Γράφει ΣΤΕΦΑΝΙΑ ΣΟΥΚΗ
© Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας η καθ΄οιονδήποτε τρόπο παράνομη χρήση/ιδιοποίηση του παρόντος, με βαρύτατες αστικές και ποινικές κυρώσεις για τον παραβάτη
Από τη μία η εικόνα εγκατάλειψης που αποτυπώνεται με τον πιο εύλογο τρόπο για πάνω από μία δεκαετία στο κουφάρι του πυρπολημένου «Αττικόν», και από την άλλη, ακριβώς απέναντι, το ολοκαίνουριο «NYX Esperia Palace», 5 αστέρων, που μετά από μία επένδυση άνω των 25 εκατ. ευρώ έχει ανοίξει πλέον, ύστερα από 13 ολόκληρα χρόνια, τις πόρτες του στο κοινό, με πληρότητα ήδη στο κόκκινο.
Αυτές ακριβώς εξακολουθούν να είναι οι δύο αντίθετες όψεις της Σταδίου, η οποία δείχνει μεν να μεταμορφώνεται σταδιακά με ιδιωτικές επενδύσεις δεκάδων εκατομμυρίων ευρώ και επίκεντρο τον τουρισμό, ωστόσο έχει μακρύ δρόμο μέχρι την πλήρη αναγέννησή της.
Η ιστορική οδός εξακολουθεί να χωρίζεται στα δύο, με την αντίθεση να αποτυπώνεται στα κενά καταστήματα και τα κλειστά ρολά προς την πλευρά της Ομόνοιας, την ίδια στιγμή που προς την πλευρά του Συντάγματος οι πιο εύποροι επισκέπτες της πρωτεύουσας, ουκ ολίγες φορές τα πρωινά, σχηματίζουν ουρά έξω από το κατάστημα της Ηermes στη Σταδίου 4 και Βουκουρεστίου 1.
Η εικόνα αποτυπώνεται και στα επίσημα νούμερα, αφού με βάση την τελευταία έρευνα του Εμπορικού Συλλόγου Αθηνών, σε συνεργασία με το Οικονομικό Πανεπιστήμιο και την αρωγή του Δήμου Αθηναίων, από τις κεντρικές οδούς της πρωτεύουσας η Σταδίου είναι αυτή που παρουσιάζει τον μεγαλύτερο αριθμό κενών / κλειστών καταστημάτων σε ποσοστό 30,9%, όταν γενικότερα στο εμπορικό κέντρο της Αθήνας -όσον αφορά τα κενά ή αδιάθετα καταστήματα- είναι χαμηλότερο, στο 22,9% επί του συνόλου.
Παρεμπιπτόντως, και μιας και ο λόγος για επίσημα νούμερα, οι επιδόσεις από το μοναδικό κατάστημα της Hermes στη Σταδίου το 2022 είναι, αν μη τι άλλο, ζηλευτές, με αύξηση στον κύκλο εργασιών κατά 23%, στα 13,6 εκατ. ευρώ, και +28,5% στα καθαρά κέρδη, στα 2,4 εκατ. ευρώ.
Η νέα Στοά Αρσακείου
Σε αυτή τη φάση, ένα project που φιλοδοξεί να γεφυρώσει το χάσμα μεταξύ Ομόνοιας και Συντάγματος είναι αυτό της Στοάς Αρσακείου, στο οικοδομικό τετράγωνο που περικλείεται από τις οδούς Πανεπιστημίου, Σταδίου, Πεσμαζόγλου και Αρσάκη. Η πιο… εναλλακτική επένδυση -σε σύγκριση τουλάχιστον με όλες τις υπόλοιπες που πραγματοποιούνται στο κέντρο και εστιάζουν κυρίως σε ξενοδοχεία ή δευτερευόντως σε γραφεία- είναι αυτή για τη νέα αγορά τροφίμων στα 10.000 τ.μ. του Αρσακείου Μεγάρου που έχει νοικιάσει η Legendary Food για περίοδο 35ετίας σε συνέχεια του διαγωνισμού του 2019 από τη Φιλεκπαιδευτική Εταιρεία:
«Οι εργασίες είναι σε πλήρη εξέλιξη, έχοντας θέσει ως στόχο την έναρξη λειτουργίας σε έναν χρόνο σχεδόν από σήμερα, τον Σεπτέμβριο του 2024», δηλώνει ο κ. Παναγιώτης Τριανταφυλλόπουλος, διευθύνων σύμβουλος της Legendary Food, έχοντας τρέξει το συγκεκριμένο project εξαρχής. Πέραν του ιδίου, στο μετοχικό σχήμα συμμετέχουν ως βασικός μέτοχος η εφοπλιστική οικογένεια Οικονόμου, και οι κύριοι Πίτερ Οικονομίδης και Ευάγγελος Κοντζιάς.
Η επένδυση, λόγω της πολυπλοκότητάς της, τοποθετείται στα επίπεδα των 10-12 εκατ. ευρώ, ενώ πολλαπλάσιο εκτιμάται ότι θα είναι το αποτύπωμά της σε όλα τα επίπεδα: Οικονομικό, κοινωνικό, αλλά και στον ίδιο τον αστικό ιστό στη συγκεκριμένη περιοχή, ο οποίος βρίσκεται στην πιο «αδικημένη» πλευρά της Σταδίου: «Θέλουμε να αποτελέσουμε τον σύνδεσμο μεταξύ Συντάγματος και Ομόνοιας, μέσα από μία επένδυση σε ένα κομβικό σημείο της πόλης που έχει εντελώς διαφορετικά χαρακτηριστικά, συνδυάζοντας γαστρονομία και πολιτισμό.
Εχουμε ένα εναλλακτικό σενάριο πέρα από αυτό του κλάδου της φιλοξενίας που γνωρίζει τα τελευταία χρόνια η πόλη της Αθήνας, το οποίο όμως τελικά θα λειτουργήσει συμπληρωματικά με τον τουρισμό, γιατί θέλουμε να προσελκύσουμε και τους επισκέπτες της πόλης. Πάνω από όλα, όμως, στοχεύουμε στο κοινό της ίδιας της Αθήνας, θεωρώντας ότι εφόσον μας ακολουθήσουν οι κάτοικοι της πόλης μας, θα μας ακολουθήσουν και οι επισκέπτες της», σημειώνει ο ίδιος. Σε επιχειρηματικό επίπεδο αυτήν την περίοδο, παράλληλα με τις εργασίες (στατικές παρεμβάσεις, όψεις κ.ά.), πραγματοποιούνται και οι επαφές για τις μισθώσεις, με στόχο ο χαρακτήρας της νέας Αγοράς Τροφίμων να εστιάσει γύρω από την ελληνική μεσογειακή διατροφή.
Την ίδια στιγμή, η πρόσφατη παραχώρηση από το υπουργείο Δικαιοσύνης στον Δήμο Αθηναίων του ιστορικού κτιρίου του Παλαιού Εθνικού Τυπογραφείου μεταξύ των οδών Σταδίου, Σανταρόζα και Αρσάκη σηματοδοτεί μία θετική εξέλιξη για ένα ακόμη παροπλισμένο και ταλαιπωρημένο από την εγκατάλειψη ακίνητο στην καρδιά της Αθήνας, το οποίο προορίζεται για πολιτιστική χρήση. Το κτίριο αποτελεί ένα από τα πρώτα δημόσια οικοδομήματα που χτίστηκαν στην Αθήνα το 1834, την περίοδο που η πρωτεύουσα μεταφέρθηκε εδώ από το Ναύπλιο. Στέγασε το πρώτο Εθνικό Τυπογραφείο και Λιθογραφείο, αργότερα στον ίδιο χώρο λειτούργησε το Πρωτοδικείο, ενώ από τις αρχές του 2000 παρέμενε κλειστό.
Με βάση την προγραμματική σύμβαση της περασμένης άνοιξης, το κτίριο παραχωρείται δωρεάν για 25 χρόνια από το Ταμείο Χρηματοδότησης Δικαστικών Κτιρίων στον Δήμο Αθηναίων, ο οποίος αναλαμβάνει την υποχρέωση της αποκατάστασης και ανάδειξής του, με ένα κόστος άνω των 2,5 εκατ. ευρώ, προκειμένου να μετατραπεί σε χώρο φιλοξενίας εκθέσεων, πολιτιστικών και καλλιτεχνικών εκδηλώσεων υπό την ομπρέλα του Οργανισμού Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας του δήμου. Εξάλλου, με ευθύνη του υπουργείου Δικαιοσύνης θα δημιουργηθεί ένας μόνιμος εκθεσιακός χώρος για την «Ιστορία της Ελληνικής Δικαιοσύνης», δεδομένου ότι στο κτίριο είχε στεγαστεί για πολλές δεκαετίες το Πρωτοδικείο.
Στις πολυαναμενόμενες επενδύσεις είναι και αυτή του ομίλου Προκοπίου στο Μέγαρο Αθηνογένους, στον αριθμό 50 της οδού, η οποία μετά από πολυετή περίοδο ωρίμανσης φαίνεται ότι μπαίνει τώρα σε τροχιά υλοποίησης. Oι πληροφορίες αναφέρουν ότι έχει έρθει η ώρα για την εγκατάσταση του αναδόχου-εργολάβου που θα αναλάβει το δύσκολο έργο της ανάπλασης του Μεγάρου και της μετατροπής του σε χώρους πολλαπλών χρήσεων, με γραφεία, χώρους συνάθροισης κ.ά., με την προσθήκη νέας σύγχρονης κατασκευής.
Η επένδυση θα ξεπεράσει τα 10 εκατ. ευρώ και εκτιμάται πιο εύκολη -ως προς το κομμάτι που περιλαμβάνει τη νέα κατασκευή- σε σχέση με την ανάπλαση του διατηρητέου, που απαιτεί πολλαπλές παρεμβάσεις. Το Μέγαρο Αθηνογένους δεν είναι το μοναδικό γνωστό ακίνητο στη Σταδίου του εφοπλιστή, ο οποίος φημίζεται για τις επενδύσεις του στα ακίνητα. Το κτίριο, περί τα 5.000 τ.μ. στον αριθμό 26 της οδού, που άλλοτε στέγαζε το «Ακρον Ιλιον Κρυστάλ», αναμορφώθηκε μετά από επένδυση 4 εκατ. ευρώ και μισθώνεται σήμερα από τα ΙΕΚ Δέλτα.
Ξενοδοχειακού χαρακτήρα είναι η επένδυση για το εννεαόροφο ακίνητο 5.000 τ.μ. του 1959 στη συμβολή των οδών Σταδίου και Εμμανουήλ Μπενάκη, το οποίο θα ανακαινιστεί και θα αναβαθμιστεί ενεργειακά με στόχο να μεταμορφωθεί σε ένα ξενοδοχείο 4 αστέρων δυναμικότητας 117 δωματίων.
Πρόκειται για μία επένδυση συνολικής αξίας 25 εκατ. ευρώ στο κτίριο με μετόχους την Blend Development, τον νέο βραχίονα real estate της οικογένειας Καλλιτσάντση (σ.σ.: η Blend ιδρύθηκε από τον κ. Δημήτρη Καλλιτσάντση μετά τη διαμάχη των μετόχων στον όμιλο Ελλάκτωρ, στον οποίο υπήρξε επί σειρά ετών εκ των βασικών μετόχων και ανώτατο στέλεχος στην Ελλάδα και το εξωτερικό), το ενεργειακό fund Sirec Energy που ενισχύει τις τοποθετήσεις του στους τομείς της ενεργειακής εξοικονόμησης και της κυκλικής οικονομίας, με υπό διαχείριση κεφάλαια ύψους 70 εκατ. ευρώ, αλλά και δύο ιδιώτες επενδυτές.
Οπως δηλώνει στο «b.s.» ο διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας κ. Πάρης Καλλιτσάντσης, «οι κατασκευαστικές εργασίες είναι σε πλήρη εξέλιξη, με ορίζοντα ολοκλήρωσης σε ενάμιση χρόνο περίπου από σήμερα».
Τα «ασφαλιστικά» ακίνητα και το νέο «ΝYX Esperia»
Από τους μεγαλύτερους ιδιοκτήτες του κέντρου της Αθήνας, τα ασφαλιστικά ταμεία είναι αυτά που σέρνουν τον χορό τα τελευταία χρόνια ως προς την αξιοποίηση των ακινήτων τους, με μακροχρόνιες παραχωρήσεις για τουριστική χρήση. Από τα επιτυχημένα παραδείγματα, ειδικά στην οδό Σταδίου, είναι αυτό του Σαρόγλειου Μεγάρου στην Ομόνοια, ιδιοκτησίας του Μετοχικού Ταμείου Στρατού, που αναπτύχθηκε από την Dimand ως το πρώτο ξενοδοχείο Moxy της Αθήνας (πρόκειται για ένα από τα πιο σύγχρονα brands του ξενοδοχειακού κολοσσού της Marriott) και σήμερα είναι στο χαρτοφυλάκιο της Prodea Investments ΑΕΕΑΠ υπό τη διαχείριση της γνωστής εταιρείας SWOT.
Ενδεικτικά, ο μήνας Σεπτέμβριος για το ξενοδοχείο, που βρίσκεται στον αριθμό 65 της Σταδίου, στην Ομόνοια, έκλεισε με πληρότητα στο 96%, με τον Οκτώβριο να συνεχίζει επίσης με πολύ υψηλές πληρότητες. Με πολύ υψηλές πληρότητες και πελατεία από αγορές όπως οι ΗΠΑ, και νωρίτερα το Ισραήλ, έκανε το ντεμπούτο του στην πόλη και το νέο 5 αστέρων «ΝYX Esperia Palace» (κεντρική φωτο), στη θέση του παλιού «Εσπέρια» στη Σταδίου 22 και Εδουάρδου Λω, που είχε κλείσει το 2010.
Για το νέο ξενοδοχείο ο όμιλος Fattal, εισηγμένος στην αγορά του Τελ Αβίβ, διέθεσε κεφάλαια άνω των 25 εκατ. ευρώ, ξεκινώντας τελικά τον περασμένο Ιούλιο τη λειτουργία του, σε συνέχεια της συμφωνίας μακροχρόνιας παραχώρησης με τον e- ΕΦΚΑ, από την πλευρά του ιδιοκτήτη, πίσω στο 2019:
«Οι όροι του πλειοδοτικού διαγωνισμού συμπεριελάμβαναν την επαναλειτουργία ξενοδοχείου 5 αστέρων υψηλών προδιαγραφών, με δαπάνη ανακαινίσεων ύψους 9 εκατ. ευρώ, αλλά τελικά διαθέσαμε πάνω από 25 εκατ. ευρώ για ένα πολύ μοναδικό και υψηλών προδιαγραφών ξενοδοχείο με 212 δωμάτια στην καλύτερη θέση της πόλης – και αυτό ακριβώς δείχνει τις προσδοκίες που έχουμε από το συγκεκριμένο project», δηλώνει σχετικά ο κ. Ρόνι Αλονί, διευθύνων σύμβουλος της Leonardo Hotels & Resorts Mediterreanean, το όχημα ανάπτυξης του ομίλου Fattal σε Ελλάδα και Κύπρο.
Για το νέο ξενοδοχείο διαπιστώνεται ήδη «τεράστια ζήτηση για την Αθήνα, η οποία εκτιμάται ότι θα συνεχιστεί και τον χειμώνα», πρόσθεσε ο ίδιος. Το «ΝYX Esperia Palace» διαθέτει άκρως εντυπωσιακή θέα από την ταράτσα του σε Ακρόπολη και Λυκαβηττό, που έρχεται όμως σε κόντρα με το απέναντι πεζοδρόμιο του πυρπολημένου «Αττικόν».
Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι η Fattal -η οποία ούτως ή άλλως ενδιαφέρεται και για άλλες επενδύσεις στην ελληνική πρωτεύουσα- είχε εξετάσει και την περίπτωση να αναλάβει τον ρόλο του επενδυτή για την αποκατάσταση του συγκροτήματος των «Αττικόν» και «Απόλλων» (το κόστος της πρότασης που περιλαμβάνει αποκατάσταση και δημιουργία ξενοδοχειακής μονάδας σε ελεύθερο χώρο έχει εκτιμηθεί στο παρελθόν σε 23 εκατ. ευρώ), κάτι ωστόσο που δεν προχώρησε.
Από την πλευρά του, ο μεγαλύτερος ιδιοκτήτης του κέντρου, ο e-ΕΦΚΑ, έχει προχωρήσει τα τελευταία χρόνια στη μακροχρόνια παραχώρηση εμβληματικών ακινήτων, στη συντριπτική τους πλειονότητα για ξενοδοχειακή χρήση, με χαρακτηριστικότερη περίπτωση όλων το κτιριακό συγκρότημα επί της Πανεπιστημίου 46 με τον ιστορικό κινηματογράφο «Ιντεάλ», που εκμισθώθηκε πιο πρόσφατα για 35+10 χρόνια και μηνιαίο μίσθωμα 70.000 ευρώ, στον όμιλο Μήτση, με σκοπό τη δημιουργία 5άστερης ξενοδοχειακής μονάδας.
Τώρα, στην οδό Σταδίου, και δη στον αριθμό 58, για το γνωστό διατηρητέο του 19ου αιώνα, με δίδυμες όψεις στη συμβολή της οδού με την Αιόλου, ο διαγωνισμός παραχώρησης που έτρεξε μέσα στο καλοκαίρι για ξενοδοχείο με προδιαγραφές τουλάχιστον 4 αστέρων υπήρξε μεν μία προσφορά, ωστόσο κρίθηκε ασύμφορη, με αποτέλεσμα η διαδικασία να καταλήξει άγονη με την προοπτική να επαναπροκηρυχθεί σύντομα.
Το εν λόγω ακίνητο, για το οποίο ο e-EΦΚΑ έχει θέσει ως προϋπόθεση επενδύσεις τουλάχιστον 3,8 εκατ. ευρώ με μίνιμουμ μηνιαίο μίσθωμα 20.500 ευρώ, είχε βγει και το 2020 προς παραχώρηση με ενδιαφερόμενο Ελληνα ομογενή, ωστόσο ούτε τότε προχώρησε. Σημειωτέον ότι η ιστορική χρήση του κτιρίου, από τα τέλη του 19ου αιώνα (χτίστηκε το 1885) έως τις αρχές της δεκαετίας του ’70, ήταν ξενοδοχειακή (ξενοδοχείο «Ο Απόλλων»).
O e-EΦΚΑ επιδιώκει να παραχωρήσει με μακροχρόνια μίσθωση το διατηρητέο που βρίσκεται μόλις λίγα μέτρα από τη Σταδίου, στη συμβολή των οδών Πραξιτέλους 16 και Ιωάννου Παπαρρηγοπούλου 2, κοντά στην Πλατεία Κλαυθμώνος. Ο επενδυτής θα πρέπει να υλοποιήσει και επενδυτικό πρόγραμμα αξίας τουλάχιστον 2 εκατ. ευρώ για την αναβάθμιση του ακινήτου των 1.150 τ.μ., το οποίο έχει ανακαινιστεί ήδη δύο φορές με μέριμνα και δαπάνη των μισθωτών του βάσει συμβατικών τους υποχρεώσεων.
Εντός του 2024 αναμένεται να προχωρήσει και ο διαγωνισμός μακροχρόνιας παραχώρησης από τον ασφαλιστικό φορέα για την αξιοποίηση του πενταώροφου ακινήτου 3.854 τ.μ. στον αριθμό 28 της οδού. Πρόκειται για ένα από τα λίγα αυτοτελή ακίνητα του κέντρου, το οποίο διαθέτει χρήσεις γραφείων, καταστημάτων και κινηματογράφου (πρώην «Άστορ»), και μένει να φανεί η χρήση που θα επιλεγεί.
Αντίστοιχα, πέραν της ξενοδοχειακής χρήσης που θεωρούνταν λίγο πολύ αυτονόητη, πλέον είναι πολύ πιθανή και η χρήση γραφείων για το εξαώροφο διατηρητέο επί της οδού Σταδίου 41, το πρώην πολυκατάστημα Fokas, το οποίο έχει κατακυρωθεί ήδη από πέρυσι με μακροχρόνια παραχώρηση μέσω διαγωνισμού του e-EΦΚΑ στην Eastmed Real Estate Four Μονοπρόσωπη Α.Ε. Η τελευταία συνδέεται με την επενδυτική WHG Real Estate, εταιρεία ισραηλινών -και όχι μόνο- κεφαλαίων, γνωστή από τα ακίνητα που έχει συγκεντρώσει στο κέντρο της Αθήνας και κυρίως γύρω από την Ομόνοια σε συνεργασία με την ξενοδοχειακή αλυσίδα Brown Hotels.
Τα σύγχρονα γραφεία -και δη αυτά που μπορούν να μισθωθούν αυτοτελώς- θεωρούνται πλέον μία από τις χρήσεις που λείπουν από το κέντρο της πόλης και δεν είναι καθόλου τυχαία προς την κατεύθυνση αυτή η… άφιξη του πρώτου «πράσινου» κτιρίου γραφείων της Σταδίου στη συμβολή με την Ομήρου. Πρόκειται για το ακίνητο από το χαρτοφυλάκιο της Eurobank (μέσω της Grivalia) όπου μετά από επένδυση 14 εκατ. ευρώ, η οποία βρίσκεται στο στάδιο της ολοκλήρωσης, θα στεγάσει τα γραφεία της Εurobank.
