Τις τελευταίες δύο δεκαετίες, η παγκόσμια κατανάλωση αντικαταθλιπτικών φαρμάκων (AD) έχει αυξηθεί δραματικά, με τους Ευρωπαίους να είναι οι μεγαλύτεροι καταναλωτές.
Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με στοιχεία του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ), σε 18 ευρωπαϊκές χώρες, από το 2000 έως το 2020, η χρήση αντικαταθλιπτικών αυξήθηκε κατά σχεδόν δυόμισι φορές, δηλαδή κατά 147%.
Τα δεδομένα του ΟΟΣΑ μαρτυρούν επίσης μια δραματική αύξηση του άγχους και της κατάθλιψης κατά τη διάρκεια της πανδημίας της COVID-19.
Όπως μπορούμε να διαπιστώσουμε ρίχνοντας μια γρήγορη ματιά στο διάγραμμα που ακολουθεί, η Τσεχία κατέγραψε την υψηλότερη αύξηση με ποσοστό 577%. Στη Γαλλία ωστόσο, το ποσοστό αύξησης της κατανάλωσης αντικαταθλιπτικών άγγιξε μόλις το 38%, καθιστώντας την μια από τις χώρες με την μικρότερη αύξηση, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι πρόκειται για ασήμαντη μετατόπιση.
Σε αντίθεση με το σχετικά ισορροπημένο ποσοστό της Γαλλίας, στην Πορτογαλία, μέσα στις τελευταίες δύο δεκαετίες, η κατανάλωση αντικαταθλιπτικών σημείωσε μια τεράστια αύξηση, κατά 304%.
Και δεν είναι η μόνη, καθώς στις 14 από τις 18 χώρες που μελετήθηκαν, η χρήση αντικαταθλιπτικών υπερδιπλασιάστηκε.
Οι χώρες με την πιο ευρεία κατανάλωση αντικαταθλιπτικών
Κυρίαρχη ως προς την κατανάλωση αντικαταθλιπτικών αναδείχθηκε η Ισλανδία, ενώ ακολουθούν η Πορτογαλία, η Μεγάλη Βρετανία, η Σουηδία και η Ισπανία.
Το παράδοξο είναι ότι οι τρεις μεγαλύτερες πληθυσμιακά χώρες, δηλαδή η Τουρκία, η Γαλλία και η Γερμανία κατέγραψαν όλες τους χρήση κάτω του μέσου όρου.
Υπάρχει θετική συσχέτιση μεταξύ της ευτυχίας και της χρήσης αντικαταθλιπτικών;
Η απάντηση είναι όχι: Τα στοιχεία για τις ευρωπαϊκές χώρες δεν υποδηλώνουν ότι όσο πιο ευτυχισμένοι είναι οι άνθρωποι, τόσο λιγότερα αντικαταθλιπτικά καταναλώνουν.
Η Ισλανδία, η οποία σύμφωνα με την World Happiness Report, το 2020 ήταν η δεύτερη πιο ευτυχισμένη χώρα στον κόσμο, σημειώνει την υψηλότερη κατανάλωση αντικαταθλιπτικών στην Ευρώπη.
Η Σουηδία, που ήρθε έκτη στην κλίμακα ευτυχίας καταλαμβάνει την τέταρτη υψηλότερη θέση στην κλίμακα της χρήσης αντικαταθλιπτικών. Οι Φινλανδοί, που σύμφωνα με την έκθεση, ήταν το πιο ευτυχισμένο έθνος, ως προς τη χρήση αντικαταθλιπτικών κατατάσσονται στην έβδομη θέση μεταξύ 24 χωρών.
Αντίθετα, η Λετονία που έχει τη χαμηλότερη κατανάλωση αντικαταθλιπτικών, βρέθηκε εξαιρετικά χαμηλά, στην 34η θέση στην Παγκόσμια Έκθεση Ευτυχίας.
Τα τελευταία δέκα χρόνια, η Δανία είναι η μόνη χώρα που σημειώνει μείωση στη χρήση αντικαταθλιπτικών, με πτώση 4%.
Τι γίνεται με το κόστος των αντικαταθλιπτικών;
Οι δαπάνες για αντικαταθλιπτικά φάρμακα επιβαρύνουν ιδιαίτερα τους πολίτες και τις χώρες τους. Το 2020, η Γερμανία ξόδεψε τα περισσότερα χρήματα, δηλαδή 783 εκατομμύρια ευρώ σε αντικαταθλιπτικά, ενώ ακολουθούν η Ισπανία με 626 εκατ. ευρώ και η Ιταλία με 440 εκατ. ευρώ.
Στην Πορτογαλία, το 2020, τα αντικαταθλιπτικά φάρμακα αντιπροσώπευαν το 4% του συνόλου των φαρμακευτικών πωλήσεων, ενώ ακολουθούν το 2,8% της Ισλανδίας, το 2,7% στην Ισπανία, το 2,2% στην Αυστρία, το 1,9% στην Τουρκία και το 1,4% στη Γερμανία.
Το 2019 η Eurostat διαπίστωσε ότι το 7,2% των πολιτών της ΕΕ ανέφεραν ότι έπασχαν από χρόνια κατάθλιψη.
Η Πορτογαλία σημείωσε το υψηλότερο ποσοστό πληθυσμού που ανέφερε χρόνια κατάθλιψη (12,2%), με τη Σουηδία, τη Γερμανία και την Κροατία να ακολουθούν.
Η επίδραση της COVID στην ψυχική υγεία
Πρόσφατες έρευνες διαπιστώνουν ότι η κατάσταση της ψυχική υγείας των ανθρώπων έχει επιδεινωθεί σημαντικά από την έναρξη της πανδημίας της COVID-19.
Από τον Μάρτιο του 2020 και ύστερα, σε 15 χώρες που έλαβαν μέρος στις έρευνες, συμπεριλαμβανομένων αρκετών ευρωπαϊκών, τα επίπεδα άγχους και κατάθλιψης αυξήθηκαν σημαντικά.
Για παράδειγμα, στο Βέλγιο, τη Γαλλία, την Ιταλία, το Μεξικό, τη Νέα Ζηλανδία, τη Μεγάλη Βρετανία και τις ΗΠΑ, τα ποσοστά άγχους στις αρχές του 2020 διπλασιάστηκαν και σε κάποιες περιπτώσεις ύπερδιπλασιάστηκαν σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια.
Η κατανάλωση αντικαταθλιπτικών αυξήθηκε κατά τη διάρκεια της COVID-19;
Εδώ η απάντηση είναι ναι: Στην κατανάλωση αντικαταθλιπιτικών, μεταξύ 2019 και 2021, στις 14 χώρες για τις οποίες υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία, παρατηρείται αύξηση 10% ή και περισσότερο. Στη Λετονία για παράδειγμα η χρήση αυξήθηκε κατά 22%.
Γιατί αυξάνεται η κατανάλωση αντικαταθλιπτικών;
Οι ερευνητές αποδίδουν το φαινόμενο στις βελτιωμένες τεχνικές διάγνωσης της κατάθλιψης, στη διαθεσιμότητα νέων φαρμάκων και θεραπειών για την καταπολέμησή της, στις αλλαγές στη στάση των ασθενών και των γιατρών και στην αύξηση των ερευνών που προτείνουν πως οι αντικαταθλιπτικές αγωγές έχουν ουσιαστικό αποτέλεσμα.
