Γράφει Νατάσα Ρουγγέρη
Ποιος θα φανταζόταν ότι θα ερχόταν μια στιγμή που τα δύο μεγάλα κόμματα της χώρας, η ΝΔ και ο ΣΥΡΙΖΑ, θα τσακώνονταν για τον… ύμνο του ΕΑΜ; Μάλλον, ελάχιστοι – αν όχι κανείς.
Κι όμως, η επιλογή του Αλέξη Τσίπρα να «ντύσει» μουσικά προεκλογική ομιλία του στην Πάτρα με τον συγκεκριμένο ύμνο σε διασκευή, προκάλεσε την αντίδραση του Κυριάκου Μητσοτάκη, αλλά και τα ειρωνικά σχόλια του ΚΚΕ για… αμφότερους.
Ας θυμηθούμε, όμως, ποιος ήταν ο ύμνος του Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου (ΕΑΜ), της μαζικότερη αντιστασιακής οργάνωσης επί Κατοχής, αλλά και της μαζικότερης πολιτικής οργάνωσης στην σύγχρονη Ελλάδα.
Ο ύμνος του ΕΑΜ
Ένα κορίτσι καθόταν στην όχθη ενός ποταμού στη Ρωσία. Το όνομά της ήταν Αικατερίνα, αλλά όλοι τη φώναζαν με το υποκοριστικό Κατιούσα.
Το τοπίο γύρω της μαγευτικό. Οι μηλιές και οι αχλαδιές είχαν ανθίσει.
Λίγο αργότερα, άρχισε να τραγουδά για τον «γκρίζο αετό» της στέπας.
Ο αετός ήταν ο αγαπημένος της, που είχε πάει στα σύνορα να πολεμήσει ενάντια στους γερμανούς στρατιώτες, κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου.
Του έλεγε να προστατέψει με όλη τη δύναμή του την πατρίδα και τον λαό της, ενώ εκείνη θα προστάτευε την αγάπη τους.
Αυτό είναι το νόημα του πολεμικού ρωσικού τραγουδιού «Κατιούσα», το οποίο έγινε ύμνος του Κόκκινου Στρατού και παιζόταν για να εξυψώσει το ηθικό των στρατιωτών που μάχονταν.
Ο συνθέτης και ο στιχουργός της Κατιούσα
Τους πρώτους στίχους έγραψε ο Ρώσος ποιητής, Μιχαήλ Ισακόφσκι, το 1938.
Στη συνέχεια, ο συνθέτης Ματβέι Μπλάντερ συμπλήρωσε μερικούς στίχους ακόμη και έγραψε τη μουσική.
Ο εν λόγω μουσικός, αρχικά έγραφε τζαζ μουσική, αλλά κατά τη δεκαετία του 1930 άρχισε να γράφει πατριωτικά επαναστατικά τραγούδια.
Έτσι, δημιούργησε έναν αισιόδοξο, ξεσηκωτικό ρυθμό, καθώς ήθελε κάθε στρατιώτης να νιώθει ήρωας.
Το τραγούδι μεταφέρθηκε σε πολλές γλώσσες. Τραγουδήθηκε με στίχους του Φελίτσε Κατσιόνε από τους Ιταλούς παρτιζάνους. Έγινε ένα από τα πιο δημοφιλή τραγούδια των ανταρτών μαζί με το Bella Ciao.
Η ελληνική εκδοχή
Η μουσική του τραγουδιού χρησιμοποιήθηκε και από τους Έλληνες αντάρτες και αποτέλεσε τον «Ύμνο του ΕΑΜ».
Όμως, οι στίχοι δεν έμειναν ίδιοι, αφού οι ελληνικοί εξυμνούν τη δράση του ΕΑΜ:
Τρία γράμματα μόνο φωτίζουν την ελληνική μας τη γενιά
και μας δείχνουν φωτεινό τον δρόμο για να φέρουμε τη λευτεριά
Είναι του αγώνα μας τα φώτα κι ο λαός ακολουθεί πιστά,
νέοι, γέροι, όλοι μαζί φωνάζουν: ζήτω, ζήτω, ζήτω το ΕΑΜ
Το ΕΑΜ μας έσωσε απ’ την πείνα θα μας σώσει και πάλι απ’ τη σκλαβιά
κι έχει πρόγραμμα λαοκρατία˙ ζήτω ζήτω, ζήτω το ΕΑΜ
Έχει ενώσει όλο τον λαό μας, έχει την ΕΠΟΝ και τον ΕΛΑΣ,
κι έχει πρόγραμμα λαοκρατία˙ ζήτω ζήτω, ζήτω το ΕΑΜ…
Η πολιτική κόντρα στη Βουλή
Ας μεταφερθούμε τώρα στην Βουλή των Ελλήνων, όπου ο ύμνος του ΕΑΜ είχε την… τιμητική του, στη διάρκεια της συζήτησης του νομοσχεδίου για τις Ένοπλες Δυνάμεις.
Την αντιπαράθεση ξεκίνησε ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, με αφορμή το γεγονός ότι ο Αλέξης Τσίπρας επέλεξε τον ύμνο του ΕΑΜ σε διασκευή, ως εισαγωγή στην πρόσφατη ομιλία του στην Πάτρα.
Ο πρωθυπουργός κάλεσε τον πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ να διαλέξει άλλη μουσική στις ομιλίες του, λέγοντας: «Επιμένετε να μας θυμίζετε τις χειρότερες στιγμές της ελληνικής ιστορίας και τους εμφύλιους διχασμούς».
Ειδικότερα, απευθυνόμενος στον κ. Τσίπρα, είπε: «Κοιτάξτε, θα σας καλέσω για μια ακόμα φορά να επανέλθετε στο ρόλο σας και την δημοκρατική ομαλότητα. Να επιλέξετε αντιπαράθεση με θέσεις και όχι φωνές. Αντί να τάξετε τα πάντα στους πάντες, να θυμηθείτε ότι εσείς πήρατε τα πάντα από τους πάντες και να προσγειωθείτε στην αληθινή ζωή. Αν θέλετε να πείσετε ότι δεν επενδύετε συνειδητά στους διχασμούς του παρελθόντος, διαλέξτε τουλάχιστον άλλη εισαγωγή στις ομιλίες σας από τον ύμνο του ΕΑΜ».
Η απάντηση Τσίπρα
Άμεση ήταν η απάντηση Αλέξη Τσίπρα, ο οποίος αφού σημείωσε πως πρόκειται για ένα remix του γνωστού ύμνου του ΕΑΜ, υπογράμμισε ότι η ελληνική Αντίσταση αναγνωρίστηκε το 1982.
«Μιας και παρακολουθείτε ακόμα και τα τραγούδια των ομιλιών – τέτοια ταραχή σας έχει πιάσει – και σας πείραξε ο ύμνος του ΕΑΜ: Να σας θυμίσω ότι η Εθνική Αντίσταση αναγνωρίστηκε το 1982. Το ΕΑΜ είναι κομμάτι της Εθνικής μας Αντίστασης.
»Εκτροπή είχε επιλέξει τότε η παράταξή σας, αποχωρώντας από την Βουλή. Εκεί γυρνάτε; Θα φέρετε και τον κ. Καρατζαφέρη στην παράταξή σας.
»Αναγνωρίστηκε η Εθνική Αντίσταση και είναι κομμάτι που πρέπει να μας ενώνει. Τον Γοργοπόταμο θα τον γιορτάζουμε όλοι μαζί».
Ο φάντης και το… ρετσινόλαδο
Την κόντρα των δύο αρχηγών για τον ύμνο του ΕΑΜ δεν θα μπορούσε να αφήσει ασχολίαστη ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΚΚΕ, Θανάσης Παφίλης.
Αφού τόνισε ότι η κυβέρνηση ενοχλείται, γιατί το ΕΑΜ απέδειξε ότι υπάρχει άλλος δρόμος, που συσπείρωσε τον λαό σε φιλολαϊκή κατεύθυνση, δήλωσε χαρακτηριστικά, μιλώντας στη Βουλή:
Όσον αφορά τον ΣΥΡΙΖΑ και τη σχέση του με τον ύμνο του ΕΑΜ, «αυτά τα δύο έχουν σχέση όσο ‘ο φάντης με το ρετσινόλαδο’»!
Παράλληλα, σημείωσε πως ο Αλέξης Τσίπρας, την ίδια ώρα που χρησιμοποιεί τον ύμνο του ΕΛΑΣ, «εξυμνεί τον Γεώργιο Παπανδρέου, φανατικό και δηλωμένο εχθρό του ΕΑΜ και στηρίζει το ΝΑΤΟ και τα συμφέροντα του κεφαλαίου».
