Οικογένεια Μαμιδάκη: To χτίσιμο μιας αυτοκρατορίας, η πτώση της και οι πλειστηριασμοί

Η ιστορία της είναι, λες, σφραγισμένη με το σκληρό χρώμα που έχει το τοπίο της ορεινής Κρήτης. Εκεί στην Ανώσκελη, το μικρό χωριό της επαρχίας Κισσάμου στον Νομό Χανίων, βρίσκεται η γενέθλια κοιτίδα μιας από τις πλέον εμβληματικές επιχειρηματικές οικογένειες της χώρας, που τις προηγούμενες δεκαετίες έφτασε στο απόγειο της δόξας, αλλά στη συνέχεια έζησε την άγαρμπη και κάποιες στιγμές τραγική πτώση.

Στα νεότερα «επεισόδια» μέλη της βρέθηκαν και βρίσκονται αντιμέτωπα με πλειστηριασμούς για περιουσιακά τους στοιχεία.

Η πολυμελής οικογένεια Μαμιδάκη, με δύο βασικούς κορμούς και αρκετά παρακλάδια, είχε δραστηριότητες που κάλυπταν ένα ευρύτατο φάσμα της αγοράς, από τα πετρελαιοειδή μέχρι τον τουρισμό, τη ναυτιλία, την εστίαση και το real estate.

Στην πορεία βασικοί βραχίονες αυτού του ισχυρού και πολύπλευρου επιχειρηματικού εκτοπίσματος χάθηκαν μέσα στη δίνη της κρίσης. Η πλούσια ιστορία, ωστόσο, δεν περιλαμβάνει μόνο τις απώλειες σε οικονομικό επίπεδο, αλλά και τη δραματική αυτοκτονία του Κυριάκου Μαμιδάκη όταν το οικοδόμημα της JetOil έφευγε από τα χέρια της οικογένειας.

Η αφετηρία

Το μικρό χωριό Ανώσκελη μετράει πάνω από 200 χρόνια, με τους Μαμιδάκηδες να ανήκουν στους πρώτους κατοίκους και να έχουν ποτίσει με τον ιδρώτα τους τα χώματά του επί δεκαετίες. Από νωρίς βέβαια έγινε διακριτή η τάση τους προς το επιχειρείν με τη λειτουργία μιας μικρής φάμπρικας και το 1915 ο «πατριάρχης» Αλέξανδρος Μαμιδάκης, πατέρας του Κυριάκου και του Νίκου Μαμιδάκη, και άλλων πέντε παιδιών, έφτιαξε το πρώτο υδραυλικό ελαιοτριβείο στην περιοχή. Το άνοιγμα, ωστόσο, της οικογένειας στον προσοδοφόρο τομέα των πετρελαιοειδών οφείλεται στον πρώτο εξάδελφό τους Γιώργο Ι. Μαμιδάκη.

Εκείνος, ως έφηβος ακόμη στα χρόνια της Κατοχής, αγωνίστηκε με την Εθνική Αντίσταση. Μετά το τέλος του πολέμου, σπούδασε τοπογράφος και εργάστηκε αρχικά στην Τοπογραφική Υπηρεσία. Τα πρώτα του επιχειρηματικά βήματα συνδέθηκαν με την παραγωγή ροδέλαιου. Λίγα χρόνια αργότερα ξεκλείδωσε την πόρτα της επικοινωνίας και της οικονομικής συνεργασίας με τη Ρωσία στον τομέα των πετρελαιοειδών.

Η ΑΕΕΠ Γ. Μαμιδάκης & Σία ιδρύθηκε το 1955 και ανέπτυξε μεγάλη δραστηριότητα στον χώρο του εφοδιασμού ποντοπόρων πλοίων. Την εποχή της κρίσης στο Σουέζ, ο ευρηματικός Κρητικός κατάφερε να κλείσει μια μεγάλη συμφωνία με τη Ρωσία -επί Σοβιετικής Ενωσης- για την αποκλειστική αντιπροσώπευση των πετρελαίων της, η οποία διήρκεσε έως το 1981.

Αυτή η συμφωνία, μαζί βέβαια και με άλλες κινήσεις, θεωρείται ότι έδωσε τη δυνατότητα στην εταιρεία να ανέβει κατηγορία. Η σχέση με τους Ρώσους, όπως φάνηκε στη συνέχεια, ήταν δεμένη με τη μοίρα των Μαμιδάκηδων…

Η εταιρεία που ως εμπορικό σήμα είχε το αρχικό γράμμα της οικογένειας (Μ) με κόκκινο χρώμα σε λευκό φόντο, με τη δημιουργία εκατοντάδων πρατηρίων κάλυψε τη διανομή πετρελαίου σε όλη την Ελλάδα και μέχρι το 1983 εφοδίαζε με αργό πετρέλαιο τα Ελληνικά Κρατικά Διυλιστήρια, χρησιμοποιώντας τάνκερ της ιδιοκτησίας της.

Η ανάδειξη ενός τόσο ισχυρού παίκτη στην αγορά προφανώς ενόχλησε τους άλλους και καθιερωμένους, χωρίς όμως αυτό να κάμψει τον Γ. Μαμιδάκη που επέκτεινε την επιχείρηση με τη δημιουργία μεγάλων αποθηκευτικών χώρων στην περιοχή του Αγίου Νικολάου στην Κρήτη. Οταν εκείνος, νωρίς και απροσδόκητα, έφυγε από τη ζωή, το 1986, είχε καταφέρει να χτίσει μια μικρή αυτοκρατορία με δεκάδες τάνκερ, δίκτυο πρατηρίων και αποθηκευτικές εγκαταστάσεις καυσίμων δυναμικότητας 240.000 τόνων. Παράλληλα, το 1973 εισήγαγε για πρώτη φορά στην ελληνική αγορά τα αυτοκίνητα Lada.

Ακόμη, ακούραστος και διορατικός επιχειρηματίας όπως ήταν, με βαθιά αγάπη για την πατρίδα του, εξαγόρασε το 1974 το ξενοδοχείο «Minos Beach» στον κόλπο Μιραμπέλλου Κρήτης, ενώ αργότερα απέκτησε άλλες δύο ξενοδοχειακές μονάδες, θεμελιώνοντας έτσι την επέκταση της οικογένειας και στον τουρισμό.

Πολύτιμη συνοδοιπόρος στη ζωή και την επιχειρηματική δραστηριότητα του Γ. Μαμιδάκη υπήρξε η σύζυγός του Αριστέα Μαμιδάκη, το γένος Χαλκιαδάκη, με την οποία απέκτησαν δύο κόρες, τη Μαρία-Ελένη (Μαριλένα), επικεφαλής της M.G.Mamidaki Holding και του πολυχώρου Αθηναΐς και την Τζίνα, που διευθύνει με επιτυχία τον ξενοδοχειακό βραχίονα έως και σήμερα.

Το 1993 μάλιστα συστάθηκε το Ιδρυμα Γ. & Α. Μαμιδάκη με πολύπλευρες πολιτιστικές και φιλανθρωπικές δράσεις που στοχεύουν στην προώθηση και υποστήριξη της τέχνης και της τοπικής κρητικής κοινωνίας.

Η εποχή της JetOil

Δίπλα στον πρωτοπόρο Γ. Μαμιδάκη πήρε το βάπτισμα του πυρός στα πετρελαιοειδή ο εξάδελφός του Κυριάκος, λίγο αφότου ολοκλήρωσε τις σπουδές του στην Εμπορική Σχολή το 1951. Το 1968, ωστόσο, ο Κυριάκος μαζί με τα αδέλφια του Γιώργο και Νίκο Μαμιδάκη, δηλαδή ο άλλος βασικός κορμός της οικογένειας, αποφάσισαν να κάνουν το δικό τους μεγάλο βήμα στα πετρελαιοειδή ιδρύοντας την JetΟil, ενώ το 1972 έγινε η συγχώνευση των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων με τη Mamidoil-Jet Οil.

Οι αδελφοί Μαμιδάκη είχαν πάντα εξωστρεφή προσανατολισμό, διαβλέποντας την ευκαιρία, παράλληλα με τη δικτύωση στο εσωτερικό, να αναπτυχθούν προς τα Βαλκάνια και κυρίως προς την -ενιαία τότε- Γιουγκοσλαβία, τη Βουλγαρία και την Αλβανία.

Εξ ου και επένδυσαν πολλά για το χτίσιμο των μεγάλων αποθηκευτικών εγκαταστάσεων στο Καλοχώρι Θεσσαλονίκης που αποτέλεσαν το πιο δυνατό χαρτί της εταιρείας.

Ηταν όμως παράλληλα και η αιτία για το πρώτο βαρύ πλήγμα που ήρθε με την πυρκαγιά το 1986, που έκαιγε για μια εβδομάδα, με αποτέλεσμα να υπάρξουν τραυματίες, να δημιουργηθεί τοξικό νέφος και η εταιρεία να υποστεί σοβαρότατη, για την εποχή, οικονομική ζημιά άνω των 20 εκατ. δολαρίων.

Παρ’ όλα αυτά, ανέκαμψε και με στήριγμα τις εξαγωγές στα Βαλκάνια -έφτασε να διαθέτει παρουσία σε πέντε γειτονικές αγορές- πέτυχε να καθιερωθεί ως η τρίτη μεγαλύτερη εταιρεία του κλάδου, με δίκτυο σχεδόν 600 πρατηρίων.

Οταν η Ελλάδα εισερχόταν στην περίοδο της μακράς οικονομικής κρίσης, το 2008-9, έγινε η επεκτατική κίνηση με την εξαγορά της Dracoil και της El Petrol, που εκ των υστέρων κρίθηκε ατυχής. Και αυτό γιατί, αντί να επιβραδύνει, επιτάχυνε την είσοδο της εταιρείας στον ολισθηρό δρόμο των ζημιογόνων αποτελεσμάτων. Παράλληλα, ένα από τα αγκάθια ήταν και η μεγάλη επένδυση, ύψους 20 εκατ. ευρώ, για τη δημιουργία αποθηκευτικών εγκαταστάσεων στη Σούδα της Κρήτης, που ήταν κολλημένη για χρόνια.

Ο τραγικός επίλογος

Παρά τις εργώδεις προσπάθειες της διοίκησης, υπό τον Κυριάκο και τον Νίκο Μαμιδάκη, η εταιρεία τα επόμενα χρόνια βυθίστηκε σε ένα εκρηκτικό μείγμα ραγδαίας υποχώρησης του τζίρου, συσσώρευσης ζημιών, αύξησης του δανεισμού και αποξήλωσης του δικτύου της.

Η οικογένεια εξάντλησε όλες τις πιθανότητες να βρεθεί ο στρατηγικός συμπαίκτης που θα διατηρούσε στη ζωή την JetΟil. Οταν εξανεμίστηκαν και οι τελευταίες ελπίδες, στις 9 Ιουνίου του 2016, η εταιρεία κατέθεσε αίτηση για την υπαγωγή της στην προπτωχευτική διαδικασία του άρθρου 99.

Σε λιγότερο από έναν μήνα, στις 3 Ιουλίου, ο περήφανος Κρητικός Κυριάκος Μαμιδάκης έβαλε τέλος στη ζωή του με ένα περίστροφο, γράφοντας με τον πιο τραγικό τρόπο τον επίλογο…

Εκείνη την περίοδο έγινε φανερή και η ψυχρή σχέση μεταξύ των δύο κορμών της οικογένειας. Με μια ανακοίνωση που βγήκε την προηγούμενη μέρα της αυτοκτονίας, αναφερόταν ότι «οι τουριστικές επιχειρήσεις Ι. Μαμιδάκη Bluegr A.E, ο Πολυχώρος Πολιτισμού Αθηναΐς καθώς και η οικογένεια Γεωργίου Μαμιδάκη-Τζίνα και Μαριλένα Μαμιδάκη, ιδρυτή του ομίλου πετρελαιοειδών Γ. Μαμιδάκη & ΣΙΑ Α.Ε., δηλώνουν ότι ουδεμία σχέση έχουν με τα δημοσιεύματα και τις επιχειρηματικές δραστηριότητες της εταιρείας Mamidoil-JetOil, συμφερόντων Κ. & Ν. Μαμιδάκη».

Τότε, πάντως, για μία ακόμη φορά, οι Ρώσοι έπαιξαν καθοριστικό ρόλο, καθώς μπορεί το σοβιετικό καθεστώς να κατέρρευσε, αλλά το βλέμμα τους δεν έπαψε να εστιάζει στην ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων.

Ετσι, το νέο κεφάλαιο άρχισε να γράφεται από την άνοιξη του 2017, όταν μετά από διεργασίες μηνών η εταιρεία πέρασε στον έλεγχο της εδρεύουσας στην Aυστρία, αλλά ρωσικών συμφερόντων Cetracore Energy, βασικού ευρωπαϊκού βραχίονα του πετρελαϊκού κολοσσού Rosneft.

Η τυπική έγκριση, με την απόφαση του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Αθηνών, ήρθε τον Φεβρουάριο του 2018 και έκτοτε ξεκίνησε η «ρωσική περίοδος» της Jet Oil.

Στα χέρια τους οι Ρώσοι πήραν, βέβαια, μια εταιρεία με μόλις 96 πρατήρια, ωστόσο αυτό που τους ενδιέφερε περισσότερο ήταν η διείσδυση στη βαλκανική και ευρωπαϊκή αγορά, με πυλώνα τις εγκαταστάσεις στο Καλοχώρι, που διαθέτουν 15 δεξαμενές δυναμικότητας 220.000 τόνων.

Από τον Σεπτέμβριο του 2020, ωστόσο, φαίνεται ότι ο έλεγχος της JetOil έχει περάσει στη Mercantile & Maritime Group, συμφερόντων του Πακιστανού εκατομμυριούχου Μουρτάζα Λακάνι. Πρόκειται για όμιλο με έδρα τη Σιγκαπούρη -και γραφεία σε Λονδίνο, Κύπρο, Μονακό, Μιανμάρ, Ιράκ, Ρωσία και Τουρκία- που δραστηριοποιείται ως market operator στο πετρέλαιο και το φυσικό αέριο με παρουσία σε Μ. Ανατολή, Ασία και Ευρώπη.

Παράλληλα, την ανασύσταση του δικτύου πρατηρίων της JetOil έχει αναλάβει η θυγατρική JetOil Industries, με επικεφαλής τον Αλέξανδρο Χανδρή, γόνο της γνωστής εφοπλιστικής οικογένειας.

Η περιπέτεια των πλειστηριασμών

Η οικονομική κατάρρευση τα προηγούμενα χρόνια έφερε κάποια μέλη της οικογένειας Μαμιδάκη αντιμέτωπα αρκετές φορές ακόμη και με πλειστηριασμούς. Μεταξύ αυτών, η Ειρήνη Μαμιδάκη, κόρη του εκλιπόντος Κυριάκου Μαμιδάκη, όσο και ο Αλέξανδρος Μαμιδάκης, για ακίνητά τους στην Πολιτεία, τη Νέα Ερυθραία και τις Σπέτσες.
Ακόμη, στις 27 Απριλίου 2022 είχε προγραμματιστεί να βγει στο σφυρί και μια πολυτελής κατοικία στη Νέα Ερυθραία, ιδιοκτησίας της Ελένης Μαμιδάκη, αλλά τελικά πέρασε σε αναστολή.

Το ίδιο συνέβη και με τον Αλέξανδρο Μαμιδάκη που βρέθηκε στη δίνη του κυκλώνα αρχικά προ τριετίας αλλά και πρόσφατα, καθώς στις 27 Οκτωβρίου 2022 είχε προγραμματιστεί να βγει στο σφυρί ακίνητό του στην Πολιτεία.

Πρόκειται για κτίριο πέντε επιπέδων που περιλαμβάνει τρεις κατοικίες, οι οποίες έχουν συνενωθεί λειτουργικά σε μια μεγάλη διώροφη μεζονέτα, συνολικής επιφάνειας 429 τ.μ. Εκτός από τους κύριους, διαθέτει επιπλέον βοηθητικούς χώρους 198,95 τ.μ. Κατά την έκθεση κατάσχεσης, οι οριζόντιες αυτές ιδιοκτησίες ανήκουν σε ένα κτίριο κατοικιών, με υπόγεια και πισίνες, κτισμένο επί οικοπέδου εκτάσεως 903,90 τ.μ. Η τιμή πρώτης προσφοράς είχε οριστεί σε 1,1 εκατ. ευρώ, αλλά ο πλειστηριασμός ανεστάλη.

Ο Αλέξανδρος Μαμιδάκης μετά τις σπουδές του εργάστηκε στην JetOil, περνώντας διαδοχικά από διάφορα πόστα για να φτάσει, στο τέλος, να κατέχει τη θέση του αναπληρωτή διευθύνοντος συμβούλου. Μαζί με τον πατέρα του Νίκο έκαναν τις τελευταίες προσπάθειες διάσωσης της εταιρείας εξετάζοντας την είσοδο στρατηγικού επενδυτή.
Η αδελφή του Αλ. Μαμιδάκη, Αννα, είναι σύζυγος του Γεράσιμου Σκλαβενίτη με τον ομώνυμο όμιλο σούπερ μάρκετ και δραστηριοποιείται με δική της επιχείρηση στην αγορά παιδικού ενδύματος. Παράλληλα, ο πατέρας τους Νικόλαος Μαμιδάκης είναι μέλος του Δ.Σ. του Ομίλου Σκλαβενίτη.

Το νέο σφυρί για το νεοκλασικό στην Κυψέλη

Για τις 22 Μαρτίου 2023, όμως, έχει προγραμματιστεί ένας ακόμη πλειστηριασμός για ακίνητο της οικογένειας που βρίσκεται στην Κυψέλη. Το σφυρί στρέφεται κατά της Μαριλένας Μαμιδάκη, της πρωτότοκης κόρης του Γεωργίου και της Αριστέας Μαμιδάκη, ενώ η κατάσχεση επιβλήθηκε για 100.000 ευρώ, ποσό που αποτελεί μέρος συνολικής επιταχθείσας οφειλής ύψους 766.197,32 ευρώ. Επισπεύδουσα είναι η doValue ως διαχειρίστρια των απαιτήσεων της Frontier Issuer Designated Activity Company. Ο πλειστηριασμός αφορά την πλήρη κυριότητα και σε ποσοστό 90% εξ αδιαιρέτου ενός οικοπέδου μετά της επ’ αυτού τετραώροφης οικοδομής με ημιυπόγειο, «με όλα τα συστατικά και τα παραρτήματά της, κτισμένης σε οικόπεδο άρτιο και οικοδομήσιμο», όπως αναφέρεται στη σχετική έκθεση.

Το οικόπεδο 316,19 τ.μ. βρίσκεται εντός του εγκεκριμένου σχεδίου της κτηματικής περιφέρειας του Δήμου Αθήνας στη θέση Πατήσια και επί της διασταύρωσης των οδών Ιμβρου και Ιωάννου Δροσοπούλου.

Η οικοδομή αποτελείται από ισόγειο (ημιυπόγειο) όροφο, που περιλαμβάνει δύο καταστήματα και ένα διαμέρισμα, εκ των οποίων το ένα κατάστημα έχει επιφάνεια 139,20 τ.μ. και το δεύτερο επιφάνεια 31 τ.μ., ενώ το διαμέρισμα 106,95 τ.μ.

Ο πρώτος όροφος περιλαμβάνει κεντρικό κλιμακοστάσιο και διάδρομο ορόφου που έχουν επιφάνεια 78,95 τ.μ. και δύο κατοικίες 112,80 τ.μ. και 126,80 τ.μ. Ο δεύτερος όροφος δύο κατοικίες 126,37 τ.μ. και 162,48 τ.μ. και ο τρίτος δύο ακόμη κατοικίες ίδιου εμβαδού. Ολόκληρο το ακίνητο έχει χαρακτηριστεί διατηρητέο από τον Απρίλιο του 1999.

Οσον αφορά τα βάρη, υπάρχουν προσημείωση υποθήκης υπέρ της Εθνικής Τράπεζας εγγραφείσα στις 18/9/2003, για ποσό 1,15 εκατ. ευρώ και άλλη μία προσημείωση επίσης υπέρ της Εθνικής Τράπεζας εγγραφείσα στην 1η/7/2014, για ποσό 30.874,42 ευρώ.

Σημειώνεται ότι η Μαριλένα Μαμιδάκη είναι βασική μέτοχος και διευθύνουσα σύμβουλος των εταιρειών του Ομίλου Μ. Γ. Μαμιδάκη, ο οποίος ελέγχει, μεταξύ άλλων, τον γνωστό Πολυχώρο Πολιτισμού Αθηναΐς στο Γκάζι, που περιλαμβάνει θεατρική και μουσική σκηνή, αίθουσες για συνέδρια δυναμικότητας 2.500 συνέδρων, αίθουσες τέχνης και café-bar, την εταιρεία Mamidakis Catering, αλλά και τα Athinais Tower Lofts, ένα σύμπλεγμα 70 πολυτελών κατοικιών τύπου loft με θέα στην Ακρόπολη και τον Λυκαβηττό, μια επένδυση ύψους 18 εκατ. ευρώ.

Ωστόσο, τόσο κατά τις τελευταίες δημοσιευμένες οικονομικές καταστάσεις για τη χρήση του 2020, όσο και σε παλαιότερες, ο όμιλος εμφανίζει μηδενικό κύκλο εργασιών και συσσωρευμένες ζημίες ύψους 5,6 εκατ. ευρώ.