Γράφει Σταύρος Γριμάνης
Στέκονται ψηλά ξεχωρίζοντας από τον πυκνοδομημένο αστικό ιστό και αποτελούν σημεία αναφοράς για την πολύβουη πόλη. Μπορεί σε άλλες χώρες να έχουν καταστεί ένα συνηθισμένο θέαμα, αλλά στην Ελλάδα οι λεγόμενοι «ουρανοξύστες» ακόμη και σήμερα μετριούνται στα δάχτυλα. Αυτά τα τεράστια στα μάτια μας κτίρια, που δίπλα τους οι άνθρωποι μοιάζουν τόσο μικροί, είναι με τη σειρά τους ιδιαίτερα «μικρά» όταν συγκρίνονται με αντίστοιχα του εξωτερικού, όπως το περίφημο Burj Khalifa στο Ντουμπάι με τους 163 ορόφους, που είναι διπλάσιο σε ύψος από το Empire State Building, το Merdeka 118 στην Κουάλα Λουμπούρ της Μαλαισίας με τους 118 ορόφους που θα εγκαινιαστεί μέχρι το τέλος της χρονιάς ή τον Πύργο της Σανγκάης με τους 128 ορόφους.
Ωστόσο, αυτοί είναι οι… δικοί μας «Πύργοι», ορισμένοι εκ των οποίων διαθέτουν ενδιαφέρουσα ιστορία. Ανοίγοντας όμως και ένα παράθυρο στο άμεσο μέλλον, έχουμε μπροστά μας και νέα ψηλά κτίρια, όπως στο mega project του Ελληνικού, αλλά και στον Πειραιά, που ακόμη και πριν ολοκληρωθούν τα περιβάλλει η αίγλη της εμβληματικής κατασκευής. Ξεχωριστή θέση στην ιστορία των ελληνικών «ουρανοξυστών» κατέχει ένας άνθρωπος. Ο αρχιτέκτονας Ιωάννης Βικέλας που βρίσκεται πίσω από τους τρεις μεγαλύτερους, τον Πύργο των Αθηνών, τον Πύργο του Πειραιά και το Atrina Center στο Μαρούσι, καθώς και από το ψηλότερο ξενοδοχείο, το «President».
Ο πιο αντισεισμικός
Ο… πρώτος των πρώτων, ο Πύργος των Αθηνών, έχει κατακτήσει τη θέση του εδώ και μισό αιώνα ως το υψηλότερο κτίριο στην Ελλάδα και παραμένει ακλόνητος μέχρι σήμερα στην κορυφή της λίστας.
Με 24 ορόφους και συνολικό ύψος 108 μέτρα (περιλαμβανομένων των τριών υπογείων), συνοδεύεται από τον «δίδυμο» αλλά μικρότερο δεύτερο πύργο. Αυτό το εμβληματικό συγκρότημα χτίστηκε επί χούντας και λόγω του παραθύρου που άνοιξε ο αναγκαστικός νόμος του 1968 «Περί του ύψους των οικοδομών και του συστήματος της ελευθέρας δομήσεως», με στόχο την ενίσχυση της οικοδομικής δραστηριότητας και του γενικότερου αφηγήματος της δικτατορίας περί «αναπτυξιακού θαύματος».
Στην πραγματικότητα αυτή η εξέλιξη επέφερε πολλά δεινά στον ήδη βαρυφορτωμένο τσιμεντένιο «κάμπο» της Αθήνας, ωστόσο ανάμεσα στα λίγα θετικά του ασφαλώς ξεχωρίζει το συγκεκριμένο εγχείρημα.
Το οποίο και ανέλαβε η τεχνική εταιρεία Α. Αλβέρτης – Θ. Δημόπουλος, με την αρχιτεκτονική μελέτη να εκπονούν οι Ιωάννης Βικέλας και Ιωάννης Κυμπρίτης, ενώ τη στατική και τη δυναμική-αντισεισμική μελέτη ο σπουδαίος Αρίσταρχος Οικονόμου, που είχε δηλώσει ότι το κτιριακό συγκρότημα του Πύργου των Αθηνών είναι το πιο ασφαλές της χώρας. Κάτι που επιβεβαιώθηκε με τους μεγάλους σεισμούς της Αττικής το 1981 και το 1999.
Η θεμελίωση του έργου στο οικοδομικό τετράγωνο που καθορίζεται από τις οδούς Βασιλίσσης Σοφίας, Μεσογείων, Σινώπης και Αγγέλου Πυρρή έγινε στις 13 Ιουνίου 1969 και το εντυπωσιακό οικοδόμημα άνοιξε επίσημα τις πύλες του στις 16 Οκτωβρίου 1972, κατακτώντας τη θέση του ψηλότερου κτιρίου τότε στην Ελλάδα -που μέχρι εκείνη την περίοδο κατείχε το «Χίλτον»-, αλλά και στα Βαλκάνια. Περιλάμβανε γραφειακούς χώρους 24.000 τ.μ., χώρους καταστημάτων 1.400 τ.μ., πάρκινγκ 450 θέσεων, καθώς και εστιατόριο-νυχτερινό κέντρο, το γνωστό για την εποχή Tower Suite, στον τελευταίο όροφο.
Η αρχιτεκτονική του φιλοσοφία είναι μινιμαλιστική και φουτουριστική, ανάλογη άλλων κτιρίων της Ευρώπης και της Αμερικής εκείνης της περιόδου, όπως το Seagram Building στο Μανχάταν. Είναι χτισμένο με τη μέθοδο της σύμμεικτης κατασκευής, με κολόνες από χάλυβα και πλάκες από οπλισμένο σκυρόδεμα, ενώ χαρακτηριστικό στοιχείο αποτελεί η χρήση υαλοπετασμάτων στα εξωτερικά τοιχώματα με σκελετό αλουμινίου, καθώς και τα υποστυλώματα από λευκό μάρμαρο.
Δίπλα στον πρώτο Πύργο των Αθηνών βρίσκεται ο δεύτερος, ύψους 65 μέτρων, με 12 ορόφους. Τη διαχείριση ασκεί η Συνιδιοκτησία του Οικοδομικού Συγκροτήματος Γραφείων και Καταστημάτων Πύργος Αθηνών και είναι γεγονός ότι παρά τα 51 χρόνια του, τόσο τα κτίρια όσο και ο περιβάλλων χώρος βρίσκονται σε άριστη κατάσταση, με πολύ καλό βαθμό συντήρησης. Το ισχυρό ατού του βέβαια παραμένει η απρόσκοπτη θέα από τους επάνω ορόφους προς τον Λυκαβηττό, την Ακρόπολη, τη θάλασσα και την ευρύτερη περιοχή του Λεκανοπεδίου.
O πύργος-«φάντασμα»
Διαφορετική ήταν η πορεία του Πύργου του Πειραιά, του δεύτερου ψηλότερου κτιρίου της χώρας, με ύψος 84 μέτρα και 24 ορόφους.
Τη σχεδίαση ανέλαβε το αρχιτεκτονικό γραφείο του Αλέξανδρου Λοΐζου, το οποίο συνεργάστηκε με τον Ιωάννη Βικέλα και τον Δημοσθένη Μολφέση και τη στατική-αντισεισμική μελέτη ο Αρίσταρχος Οικονόμου, ωστόσο δεν έτυχε της αναγνώρισης και της «δόξας» που θα του ταίριαζε ως τοπόσημο του μεγαλύτερου λιμανιού της χώρας. Η κατασκευή του ξεκίνησε το 1972, επί δημαρχίας Αριστείδη Σκυλίτση, στη θέση όπου βρισκόταν το ρολόι και η παλιά αγορά του Πειραιά, επί της Ακτής Ποσειδώνος, και ο σκελετός του ολοκληρώθηκε το 1974.
Από εκεί και πέρα ξεκίνησε η… περιπέτειά του που τον καθιέρωσε ανάμεσα στους Πειραιώτες ως «κοιμώμενο γίγαντα» ή ακόμη και «κτίριο-φάντασμα». Πέρασαν πέντε χρόνια και από το 1979 μέχρι το 1982 λειτούργησαν κάποια καταστήματα στο ισόγειο. Ωστόσο, η επένδυση των προσόψεων με υαλοπετάσματα ολοκληρώθηκε το 1983, με τον κυρίως όγκο του κτιρίου να παραμένει εσωτερικά ημιτελής. Ετσι αξιοποιήθηκαν μόνο οι τρεις πρώτοι όροφοι για κάποιο διάστημα, στεγάζοντας καταστήματα και γραφεία.
Το 1997 έγινε διεθνής πλειοδοτικός διαγωνισμός για την αποπεράτωσή του, την κατασκευή υπόγειου γκαράζ και τη διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου. Το 2001 ο Πύργος πέρασε στην κατοχή του Δήμου Πειραιά και διεξήχθη νέος διεθνής διαγωνισμός για την αποπεράτωση και εκμετάλλευσή του, με προϋπολογισμό ύψους 6 δισ. δραχμών, τον οποίο κέρδισε μεν ο κατασκευαστικός όμιλος Αβαξ, χωρίς ωστόσο και πάλι να υπάρξει αποτέλεσμα. Ακολούθησε άλλος ένας ατυχής διαγωνισμός το 2007.
Η κακοτυχία του Πύργου κράτησε μέχρι τον Μάιο του 2019, όταν ο Δήμος Πειραιά προκήρυξε τον τελευταίο και… εύστοχο διαγωνισμό με αντικείμενο την αποπεράτωση και αξιοποίηση του κτιρίου για 99 χρόνια έναντι ετήσιου οικονομικού ανταλλάγματος τουλάχιστον 900.000 ευρώ. Επικράτησε η Dimand σε κοινοπραξία με την Prodea Investments και την EBRD και έκτοτε ξεκίνησε το μεγάλο εγχείρημα, ύψους 75 εκατ. ευρώ, της πλήρους μεταμόρφωσής του στον πρώτο πράσινο πιστοποιημένο ουρανοξύστη της χώρας.
Ετσι, τον ερχόμενο Σεπτέμβριο θα εγκαινιαστεί ένα εντελώς σύγχρονο βιοκλιματικό κτίριο γραφείων και καταστημάτων, που θα υψώνεται 88 μέτρα πάνω από τη θάλασσα και θα διαθέτει 22 ορόφους επιφάνειας 34.600 τ.μ. Ηδη μάλιστα μεγάλες εταιρείες έχουν σπεύσει να μισθώσουν τους περισσότερους χώρους, μεταξύ των οποίων ο όμιλος Inditex (Zara και Zara Home), η JD Sports, το γυμναστήριο Athlesis, αλλά και η ελληνική startup Dialectica. Οσο για το ετήσιο οικονομικό αντάλλαγμα προς τον Δήμο Πειραιά, θα ανέρχεται στο 1,01 εκατ. ευρώ με αναπροσαρμογή 2% ετησίως.
Το Atrina Center
Το Atrina Center είναι το πρώτο από τα μεγάλα συγκροτήματα που έχτισε ο άλλοτε «βασιλιάς των γυάλινων πύργων» Μπάμπης Βωβός, ανατρέποντας τα δεδομένα στην αγορά του εμπορικού real estate ήδη από τα τέλη της δεκαετίας του ’70. Μάλιστα το «βάφτισε» Atrina από τα αρχικά των ονομάτων των παιδιών του, Αρη, Τριάδας και Ναταλίας. Το ακίνητο βασίστηκε σε σχέδια του αρχιτέκτονα Ιωάννη Βικέλα και ολοκληρώθηκε το 1978. Αποτελείται από δύο κτίρια, το ένα με πρόσοψη στη λεωφόρο Κηφισίας και το δεύτερο (πύργος), ύψους 80 μέτρων, και περιλαμβάνει 18 ορόφους.
Θεωρείται το πρώτο υψηλών αισθητικών προδιαγραφών συγκρότημα από υαλοπετάσματα, τα οποία έδωσαν τη γυάλινη φιμέ εικόνα του «ουρανοξύστη» εκτός ιστορικού κέντρου. Το Atrina Center είναι άλλωστε εκείνο που… σταδιοδρόμησε και στην τηλεόραση, καθώς «υποδύθηκε» την περίφημη Giant του Γιάγκου Δράκου στα χιλιάδες επεισόδια του εξαιρετικά δημοφιλούς τηλεοπτικού σίριαλ «Λάμψη».
Τα τελευταία χρόνια τόσο το Atrina όσο και τα υπόλοιπα ακίνητα της Μπάμπης Βωβός Διεθνής Τεχνική έχουν εμπλακεί με τους πλειστηριασμούς λόγω της γνωστής οικονομικής περιπέτειας του άλλοτε ισχυρού κατασκευαστή. Ετσι, από τον περασμένο Δεκέμβριο άρχισαν να βγαίνουν στο σφυρί οριζόντιες ιδιοκτησίες (γραφεία, καταστήματα, αποθήκες και περισσότερες από 450 θέσεις στάθμευσης) του Atrina και ενός ακόμη συγκροτήματος επίσης στο Μαρούσι.
Ο Πύργος «Απόλλων», στην οδό Λουίζης Ριανκούρ 64, στους Αμπελόκηπους, είναι μέχρι σήμερα το υψηλότερο κτίριο κατοικιών στην Ελλάδα. Εχει ύψος 80 μέτρα και 25 ορόφους, ωστόσο περιβάλλεται και από ένα… μυστήριο. Χτίστηκε και αυτός την ίδια περίοδο με τον Πύργο Αθηνών λόγω της απελευθέρωσης του ύψους των κτιρίων. Ολοκληρώθηκε το 1973 και αποτελεί έκτοτε τοπόσημο της περιοχής της Πανόρμου, ενώ παραμένει ο μόνος «ουρανοξύστης» κατοικιών, διαθέτοντας και μπαλκόνια. Σήμερα ωστόσο στεγάζει και αρκετά γραφεία, τα περισσότερα ιατρεία.
Διαθέτει ακόμη πισίνα στην ταράτσα, όπου για μια περίοδο λειτουργούσε και μπαρ, στη συνέχεια όμως εγκαταλείφθηκε, ενώ τώρα όλα δείχνουν ότι υπάρχει η πρόθεση να… δροσίσει ξανά τους ιδιοκτήτες και ενοίκους του. Ο «Απόλλων» πέρασε και αυτός με επιτυχία το κρας τεστ των μεγάλων σεισμών χωρίς πρόβλημα, ενώ πρέπει να σημειωθεί ότι είναι εξοπλισμένος εκτός από 4 ασανσέρ που εξυπηρετούν τις δύο πτέρυγές του, και με γεννήτρια για την περίπτωση διακοπής ρεύματος. Οσο για το… μυστήριο, αφορά τον περίφημο 13ο όροφο που δεν υπήρξε ποτέ. Πιθανότατα για λόγους πρόληψης, από τον 12ο πάμε κατευθείαν στον 14ο προκειμένου να αποφευχθεί, όπως τουλάχιστον νόμιζαν οι παλαιότεροι, το «γρουσούζικο» 13.
Τον δικό της πύργο -και μάλιστα ιδιαίτερα πρωτοποριακό- διαθέτει και η Θεσσαλονίκη. Πρόκειται για τον πασίγνωστο Πύργο του ΟΤΕ στον χώρο της ΔΕΘ. Ενα project ιδιαίτερα προχωρημένο για την εποχή του, στα τέλη της δεκαετίας του ’60. Τότε, το 1969, η διοίκηση της ΔΕΘ παραχώρησε στον ΟΤΕ μια έκταση 435 τ.μ., κοντά στη σημερινή Νότια Πύλη, προκειμένου να κατασκευαστεί ένας χώρος όπου θα παρουσιάζονταν οι νέες τεχνολογίες τηλεπικοινωνίας.
Ο αρχιτέκτονας Αλέξανδρος Αναστασιάδης συνέλαβε την ιδέα του Πύργου, με περιστρεφόμενο μάλιστα τον 4ο όροφο, τα σχέδια ανέλαβε ο πολιτικός μηχανικός Α. Αγγελίδης, ενώ την υλοποίηση του έργου ο Απόστολος Αλεξόπουλος -ιδρυτής της Δομοτεχνικής-, με τη μικρή τότε τεχνική εταιρεία του. Ο πύργος ολοκληρώθηκε σε δύο φάσεις, αρχικά το πρώτο μέρος μέσα στο 1969, οπότε και παρουσιάστηκε στα εγκαίνια της 34ης Διεθνούς Εκθέσεως, και στη σημερινή μορφή το καλοκαίρι του 1970.
Ο Πύργος του ΟΤΕ έχει ύψος 76 μέτρα και 4 ορόφους. Μάλιστα από αυτόν μεταδόθηκαν οι πρώτες εκπομπές της κρατικής τηλεόρασης το 1971, ενώ από το 1988 έως το 2010 στέγαζε τον τοπικό ραδιοφωνικό σταθμό Ράδιο Θεσσαλονίκη.
Το 2005 υπήρξε ριζική ανακαίνισή του και σήμερα χρησιμοποιείται από το δίκτυο κινητής τηλεφωνίας της Cosmote, ενώ στην κορυφή του λειτουργεί το περιστρεφόμενο Skyline Café-Bar.
Οι πολυκατοικίες που… ξύνουν τον ουρανό
Είναι ορατές από μακριά όταν διέρχεται κανείς τη λεωφόρο Μεσογείων. Γνωστές ως οι «Πολυκατοικίες των Εκπαιδευτικών», δεσπόζουν στη συμβολή της με την οδό Τζαβέλλα, στο Νέο Ψυχικό. Μοιάζουν δίδυμες, ωστόσο η μία είναι υψηλότερη, φτάνοντας τα 56 μέτρα, και διαθέτει 15 ορόφους. Λέγεται ότι η ιδέα της δημιουργίας τους ανάγεται στα τέλη του 1960, όταν ένας καθηγητής της Λεοντείου σε ταξίδι του στην Ιταλία εντυπωσιάστηκε από τα εκεί συγκροτήματα εργατικών κατοικιών και έβαλε στόχο τη δημιουργία ενός αντίστοιχου στην Ελλάδα.
Την ιδέα ανέλαβαν να σχεδιάσουν οι αρχιτέκτονες Σταύρος και Αγγελος Ι. Βασιλείου, ενώ κατασκευάστηκε, όπως και οι άλλοι πύργοι, στις αρχές της δεκαετίας του ’70. Τα αρχικά σχέδια περιελάμβαναν τη δημιουργία καταστημάτων στο ισόγειο, καθώς και roof garden, αλλά δεν υλοποιήθηκαν ποτέ. Κατά τον μεγάλο σεισμό του 1981 το ένα από τα κτίρια υπέστη ρωγμές, αλλά το οικοδόμημα ενισχύθηκε με την προσθήκη εξωτερικού κελύφους.
Αντίστοιχων προδιαγραφών είναι και το συγκρότημα κατοικιών και γραφείων «Δίφρος» επί της οδού Εθνικής Αντιστάσεως στο Χαλάνδρι. Διαθέτει 18 ορόφους και αποτελείται από τέσσερα ανισοϋψή κτίρια που συνδέονται ανά δύο με τους πυρήνες κατακόρυφης κυκλοφορίας. Περιλαμβάνει 43 διαμερίσματα των 3-6 δωματίων και υπόγειους χώρους στάθμευσης αυτοκινήτων.
Το συγκρότημα κατασκευάστηκε την περίοδο 1971-1975 με αρχιτέκτονες τους Αλέξανδρο Τομπάζη και Δημήτρη Διαμαντόπουλο. Κατά τους ειδικούς, θεωρείται αντισυμβατικό και τεχνολογικά καινοτόμο, επηρεασμένο από τον ιαπωνικό μπρουταλισμό και μεταβολισμό. Κύριο χαρακτηριστικό του είναι οι έντονες εσοχές και εξοχές εξωστών στις δύο κύριες όψεις του.
Το «President» κρατάει μέχρι και σήμερα τα πρωτεία ως το ψηλότερο ξενοδοχείο της Αθήνας, αλλά και γενικότερα της χώρας. Εχει ύψος 68 μέτρα και διαθέτει 22 ορόφους που περιλαμβάνουν 517 δωμάτια (918 κλίνες), ενώ από το roof garden του η θέα φτάνει μέχρι το παραλιακό μέτωπο.
Το ξενοδοχείο έχει εμβαδόν 34.280 τ.μ., δεσπόζει επί της λεωφόρου Κηφισίας στους Αμπελόκηπους και θεωρείται ορόσημο της κυβιστικής αρχιτεκτονικής. Είναι συμφερόντων της εταιρείας ΓΕΚΕ, που ιδρύθηκε το 1972 με αποκλειστικό σκοπό την εκμετάλλευσή του, η κατασκευή του ξεκίνησε το 1974 πάνω σε σχέδια του Ιωάννη Βικέλα, ολοκληρώθηκε το 1978 και το 2004 έγινε πλήρης ανακαίνισή του.
Το Μέγαρο του ΟΤΕ
Το Μέγαρο του ΟΤΕ στο Μαρούσι, με ύψος 72 μέτρα και 18 ορόφους, περιλαμβάνεται στα ψηλότερα κτίρια της χώρας, αλλά και στα πλέον εμβληματικά λόγω μεγέθους και σχήματος. Μέχρι βέβαια να ολοκληρωθεί, αποτελώντας τοπόσημο για την ευρύτερη περιοχή γύρω από το «Δαχτυλίδι» της Κηφισίας, μεσολάβησαν πολλά χρόνια. Η ιστορία του ξεκινά στα μέσα της δεκαετίας του ’60, όταν το τότε Διοικητικό Συμβούλιο του ΟΤΕ αποφάσισε την ανέγερση ενός μεγάλου κτιρίου προκειμένου να στεγαστούν εκεί όλες οι υπηρεσίες του Οργανισμού.
Με το ευνοϊκό θεσμικό πλαίσιο του 1968 άνοιξε ο δρόμος για τον διαγωνισμό που αφορούσε τη μελέτη ανέγερσης. Τον Απρίλιο του 1971 μια επιστημονική επιτροπή επέλεξε την καλύτερη πρόταση, η οποία προερχόταν από τους αρχιτέκτονες Πλάτωνα Μασσέλο, Γρηγόρη Μαυρομμάτη και Δημήτρη Νάκο. Η πρωτοποριακή για την εποχή πρόταση προέβλεπε την ανέγερση πολυώροφου κτιρίου με σχήμα «αστέρος εν κατόψει». Τρία χρόνια αργότερα, το 1974, ξεκίνησε η κατασκευή του μεγαλόπνοου συγκροτήματος των 64.785 τ.μ. σε ένα οικόπεδο 52 στρεμμάτων και χρειάστηκε σχεδόν μια δεκαετία για να ολοκληρωθεί.
Την εποχή της κατασκευής του ήταν το μεγαλύτερο κτίριο των Βαλκανίων, ενώ ακόμη και σήμερα κερδίζει τις εντυπώσεις με την επιβλητικότητά του.
Ο Riviera Tower και το IRC
Μια νέα εποχή όχι μόνο για την Αττική, αλλά και τα ψηλά κτίρια στη χώρα ανοίγει με το mega project του Ελληνικού. Στο μεγαλύτερο έργο αστικής ανάπλασης της Ευρώπης προβλέπεται η δημιουργία έξι ψηλών κτιρίων, μεταξύ των οποίων ξεχωρίζουν ο Riviera Tower, καθώς και το πρώτο Integrated Resort Casino στη Γηραιά Ηπειρο.
Από πέρυσι τον Αύγουστο ξεκίνησαν οι πρόδρομες εργασίες για το χτίσιμο του πρώτου «πράσινου» ουρανοξύστη της χώρας που θα δεσπόζει στη μαρίνα του Αγίου Κοσμά, αποτελώντας το κορυφαίο τοπόσημο της γιγαντιαίας ανάπτυξης.
Στον σχεδιασμό του Riviera Tower, που εκπόνησε το διεθνές αρχιτεκτονικό γραφείο των Foster+Partners σε συνεργασία με το Γραφείο Μελετών Αλέξανδρου Ν. Τομπάζη, κυριαρχεί το πράσινο και το υδάτινο στοιχείο που ενισχύουν τον βιοκλιματικό χαρακτήρα του, ενώ την κατασκευή ανέλαβε μετά από διαγωνισμό η κοινοπραξία του γαλλικού ομίλου Bouygues Batiment International με την Intrakat.
Ο ουρανοξύστης θα έχει ύψος 200 μέτρα από την επιφάνεια της θάλασσας, θα διαθέτει 200 διαμερίσματα σε 45 ορόφους και θα αποτελείται από δύο πανομοιότυπα κτίσματα, τα οποία θα ενώνονται με μια «πράσινη ραχοκοκαλιά» που θα εξασφαλίζει τον φυσικό αερισμό τους.
Ολες οι κατοικίες θα προσφέρουν ανεμπόδιστη πανοραμική θέα. Σε αρκετούς ορόφους, ο καθένας εκ των οποίων θα φτάνει τα 800 τ.μ., θα υπάρχουν διαμερίσματα με ιδιωτική πισίνα, ενώ οι ψηλότεροι θα διαμορφωθούν ως διώροφες μεζονέτες. Μεταξύ άλλων, υπάρχει πρόβλεψη για την ελαχιστοποίηση του αποτυπώματος άνθρακα, ενώ ο εξοπλισμός του θα εξασφαλίζει 35% λιγότερη κατανάλωση ενέργειας.Πρόκειται για το πρώτο κτίριο που για να σπάσει το θεσμικό τείχος των εμποδίων για το ύψος του χρειάστηκαν 1.900 σχέδια και δεκάδες αποφάσεις.
Το δεύτερο εμβληματικό κτίριο θα είναι το ολοκληρωμένο συγκρότημα καζίνο και πολυτελούς ξενοδοχείου (IRC) επιφάνειας 120.000 τ.μ. Θα διαθέτει ακόμη συνεδριακό και εκθεσιακό κέντρο 23.700 τ.μ. και ένα αθλητικό και πολιτιστικό κέντρο χωρητικότητας 10.500 ατόμων. Το project έχει αναλάβει η κοινοπραξία της Hard Rock με τον όμιλο ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, ο οποίος και θα το κατασκευάσει.
