Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας η καθ΄οιονδήποτε τρόπο παράνομη χρήση/ιδιοποίηση του παρόντος, με βαρύτατες αστικές και ποινικές κυρώσεις για τον παραβάτη
Γράφει Σταύρος Γριμάνης
Η επιτυχία του οφείλεται κυρίως στις οικονομικές κρίσεις και τις συνέπειές τους, αλλά και στο αυξανόμενο βάρος της διαχείρισης ενός παραδοσιακού γραφείου. Απευθύνεται σε μικρές ή μικρομεσαίες επιχειρήσεις, αλλά και σε startups, που δεν έχουν τη δυνατότητα να αποκτήσουν τη δική τους επαγγελματική στέγη.
Πελάτες για τις εταιρείες που λειτουργούν τέτοιους χώρους είναι ακόμη οι λεγόμενοι «ψηφιακοί νομάδες» και άτομα που ταξιδεύουν συχνά ή χρειάζονται ένα επιπλέον γραφείο πέραν αυτού στο οποίο ήδη εργάζονται. Επίσης, τα περισσότερα co-working spaces προσφέρουν δυνατότητα εικονικού γραφείου, δηλαδή φορολογικής έδρας, συνήθως μαζί με υπηρεσίες διεκπεραίωσης αλληλογραφίας και γραμματειακής υποστήριξης.
Ισως το μυαλό κάποιων να πηγαίνει στην κάπως φορτισμένη έννοια της κολεκτίβας και τη λιγότερο της κοοπερατίβας, ωστόσο η αγορά του co-working space είναι καταρχάς αγορά, και μάλιστα αρκετά προσοδοφόρα, προσφέροντας σημαντικά συγκριτικά πλεονεκτήματα σε σχέση με τους κλασικούς εργασιακούς χώρους, όπως εξοικονόμηση χρημάτων, εγγυημένα ταχύτατο Ιντερνετ, απαλλαγή από τον μπελά των κοινοχρήστων, κυρίως όμως τη δυνατότητα συναναστροφής και ανταλλαγής ιδεών, ακόμη και συνεργασίας με άλλους συστεγαζόμενους επαγγελματίες. Ταυτόχρονα, όμως, με τη λειτουργική αυτονομία κάθε επιχείρησης ανάλογα με τις ανάγκες της.
Το μέγαρο
Στη χώρα μας τα τελευταία χρόνια δραστηριοποιούνται όλο και περισσότερες επιχειρήσεις οι οποίες λειτουργούν co-working spaces στην Αθήνα, στη Θεσσαλονίκη και τα άλλα μεγάλα αστικά κέντρα. Οι χώροι αυτοί αναπτύσσονται, κατά κύριο λόγο, σε σύγχρονα κτίρια που βρίσκονται σε περιοχές του κέντρου των πόλεων.
Ανάμεσα σε όλα αυτά ξεχωρίζει το «The K-Project», το οποίο, κόντρα στο ρεύμα, εδρεύει σε ένα παλιό και πανέμορφο αρχοντικό της Κηφισιάς. Πρόκειται για το Μέγαρο Λυμπρίτη, γνωστό και ως Βίλα Χρυσώτη, που βρίσκεται επί της λεωφόρου Κηφισίας στη συμβολή της με την οδό Εμμανουήλ Μπενάκη στην Κηφισιά. Το μέγαρο χτίστηκε το 1888 σε σχέδια του Ερνέστου Τσίλερ, σε έκταση 10 στρεμμάτων, για λογαριασμό του Λουδοβίκου Λυμπρίτη.
Ο Λυμπρίτης ήταν δικηγόρος με καταγωγή από την Κρήτη και έζησε πολλά χρόνια στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, όπου και απέκτησε μεγάλη περιουσία. Διετέλεσε μάλιστα πρώτος πρόεδρος της Κρητικής Αδελφότητας της Ελληνικής Παροικίας της Αλεξάνδρειας, που ιδρύθηκε το 1888, σε μια περίοδο που το Κρητικό Ζήτημα απασχολούσε όλο τον Ελληνισμό, ενώ διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο ενισχύοντας τον Κρητικό Αγώνα για ελευθερία.
Το Μέγαρο Λυμπρίτη αρχιτεκτονικά συγκαταλέγεται στην κατηγορία των πυργοειδών επαύλεων. Πρόκειται μάλιστα για ένα από τα πιο χαρακτηριστικά έργα του Τσίλερ στην κατηγορία όχι των νεοκλασικών με τα οποία έχει ταυτιστεί, αλλά των πυργοειδών επαύλεων. «Παρόμοιες επαύλεις, μικρές και μεγάλες, έχτιζαν οι αδελφοί Τσίλερ με επιτυχία στη γενέτειρά τους, το Ράντεμποϊλ της Γερμανίας. Ηταν οικείες στη Γερμανία καθώς στηρίζονταν σε μνήμες των φεουδαρχικών χρόνων και αποτελούσαν μέρος της παράδοσης. Στις όψεις του μεγάρου κυριαρχεί η αυστηρή συμμετρία των όγκων. Οι φρουριακές επάλξεις συνδυάζονται με τα άλλοτε νεοκλασικά και άλλοτε αναγεννησιακά πλαίσια των παραθύρων», όπως έχει σημειώσει η ομότιμη καθηγήτρια του ΕΜΠ Μάρω Καρδαμίτση-Αδάμη.
Ο χώρος του κήπου έχει διαμορφωθεί τα τελευταία χρόνια και ο περισσότερος είναι πλακόστρωτος, αλλά και κατάφυτος με κουτσουπιές, ελιές, πεύκα και ακακίες, ενώ στον φράκτη κυριαρχούν οι πικροδάφνες.
Το αρχοντικό αποκαταστάθηκε σε πρώτη φάση το 2019 από τους ΜΟΒ Architects (Βασίλης Μπασκόζος). Σε δεύτερη φάση έγινε η μετατροπή του σε co-working space από τον ίδιο, ενώ τη μελέτη για την τελική φάση του έργου το 2021 έκαναν οι Eλενα Τασσοπούλου, Ρόη Γιαννοπούλου και Φαμπρίτσιο Τζαμπόνι.
«Η αυστηρή γεωμετρία των όγκων και οι φρουριακές επάλξεις στη σκεπή κάνουν το αρχοντικό αυτό ικανό να φέρει τον κόσμο του Open House μέχρι την Κηφισιά προκειμένου να ανακαλύψουν τα εξίσου μεγαλοπρεπή στοιχεία που κρύβει στο εσωτερικό του», αναφερόταν στο περσινό πρόγραμμα του Open House Athens, της δημοφιλούς αρχιτεκτονικής εκδήλωσης που ξεναγεί το ευρύ κοινό σε ιδιωτικούς και δημόσιους χώρους οι οποίοι ανοίγουν τις πόρτες τους αποκλειστικά γι’ αυτό τον σκοπό.
Το project
Αυτό το σπάνιο αρχοντικό επέλεξε ο Ιταλός επιχειρηματίας Λορέντζο Βιβιάνι για να δημιουργήσει το «The K-Project», το οποίο άνοιξε τις πύλες του στις 7 Σεπτεμβρίου του 2020, δηλαδή όταν η χώρα βρισκόταν ακόμη στον αστερισμό της πανδημίας.
Πρόβαλλε δε τη μοναδικότητα του εγχειρήματος καθώς, όπως σημειώνεται στην αρχική σελίδα του «The K-Project», «είμαστε μοναδικοί χάρη στην πολυτελή κομψότητα του κτιρίου μας, στη στυλάτη επίπλωση, στην εκπληκτική τεχνολογία μας και την αποτελεσματική ομάδα εξυπηρέτησης».
Το project υποσχέθηκε να προσφέρει «όχι ένα μουντό γραφείο ανάμεσα σε τόσα άλλα, όχι έναν αποπνικτικό χώρο σαν κελί φυλακής, όχι θεωρητικά “γρήγορο” Ιnternet, αλλά ένα ολοκληρωμένο περιβάλλον στο οποίο θα μπορέσετε να αξιοποιήσετε τις δυνατότητές σας στο έπακρο, στο οποίο θα μπορείτε να είστε απλά ο καλύτερός σας εαυτός».
Ετσι, «η συνολική ατμόσφαιρα του χώρου, ο συνδυασμός της κλασικής πολυτέλειας του μεγάρου και της μοντέρνας κομψής επίπλωσης και η τεχνολογία αιχμής καθιστούν το “The K-Project” μια ολοκληρωμένη εμπειρία που προάγει τη συγκέντρωση, τη συνέργεια και το αίσθημα της κοινότητας, την οποία θα συνηθίσετε τόσο γρήγορα που δεν θα μπορείτε να θυμηθείτε πώς δουλεύατε μέχρι τώρα», όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται.
Τον ρόλο της παίζει και η θέση του ακινήτου «στην καρδιά της Κηφισιάς, στην κομψότερη περιοχή της πόλης», αλλά φυσικά και το γεγονός ότι αποτελεί ένα από τα αντιπροσωπευτικότερα δείγματα της εντυπωσιακής αρχιτεκτονικής του Τσίλερ, με τα μωσαϊκά δάπεδα, τις οροφογραφίες και τα μαρμάρινα τζάκια.
«Σίγουρα δεν φανταζόσασταν ότι θα μπορούσατε να έχετε το γραφείο σας σε ένα τέτοιο μέρος», αναφέρεται στη σελίδα της επιχείρησης και, όπως φαίνεται, ήταν πολλοί αυτοί που ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα, αν σκεφτεί κανείς ότι σήμερα όλοι οι χώροι είναι πλήρεις και υπάρχει λίστα αναμονής.
Η γέννηση μιας ιδέας
Ποιος είναι όμως ο Ιταλός πρωταγωνιστής του «The K-Project»;
Μιλώντας στο «ΘΕΜΑ» ο κ. Βιβιάνι περιγράφει τη διαδρομή του, αλλά και το πώς δημιουργήθηκε το project.
«Γεννήθηκα και μεγάλωσα στο Μιλάνο, σε οικογένεια δικηγόρων. Επίσης, αποφοίτησα από τη Νομική Σχολή και έως το 2018 εξασκούσα το επάγγελμα του δικηγόρου, κυρίως στην οικογενειακή μας επιχείρηση, που ασχολείται με το Διοικητικό και Κατασκευαστικό Δίκαιο.Μόλις έφτασα στην Ελλάδα άρχισα πρακτική άσκηση στο νομικό τμήμα μιας ναυτιλιακής εταιρείας. Παράλληλα ξεκίνησα ένα investment assistance program για την αγορά ακινήτων στην Ελλάδα, που αφορούσε κυρίως πρώην πελάτες μου. Τότε είδα τεράστιες δυνατότητες στη χώρα σας – τώρα θα μπορούσα να πω και “μας”».
Ούτε έναν χρόνο μετά τη μετακόμισή μου στην Ελλάδα, σε ένα δείπνο εδώ στην Αθήνα, κάποιος μου είπε ότι μπορώ να ανοίξω έναν συνεργατικό χώρο. Αν και εκείνη την εποχή στους περισσότερους δεν φαινόταν κάτι αξιόλογο, μου άρεσε αμέσως η ιδέα. Και από την επομένη άρχισα να τη μελετάω».
Τον Ιανουάριο του 2019 του προτάθηκε το συγκεκριμένο κτίριο και εκείνος ξεκίνησε να σχεδιάζει πώς θα πρέπει να στηθεί μια τέτοια επιχείρηση. Στο πλαίσιο αυτό, επισκέφτηκε όχι μόνο όλα τα co-working spaces στην Αθήνα, αλλά και πολλά άλλα στο Μιλάνο, στη Ρώμη, στο Λονδίνο και το Αμστερνταμ.
«Οπου πήγαινα, ακόμα και στις διακοπές, δοκίμαζα όσα περισσότερα co-working spaces μπορούσα να βρω», παραδέχεται.
Τελικά το επιχειρηματικό μοντέλο που ακολούθησε βασίστηκε στην προσωπική του επαγγελματική εμπειρία. «Σχεδίασα τις υπηρεσίες που θα προσφέρω σκεπτόμενος πρώτα απ‛’ όλα την ικανοποίηση όλων των αναγκών που είχα ως δικηγόρος. Το μότο του “The K-Project” γεννήθηκε σε αυτή τη φάση: “We are unique” (Είμαστε μοναδικοί)».
Στη συνέχεια προχώρησε στη μίσθωση του ακινήτου και τη μεταμόρφωσή του. «Οχι χωρίς δυσκολίες, και με την πολύτιμη βοήθεια πολλών ικανών και πρόθυμων ανθρώπων πραγματοποίησα τις εργασίες αποκατάστασης του κτιρίου που ήταν εντελώς αχρησιμοποίητο για καιρό, προσπαθώντας να διατηρήσω ανέπαφο όχι μόνο τον αρχιτεκτονικό και καλλιτεχνικό του χαρακτήρα, αλλά και να διασωθεί ό,τι είχε καταστραφεί στο πέρασμα του χρόνου».
Ενώ οι εργασίες βρίσκονταν περίπου στη μέση, ενέσκηψε η πανδημία, η οποία, ωστόσο, δεν έκαμψε την αποφασιστικότητά του.
«Αν και φαινόταν ότι δεν υπήρχε πλέον μέλλον για μια δραστηριότητα όπως τα co-working spaces, δεν έχασα την αισιοδοξία μου. Στις 7 Σεπτεμβρίου του 2020 κάναμε τα εγκαίνια και λίγες ημέρες αργότερα ήρθε ο πρώτος πελάτης. Μέσα σε έξι μήνες φτάσαμε στο 50% πληρότητα και σε έναν χρόνο ήμασταν πάνω από το 90%».
Του ζητήσαμε να περιγράψει τον σκοπό και τη δραστηριότητα της επιχείρησης, αλλά και τη μοναδικότητα του «The K-Project».
«Το project βασίζεται στην επιθυμία να προσφέρουμε μια μοναδική εμπειρία σε επίπεδο εργασίας. Συνδύασα την ομορφιά του κτιρίου, τη λειτουργική και κομψή επίπλωση με υπηρεσίες πολύ υψηλού επιπέδου.
Αυτή η φόρμουλα αντιπροσωπεύει τη μοναδικότητα του “The K-Project”, μαζί με μια προσωπική διαχείριση της δραστηριότητας, μια tailor-made σχέση με τους πελάτες μας, ακόμη και -αν όχι πάνω απ’ όλα- χάρη στην πολύτιμη βοήθεια των συνεργατών μου».
Γι’ αυτό και χαρακτηρίζει το «The K-Project» «εντελώς born & made in Greece», ενώ αποκαλύπτει ότι δουλεύει σκληρά για να ανοίξει και δεύτερο, πάλι στην Αθήνα.
Οι επιλογές και το κόστος
Οσον αφορά τις επιλογές και το κόστος, ο κ. Βιβιάνι τονίζει ότι «προσφέρουμε μια συγκεκριμένη ποικιλία ανάλογα με τις ανάγκες του πελάτη», με τις χρεώσεις να ποικίλλουν.
«Ξεκινούν από 310 ευρώ (συν ΦΠΑ) κατά μέσο όρο για ένα ιδιωτικό γραφείο, φτάνοντας στα 1.700 ευρώ (συν ΦΠΑ) για έναν από τους ιδιωτικούς χώρους μας που μπορεί να φιλοξενήσει άνετα έως πέντε άτομα και έχει δύο μεγάλες ιδιωτικές βεράντες.
Προσφέρουμε επίσης ιδιωτικά δωμάτια (μεγαλύτερα από τους ιδιωτικούς χώρους), αλλά και υπηρεσίες εικονικού γραφείου». Οπως εξηγεί, «στην τιμή συμπεριλαμβάνονται, εκτός από τις υπηρεσίες κοινής ωφέλειας, η υπηρεσία καθαρισμού και η χρήση των κοινόχρηστων χώρων, των βεραντών και του κήπου, ενώ υπάρχουν και μερικές ώρες δωρεάν χρήσης για τις αίθουσες συσκέψεων και εκπτώσεις».
Διευκρινίζει δε ότι το «The K-Project» «είναι πολύ μικρό, ειδικά σε σύγκριση με τους διεθνείς ανταγωνιστές που υπάρχουν στην ελληνική αγορά» και διαθέτει 51 ιδιωτικά γραφεία και 5 ιδιωτικούς χώρους.
«Σε κάθε περίπτωση, σήμερα μπορούμε να μετρήσουμε 42 πελάτες για τις υπηρεσίες Resident (μαζί με τα εικονικά γραφεία), και ένα μικρό αλλά πολύ πιστό και αγαπημένο πλήθος πελατών για τις αίθουσες συνεδριάσεων».
Σε σχέση με πιθανούς περιορισμούς ως προς τις δραστηριότητες των επιχειρήσεων, αναφέρει ότι, πέραν των προφανών νομικών ρυθμίσεων, ο μόνος περιορισμός «είναι ο σεβασμός στο έργο των άλλων».
Πώς διασφαλίζεται όμως η λειτουργική αυτονομία κάθε επιχείρησης;
«Ξεκινάμε από τα πιο βασικά μέτρα, όπως τη χρήση φωνοαπορροφητικών υλικών και διαχωριστικών μεταξύ των σταθμών εργασίας, μέχρι τα ρυθμιστικά μέτρα που απαιτούν συμπεριφορά κατάλληλη για ένα κοινό περιβάλλον εργασίας. Ωστόσο, είναι ένας χώρος συνεργασίας και μόνο σε ό,τι αφορά τα private desks, η ιδιωτικότητα μειώνεται έστω και ελάχιστα. Οσον αφορά τις τεχνολογικές πτυχές, αναφέρω το παράδειγμα του δικτύου μας, το οποίο είναι πιστοποιημένο και έξυπνα κατασκευασμένο για να αποφεύγει κάθε είδους εξωτερική παρέμβαση», εξηγεί ο κ. Βιβιάνι.
Τα άλλα co-working spaces
Στην Ελλάδα το co-working έγινε γνωστό περίπου το 2009-10 και έκτοτε αναπτύχθηκαν πολλοί συνεργατικοί χώροι που προσφέρουν επιλογές για όλες τις ανάγκες. Ανάμεσα σε αυτούς και από τους πρώτους συνεργατικούς χώρους είναι το «ViOS» «που έχει μετατρέψει την ευεξία στον χώρο εργασίας σε φιλοσοφία και έχει σχεδιαστεί σύμφωνα με τα πρότυπα Well Building Standards». To «ViOS» διαθέτει δύο κτίρια, ένα στο κέντρο της Αθήνας, επί της οδού Φειδίου, και ένα στο Μαρούσι, επί της οδού Πάτμου.
Το «The Cube Athens» είναι επίσης από τα παλαιότερα, καθώς ιδρύθηκε το 2013, αλλά αποτελεί συνέχεια του «CoLab», που ήταν ίσως το πρώτο τέτοιο εγχείρημα στην Αθήνα, με εμπνευστές και μετόχους τους Σταύρο Μεσσήνη και Σπύρο Καπετανάκη. To «The Cube Athens» εδρεύει σε κτίριο επί της οδού Αιόλου και διαθέτει ευέλικτα προγράμματα για ελεύθερους επαγγελματίες, επιχειρηματίες και απομακρυσμένους εργαζόμενους «που αναζητούν ένα παραγωγικό περιβάλλον στην καρδιά της Αθήνας». Στο πλαίσιο αυτό, προσφέρει co-working day ticket με 20 ευρώ, με τις τιμές να κλιμακώνονται σε 100 ευρώ την εβδομάδα, 150 ευρώ για δύο βδομάδες και 270 ευρώ για έναν μήνα.
Το «Business Center Offices» προσφέρει επίσης ποικιλία χώρων, από απλά γραφεία μέχρι σουίτες, σε δύο κτίρια στο Μαρούσι, επί της λεωφόρου Κηφισίας και την οδό Γράμμου, στο Κολωνάκι, επί της οδού Ζαλοκώστα, και στη Θεσσαλονίκη, επί της 26ης Οκτωβρίου (Porto Center).
Στη συμπρωτεύουσα λειτουργεί, μεταξύ άλλων, και το «Office Club» καλύπτοντας τρεις περιοχές της (ανατολικά, κεντρικά και δυτικά). Πέραν των επιπλωμένων γραφείων αποκλειστικής χρήσης, προσφέρει κοινόχρηστες θέσεις εργασίας με ενδεικτικές τιμές 10 ευρώ την ημέρα και 120 ευρώ τον μήνα (συν ΦΠΑ), φορολογική έδρα από 40 ευρώ τον μήνα, αίθουσες συνεδριάσεων με 20 ευρώ την πρώτη ώρα και 10 ευρώ κάθε επόμενη και αίθουσες σεμιναρίων και παρουσιάσεων από 30 έως 100 ευρώ (ανάλογα με τις ώρες και τα άτομα).
Το «Τ16» είναι ένα boutique co-working space δίπλα στο Μουσείο Μπενάκη της οδού Πειραιώς, που ξεκίνησε τη διαδρομή του το 2021 σε ένα κτίριο που ήταν παλιό εργοστάσιο καλλυντικών. Θεωρείται ένα από τα πλέον χαρακτηριστικά projects που εκφράζουν τη σύγχρονη τάση για πολυσυλλεκτικούς χώρους εργασίας, συναντήσεων και εκδηλώσεων.
Πώς ξεκίνησαν όλα
Η απαρχή της δημιουργίας συνεργατικών χώρων βρίσκεται στο μακρινό 1989. Προτού ακόμη εφευρεθεί ο όρος «co-working space», ο Μαρκ Ντίξον παρατήρησε ότι οι επιχειρηματίες στις Βρυξέλλες πραγματοποιούσαν τακτικά συναντήσεις γύρω από τα μικρά τραπέζια των τοπικών καφέ. Ετσι σκέφτηκε να νοικιάσει ένα κτίριο στο κέντρο των Βρυξελλών παρέχοντας ευέλικτους χώρους γραφείων. Η αποδοχή ήταν ενθουσιώδης και μέσω της εταιρείας του Regus άρχισε να επεκτείνεται ραγδαία. Δύο δεκαετίες μετά το χαρτοφυλάκιό του περιελάμβανε σχεδόν 1.000 κέντρα σε 78 χώρες.
Από το 2011 η Regus μετονομάστηκε σε International Workplace Group (IWG) και σήμερα με τη βοήθεια των νέων αναγκών της ψηφιακής εποχής είναι ένας πολυεθνικός κολοσσός με έδρα στην Ελβετία, παρουσία σε περισσότερες από 120 χώρες, πάνω από 4.000 κτίρια και περί τα 8 εκατομμύρια ανθρώπους να χρησιμοποιούν καθημερινά τους χώρους της. Στην Ελλάδα το IWG διαθέτει αρκετά ακίνητα σε διάφορες περιοχές, όπως σε Ομόνοια, Κυψέλη, Γλυφάδα και Πειραιά.
Η επινόηση του όρου «co-working» αποδίδεται στον σχεδιαστή παιχνιδιών Μπέρναρντ ΝτεΚόβεν, ο οποίος όμως είχε στο μυαλό του όχι τόσο τον χώρο όσο τον τρόπο εργασίας.
Μία από τις πρώτες προσπάθειες στο πεδίο του co-working space έγινε από δύο Αυστριακούς επιχειρηματίες που το 2002 ίδρυσαν σε ένα παλιό εργοστάσιο στη Βιέννη το «Schraubenfabrik». Ενα κέντρο για όσους επιχειρηματίες, όπως αρχιτέκτονες, συμβούλους δημοσίων σχέσεων και ελεύθερους επαγγελματίες, ήθελαν να δουλέψουν μακριά από το σπίτι τους και να συνεργαστούν με συναδέλφους τους.
Τον Αύγουστο του 2005 ο Μπραντ Νιούμπεργκ δημιούργησε τον πρώτο επίσημο συνεργατικό χώρο, το «San Francisco Co-working Space», στην περιοχή Μίσιον του Σαν Φρανσίσκο. Από το 2006 και για τα επόμενα επτά χρόνια ο αριθμός τους διπλασιαζόταν κάθε έτος, ενώ το 2007 ο όρος «co-working» εμφανίστηκε για πρώτη φορά στη βάση δεδομένων της Google.
