Οι κύκλοι του χρόνου στο διάσημο ακίνητο της οδού Σωκράτους

Λίγα οικόπεδα με ακίνητα μεγάλης αξίας έχουν να αφηγηθούν ιστορίες σαν αυτές στη διεύθυνση της οδού Σωκράτους 65, κοντά στην Ομόνοια. Είναι το παλιό Εφετείο, εγκαταλελειμμένο ήδη από το 2000, ταλαιπωρημένο και παρηκμασμένο, που πλέον προορίζεται για νέα ζωή καθώς ο ΕΦΚΑ, στον οποίον ανήκει, προκήρυξε διαγωνισμό για μακροχρόνια εκμίσθωση. Η νέα επένδυση θα είναι για ξενοδοχείο, χρήση για την οποία είχε αρχικά χτιστεί το κτίριο στα τέλη της δεκαετίας του 1950.

Αλλά δεν είναι μια απλή περίπτωση. Οι κύκλοι του χρόνου στην οδό Σωκράτους συμπυκνώνουν την ιστορία της ίδιας της πόλης, την άνοδο, την πτώση και την αναγέννηση, καθώς στο ίδιο οικόπεδο μπορεί κανείς να ανιχνεύσει ρομαντικές ιστορίες από την εποχή του Οθωνα ώς τη φιλοδοξία της τουριστικής ανασυγκρότησης του 1960. Αυτό το αθηναϊκό παλίμψηστο μας πηγαίνει πίσω στο 1840, όταν στο σημείο που βρίσκεται σήμερα το παλιό Εφετείο, ο Σταμάτης Κλεάνθης σχεδίασε μια ρομαντική έπαυλη για να στεγάσει τον Κερκυραίο κόμη Σπυρίδωνα Θεοτόκη και τη θυελλώδη σύζυγό του, ονομαστή σε όλους τους αριστοκρατικούς κύκλους της Ευρώπης, Τζέιν Ντίγκμπι (1808-1881). Η Τζέιν Ντίγκμπι (κόμησσα Θεοτόκη εκείνα τα χρόνια) ήταν η μεγάλη ερωμένη της Ευρώπης. Και αυτή η γυναίκα, το πορτρέτο της οποίας υπάρχει στο Μόναχο στην Πινακοθήκη των Καλλονών (διά χειρός Στίλερ) παραγγελία του εραστή της Λουδοβίκου Α΄, πατέρα του Οθωνα, είχε ζήσει και στην οδό Σωκράτους. Στην Ομόνοια.

Ο θρύλος της Τζέιν Ντίγκμπι είχε εξιτάρει και σκανδαλίσει τους Αθηναίους. Ηταν αμαζόνα και είχε εραστές. Η ομορφιά της ήταν ονομαστή. Η ίδια, αργότερα, μεταβίβασε την έπαυλη στον γηραιό εραστή της, στρατηγό Χατζηπέτρο, ο οποίος την πούλησε στον πρεσβευτή Περικλή Αργυρόπουλο. Παλιοί Αθηναίοι θυμούνταν το σπίτι ως κλινική έως ότου κατεδαφίστηκε το 1956. Η άλλοτε κόμησσα Θεοτόκη της οδού Σωκράτους κατέληξε σε σκηνή ενός σεΐχη στη Μέση Ανατολή. Ηταν ένας ακόμη εραστής της.

Εκείνα τα χρόνια της οικοδομικής άνθησης, χτίστηκε στην ίδια θέση το πολυτελές ξενοδοχείο Ambassadeurs. Ηταν έργο του αρχιτέκτονα Σπύρου Στάικου (1913-2012), σε ρυθμό κλασικότροπου μοντερνισμού. Ο Σπύρος Στάικος, πατέρας του Κωνσταντίνου Στάικου, ήταν περιζήτητος στις δεκαετίες 1950 και 1960 και υπήρξε ένας εκ των αρχιτεκτόνων του «Χίλτον». Το ξενοδοχείο Ambassadeurs είχε πολύ καλή φήμη (ιδίως στη δεκαετία του 1960) αλλά ακολούθησε την πτωτική πορεία της Ομόνοιας και εντέλει έκλεισε το 1980. Το κτίριο έγινε Εφετείο ώς το 2000. Στα δύσκολα χρόνια της κρίσης στέγασε μετανάστες. Μετά ερημώθηκε και τώρα στα χρόνια μιας νέου τύπου αναγέννησης, το ίδιο κτίριο προορίζεται και πάλι για ξενοδοχείο. Κύκλοι ζωής και στρώσεις της ιστορίας από τον Οθωνα ώς τον 21ο αιώνα.

Από τη δεκαετία του 1950, όταν ήταν απλή υπόθεση να κατεδαφιστεί ένα θαυμάσιο κτίριο του Κλεάνθη στην καρδιά της Αθήνας, ώς την καταβαράθρωση της Ομόνοιας στις αρχές του 21ου αιώνα, έχουν μεσολαβήσει πολλά επεισόδια αθηναϊκής ζωής. Το κτίριο που υπάρχει σήμερα, επιβλητικό και πολυτελές για την εποχή του, αντανακλά την αισιοδοξία και την καλαισθησία εκείνης της μεταπολεμικής αναγέννησης. Θα έπρεπε αυτή η κληρονομιά του μοντερνισμού του 1955-1960 να γίνει σεβαστή και να συνδεθεί με το πνεύμα της δεκαετίας του 2020.