηγορίες της μαγιονέζας και της μουστάρδας με ένα χαρτοφυλάκιο συνολικά έξι γεύσεων (Μαγιονέζα Premium, Μαγιονέζα Light, Mayo Vegan Sauce, Mουστάρδα Mild, Μουστάρδα Hot και Μουστάρδα με Μέλι).

Οπως λέει ο κ. Αγγελόπουλος, αυτό είναι μόνο η αρχή, αφού πλέον στόχος της νέας διοίκησης είναι ο μετασχηματισμός της Κύκνος σε βιομηχανία τροφίμων με την ευρύτερη έννοια.

«Ήταν κάτι που το δουλεύαμε αρκετά, αφού θέλαμε να προχωρήσουμε με τη βεβαιότητα ενός άρτιου αποτελέσματος με εξαιρετική ποιότητα – επιτρέψτε μου να τη χαρακτηρίσω ως την ανωτέρα σήμερα στις συγκεκριμένες κατηγορίες. Η επιλογή των συγκεκριμένων προϊόντων ήταν σχετικά εύκολη, δεδομένου ότι η ουσιαστική δραστηριότητά μας αφορά τα προϊόντα dressing, είτε μιλάμε για σάλτσες, είτε για κέτσαπ, μουστάρδες και μαγιονέζες», σημειώνει. Δεν κρύβει μάλιστα ότι το χαρτοφυλάκιο των dressing προϊόντων θα επεκταθεί. «Ηδη εξετάζουμε και δοκιμάζουμε αρκετά πράγματα, όπως την επέκταση και πέραν των κόκκινων σαλτσών. Κοιτάμε κάποιες συνταγές που θα μπορούσαν να έχουν επιτυχία, πρωτίστως, στην ελληνική αγορά και νομίζω ότι μέσα στο 2023 θα είμαστε έτοιμοι», αναφέρει ο κ. Αγγελόπουλος.

Η επέκταση στα νέα προϊόντα προς το παρόν γίνεται μέσω συνεργασίας με τρίτο παραγωγό, εξηγεί ο ίδιος. «Είναι μια λύση με αρκετές δικλίδες ασφαλείας, ιδιαίτερα σε αυτούς τους περίεργους καιρούς που ζούμε. Το δικό μας Τμήμα Ερευνας και Ανάπτυξης έχει κάνει όλη τη δουλειά, καταλήγοντας στις συνταγές και επίσης έχουμε την ευθύνη της παραγωγής των προϊόντων στον συνεργάτη μας». Δεν κρύβει όμως ότι απώτερος σκοπός είναι η παραγωγή να γίνει inhouse, κάτι που σημαίνει νέο γύρο επενδύσεων σε υποδομές και μηχανολογικό εξοπλισμό. «Πρώτα όμως πρέπει να τεστάρουμε τα νέα μας προϊόντα. Η εμπειρία μας εξάλλου λέει ότι κάποια πετυχαίνουν, άλλα όχι, κάποια πρέπει να τροποποιηθούν. Αυτά θα τα δούμε συν τω χρόνω», λέει ο ίδιος χωρίς όμως να αποκαλύπτει το όνομα του συνεργάτη που παράγει τα προϊόντα μαγιονέζας και μουστάρδας.

Πέραν όμως των προϊόντων dressing, η Κύκνος ήδη εξετάζει τον τρόπο με τον οποίο θα εισέλθει σε μία ακόμη κατηγορία προϊόντων που σήμερα εμφανίζουν τεράστιες προοπτικές ανάπτυξης αλλά και περιθώρια κέρδους, τα φυτικά προϊόντα ή plant based, όπως είναι ο διεθνής όρος που χρησιμοποιείται γι’ αυτά.

Μια κατηγορία για χάρη της οποίας ακόμα και κολοσσοί, όπως η Unilever, προχώρησαν σε ριζικές αναδιαρθρώσεις στις δομές τους προκειμένου να έχουν το περιθώριο να επενδύσουν όσο μπορούν περισσότερο. Κάπως έτσι εξάλλου πωλήθηκε στη Μινέρβα προ ενάμισι έτους και το Pummaro, μαζί με το εργοστάσιο της Γαστούνης.

«Είναι μια κατηγορία που έχει μεγάλο ενδιαφέρον και δεν σας κρύβω ότι την εξετάζουμε. Κυρίως ψάχνουμε να βρούμε έναν τρόπο προσέγγισης με τον οποίο πραγματικά πιστεύουμε ότι θα μπορούν να αποτελέσουν μια υγιεινή εναλλακτική όχι μόνο για ανθρώπους που δηλώνουν vegan, αλλά και για τον μέσο καταναλωτή. Δυστυχώς αυτό που βλέπουμε σήμερα να επικρατεί στην παγκόσμια αγορά δεν εμπνέει κάτι τέτοιο. Υπάρχουν προϊόντα με πρώτες ύλες που έχουν υποστεί υπερεπεξεργασία. Ισως η αγορά θέλει πιο απλές λύσεις και αυτές είναι που εξετάζουμε», λέει ο ίδιος χωρίς ωστόσο να προσδιορίζει ούτε το είδος των προϊόντων, ούτε φυσικά κάποιο χρονοδιάγραμμα. «Το μόνο που μπορώ να πω είναι ότι για την Κύκνος το 2023, παρά τις προκλήσεις στο οικονομικό περιβάλλον, θα είναι μια ενδιαφέρουσα χρονιά με αρκετά λανσαρίσματα και εισόδους σε νέες αγορές».

Την ίδια ώρα, πάντως, η εταιρεία δεν σταματά να δουλεύει και στην ανανέωση των παραδοσιακών της προϊόντων τομάτας μέσω νέων συνταγών και καινοτομιών, όπως η κέτσαπ χωρίς ζάχαρη, για την οποία χρησιμοποιούνται χυμοί φρούτων επιτυγχάνοντας την ίδια γεύση!

Πληθωρισμός

Μιλώντας πάντως για προκλήσεις, ρωτάμε τον κ. Αγγελόπουλο για το νέο οικονομικό κλίμα. «Ο πληθωρισμός και η ενεργειακή κρίση έχουν συνέπειες σε όλο το επιχειρείν. Ετσι και σε εμάς. Δυστυχώς η παρατεταμένη ενεργειακή κρίση που ξεκίνησε από το γ’ τρίμηνο του 2021 συνοδεύτηκε από μεγάλη αύξηση των πρώτων αλλά και των δευτερευόντων υλικών. Για παράδειγμα, από τα λιπάσματα στην πρωτογενή παραγωγή έως τις συσκευασίες. Προσπαθούμε να απορροφούμε το μεγαλύτερο μέρος του έξτρα κόστους, όμως από το περασμένο καλοκαίρι προχωρήσαμε σε σταδιακές ανατιμήσεις», σημειώνει προσδιορίζοντάς τες κοντά στο 10%. Για την τρέχουσα οικονομική χρήση (Ιούλιος ’22 – Ιούνιος ’23) ο κ. Αγγελόπουλος εκτιμά ότι ο κύκλος εργασιών της Κύκνος θα ξεπεράσει τα 30 εκατ. ευρώ.

Ενα μικρό κομμάτι αυτών, περίπου το 12%, φαίνεται πως θα προέλθει από εξαγωγές, με τη μεγαλύτερη ξένη αγορά σήμερα για τη βιομηχανία να είναι η βρετανική. «Στο κομμάτι της εξωστρέφειας θα επιχειρήσουμε το επόμενο διάστημα πιο συγκροτημένα, με σταθερές συνεργασίες, να επιδιώξουμε να χτίσουμε μεγαλύτερη θέση στις ξένες αγορές. Στόχος δεν είναι να απλωθούμε σε νέες, αλλά να ενισχύσουμε την παρουσία μας σε αγορές όπου ήδη έχουμε παρουσία, όπως τη Γερμανία, τη Γαλλία, τη Βρετανία, τις ΗΠΑ, την Αυστραλία, αλλά και τα Βαλκάνια. Στη Ρουμανία μάλιστα έχουμε συνάψει μια νέα συνεργασία αρκετά φιλόδοξη και πηγαίνοντας βήμα-βήμα έχουμε καταφέρει να μπούμε σχεδόν σε όλα τα μεγάλα σούπερ μάρκετ. Σε επιλεγμένα βέβαια καταστήματά τους, αφού δεν θα μπορούσαμε να εξυπηρετήσουμε έναν τεράστιο όγκο». Υπενθυμίζει μάλιστα ότι η παραγωγική ικανότητα της Κύκνος συνδέεται άρρηκτα με την πρωτογενή παραγωγή. «Είμαστε άμεσα εξαρτώμενοι από τις αποδόσεις των χωραφιών». Γι’ αυτό και, όπως εξηγεί, για την Κύκνος αποτελεί προτεραιότητα η αγαστή συνεργασία και η στήριξη των παραγωγών – προμηθευτών της με διαφόρων τύπων διευκολύνσεις. Εξάλλου και η μέθοδος της συμβολαιακής γεωργίας χρησιμοποιείται κατά κόρον εδώ και πολλά χρόνια.

Συγχωνεύσεις

Πέραν όμως του οικονομικού περιβάλλοντος υπάρχει άλλος ένας παράγοντας που φαίνεται ότι επηρεάζει σήμερα την αγορά των τοματικών επεξεργασμένων προϊόντων και αφορά τις γενικότερες ζυμώσεις στο ιδιοκτησιακό – μετοχικό καθεστώς μεγάλων εταιρειών του κλάδου, με χαρακτηριστικότερη ίσως περίπτωση την πώληση των brands Pummaro και Pelargos από τη Unilever στη Μινέρβα, μαζί με το εργοστάσιο επεξεργασίας τομάτας στη Γαστούνη, προ διετίας.

«Αλλαγές με την έννοια των συγχωνεύσεων που μπορεί να φέρουν ανακατατάξεις στην αγορά δεν υπάρχουν, ούτε φαίνονται. Προς το παρόν βλέπουμε κινητικότητα από funds τα οποία είτε εξαγοράζουν, είτε εισέρχονται μετοχικά σε εταιρείες του κλάδου. Αυτό ως τάση ίσως να ευνοεί την Κύκνος, αφού είναι μια οικογενειακή, σταθερή επιχείρηση, leader της αγοράς με brands που έχουν τη μέγιστη αναγνώριση στον κλάδο και υγιής οικονομικά. Στον αντίποδα, τα funds θα αναζητήσουν άμεσα υπεραποδόσεις τις οποίες θα πρέπει να πετύχουν σε συγκεκριμένο χρονικό διάστημα αφού υπάρχει συγκεκριμένος ορίζοντας αποεπένδυσης», σημειώνει.

Καταλήγοντας δεν μπορούμε να μην τον ρωτήσουμε για το όραμα πίσω από τη νέα εποχή της Κύκνος. «Να συνεχίσουμε την ανάπτυξή μας εξελισσόμενοι περαιτέρω σε μια εταιρεία τροφίμων και προσφέροντας φυσικά, φυτικά και γευστικά προϊόντα με ηθικό και βιώσιμο τρόπο σε όλη τη διατροφική αλυσίδα, από τους αγρότες μέχρι το πιάτο του τελικού καταναλωτή», μας απαντά ο κ. Αγγελόπουλος. «Για να το πετύχουμε αυτό, δεσμευόμαστε να συνεργαζόμαστε στενά με τους αγρότες παραγωγούς, την επιστημονική κοινότητα και τους πελάτες μας και να χρησιμοποιούμε τις διαθέσιμες τεχνολογίες, π.χ. έξυπνη γεωργία, για τη βελτίωση και την αύξηση της παραγωγής αγροδιατροφικών προϊόντων, παραδίδοντας παράλληλα έναν πιο βιώσιμο πλανήτη στην επόμενη γενιά».