Γράφει Γιώργος Λιάλιος
Με μικρή συμμετοχή και χωρίς την απονομή πρώτου βραβείου σε δύο από τις τέσσερις περιπτώσεις ολοκληρώθηκε ο διαγωνισμός της «Ανάπλασης Αθήνας» για τον σχεδιασμό τεσσάρων πλατειών επί σταθμών της γραμμής 4 του μετρό στον Δήμο Αθηναίων. Οι αρχιτεκτονικοί διαγωνισμοί αφορούσαν τις πλατείες επί των σταθμών Ακαδημίας, Αλεξάνδρας, Δικαστηρίων και Κυψέλης. Το ερώτημα που προκύπτει βέβαια είναι αν στις δύο τελευταίες περιπτώσεις, όπου δόθηκε μόνο β΄ και γ΄ βραβείο αντιστοίχως, η «Ανάπλαση Αθήνας» δεσμεύεται να ακολουθήσει την πρόταση που ξεχώρισε.
Με την ανακοίνωση των αποφάσεων της κριτικής επιτροπής ολοκληρώνεται η διαδικασία των αρχιτεκτονικών διαγωνισμών. Απομένει τυπικά μια ολιγοήμερη περίοδος υποβολής ενστάσεων – επί των προτάσεων που επικράτησαν στους προηγούμενους αρχιτεκτονικούς διαγωνισμούς (για τις πλατείες σε Εξάρχεια, Κολωνάκι και «Ευαγγελισμό») υποβλήθηκαν δύο ενστάσεις που πρόκειται να εξεταστούν. Ας δούμε τις προτάσεις που διακρίθηκαν:
Σταθμός Αλεξάνδρας: Ο διαγωνισμός για τον σταθμό επί της λεωφόρου Αλεξάνδρας είχε τη μεγαλύτερη συμμετοχή, καθώς κατατέθηκαν εννέα προτάσεις. Επικράτησε η πρόταση του γραφείου XZA Architects, που έλαβε το πρώτο βραβείο. Σύμφωνα με το πρακτικό της επιτροπής, «προτείνει, από τη μια πλευρά, έναν μεγάλο δημόσιο χώρο με σκληρό δάπεδο και καμπύλο σχήμα, ένα “μητροπολιτικό πεζοδρόμιο”, που φιλοξενεί τις μαζικές κινήσεις των επιβατών του μετρό και την είσοδο – έξοδο σε αυτό και, από την άλλη, ένα πάρκο για τους κατοίκους της περιοχής, με επιμέρους ποιοτικούς και ευχάριστους χώρους. Απαντά αναλυτικά, σχεδόν εξαντλητικά, στη διασύνδεση της περιοχής μελέτης με την ευρύτερη περιοχή μέχρι το Πεδίον Αρεως και ισχυροποιεί την πρόταση με την πεζοδρόμηση του πίσω δρόμου του οικοπέδου. Ακόμη, η χρήση ιδιαίτερων αρχιτεκτονικών μορφών, πρωτότυπων “ομπρελών” – βιοκλιματικών στεγάστρων σημαίνει από μακριά την παρουσία του νέου σταθμού και της εισόδου του».
Σταθμός Ακαδημίας: Ο διαγωνισμός για τον σταθμό επί της οδού Ακαδημίας συγκέντρωσε τέσσερις προτάσεις. Επικράτησε η πρόταση που κατέθεσαν το γραφείο Apostolopoulos – Tasoulis με την αρχιτέκτονα Στέλλα Μέρμηγκα. Σύμφωνα με το πρακτικό, «ο σχεδιασμός διακρίνεται για τον σεβασμό και την πρόθεση ανάδειξης του αστικού χαρακτήρα του χώρου, όπως αυτός διαμορφώνεται από την ιστορικότητα των μνημείων και του πολεοδομικού ιστού. Ιδιαίτερα επιτυχημένη κρίνεται η ενιαία και λιτή αντιμετώπιση ως προς τα υλικά και τις χαράξεις και η ανάδειξη των σημαντικών υπαρχόντων στοιχείων μέσω μιας αφαιρετικής συνθετικής στρατηγικής. Η σχεδιαστική προσέγγιση επιμέρους αντικειμένων, όπως του στεγάστρου, στοιχείων αστικού εξοπλισμού, ταμιευτήρων συλλογής βρόχινου νερού και άλλων, χαρακτηρίζεται από ευαισθησία και τεχνική επάρκεια».
Σταθμός Δικαστηρίων: Τέσσερις προτάσεις κατατέθηκαν για τον συγκεκριμένο σταθμό και επικράτησε η πρόταση του γραφείου Tense Architecture Network, που έλαβε το β΄ βραβείο. Οπως αναφέρει το πρακτικό, «η μελέτη προτείνει ένα ιδιαίτερο, σχεδιαστικά πολύ ποιοτικό, αναγνωρίσιμο αρχιτεκτονικό στοιχείο, ένα κυκλικό στέγαστρο της εισόδου – εξόδου του σταθμού μετρό που πατάει σε κυκλική πλατεία και θα λειτουργεί ως σημείο αναφοράς για τον σταθμό και την περιοχή. Ο ανελκυστήρας προς τον σταθμό του μετρό επανασχεδιάζεται επιτυχημένα ως γυάλινος κύλινδρος. Η μελέτη προτείνει ακόμη την έντονη φύτευση του οικοπέδου περιμετρικά του κυκλικού στεγάστρου ενοποιώντας το με το πάρκο έμπροσθεν της εισόδου των δικαστηρίων. Η πράσινη έκταση συνεχίζει και σβήνει σταδιακά φτάνοντας στην πλ. Πρωτομαγιάς και στον χώρο μπροστά από το παλιό κτίριο της Σχολής Ευελπίδων».
Σταθμός Κυψέλης: Τέσσερις προτάσεις κατατέθηκαν και για τον σταθμό Κυψέλης. Επικράτησε η πρόταση του γραφείου Fiore Architects, η οποία έλαβε το γ΄ βραβείο. Σύμφωνα με το πρακτικό, «προτείνει την οργάνωση μιας εκτεταμένης κεντρικής περιοχής στάσης – συνεύρεσης δημόσιου χώρου, δηλαδή μια αστική πλατεία. Τμήμα της περιοχής αυτής μετατρέπεται στις θερμές ημέρες του χρόνου σε κυκλική υδάτινη επιφάνεια και περιβάλλεται από κυκλικής χάραξης περιοχές υψηλής και χαμηλής φύτευσης. Η εισαγωγή του κύκλου ως επαναλαμβανόμενου μοτίβου στις γενικές χαράξεις, αλλά και στα διαφορετικά στοιχεία της πρότασης, έχει ενδιαφέρον, διότι προσδίδει ιδιαίτερη ταυτότητα στον δημόσιο χώρο».
