Γάμοι ανηλίκων, εκτελέσεις και μετά «Σασμός» στο… TikTok

Τα όσα διαδραματίστηκαν τις τελευταίες ημέρες στο Δροσερό της Ξάνθης με έναν 37χρονο να δολοφονεί τον 46χρονο παππού του κοριτσιού που «αγόρασε» έναντι 6.000 ευρώ για να την παντρέψει με τον ανήλικο γιο του φαντάζουν στα μάτια των περισσότερων πολιτών σαν θαμπές ιστορίες περασμένων αιώνων. Στον μικρόκοσμο όμως των Ρομά, εκεί όπου τα τσιγγάνικα έθιμα, οι βεντέτες και το TikTok κυριαρχούν, είναι απλά η καθημερινότητα.

Στις κλειστές τους κοινωνίες οι αρραβώνες και οι γάμοι παιδιών 12, 13 και 14 ετών είναι αναπόσπαστο κομμάτι της κουλτούρας τους και αν κάτι πάει στραβά μιλούν τα όπλα και ανοίγουν ανελέητες βεντέτες μέχρι τελικής πτώσεως. Βέβαια, υπάρχει και το ενδιάμεσο στάδιο του τσιγγάνικου σασμού, αν φυσικά η μία από τις δύο αντιμαχόμενες πλευρές το ζητήσει, με τον ρόλο του ενδιάμεσου και του δικαστή να παίζουν οι «καθαριστές», όπως λέγονται στη γλώσσα τους. Τότε ξεκινάει ένας συμβιβασμός με συγκεκριμένους όρους που μέσα σε λίγες ώρες «λύνει» μια για πάντα το πρόβλημα και η ετυμηγορία ανακοινώνεται άμεσα στο Tik Tok.

«Από πάππου προς πάππου μεταφέρονται αυτά τα έθιμα, που πλέον αποτελούν άγραφους νόμους με ισχύ ανώτερη και από τα ποινικά δικαστήρια. Διαζύγια, ακυρώσεις αρραβώνων, οικονομικές διαφορές και ό,τι αφορά αστικό, ποινικό, οικογενειακό και εμπορικό Δίκαιο λύνονται μέσω των “καθαριστών”. Ομως, στην περίπτωση της Ξάνθης καμία από τις δύο οικογένειες δεν ζήτησε βοήθεια από τους εγγυητές, με αποτέλεσμα να μιλήσουν τα όπλα και να χυθεί αίμα», λέει στο «ΘΕΜΑ» εκπρόσωπος των Τσιγγάνων και προσθέτει: «Η βεντέτα πλέον σε αυτή την περίπτωση έχει ξεσπάσει. Για τη δικιά μας τη φυλή αποτελεί μέρος της κουλτούρας μας. Με τους “καθαριστές” λύνονται καθημερινά εκατοντάδες περιπτώσεις. Δυστυχώς σε αυτή την περίπτωση δεν το προλάβανε».

«Αγόρασε» το κορίτσι 6.000 ευρώ

Ηταν πρωί της Κυριακής 19 Μαρτίου όταν στον τσιγγάνικο καταυλισμό στο Δροσερό της Ξάνθης συνέβη κάτι που ακουμπά τους άγραφους νόμους των Ρομά. Ενας 37χρονος μαζί με τους δύο γιους του και τον γαμπρό του μπούκαραν στο σπίτι ενός 45χρονου συγχωριανού του που κοιμόταν με τη σύζυγό του, τον γιο του και τα 4 εγγόνια του και τον πυροβόλησε πέντε φορές στην κοιλιά και την πλάτη. Στη συνέχεια ανέβασε βίντεο στο TikTok για να ανακοινώσει το φονικό.

«Αν προκαλέσετε ζημιά σε μένα και στην οικογένειά μου, και 40 χρόνια μέσα να κάτσω θα σας σκοτώσω όλους», έγραψε ανακοινώνοντας την έναρξη της αιματηρής βεντέτας. Αιτία του κακού το γεγονός ότι ο 45χρονος ανακάλεσε τον αρραβώνα της 15χρονης εγγονής του με τον 17χρονο γιο του δράστη. Για τον αρραβώνα ο δράστης πλήρωσε 6.000 ευρώ πριν από μερικούς μήνες προκειμένου να «αγοράσει» το κορίτσι και ο παππούς δεν του επέστρεφε τα χρήματα.

Στους Τσιγγάνους, οι αρραβώνες και οι γάμοι ανηλίκων, ακόμη και από την ηλικία των 11 ετών, αποτελούν κανόνα. Την ένωση συμφωνούν οι γονείς των παιδιών και μάλιστα ο πατέρας του αγοριού δίνει ένα ποσό για να εξασφαλίσει τον γάμο. Αν ο γάμος ακυρωθεί ή το ζευγάρι χωρίσει έπειτα από μερικούς μήνες ή χρόνια, τότε ξεκινά μια διαδικασία, κάτι σαν τσιγγάνικος σασμός, έτσι ώστε να μην οδηγηθούν οι δύο οικογένειες σε βεντέτα.

Κομβικό ρόλο σε αυτή την ιστορία παίζουν οι εθνικοί ή τοπικοί «καθαριστές». Πρόκειται για μέλη της ισχυρότερης οικογένειας της περιοχής ή γενικότερα όλης της φυλής, τα οποία αποπνέουν σεβασμό στην τοπική τους κοινωνία. Αν οι δύο οικογένειες διαμένουν στον ίδιο καταυλισμό, ρόλο μεσολαβητή-ειρηνοποιού αναλαμβάνουν οι τοπικοί «καθαριστές». Διαφορετικά, αν είναι από διαφορετικούς συνοικισμούς, τότε αναλαμβάνουν δράση οι εθνικοί «καθαριστές» που θα μεταβούν από άλλο σημείο της χώρας για να δώσουν λύση στο πρόβλημα.

Εξηγήσεις από τις οικογένειες

«Οταν μία από τις δύο εμπλεκόμενες οικογένειες μας τηλεφωνήσει, τότε είμαστε υποχρεωμένοι να σκύψουμε πάνω από το ζήτημα και να λύσουμε την κατάσταση πριν εκτροχιαστεί. Αρχικά θα μιλήσουμε με την οικογένεια που μας κάλεσε για να μας εξηγήσει γιατί χάλασε ο γάμος ή ο αρραβώνας. Αφού τους ακούσουμε, τότε πηγαίνουμε στη δεύτερη οικογένεια, ουσιαστικά σε αυτούς που προκάλεσαν τον χωρισμό, και ακούμε και τη δική τους εκδοχή. Το επόμενο βήμα είναι να ζητήσουμε να μας δώσουν το CD με το βίντεο από το γλέντι του γάμου ή του αρραβώνα για να δούμε τα χρήματα που έδινε ο καθένας από τους καλεσμένους στα δύο παιδιά. Γιατί σε εμάς, οι προσκεκλημένοι δίνουν άλλο ποσό στη νύφη και ξεχωριστό στον γαμπρό. Ο άνθρωπος που προκάλεσε τον χωρισμό πρέπει να επιστρέψει όλα τα χρήματα και τα δώρα. Επειτα ανακοινώνουμε την απόφαση και ανακηρύσσουμε ελεύθερο το ζευγάρι και ο καθένας μπορεί πλέον να παντρευτεί όποιον και όποια θέλει. Κάνουμε (σ.σ.: ανεβάζουμε) και ένα βίντεο στο TikTok προκειμένου να δημοσιοποιήσουμε την απόφαση», περιγράφει Ρομά «καθαριστής», δίνοντας το στίγμα της όλης διαδικασίας του άτυπου διαζυγίου.

Βέβαια, οι «καθαριστές» επιβάλλουν και ποινές, πάντα χρηματικές, ανάλογα με τους λόγους του διαζυγίου ή της ακύρωσης ενός αρραβώνα. Για παράδειγμα, αν ένας τσιγγάνικος γάμος χαλάσει γιατί το κοριτσάκι δεν μπορεί να ανταποκριθεί στα καθήκοντα της νοικοκυράς και της μητέρας και ο έφηβος σύζυγος ζητήσει να χωρίσουν, το πρόστιμο είναι μικρό και δεν ξεπερνά τις 10.000 ευρώ. Αν όμως ένας από τους δύο απατήσει τον άλλο, τότε τα πράγματα αλλάζουν. Τα πρόστιμα είναι τσουχτερά, ξεπερνούν τις 50.000 ευρώ και δεν υπάρχουν διακανονισμοί. Καταβάλλονται άμεσα, με την οθόνη του κινητού να καταγράφει το χρήμα να αλλάζει χέρια και το αποδεικτικό υλικό να ανεβαίνει στο TikTok έτσι ώστε να μάθουν όλοι ότι ο γάμος έχει χαλάσει.

Τα τσιγγάνικα δικαστήρια των «καθαριστών» δεν αφορούν μόνο διαζύγια και αρραβώνες, αλλά πάσης φύσεως διαφορά. Από οικονομικά μέχρι και θέματα που αφορούν κανόνες συμβίωσης. Για παράδειγμα, πριν από λίγες εβδομάδες, δύο «καθαριστές» κλήθηκαν σε συνοικισμό Τσιγγάνων στη βόρεια Ελλάδα, καθώς ο καταγγέλλων ήταν ασθενής και ο γείτονάς του άκουγε δυνατά μουσική όλο το 24ωρο. Αμέσως τον κάλεσαν και του είπαν να είναι προσεκτικός και αν δεν συμμορφωθεί να φύγει και να πάει σε άλλο συνοικισμό όπου υπάρχουν οικογένειες που όλη την ημέρα ακούν δυνατά μουσική.

Στους άγραφους νόμους της τσιγγάνικης φυλής, η απόφαση που λαμβάνουν οι «καθαριστές» στη συντριπτική τους πλειονότητα εφαρμόζονται. Αν όμως κάποιος δεν δεχθεί την ετυμηγορία, τότε συνέρχεται και πάλι το συμβούλιο των «καθαριστών» και επιβάλλει την απόφαση. Αν πάλι η μία από τις δύο πλευρές δεν συμμορφωθεί, τότε το επόμενο βήμα είναι η εξορία. Η απόφαση αυτή είναι τελεσίδικη και φυσικά δεν υπάρχει αναστολή εκτέλεσης της ποινής.

Τα δικαστήρια

Οι Ρομά εξηγούν και δικαιολογούν αυτούς τους άγραφους νόμους για δύο λόγους. Ο πρώτος, λένε, έχει να κάνει με τη χρονοβόρα διαδικασία των ελληνικών δικαστηρίων. Οι «ρυθμιστές», σαν… άλλοι νομικοί σύμβουλοι, λύνουν διαζύγια και πάσης φύσεως διαφορές μέσα σε δύο ώρες, όταν στα δικαστήρια μπορεί και να περάσουν χρόνια για να βγει η τελική απόφαση. Ο δεύτερος έχει να κάνει με την τσιγγάνικη παράδοση και τον φόβο ότι αν δεν δοθεί άμεσα λύση, τότε είναι ορατός ο κίνδυνος της βεντέτας, που και αυτή αποτελεί κομμάτι της κουλτούρας της τσιγγάνικης φυλής.

Η πλειονότητα των Ρομά όταν νιώθει ότι για κάτι αδικείται τότε ξυπνά μέσα της ο θυμός και η εκδίκηση. Θεωρείται βέβαιο ότι θα μιλήσουν τα όπλα και ότι θα υπάρξουν αντίποινα. Σπίτια θα καούν, σχέσεις που διαλύθηκαν θα πνιγούν στο αίμα, οικογένειες θα ντυθούν στα μαύρα, βυθισμένες σε πένθος βαρύ και οδύνη.

Κάτι που έγινε στο Δροσερό της Ξάνθης όταν χάλασε ο αρραβώνας, δεν επεστράφησαν τα χρήματα και δεν μπήκαν οι «καθαριστές» για να «καθαρίσουν» την κατάσταση και να προλάβουν το κακό. Ετσι, αντί να επέλθει ο τσιγγάνικος σασμός, δηλαδή η εκτόνωση της κατάστασης και η συμφιλίωση των δύο οικογενειών, ξεκίνησε η βεντέτα με το τραγικό αυτό φινάλε…