Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας η καθ΄οιονδήποτε τρόπο παράνομη χρήση/ιδιοποίηση του παρόντος, με βαρύτατες αστικές και ποινικές κυρώσεις για τον παραβάτη
Γράφει Χρήστος Δρογκάρης
Φωτογραφίες: William Faithful
Από την απόλυτη παρακμή στη… μισή αναγέννηση και τώρα στην προσπάθεια για ολική επαναφορά. Εννιά projects, με τα περισσότερα εξ αυτών να βρίσκονται ήδη σε εξέλιξη και άλλα στα σκαριά, φιλοδοξούν να δώσουν νέα πνοή σε έναν από τους ιστορικότερους δρόμους της Αθήνας. Την οδό Σταδίου, έναν δρόμο που κάποτε, πριν από κάποιες δεκαετίες, έσφυζε 24 ώρες το 24ωρο από ζωή, φως, κόσμο, κίνηση, αλλά και κάθε λογής δραστηριότητες.
Projects που αφορούν κυρίως το τμήμα της από τη Χρήστου Λαδά μέχρι και την Ομόνοια, περιλαμβάνοντας ανακαινίσεις κτιρίων, είτε κλειστών που προορίζονται να αξιοποιηθούν κυρίως ως ξενοδοχεία ή χώροι γραφείων, είτε σε λειτουργία που αλλάζουν την όψη τους, σημαντικές αναπλάσεις όπως της πρώην Στοάς Αρσακείου, άνοιγμα νέων καταστημάτων, παρεμβάσεις σε πολλά σημεία. Και που αναμένεται να καλύψουν -εν μέρει έστω- το χάσμα εμπορικότητας, κυκλοφορίας και καλαισθησίας μεταξύ των δύο ακραίων τμημάτων της Σταδίου. Βεβαίως, πρόκειται για μια υπόθεση σε εξέλιξη. Και μια πορεία που θα απαιτήσει χρόνο. Τα σημάδια της κρίσης παραμένουν, δεν βρίσκεται σε πλήρη αποδρομή ακόμη, αλλά η προοπτική είναι πλέον εντελώς διαφορετική και όλα τα μηνύματα συγκλίνουν προς αυτή την κατεύθυνση.
Η ιστορία της πόλης
Μιλάμε για έναν δρόμο απόλυτα ταυτισμένο με τη νεότερη ιστορία της Αθήνας και την πολιτική, οικονομική – εμπορική, πολιτισμική και κοινωνική διαδρομή της. Για δεκαετίες, ο πλέον πολυσύχναστος δρόμος της πρωτεύουσας για αγορές, συναλλαγές με τράπεζες και Δημόσιο, ψυχαγωγία, με πλειάδα κινηματογράφων, θεάτρων, κέντρων διασκέδασης, καφέ και ζαχαροπλαστείων πάνω στην ίδια και στις παρόδους της και αμέτρητα εμπορικά καταστήματα, όπως και βιβλιοπωλεία. Και πάνω απ’ όλα με κόσμο, πολύ κόσμο, στα όρια του συνωστισμού τις πιο πολλές ώρες της ημέρας.
Εικόνες που αφθονούν πλέον μόνο στις παλιές ασπρόμαυρες ταινίες του ελληνικού κινηματογράφου, που υπενθυμίζουν ότι ήταν κι αυτή δρόμος διπλής κατεύθυνσης, συνδέοντας τις δύο σημαντικότερες πλατείες της πρωτεύουσας. Της Ομόνοιας και του Συντάγματος, μέσω εκείνης των θρήνων και των οδυρμών, της Κλαυθμώνος. Μαζί, ίσως και δύο κόσμους. Της πιο αστικοποιημένης, παραδοσιακής Αθήνας και της καινούριας, που άρχισε να χτίζεται ανεξέλεγκτα προς πάσα κατεύθυνση μετά τον πόλεμο. Με διαφορετικά κοινωνικά χαρακτηριστικά, προσλαμβάνουσες, αλλά και τολμηρές μείξεις μεταξύ τους. Αλλάζοντας ακόμη και ονόματα, για λίγο έστω, από Σταδίου σε Τσόρτσιλ, μετά σε Ρούζβελτ και ξανά Σταδίου.
Τα χρόνια της παρακμής
Στην πορεία του χρόνου όμως ο δρόμος, που στα αρχικά πλάνα προοριζόταν να συνδέει την Ομόνοια με το Παναθηναϊκό Στάδιο, εξ ου και η ονομασία, αλλά προσέκρουσε στα σχέδια ανέγερσης των παλιών και των νέων Ανακτόρων, έχασε τη λάμψη, τον κόσμο και την εμπορικότητά του. Η Σταδίου από «δρόμος που δεν κοιμάται ποτέ», κάτι σαν την 5th Avenue της Νέας Υόρκης, περιέπεσε σταδιακά σε μακρά χειμερία κατάθλιψη, αποτυπώνοντας με τη δική της παρακμή και μια ολόκληρη διαδρομή υποβάθμισης έως και ερήμωσης -σε ορισμένα σημεία- του ιστορικού και όχι μόνο κέντρου της Αθήνας, συνοδεία ραγδαίας αλλαγής της πληθυσμιακής του σύνθεσης, με εγκατάλειψη από τους γηγενείς και έκρηξη της εγκληματικότητας.
Με την κρίση των μνημονίων η παρακμή της Σταδίου κορυφώθηκε. Η απαρχή όμως εντοπίζεται στα πρώτα χρόνια μετά τη Μεταπολίτευση, ιδίως μετά το κύμα των ανεξιχνίαστων εμπρησμών στον «Κατράντζο», στα Χαυτεία, στις 19 Δεκεμβρίου 1980, μαζί και με το παρακείμενο «Μινιόν», και το «Athenee» (Αφοί Τσιτσόπουλοι), στις 3 Ιουνίου 1981, μαζί με τον «Κλαουδάτο», στην κοντινή πλατεία Κοτζιά. Στα αποκαΐδια αυτών των πολυκαταστημάτων, που τις πόρτες τους καθημερινά περνούσαν δεκάδες χιλιάδες καταναλωτές, ξεκίνησε η αντίστροφη μέτρηση για την αποκαθήλωση της Σταδίου.
Την αποστροφή των Αθηναίων για το θέαμα αυτό και τη στροφή των καταναλωτών σε πρώτη φάση στις πιο ασφαλείς περιοχές του κέντρου (Κολωνάκι, Ερμού) και στις εκτός αυτού νεο-αναπτυσσόμενες αγορές (Γλυφάδα, Κηφισιά κ.λπ.) ήρθε να ενισχύσει το γεγονός ότι η Σταδίου αποτέλεσε πολύ συχνά και «θέατρο επιχειρήσεων» για διαδηλώσεις, επεισόδια, στην καλύτερη περίπτωση διακοπή της κυκλοφορίας και πάντα παράλυση της αγοράς. Πώς να αντέξει;
Πριν καν την κρίση χρέους της χώρας και την περιπέτεια στην οποία εισήλθε, η Σταδίου ήδη μετρούσε δεκάδες λουκέτα και κατέγραφε στις ερειπωμένες, άλλοτε ζωογόνες στοές της τους πρώτους αστέγους, μονίμως κατεβασμένα ρολά σε όλα τα κτίρια, τράπεζες και μαγαζιά και κυρίως την ερημιά, την αίσθηση της εγκατάλειψης και το βαθύ σκοτάδι.
Ρημαγμένα κτίρια στην πλευρά προς Ομόνοια, ημίφως από Κλαυθμώνος προς Σύνταγμα και αίσθηση κανονικότητας μόνο από την Παλιά Βουλή και πέρα. Κάτι που εν πολλοίς οφείλεται στην έναρξη λειτουργίας του City Link, αλλά και την ανθεκτικότητα των εγγύς της πλατείας Συντάγματος καταστημάτων.
Το αποτρόπαιο έγκλημα στη Μαρφίν τον Μάιο του 2010 και ο δεύτερος εμπρησμός το 2012 στο ίδιο τετράγωνο, που νέκρωσε το «Αττικόν» και τον «Απόλλωνα», ήταν απλά οι χαριστικές βολές σε έναν δρόμο που τα είδε όλα στην αθηναϊκή ιστορία και κατέστη αφόρητος και απωθητικός. Ολόκληρο σχεδόν το κέντρο έχασε την αίγλη του, αλλά η Σταδίου το πλήρωσε ακόμα πιο βαριά.
Οι πρώτες αλλαγές
Η κρίση «εκτέλεσε» τη Σταδίου, η οικονομική ανάταξη της χώρας είναι που φέρνει τη νέα σελίδα στην ιστορία της. Με τη λήξη των μνημονίων η αγορά του real estate στη χώρα μας και ειδικά στην πρωτεύουσα αναζωογονήθηκε, ο τουρισμός, παρά το πλήγμα και της πανδημίας απογειώθηκε, ενώ στα πλάνα μεγάλων εταιρειών μπήκαν οι ισχυρές επενδύσεις στην τρίτη πλευρά του τριγώνου του εμπορικού και ιστορικού κέντρου της Αθήνας. Η ανακαίνιση του πρώην «Εσπέρια», όπως και του κτιρίου που στέγαζε το «Ακρον, Ιλιον Κρυστάλ», το «πράσινο κτίριο» της Eurobank, το νέο 5άστερο «Milos» στην αρχή της Κολοκοτρώνη άλλαξαν την εικόνα σε ένα ακόμη τμήμα της Σταδίου.
Και τώρα έρχεται το στοίχημα για το υπόλοιπο και μεγαλύτερο κομμάτι της. Που θα επιδιωχθεί να κερδηθεί με έναν συνδυασμό επενδυτικών δράσεων από ιδιώτες, αλλά και πρωτοβουλιών της οργανωμένης Πολιτείας, που όσο κι αν δεν φαίνεται πως υπακούν σε ένα στρατηγικό σχέδιο για την ολιστική ανασυγκρότηση της Σταδίου, εντούτοις παράγουν αποτελέσματα και προαναγγέλλουν την ανάδειξη μιας νέας πραγματικότητας για την εμπορικότητα, την επισκεψιμότητα, αλλά και για το πολιτισμικό στίγμα και το νέο κοινωνικό αποτύπωμα της δημοφιλούς οδού.
9+1 μεγάλα projects
1/ Χαυτεία
Ξεκινώντας από την Ομόνοια, στα σκαριά βρίσκεται η αξιοποίηση του γνωστού διατηρητέου ακινήτου στον αριθμό 58, στη γωνία με την Αιόλου, ιδιοκτησίας του ΕΦΚΑ. Το κτίριο κατασκευάστηκε πριν από το 1885. Αποδίδεται στον αρχιτέκτονα Λύσανδρο Καυταντζόγλου, αποτελώντας χαρακτηριστικό δείγμα του αθηναϊκού νεοκλασικισμού του 19ου αιώνα. Τέλη Ιουνίου του 2023 έγινε δημόσιος πλειοδοτικός διαγωνισμός που αφορούσε την αξιοποίησή του με σκοπό τη δημιουργία ξενοδοχείου τουλάχιστον 4 αστέρων. Κατατέθηκε μια προσφορά, όμως κρίθηκε ασύμφορη και αναμένεται να επαναληφθεί ο διαγωνισμός. Βάσει των όρων του, ο μισθωτής πρέπει να προχωρήσει σε επενδύσεις ανακαίνισης και αναβάθμισης του ακινήτου τουλάχιστον 3,8 εκατ. ευρώ (προ ΦΠΑ).
Η διάρκεια της μίσθωσης, με αρχικό ύψος τα 20.500 ευρώ μηνιαίως, είχε οριστεί στα 30 χρόνια με δυνατότητα παράτασης για 10 επιπλέον. Πρόκειται για αυτοτελές, κεραμοσκέπαστο, τριώροφο ακίνητο, με δίδυμες όψεις και μια μικρότερη στη γωνία που στέφεται με αέτωμα, επιφάνειας 3.105,00 τετραγωνικών μέτρων, με υπόγειο και ισόγεια καταστήματα.
Σαφώς παραμελημένο κτίριο, με έντονα σημάδια εγκατάλειψης, φθορών και βανδαλισμών. Χρήζει επομένως ολικής ανακατασκευής προκειμένου να χρησιμοποιηθεί ως σύγχρονο κτίριο ξενοδοχείου, η οποία ήταν και η αρχική του χρήση, με το όνομα «Μασσαλία», για να μετονομαστεί στα τέλη του 1901 σε «Μεγάλη Μασσαλία» και αργότερα σε «Απόλλων». Μετέπειτα, στεγάσθηκαν γραφεία στους ορόφους και εμπορικά καταστήματα στο ισόγειο.
Μετά τους σεισμούς του 1981, το κτίριο εγκαταλείφθηκε. Η ανακαίνιση και επαναλειτουργία του αναμένεται να το καταστήσει και πάλι σημείο αναφοράς στην περιοχή. Κάποια στιγμή το 2019 υπήρξε η ιδέα -και έγιναν και κυβερνητικές συσκέψεις στη βάση της- για την ανακαίνισή του και τη χρήση του ως Στέγη Ελληνικής Επιχειρηματικότητας, με σκοπό τη στέγαση μικρομεσαίων επιχειρήσεων, όμως το σχέδιο εγκαταλείφθηκε.
2/ Κατοικία Σούτσου
Το καλοκαίρι του 2020 μια πυρκαγιά (ό,τι συχνότερο σε αυτό τον δρόμο) παραλίγο να εξαφανίσει από τον χάρτη την ιστορική κατοικία του Αλέξανδρου Σούτσου επί της Σταδίου 47. Κτίριο με ρίζες στον 19ο αιώνα, υπέστη αρκετές -ευτυχώς όχι ανεπανόρθωτες- ζημιές και τούτο είχε ως αποτέλεσμα να προχωρήσει τελικά το σχέδιο για τη μετατροπή του σε νέα έδρα του ταλαιπωρημένου Θεατρικού Μουσείου.
Περιήλθε το 1894 στην Εθνική Πινακοθήκη και αποτελεί περιουσία του κληροδοτήματος Αλεξάνδρου Σούτσου. Θεωρείται κτίριο-τεκμήριο της εξέλιξης του εμπορικού και ιστορικού κέντρου της πρωτεύουσας. Ηδη το Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων του ΥΠΠΟ γνωμοδότησε ομόφωνα θετικά επί της οριστικής μελέτης, που χρηματοδότησε με 1,3 εκατ. ευρώ το υπουργείο Πολιτισμού.
Ο Αλ. Σούτσος, το 1896, με τη διαθήκη του δώρισε την οικία του στο ελληνικό κράτος μαζί με τις συλλογές και την επίπλωσή της για να δημιουργηθεί η Εθνική Πινακοθήκη. Το 1900 με την έναρξη της λειτουργίας της Εθνικής Πινακοθήκης, η συλλογή πέρασε στο ίδρυμα. Αργότερα το νεοκλασικό, εξαιτίας της μετατροπής του σε εμπορικό κατάστημα, παρουσίασε σοβαρά στατικά προβλήματα. Γι’ αυτό και σταδιακά εγκαταλείφθηκε κάθε χρήση του το 2012.
Σύμφωνα με την υπουργό Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη, θα προωθηθούν πλέον όλες οι απαραίτητες ενέργειες για την ένταξη του έργου σε χρηματοδοτικό πρόγραμμα. Προορισμός, να στεγάσει μέρος της πλούσιας κληρονομιάς του Θεατρικού Μουσείου, το πολύτιμο αρχείο του και την προστατευόμενη (σε χώρο της ΕΡΤ μη προσβάσιμο) Θεατρική Βιβλιοθήκη του, με χιλιάδες τόμους μελετών και θεατρικών έργων και την πληρέστερη συλλογή αποκομμάτων Τύπου, από το 1736, ώστε να γίνουν και πάλι προσβάσιμα σε όλους – ευρύ κοινό, αλλά τους ειδικούς μελετητές για έρευνα.
3/ Κι άλλο ξενοδοχείο
Επόμενος σταθμός η ανακατασκευή και μετατροπή σε ξενοδοχείο του κτιρίου στη διασταύρωση Σταδίου 54 και Εμμανουήλ Μπενάκη, που έχει αγοραστεί από επενδυτικό σχήμα στο οποίο συμμετέχουν η Blend Development του Πάρη Καλλιτσάντση και του πατέρα του Δημήτρη, ιστορικού στελέχους της Ελληνικής Τεχνοδομικής και της Ελλάκτωρ, που επενδύουν πλέον στο real estate, και η Sirec Energy. Πρόκειται για τον αποκλειστικό διαχειριστή του fund European Sustainable Investments Fund (EuSIF) που ιδρύθηκε τον Ιούνιο του 2021, έχει ενεργητικό 70 εκατ. και επενδύει αποκλειστικά σε έργα περιβαλλοντικής αειφορίας στην Ελλάδα.
Το κτίριο εννέα ορόφων και επιφάνειας 5.000 τ.μ., ανέγερσης το 1959, φιλοξενούσε παλαιότερα, μέχρι και τον Ιούλιο του 2021, υπηρεσίες (Κέντρο Προώθησης Απασχόλησης – ΚΠΑ2) του ΟΑΕΔ. Στόχος είναι τώρα να μετατραπεί σε ξενοδοχείο 4 αστέρων, δυναμικότητας 117 δωματίων, με στόχο να πιστοποιηθεί ως πράσινο κατά το πρότυπο LEED μέσω επένδυσης 25 εκατ. ευρώ, με τις εργασίες να έχουν ήδη ξεκινήσει.
4/ Παλαιό Τυπογραφείο
Σε νέο τοπόσημο για την περιοχή ως χώρος πολιτισμού επιδιώκεται να αναδειχθεί και το για χρόνια παροπλισμένο ιστορικό κτίριο του Παλαιού Εθνικού Τυπογραφείου μεταξύ των οδών Σταδίου, Σανταρόζα, Αρσάκη που γειτνιάζει με την πλατεία Δικαιοσύνης. Από τα πρώτα δημόσια οικοδομήματα που χτίστηκαν στην Αθήνα, το 1834, από τον Βαυαρό αρχιτέκτονα Γιόζεφ Χόφερ προκειμένου να στεγάσει το Βασιλικό Τυπογραφείο και Λιθογραφείο.
Με βάση την προγραμματική σύμβαση της περασμένης άνοιξης, το κτίριο παραχωρείται δωρεάν για 25 χρόνια από το Ταμείο Χρηματοδότησης Δικαστικών Κτιρίων στον Δήμο Αθηναίων, ο οποίος αναλαμβάνει την υποχρέωση της αποκατάστασης και ανάδειξής του, κόστους άνω των 2,5 εκατ. ευρώ, προκειμένου να μετατραπεί σε χώρο φιλοξενίας εκθέσεων, πολιτιστικών και καλλιτεχνικών εκδηλώσεων.
Η ανάθεση της εκτέλεσης του έργου θα γίνει από τον Δήμο Αθηναίων με δημόσιο ανοικτό διαγωνισμό, σύμφωνα µε τις ισχύουσες διατάξεις περί δημοπράτησης δημοσίων έργων. Επιπλέον, με ευθύνη του υπουργείου Δικαιοσύνης θα δημιουργηθεί ένας μόνιμος εκθεσιακός χώρος για την Ιστορία της Ελληνικής Δικαιοσύνης, καθώς στο εν λόγω κτίριο είχε στεγαστεί για πολλές δεκαετίες το Πρωτοδικείο, από το 1907.
Βάσει σχεδίων του αρχιτέκτονα Φοίβου Ζούκη, το 1931-32, προστέθηκε σε αυτό δεύτερος όροφος και αναμορφώθηκαν οι όψεις του προκειμένου να στεγαστούν υπηρεσίες του Πρωτοδικείου Αθηνών. Εκτοτε το κτίριο διατηρεί την ίδια μορφή. Το 1984 με απόφαση του υπουργείου Πολιτισμού κηρύχθηκε ιστορικό διατηρητέο μνημείο ως έργο τέχνης. Παρότι αποκαταστάθηκε, παρέμεινε για χρόνια χωρίς χρήση. Ωστόσο, από τον Σεπτέμβριο έως τον Νοέμβριο του 2021 ήταν ένα από τα τρία κτίρια της πρωτεύουσας που φιλοξένησαν την 7η Μπιενάλε της Αθήνας.
5/ Μέγαρο Αθηνογένους
Ενα από τα πλέον ιστορικά αλλά και ανεκτίμητης αρχιτεκτονικής αξίας κτίρια της Αθήνας, το Μέγαρο Αθηνογένους, που ανήκε στην ομώνυμη οικογένεια και κατασκευάστηκε από Γάλλο αρχιτέκτονα (Φρεντερίκ Πιάτ) περί το 1880, ευτύχησε να περάσει στα χέρια του γνωστού εφοπλιστή Γιώργου Προκοπίου, το εκτόπισμα του οποίου στο real estate είναι ευδιάκριτο στην παραλιακή ζώνη της Αττικής, σε δημοφιλή νησιά, ευρωπαϊκές πρωτεύουσες και εξωτικούς προορισμούς, αλλά ακόμη και στο κέντρο της Αθήνας.
Οπου ήδη έχει βάλει την προσωπική επενδυτική σφραγίδα του σε ένα άλλο εμβληματικό κτίριο επί της Σταδίου 26, το ακίνητο 50.000 τ.μ. περίπου, που στο παρελθόν στέγαζε το ιστορικό πολυκατάστημα «Ακρον, Ιλιον, Κρυστάλ» και που σήμερα, μετά την ταχύτατη ανακαίνισή του, μισθώνεται από τα ΙΕΚ Δέλτα.
Το Mέγαρο Αθηνογένους, εγκαταλειμμένο εδώ και δεκαετίες, αποτέλεσε μέρος της λεγόμενης «τριλογίας» με τα Μέγαρα Βούρου και Σκουλούδη, τα κτίρια που έδωσαν τη θέση τους στα σημερινά ξενοδοχεία «King George» και «Plaza». Οπως επισημαίνεται στην «Αρχαιολογία της Πόλης των Αθηνών», στα τέλη του 19ου αιώνα στέγασε για ένα διάστημα την Οθωμανική Τράπεζα.
Ο Γ. Προκοπίου σχεδιάζει να προχωρήσει μέσω των εταιρειών του Korovina, Apure, Boyaca και Lagadia Enterprises Ltd. σε επένδυση 10 εκατ. ευρώ για την αποκατάσταση του διατηρητέου κτιρίου και την προσθήκη νέας σύγχρονης κατασκευής 10.000 τ.μ. Αρχικός στόχος ήταν η δημιουργία ενός hub καινοτομίας, δηλαδή της πρώτης μεγάλης θερμοκοιτίδας για νεοφυείς επιχειρήσεις σε συνδυασμό με χώρους πολλαπλών χρήσεων.
Καθότι κτίριο διατηρητέο, το υπουργείο Πολιτισμού έδωσε το πράσινο φως εγκρίνοντας τις αναγκαίες μελέτες για την κατασκευή, όμως υπήρξαν γραφειοκρατικές καθυστερήσεις για την εξασφάλιση των επόμενων απαραίτητων αδειών, ενώ φαίνεται να υπάρχουν και άλλες σκέψεις για την τελική χρήση του νέου κτιρίου όταν ολοκληρωθεί το project.
Το Μέγαρο υπέστη σημαντική φθορά από τον σεισμό του ’99 και μια πυρκαγιά το 2004, με αποτέλεσμα να καταστραφεί η στέγη και να καούν πολύ σημαντικά στοιχεία και τεκμήρια της αρχιτεκτονικής του ιστορίας, όπως και το εσωτερικό του κτιρίου. Εχει χαρακτηριστεί από το 1995 ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο και έργο τέχνης «γιατί αποτελεί αξιολογότατο δείγμα νεοκλασικού αρχοντικού, με εναρμόνιση στοιχείων ρυθμού μπαρόκ, σημαντικό για την εξέλιξη της ιστορίας της αρχιτεκτονικής της Αθήνας».
6/ Στοά Αρσακείου
Εξαιρετικά φιλόδοξο project, αλλά και διαφορετικό από τα άλλα, είναι εκείνο της διαμόρφωσης μιας νέας αγοράς τροφίμων, του πρώτου Αθηναϊκού Food Hall, στον χώρο της πρώην Στοάς Αρσακείου. Ενα έργο που θα επιδιώξει να συμβάλει καθοριστικά στην εμπορική αναγέννηση της Σταδίου, προσελκύοντας τους Αθηναίους, αλλά και τους επισκέπτες, ιδίως τους ξένους τουρίστες.
Μετά από τρίχρονη ταλαιπωρία της Legendary Food, της εταιρείας που έχει νοικιάσει τα 11.000 τ.μ. του Αρσακείου Μεγάρου για 35 χρόνια μετά από διαγωνισμό το 2019 από τη Φιλεκπαιδευτική Εταιρεία, το πράσινο φως για την αναμόρφωση του εμβληματικού ακινήτου στην καρδιά της πρωτεύουσας δόθηκε πέρυσι την άνοιξη, οι εργασίες ξεκίνησαν και το έργο αναμένεται να ολοκληρωθεί το ερχόμενο φθινόπωρο.
Το ύψος της επένδυσης θα φτάσει στα 10-12 εκατ. ευρώ. Σύμφωνα με τον σχεδιασμό, η Στοά θα μετατραπεί σε έναν πολυχώρο πολιτισμού και γαστρονομίας με επίκεντρο τους Ελληνες παραγωγούς και την Ελληνική Μεσογειακή Διατροφή. Θα περιλαμβάνει 20-25 καταστήματα, ίσως και περισσότερα, τα οποία θα αφορούν κυρίως την αγορά τροφίμων και την εστίαση, ωστόσο ένα τμήμα τους θα επικεντρώνεται στον πολιτισμό. Στο επενδυτικό σχήμα μετέχουν η εφοπλιστική οικογένεια Οικονόμου και οι Παν. Τριανταφυλλόπουλος, Π. Οικονομίδης, Ευ. Κοντζιάς.
Το Πρόγραμμα Αξιοποίησης περιλαμβάνει την αναδιαμόρφωση της Στοάς Βιβλίου, της Στοάς Ορφέως και του Αίθριου του Αρσακείου, ενώ θα παραμείνουν ως έχουν οι χώροι που μισθώνει από το 1984 το Συμβούλιο της Επικρατείας. Στόχος των εμπνευστών του project είναι η προσέλκυση 3 εκατομμυρίων επισκεπτών ετησίως, δηλαδή 7.000 με 8.000 ημερησίως κατά μέσο όρο, κάτι που σημαίνει πως θα αποτελέσει τον δεύτερο πιο επισκέψιμο τουριστικό προορισμό στην Αθήνα.
7/ Fokas
Το πενταώροφο διατηρητέο κτίριο που φιλοξενούσε το πολυκατάστημα «Fokas», με την εταιρεία να αποτελεί ένα από τα θύματα της οικονομικής κρίσης, θεωρείται από τα φιλέτα της Σταδίου, σε νευραλγικό σημείο (αριθμός 41), καλύπτοντας επιφάνεια 8.453 τ.μ. Προκάλεσε το έντονο ενδιαφέρον της ισραηλινής αλυσίδας Brown Hotels, που υπέβαλε μέσω της Eastmed Real Estate Four Μονοπρόσωπη, εταιρικής οντότητας που ελέγχεται από την επίσης ισραηλινή WHG Real Estate, τη μοναδική δεσμευτική προσφορά για τη μακροχρόνια ενοικίασή του, την οποία και απέκτησε από το 2022.
Αρχική πρόθεση των επενδυτών ήταν η μετατροπή του ακινήτου σε μπουτίκ ξενοδοχείο πολυτελείας, με προσθήκη ενός ή δύο καταστημάτων. Οι Ισραηλινοί είχαν μισθώσει το ακίνητο για 15 χρόνια, με δυνατότητα παράτασης για 5 επιπλέον. Η σύμβαση της μίσθωσης όμως καταγγέλθηκε από τον ΕΦΚΑ τον Μάρτιο του 2023, καθώς η προβλεπόμενη επένδυση δεν ξεκίνησε ποτέ.
Οι Ισραηλινοί φαίνεται πως διαπίστωσαν τεχνικές δυσκολίες για τη μετατροπή του ακινήτου σε ξενοδοχειακή μονάδα, με απαιτούμενα κεφάλαια πολύ περισσότερα όσων υπολόγιζαν, καθιστώντας ασύμφορη την απόδοση της επένδυσης. Η προοπτική για την αξιοποίηση του κτιρίου δεν θα εγκαταλειφθεί ωστόσο. Επόμενη πράξη, μετά την επίλυση της διαφοράς, η διενέργεια νέου διαγωνισμού από τον ΕΦΚΑ για την εκμίσθωση του κτιρίου, που μπορεί να λειτουργήσει ξανά είτε ως γραφειακοί χώροι, είτε ως εμπορικό κέντρο ή ξενοδοχείο, είτε με σύνθετη χρήση.
8/ Μέγαρο Εφεσίου, Σταδίου 28
Θέμα χρόνου είναι να προχωρήσει από τον ΕΦΚΑ και ο διαγωνισμός για την αξιοποίηση του πενταώροφου ακινήτου 3.854 τ.μ. στη Σταδίου 28. Από τα λίγα αυτοτελή ακίνητα του κέντρου, το οποίο διαθέτει χρήσεις γραφείων, καταστημάτων, αλλά και κινηματογράφου (πρώην «Αστορ»), μένει να φανεί η χρήση που θα επιλεγεί, ξενοδοχείο – τουριστικό κατάλυμα ή πολυκατάστημα, βάσει της πρότασης της μελέτης που έχει ζητηθεί.
Μεσοπολεμικό μέγαρο, οικοδομήθηκε μεταξύ 1923-1928 βάσει σχεδίων του αρχιτέκτονα Βασίλειου Τσαγρή, αποτελώντας μοναδικό δείγμα της βιεννέζικης σχολής του Οτο Βάγκνερ στην Αθήνα. Δικαίως περιλαμβάνεται στον κατάλογο με τα 100 σπουδαιότερα κτίρια της ελληνικής αρχιτεκτονικής στον 20ό αιώνα που έχει εκπονήσει το Ινστιτούτο Αρχιτεκτονικής. Από το 1981 έχει χαρακτηριστεί διατηρητέο ως έργο τέχνης.
Μάλιστα θεωρείται ιδιαίτερα σημαντικό έργο όχι μόνο από αισθητικής, αλλά και από τεχνικής πλευράς, καθώς ήταν μία από τις πρώτες πολυώροφες οικοδομές γραφείων του κέντρου των Αθηνών, και ταυτόχρονα από τα πρώτα κτίρια στα οποία έγινε χρήση του νεοεμφανιζόμενου τότε οπλισμένου σκυροδέματος. Ανεγέρθηκε για λογαριασμό του Σπυρίδωνα Εφέσιου, από τους κληρονόμους του οποίου πωλήθηκε στο ΝΑΤ το 1950.
9/ «Αττικόν», «Απόλλων»
Η ανάπλαση των ιστορικών κινηματογράφων «Αττικόν» και «Απόλλων» μπορεί να καθυστερήσει για λίγο ακόμη, καθώς δεν είναι απλή υπόθεση, όμως θα αποτελέσει καθοριστικό βήμα για την εμπέδωση και στον πλέον δύσπιστο ότι η Σταδίου αλλάζει σελίδα. Οι δύο αίθουσες έπαψαν να λειτουργούν από την άνοιξη του 2012, όταν όλο το κτίριο παραδόθηκε στις φλόγες κατά τη διάρκεια διαδηλώσεων κατά του δευτέρου μνημονίου.
Αν και άθικτες από την καταστροφή, χάρη στις ηρωικές προσπάθειες της Πυροσβεστικής και των διαχειριστών τους αδερφών Τσακαλάκη, ουδέποτε επαναλειτούργησαν καθώς προέκυψε διαμάχη που έφτασε και στις δικαστικές αίθουσες ανάμεσα στα δύο ιδρύματα υπό τη σκέπη των οποίων βρίσκονται, το Ιδρυμα Σταματίου Δεκόζη-Βούρου, στο οποίο ανήκουν και το Μουσείο της Πόλης των Αθηνών – Ιδρυμα Βούρου-Ευταξία.
Αυτά την ώρα που ο περιβάλλων χώρος έχει καταστραφεί, η συνολική εικόνα προκαλεί θλίψη και ενώ ένα project ριζικής ανάπλασης απαιτεί σχέδιο, χρόνο, χρηματοδότηση. Η ουσία είναι πως η διαμάχη των δύο ιδρυμάτων ξεπεράστηκε κατόπιν συμφωνίας τους και επικυρώθηκε και με νομοθετική ρύθμιση.
Ετσι ανοίγει ο δρόμος για την επαναλειτουργία των κινηματογράφων, αλλά και την αξιοποίηση όλου του περιβάλλοντος χώρου από τον όμιλο Ατρια υπό τον Γιάννη Περρωτή, που δραστηριοποιείται στον κλάδο υπηρεσιών και ανάπτυξης ακινήτων και μίσθωσε το ακίνητο. Πρόκειται όμως για σύνθετη και χρονοβόρα υπόθεση, με τεχνικές και όχι μόνο δυσκολίες, καθώς αναζητείται ουσιαστικά η αναζωογόνηση ενός ολόκληρου τετραγώνου, όπου το κάθε γειτονικό κτίριο έχει τα δικά του ιδιαίτερα προβλήματα που πρέπει να αντιμετωπιστούν.
+1 Τα υπουργεία και το κτίριο του ΟΤΕ
Κερασάκια στην τούρτα οι απομακρύνσεις δύο υπουργείων, του Εσωτερικών και του Εργασίας από τη Σταδίου, στο πλαίσιο του προγράμματος μετεγκατάστασης εννέα υπουργείων και άλλων κυβερνητικών κτιρίων στις εγκαταστάσεις της πρώην ΠΥΡΚΑΛ. Δύο μεγάλα κτίρια, γειτονικά, στη Σταδίου 27 το πρώτο, ιδιοκτησίας της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος και στο 29 το δεύτερο, ιδιοκτησίας του πρώην ΤΣΑΥ, θα απελευθερωθούν προς νέα, κατάλληλη στις σύγχρονες συνθήκες χρήση.
Επίσης, ένα από τα πιο εντυπωσιακά «αποκτήματα» του ομογενούς επιχειρηματία Θεόδωρου Δουζόγλου, το αναγνωρίσιμο κτίριο του ΟΤΕ δίπλα από την Παλαιά Βουλή, σχεδιάζεται να μετατραπεί σε ξενοδοχείο 5 αστέρων δυναμικότητας 91 δωματίων. Εχει ενταχθεί στον αναπτυξιακό νόμο του 2016, με το συνολικό ύψος της επένδυσης στα 14 εκατ. ευρώ. Ωστόσο, το όλο σχέδιο για την ανάπτυξή του παραμένει ακόμα στα χαρτιά. Το ιστορικό κτίριο είχε οικοδομηθεί το 1930 βάσει σχεδίων του σημαντικού αρχιτέκτονα του μεσοπολέμου Αναστασίου Μεταξά.
Ενώ λίγο πιο πάνω, στη συμβολή Σταδίου και Κολοκοτρώνη, το παλιό κτίριο της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, το πρώτο τσιμεντένιο κτίριο της Αθήνας, που ανήκει στη Εurobank, θα αποτελέσει μέχρι το 2027 ένα ακόμα στρατηγείο της τράπεζας, μαζί με το κεντρικό κτίριο της διοίκησης, λίγα μόλις μέτρα πιο κάτω, Σταδίου και Ομήρου.
