Ηταν απλώς ο ήχος των φραγμάτων που ράγιζαν και υποχωρούσαν καθώς υπέκυπταν στην κολοσσιαία ορμή του συσσωρευμένου όγκου νερού. Η Ντέρνα, μια πόλη περίπου 100.000 κατοίκων στα βορειοδυτικά παράλια της Λιβύης, μέσα σε μερικές ώρες πλημμύρισε – ή μάλλον πνίγηκε κυριολεκτικά.
Οι πρώτες εκτιμήσεις ανέφεραν τουλάχιστον 11.300 νεκρούς και 10.000 αγνοούμενους, αριθμοί οι οποίοι αναθεωρήθηκαν αργότερα από την αποστολή των Ηνωμένων Εθνών, περιορίζοντας τους νεκρούς σε 5.000 και τους αγνοούμενους στις 9.000. Ακόμη κι έτσι, όμως, είναι ασύλληπτο το μέγεθος του ολέθρου που προκάλεσε το πέρασμα του «Daniel» από τη Λιβύη, δηλαδή του ίδιου μετώπου κακοκαιρίας το οποίο έπληξε την Ελλάδα.
Στις ανταποκρίσεις από την Ντέρνα που επακολούθησαν την καταστροφή οι περιγραφές ήταν ζοφερές, κάνοντας λόγο για μια απέραντη πεδιάδα λάσπης και θανάτου. Στα ίδια ρεπορτάζ επαναλαμβανόταν ότι η πολύνεκρη καταστροφή ήταν ζήτημα χρόνου να συμβεί, καθώς από χρόνια πριν οι ειδικοί προειδοποιούσαν ότι τα δύο φράγματα, το ένα πλησίον της ακτής και το άλλο στην ενδοχώρα, δεν θα άντεχαν σε μια μεγάλη θεομηνία. Και ακριβώς αυτό επαληθεύτηκε όταν ενέσκηψε με όλη τη σφοδρότητά του ο «Daniel».
Οικογενειακό δράμα
Ωστόσο τις ίδιες ώρες, την 11η Σεπτεμβρίου 2023, στην Αθήνα η Αγγέλα Μανδαλιού ζούσε ακόμη στον απόηχο και την παραζάλη της γαμήλιας τελετής της. Παρ’ όλα αυτά, έχοντας μεγαλώσει στη Λιβύη, έχοντας μάθει αραβικά κυρίως παίζοντας με τα ντόπια συνομήλικα παιδιά στη γειτονιά της στη Βεγγάζη, οι εικόνες της τραγωδίας τη συντάραξαν. Επικοινώνησε αμέσως με τον πατέρα της, τον επιχειρηματία και πρόεδρο της ελληνικής κοινότητας στη Βεγγάζη, Κανάκη Μανδαλιό.
Η Αγγέλα, η οποία ως εκείνη τη στιγμή δεν είχε καν ανοίξει τα δώρα του γάμου της, ρώτησε τον πατέρα της τι θα μπορούσαν να κάνουν ως οικογένεια, ως άνθρωποι που ανέκαθεν θεωρούσαν συμπατριώτες τους Λίβυους, για να βοηθήσουν. Τις επόμενες ημέρες η Αγγέλα θα παρακολουθούσε καθηλωμένη από την αγωνία τις εξελίξεις στην Ντέρνα, την απέλπιδα αναζήτηση των αγνοουμένων, την ανεύρεση πτωμάτων κατά δεκάδες.
Η ίδια δεν σταμάτησε να πιέζει τον πατέρα της να αξιοποιήσει τις άριστες σχέσεις του με τις διπλωματικές αρχές, το υπουργείο Εξωτερικών κ.ο.κ. ώστε η ίδια και ενδεχομένως ο αδελφός της, ο Φίλιππος-Αντώνης, να συμμετάσχουν σε οποιαδήποτε αποστολή ανθρωπιστικής βοήθειας. Για την 33χρονη Αγγέλα Μανδαλιού πλέον οι στιγμές υπέρτατης και αλησμόνητης ευτυχίας που είχε ζήσει στον γάμο της μόλις πριν από μερικά 24ωρα είχαν παραμεριστεί εντελώς.
Το μόνο που προείχε για εκείνη ήταν να σπεύσει στη Λιβύη. Περιμένοντας κάποια ειδοποίηση, επικοινώνησε με τον μεγαλύτερο (κατά ένα έτος περίπου) αδελφό της, τον Φίλιππο, ο οποίος εκείνες τις μέρες βρισκόταν στην Αίγυπτο – εν μέρει για επαγγελματικούς λόγους και εν μέρει για να παρακολουθήσει κάποια από τις ζωντανές συναυλίες που λάτρευε. Η Αγγέλα κάλεσε τον Φίλιππο να πετάξει αμέσως για την Αθήνα ώστε να ξεκινήσουν μαζί για τη Λιβύη ως μέλη μιας ανθρωπιστικής αποστολής που είχε διοργανώσει η ελληνική κυβέρνηση με τη συνεργασία των Ενόπλων Δυνάμεων.
Η Αγγέλα είπε στον Φίλιππο ότι είχε κινήσει γη και ουρανό ώστε να βρεθεί μέσα στο C-130 μαζί με τους αξιωματικούς και το υπόλοιπο προσωπικό της αποστολής αρωγής εκ μέρους της Ελλάδας προς τη Λιβύη. Ο Φίλιππος διαβεβαίωσε την αδελφή του ότι θα ερχόταν. Εν τέλει έφτασε το βράδυ του Σαββάτου 16 Σεπτεμβρίου στην Αθήνα και το επόμενο ξημέρωμα τα αδέλφια Μανδαλιού βρίσκονταν ήδη στην Αεροπορική Βάση της Ελευσίνας, από όπου επιβιβάστηκαν στο C-130 που θα μετέφερε 2 τόνους εφοδίων και ειδών πρώτης ανάγκης, καθώς και 1 τόνο φαρμακευτικού υλικού.
Προορισμός του ήταν το αεροδρόμιο «Ελ Μπέιντα λα Αμπράκ» στην πόλη Μπάιντα της Λιβύης. Εν πτήσει, ο Φίλιππος θα έβγαζε κάποιες από τις τελευταίες φωτογραφίες της ζωής του, μερικές selfie μέσα από το C-130. Λίγες ώρες μετά την προσγείωσή τους, η Αγγέλα και ο Φίλιππος Μανδαλιός μαζί με ακόμη τρία στελέχη του Ελληνικού Στρατού θα έχαναν τη ζωή τους σε ένα φριχτό αυτοκινητικό δυστύχημα, στο δρομολόγιο της μικρής στρατιωτικής φάλαγγας από τη Βεγγάζη στην Ντέρνα.
Τα ανύποπτα θύματα
Στο πολυσυζητημένο τροχαίο, από ελληνικής πλευράς και εκτός από τα αδέλφια Μανδαλιού, σκοτώθηκαν η αντιπλοίαρχος Υγειονομικού Γλυκερία Μεμεκίδου, η επισμηναγός Υγειονομικού Ευαγγελία Ανδρεαδάκη και ο αρχιλοχίας Πεζικού Γεώργιος Βούλγαρης. Κατόπιν του θανατηφόρου τροχαίου δημοσιοποιήθηκε πλήθος λεπτομερειών από το βιογραφικό και τη σταδιοδρομία των πέντε νέων ανθρώπων που χάθηκαν στη Λιβύη στο πλαίσιο μιας φαινομενικά ανώδυνης ανθρωπιστικής αποστολής – αν και με ευρύτερη, έμμεση σημασία σε ό,τι αφορά τους γενικότερους γεωπολιτικούς χειρισμούς της Ελλάδας. Τα στοιχεία αυτά συμπλήρωσαν το προφίλ των άτυχων πέντε, επιτείνοντας στο έπακρο την τραγικότητα του γεγονότος και την πάνδημη οδύνη.
Τυπικά, σύμφωνα με ανακοίνωση του Γενικού Επιτελείου Εθνικής Αμυνας, ο επαναπατρισμός των σορών ολοκληρώθηκε τις πρωινές ώρες της Δευτέρας 18 Σεπτεμβρίου 2023. Στο σημείο του τροχαίου σκοτώθηκαν επίσης τρία άτομα, μια οικογένεια Λίβυων, τα οποία επέβαιναν στο ημιφορτηγό που προκάλεσε τη μοιραία σύγκρουση με το ταξιδιωτικό λεωφορείο της ελληνικής αποστολής.
Μέσα σε αυτό, εκτός από τους 5 νεκρούς υπήρξαν ακόμη 8 επιπλέον τραυματίες. Συνολικά η ελληνική ομάδα απαρτιζόταν από 19 άτομα. Τα 16 εξ αυτών ήταν διασώστες, υγειονομικοί κ.λπ., ενώ οι τρεις βρίσκονταν εκεί υπό την ιδιότητα των διερμηνέων, όπως η Αγγέλα και ο Φίλιππος Μανδαλιός. Μάλιστα ένας από εκείνους που παραμένουν νοσηλευόμενοι στη Λιβύη, σοβαρά τραυματισμένος, ήταν παρών στον γάμο της Αγγέλας Μανδαλιού.
Στο μυστήριο που έλαβε χώρα, όπως και η δεξίωση, σε κτήμα στο Μαρκόπουλο Αττικής ενώπιον περίπου 200 προσκεκλημένων, συμπεριλαμβανομένων του προξένου της Λιβύης καθώς και εκπροσώπων λιβυκών οργανισμών κ.λπ., ο συγκεκριμένος φίλος της οικογένειας εμφανίστηκε με παραδοσιακή λιβυκή αμφίεση, καθώς ο ίδιος είναι κατά το ήμισυ Ελληνας και κατά το άλλο Λίβυος. Ενώ στην Ελλάδα κηρύχθηκε τριήμερο πένθος εις μνήμην των νεκρών της Λιβύης, στην Κομοτηνή έγινε, με τη δέουσα απόδοση τιμών, η κηδεία της 46χρονης νοσηλεύτριας αντιπλοιάρχου Γλυκερίας Μεμεκίδου.
Η θανούσα ήταν αφοσιωμένη στην υγειονομική μέριμνα, έχοντας ολοκληρώσει δύο μεταπτυχιακούς κύκλους σπουδών στη διοίκηση και την οικονομία της υγείας, ενώ ήταν υποψήφια διδάκτωρ στο τμήμα Νοσηλευτικής του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου. Στη διάρκεια της σταδιοδρομίας της συμμετείχε ενεργά σε ιατρικά συνέδρια με ειδικό ενδιαφέρον σε ζητήματα ογκολογίας και διατροφής. Μπροστά στο φέρετρο, το οποίο σκέπαζε η γαλανόλευκη, οι παριστάμενοι στην κηδεία της αναφώνησαν εν χορώ «ηρωίδα» και «αθάνατη».
Την Πέμπτη 21/9, δηλαδή την ίδια ημέρα με τη συνάδελφό της, κηδεύτηκε στην Αθήνα η 40χρονη νοσηλεύτρια επισμηναγός Εύη Ανδρεαδάκη. Στη δική της περίπτωση, ιδιαίτερη εντύπωση προκάλεσε η αδυσώπητη οικογενειακή μοίρα, μιας και η εκλιπούσα ήταν η τρίτη στρατιωτικός που χανόταν, μετά από τον αδελφό και τον θείο της, οι οποίοι είχαν σκοτωθεί επίσης τα προηγούμενα χρόνια, ο πρώτος σε τροχαίο, όπως και η Εύη, ο δεύτερος εν ώρα άσκησης καθήκοντος.
Ηταν πιλότος της Πολεμικής Αεροπορίας και όταν εκδηλώθηκε βλάβη στο αεροσκάφος του, προκειμένου να αποτρέψει πτώση σε πολυάνθρωπη αστική περιοχή, ο Βασίλης Ανδρεαδάκης έμεινε στο κόκπιτ έως ότου βεβαιωθεί ότι το σκάφος RF-5A, ένα από τα αναγνωριστικά που χρησιμοποιούνταν κατά κόρον σε αναχαιτίσεις τουρκικών παραβιάσεων του ελληνικού εναέριου χώρου, θα συντριβόταν σε ακατοίκητη ζώνη.
Κατά έναν παράξενο τρόπο, η Εύη Ανδρεαδάκη εμπνεύστηκε από τη θυσία του θείου της και αποφάσισε να ακολουθήσει στρατιωτική καριέρα με τη φιλοδοξία να τον τιμήσει εμπράκτως, συνεχίζοντας το έργο που εκείνος αναγκάστηκε να αφήσει στη μέση. Η Εύη, σε σχετική ανάρτησή της στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης το 2020 εξομολογούνταν ότι «στην ερώτηση “γιατί διάλεξα την Αεροπορία;” πάντα απαντώ ότι ήμουν προορισμένη να την υπηρετήσω πριν ακόμα γεννηθώ. Ενας μεγάλος άντρας, όπως ο αείμνηστος θείος μου, σε γαλουχεί με υψηλά ιδεώδη, όχι μόνο με τον ενάρετο βίο του, αλλά κυρίως με τον “ευκλεή θάνατο” που επιλέγει».
Θρήνος για τον Αρχιλοχία
Οσο για τον αρχιλοχία Γιώργο Βούλγαρη, ετάφη στην ιδιαίτερη πατρίδα του, το Μουζάκι Καρδίτσας, στην καρδιά μιας περιοχής με ανοιχτές πληγές από τις συνέπειες της πλημμύρας που είχε προηγηθεί. Ο Βούλγαρης ήταν 27 ετών και από τριετίας μοιραζόταν την καθημερινή ζωή του με τη σύντροφό του, έχοντας προχωρήσει σε σύμφωνο συμβίωσης. Κατετάγη στον Στρατό βάσει προσωπικής επιλογής, με την επιθυμία να υπηρετήσει τις ελληνικές Ενοπλες Δυνάμεις, όπως και οι δύο αδελφές του, ακολουθώντας τη διαδρομή ενός υπαξιωματικού στο Πεζικό. Στη σύντομη σταδιοδρομία του είχε συμμετάσχει σε στρατιωτική αποστολή στο Σουδάν.
Υστερα από το δυστύχημα της Λιβύης, η ηγεσία του στρατεύματος αποφάσισε να προβιβάσει επί τιμή τα τρία στελέχη που έχασαν τη ζωή τους. Συγκεκριμένα, στην αντιπλοίαρχο Μεμεκίδου απονεμήθηκε ο βαθμός της υποναυάρχου, στην επισμηναγό Ανδρεαδάκη της υποπτεράρχου και στον αρχιλοχία Βούλγαρη του συνταγματάρχη. Μολονότι δεν νοείται σύγκριση βαρύτητας μεταξύ απωλειών ανθρώπινης ζωής, η περίπτωση του ταυτόχρονου διπλού χαμού για την οικογένεια Μανδαλιού φαντάζει σχεδόν ασύλληπτη.
Εως πριν από μερικές ώρες, για όσους γνώριζαν την Αγγέλα και τον Φίλιππο, ήταν ισχυρός ο πειρασμός να σκεφτεί κανείς ότι ήταν δύο νέοι άνθρωποι που τα είχαν όλα: καλή ανατροφή και διεθνείς σπουδές, επιτυχημένη επαγγελματική και προσωπική ζωή, κοσμοπολίτικες συνήθειες, σωματική υγεία, ρώμη και φυσικό κάλλος, δημοφιλία, προσηνή και αξιαγάπητο χαρακτήρα. Οπως αναφέρει στο «ΘΕΜΑ» άνθρωπος από το φιλικό περιβάλλον των δύο αδελφών, «η Αγγέλα και ο Φίλιππος ήταν δύο παιδιά που αγαπούσαν βαθιά τη Λιβύη.
Γι’ αυτούς ήταν η δεύτερη πατρίδα τους και πάλευαν για τη ανασυγκρότηση της χώρας. Ο Φίλιππος σπούδασε πολιτικός μηχανικός στο Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ και είχε εργαστεί σε χώρες της Μέσης Ανατολής, στη Λιβύη και το Κατάρ, στην Πορτογαλία και αλλού. Τα τελευταία χρόνια συμμετείχε στις δραστηριότητες του πατέρα του, του Κανάκη Μανδαλιού (πρόεδρος της ελληνικής κοινότητας της Βεγγάζης) μέσω των κατασκευαστικών εταιρειών Sikelis και Lead Engineering A.E. Συγκεκριμένα, ο Φίλιππος εργαζόταν στην κατασκευή της νέας μονάδας παραγωγής ενέργειας στο Τομπρούκ της Λιβύης, όπως και στο πολεοδομικό σχέδιο της Βεγγάζης, ειδικά στον σχεδιασμό του αποχετευτικού δικτύου της πόλης».
Η Αγγέλα-Μόιρα Μανδαλιού είχε σπουδάσει Διοίκηση Επιχειρήσεων και Οικονομικά στο βρετανικό πανεπιστήμιο King’s College. Αρχικά εργάστηκε στο τμήμα μάρκετινγκ ελληνικών εταιρειών (αντιπροσωπείες αυτοκινήτων κ.ά.), στον κλάδο του τουρισμού, ενώ τα τελευταία χρόνια είχε ενταχθεί στο δυναμικό των οικογενειακών επιχειρήσεων. Ηταν εκ φύσεως εξαιρετικά ικανή στην οργάνωση και διοίκηση, εξ ου και αναλάμβανε την προεργασία ελληνο-λιβυκών συναντήσεων υψηλού επιπέδου, στις οποίες κομβικό ρόλο διαδραμάτιζε ο πατέρας της Κανάκης Μανδαλιός λόγω του κύρους και της διαρκούς προσφοράς του στις διμερείς σχέσεις μεταξύ Ελλάδας και Λιβύης.
Στην προσωπική ζωή της, η Αγγέλα ήταν σε σχέση με τον αγαπημένο της Δημήτρη, έναν Ελληνα πολιτικό μηχανικό με τον οποίο είχε γνωριστεί στη διάρκεια των φοιτητικών χρόνων αμφοτέρων στη Βρετανία. Συζούσαν στη Βούλα επί αρκετά χρόνια προτού παντρευτούν, μέχρι τη σαρδόνια ειρωνεία εκ μέρους της τύχης τους, μερικές μόλις ημέρες πριν από το δυστύχημα στη Λιβύη. Η απόφαση για τον γάμο παρέπεμπε στην επιθυμία του ζευγαριού να δημιουργήσει οικογένεια.
Τόσο η Αγγέλα όσο και ο αδελφός της ήταν εξ ορισμού κοσμοπολίτες: ο πατέρας τους Αιγυπτιώτης Ελληνας, ο οποίος πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του στη Λιβύη. Η μητέρα τους, Γκίζελα, είναι Αυστριακή. Οπως και η τρίτη αδελφή, η μικρότερη, ονόματι Λίλι, η οποία είναι αρχιτέκτων και ζει μόνιμα στη Βιέννη, ο Φίλιππος και η Αγγέλα πήγαν σε δίγλωσσα σχολεία, τόσο στη Λιβύη όσο και στην Ελλάδα. Οπότε δεν είναι τυχαίο ότι μιλούσαν άπταιστα ελληνικά, γερμανικά, αγγλικά και αραβικά.
Κοσμοπολίτες
Σε ό,τι αφορά τον τρόπο ζωής τους, έχοντας κληρονομήσει το ανάστημα των γονέων τους (ο Φίλιππος είχε ύψος πάνω από 2 μ. και η Αγγέλα 1,80 μ.), ανέπτυξαν αθλητικά ενδιαφέροντα. Ο μεν Φίλιππος ήταν fitness maniac και εντυπωσιακά επιδέξιος στο θαλάσσιο σκι, η δε Αγγέλα ήταν εξαίρετη ιππεύτρια – ακόμη και χωρίς σέλα. Κατά το πρότυπο της βίγκαν μητέρας τους, τα αδέλφια ήταν ένθερμοι φιλόζωοι, με την Αγγέλα να λατρεύει τα άλογα, αλλά και τα σκυλιά.
Εις ανάμνησιν των δύο αδελφών που τόσο πρόωρα χάθηκαν, δήλωση παραχώρησε στο «ΘΕΜΑ» η κυρία Τζέιν Μανδαλιού, θεία του Φίλιππου και της Αγγέλας. Τονίζοντας ότι «ο χείμαρρος θλίψης από τόσο πολλούς ανθρώπους και από διαφορετικά μέρη του κόσμου για την απώλεια του Φίλιππου και της Αγγέλας αποτελεί φόρο τιμής στο πώς αυτοί οι δύο όμορφοι, πολυαγαπημένοι νέοι άνθρωποι έζησαν τη ζωή τους. Προέρχονται από μια ελληνοαυστριακή οικογένεια, στοιχείο το οποίο, σε συνδυασμό με το ότι μεγάλωσαν στη Λιβύη, τους επέτρεψε να έχουν υπέροχα πλήρεις και πλούσιες εμπειρίες με ανθρώπους από πολλές διαφορετικές κουλτούρες, γλώσσες και πεποιθήσεις. Κατ’ αυτόν τον τρόπο έκτισαν γέφυρες κατανόησης και ελπίδας.
Ο γάμος
«Ο τρόπος με τον οποίο πέθαναν -είναι αδιανόητα οδυνηρό ακόμη και το να γράψω αυτές τις λέξεις- συμπυκνώνει τις προσωπικές αξίες τους: συμπόνοια, καθήκον, προσωπική θυσία και αγάπη για τον συνάνθρωπο. Η συντριβή μας για τον χαμό του Φίλιππου και της Αγγέλας γίνεται ακόμη μεγαλύτερη λόγω του ότι μόλις πριν από μία εβδομάδα γιορτάζαμε, με τόση χαρά, τον γάμο της Αγγέλας με τον Δημήτρη. Η μόνη παρηγοριά για μας είναι ότι ο Φίλιππος και η Αγγέλα ήταν μαζί στο τέλος τους. Η οικογένειά μας θα διατηρεί πάντα πολύτιμες αναμνήσεις από αυτά τα παιδιά. Στιγμές από τις χρυσές, πανευτυχείς ημέρες στη Σκόπελο τα καλοκαίρια, από τις οικογενειακές συγκεντρώσεις και τα τραπέζια, από τις συναθροίσεις μας στην Αθήνα και όσα υπέροχα ζήσαμε στον γάμο της Αγγέλας. Ολα αυτά θα μείνουν για πάντα μαζί μας και θα απαλύνουν τον πόνο στην καρδιά μας. Υπήρξαμε τυχεροί που ο Φίλιππος και η Αγγέλα πέρασαν από τη ζωή μας».
Το κεντρικό πρόσωπο της οικογενειακής τραγωδίας -ίσως επειδή του έτυχε να είναι και το πλέον προβεβλημένο στα ελληνικά ΜΜΕ- είναι ο Κανάκης Μανδαλιός. Ενας Ελληνας της Διασποράς, ο οποίος παρέμεινε πιστός στη δεύτερη πατρίδα του, τη Λιβύη, ακόμη και στα πλέον ταραγμένα και επικίνδυνα χρόνια. Ακόμη και όταν ήταν πασίδηλο -σε όλους πλην του ίδιου του Κανάκη Μανδαλιού- ότι έπρεπε να εγκαταλείψει τη Λιβύη το ταχύτερο δυνατόν.
Απλώς και μόνο για λόγους στοιχειώδους προστασίας της ζωής του, της οικογένειάς του και, φυσικά, της περιουσίας που είχε καταφέρει να δημιουργήσει με την εργασία του. Ωστόσο ο Κανάκης Μανδαλιός, πολύ συχνά κόντρα σε κάθε λογική, παρέμενε αμετακίνητος στη Λιβύη, στη Βεγγάζη, την πόλη που οι δικοί του γονείς είχαν επιλέξει για μετεγκατάσταση από την Αίγυπτο.
Με καταγωγή από τη Σύμη και την Κάσο, οι γονείς του είχαν μεταναστεύσει από την Ελλάδα στην Αίγυπτο, όπως και εκατοντάδες χιλιάδες συμπατριώτες τους, ιδιαίτερα κατά τις δύο πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα. Αφότου όμως την εξουσία κατέλαβε, με αντιμοναρχικό στρατιωτικό κίνημα το 1952, ο Γκαμάλ Αμπντέλ Νάσερ οι συνθήκες για την πολυπληθή πολυεθνική κοινότητα των επήλυδων στην Αίγυπτο σταδιακά γίνονταν όλο και πιο δύσκολες.
Το πολύ έως το μέσον της δεκαετίας του ’60 η συντριπτική πλειονότητα των ξένων θα είχε εγκαταλείψει τη χώρα, είτε για να επιστρέψουν στην όποια πατρίδα τους, είτε μεταναστεύοντας εκ νέου σε αναζήτηση του επόμενου σταθμού στη διαδρομή του βίου τους. Μεταξύ των δεύτερων ήταν η οικογένεια του Κανάκη Μανδαλιού, η οποία επέλεξε να εγκατασταθεί στη Λιβύη όταν εκείνος ήταν παιδί, 7-8 ετών.
Καντάφι
Ως το 1979 και αφού είχαν μεσολαβήσει στη μεν Ελλάδα η επταετής χούντα των συνταγματαρχών, στη δε Λιβύη το πραξικόπημα κατά του βασιλιά Ιντρίς, το οποίο κατέστησε αδιαφιλονίκητο και διά βίου ηγέτη του κράτους τον συνταγματάρχη Μουαμάρ Καντάφι, ο Κανάκης Μανδαλιός θα είχε ολοκληρώσει τις σπουδές του στο Μετσόβιο Πολυτεχνείο της Αθήνας. Με το πτυχίο του ναυπηγού επέστρεψε στη Λιβύη και άρχισε να δραστηριοποιείται στον κατασκευαστικό τομέα, ο οποίος άλλωστε εκείνη την εποχή βρισκόταν σε εκρηκτική άνθηση σε ολόκληρη τη Μέση Ανατολή και τον αραβικό κόσμο.
Το 1985 εξαγόρασε, από κοινού με άλλους συνεργάτες, μια κατασκευαστική εταιρεία που είχαν ιδρύσει Ελληνο-Λίβυοι μηχανικοί, τη Sikelis International Ltd και για τα επόμενα περίπου 25 χρόνια θα εκτελούσε σε διάφορα σημεία της Λιβύης ιδιωτικά και δημόσια έργα, όπως βιομηχανικές εγκαταστάσεις, αστικές υποδομές κ.λπ.
Ο ξεσηκωμός και η ανατροπή του Καντάφι το 2011, η δημόσια και βάρβαρη εκτέλεσή τού έως πρότινος δυνάστη, τα βίαια επεισόδια και οι ταραχές που συντάραξαν τη Λιβύη την περίοδο του εμφυλίου πολέμου είχαν βαρύ κόστος για τον Κανάκη Μανδαλιό, ο οποίος κατ’ ουσίαν καταστράφηκε, ιδιαίτερα μετά τον βομβαρδισμό χώρων της Sikelis όπου βρισκόταν μηχανολογικός εξοπλισμός πολύ μεγάλης αξίας.
Παραδόξως, όμως, δεν σκέφτηκε ποτέ σοβαρά να εγκαταλείψει -τουλάχιστον εντελώς- τη Βεγγάζη. Αντιθέτως, όσο πιο σκληρές γίνονταν οι συνθήκες της ζωής στη Λιβύη, τόσο πιο εντατικά προσπαθούσε ο ίδιος να κτίσει γέφυρες με την Ελλάδα, βοηθώντας με κάθε τρόπο την αποκατάσταση μιας στοιχειώδους κανονικότητας.
Στη διάρκεια του τοπικού εμφυλίου φιλοξενούσε στο σπίτι του Ελληνες πολεμικούς ανταποκριτές, ενώ διαχρονικά λειτουργούσε ως ένας αξιόπιστος σύνδεσμος, κάτι σαν άτυπος πρόξενος επί τιμή, ανάμεσα στο ελληνικό και το λιβυκό κράτος. Είτε μέσω της Sikelis την οποία κατάφερε να αναστήσει, είτε μέσω του επόμενου εταιρικού οχήματός του (Lead Engineering S.A.), ο Κανάκης Μανδαλιός προσέφερε υπηρεσίες ασφαλείας στην ελληνική πρεσβεία της Λιβύης, πάσχισε να ενισχύσει την ακτοπλοϊκή σύνδεση με την Ελλάδα, ενώ παράλληλα, στο επίπεδο του επιχειρηματικού κόσμου και της τοπικής παροικίας, έστω και εάν οι Ελληνες που απέμειναν ήταν πια μόλις μερικές δεκάδες, κατάφερε να κρατά διαρκώς ανοιχτούς τους διαύλους επικοινωνίας.
Οι έπαινοι και οι ευχαριστίες για την προσφορά του είναι πολλοί και εκφράζονται συχνά και από τις δύο πλευρές. Ομως, η υψηλή και ξεχωριστή τιμή που περιποίησε η Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Κατερίνα Σακελλαροπούλου, με την παρουσία της στην κηδεία του Φίλιππου και της Αγγέλας χθες Σάββατο στη Βουλιαγμένη ήταν αυτή που ούτε στον χειρότερο εφιάλτη του δεν είχε φανταστεί -και σίγουρα δεν άξιζε- ο Κανάκης Μανδαλιός μαζί με την εναπομείνασα οικογένειά του.
