Από την Ήπειρο έως τη Λέρο, οι κάτοικοι τηρούν τα πατροπαράδοτα έθιμα της Πρωτοχρονιάς που παραμένουν ζωντανά ανά τους αιώνες.
Οι γιορτές είναι, κατά παράδοση, οικογενειακή υπόθεση. Όσο πλησιάζουν, ανυπομονείτε να αναβιώσετε εκείνες τις εικόνες, τις μυρωδιές, τα σύμβολα και τη χαρούμενη κούραση της γιορτινής προετοιμασίας που κάθε χρόνο σας φέρνουν ξανά κοντά με τους αγαπημένους σας.
Αν είστε λάτρεις της ελληνικής παράδοσης και θέλετε να ζήσετε αυτές τις γιορτές τηρώντας πατροπαράδοτα έθιμα, δείτε παρακάτω τρεις ελληνικούς προορισμούς που κρατούν ζωντανές τις παραδόσεις τους και περιμένουν τους επισκέπτες τους να δημιουργήσουν νέες εικόνες, με τον πιο παραδοσιακό τρόπο: Την αναβίωση των εθίμων τους.
Από την Ήπειρο, έως την Κω και τη Λέρο, γνωρίζουν τι πάει να πει εορταστικό πνεύμα και κάθε χρόνο προσκαλούν τους επισκέπτες τους να γίνουν μέρος της μεγάλης οικογένειας τους για να παραμείνουν τα έθιμα τους αναλλοίωτα για πολλά χρόνια ακόμα.
Τα έθιμα της Πρωτοχρονιάς στην Ήπειρο, στηρίζονται σε παραδόσεις μιας κτηνοτροφικής περιοχής και έχουν άμεση σχέση με την ιστορία της. Το κύριο στοιχείο που την κάνει να διαφέρει από τα υπόλοιπα μέρη της Ελλάδας, είναι η βασιλόπιτα.
Η βασιλόπιτα της Ηπείρου δεν είναι γλυκιά. Είναι μια πίτα με ζυμωτά φύλλα, κυρίως με τυρί, όπου από την παραμονή, οι νοικοκυρές ψήνουν τα φύλλα στη γάστρα για να είναι έτοιμα την πρώτη μέρα του χρόνου και να φτιάξουν τη βασιλόπιτα.
Σε ορισμένα χωριά, μάλιστα, που αξίζει να επισκεφτείτε, διαφοροποιούνται ακόμα περισσότερο οι βασιλόπιτες, καθώς προστίθενται σύμβολα για την καλή τύχη ή επειδή η παράδοση επιτάσσει να φτιάχνονται περισσότερες από μία. Στο Πωγώνι, για παράδειγμα, σε κάθε σπίτι ψήνονται τρεις πίτες. Τις ονομάζουν «βασιλοκουλούρες του Αη-Βασιλιού». Η μεγαλύτερη είναι για την οικογένεια, και δύο μικρότερες, για τον τσομπάνη και τον γελαδάρη, όπως λέει η παράδοση.
Επίσης, ακόμα μία παράδοση στην Ήπειρο θέλει το τζάκι, το βράδυ της παραμονής της Πρωτοχρονιάς, να καίει μέχρι το πρωί. Αν η φωτιά σβήσει μια τέτοια νύχτα, δεν είναι καλό σημάδι, επομένως συνηθίζουν να βάζουν πολλά ξύλα και να διατηρούν τη φλόγα.
Κως: Το μέρος με τα «Κώτικα» κάλαντα και τον μπακλαβά που ταξιδεύει τους επισκέπτες
Η παραμονή Πρωτοχρονιάς στην Κω είναι από τις μέρες που αξίζει να ζήσετε έστω μία φορά στη ζωή σας, αφού θα νιώσετε πως ταξιδεύετε στα παλιά εκείνα χρόνια, που θυμούνται σε όλα τα τραπέζια οι γιαγιάδες μας.
Την ημέρα αυτή, οι νέοι στην Κω, κρατώντας μεγάλα ομοιώματα εκκλησιάς ή καραβιού, κατάλληλα στολισμένα και φωτισμένα, ψάλλουν εκτός από τα γνωστά κάλαντα και τα δικά τους, κώτικα κάλαντα.
Την Πρωτοχρονιά, όλες οι οικογένειες στην Κω συνηθίζουν να φτιάχνουν τον «μπακλαβά» από φύλλα ζύμης, που ανοίγουν με το «πιτθαριόξυλο» και τα απλώνουν στο ταψί με σουσάμι καβουρδισμένο και καρύδι ή αμύγδαλο, για να κεράσουν και όποιον επισκέπτη περάσει. Οι οικογένειες που έχουν κορίτσια αρραβωνιασμένα και τα πλουσιόσπιτα κάνουν δυο ταψιά μπακλαβά, τον «καλό» δηλαδή το μεγάλο ταψί και τον «κέλη» δηλαδή το μικρό ταψί, για να φαγωθεί την παραμονή της Πρωτοχρονιάς. Από τον καλό, θα πάρει το πρώτο κομμάτι ο γαμπρός ή παλαιότερα ο παπάς, που βγαίνει στα χωριά και αγιάζει για το καλό του χρόνου.
Το ποδαρικό του σπιτιού στη Λέρο
Αν επιλέξετε να επισκεφτείτε το νησί της Λέρου, για μια πολύ ξεχωριστή Πρωτοχρονιά, να βεβαιωθείτε πως θα έχετε στο μέρος όπου θα διαμείνετε ένα δοχείο και μία πέτρα. Θα σας εξηγήσουμε, αμέσως, γιατί.
Μόλις αλλάξει ο χρόνος, κάποιος που βρίσκεται έξω από το σπίτι, έρχεται κρατώντας ένα δοχείο με νερό και μια πέτρα. Είναι το ποδαρικό του σπιτιού. Με το νερό ραντίζουν στα τέσσερα καντούνια-γωνιές- μέσα στο σπίτι, μέχρι να έρθει τον επόμενο χρόνο η καινούργια πέτρα και εύχονται: «Όπως η πέτρα είναι γερή έτσι να ‘ναι και η υγειά σας όλο τον χρόνο». Ο αρχηγός της οικογένειας σπάει το ρόδι και αφήνει σαράντα κούνια μέσα στο σπίτι για σαράντα ημέρες.
Πολλές φορές, το νερό το φέρνουν στα σπίτια το πρωί της Πρωτοχρονιάς. Σηκώνονται νωρίς, πριν βγει ο ήλιος και το νερό το λένε αμίλητο, γιατί καθώς το φέρνουν δεν μιλάνε καθόλου. Ετοιμαστείτε για πρωινό ξύπνημα, λοιπόν, αν θέλετε να συμμετέχετε στην παλαιότερη ιεροτελεστία του νησιού!
