Γράφει Χρήστος Δρογκάρης
Το ξέρατε ότι το Ολυμπιακό Στάδιο της Αθήνας κατασκευάστηκε για τις ανάγκες των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004; Και όχι 22 χρόνια νωρίτερα, για να υποδεχθεί τους Πανευρωπαϊκούς Αγώνες Στίβου του 1982; Γνωρίζετε επίσης ότι ένας χώρος όπου φιλοξενήθηκαν 6 Ολυμπιακά αθλήματα το 2004, στο Ελληνικό, σήμερα είναι έρημος;
Παρόλο που εκεί έχει αποφασιστεί ότι θα δημιουργηθεί η μεγαλύτερη και πιο σύγχρονη «πράσινη» πόλη της Ευρώπης, δεν υπάρχει εργάτης ούτε για δείγμα, αντιθέτως κυκλοφορούν φίδια! Δεν έχει ακόμα υλοποιηθεί ούτε ένα κομμάτι του έργου αυτού, μόνο κάτι φύλακες πηγαινοέρχονται κατά διαστήματα για να επιτηρούν τα… ερείπια από τους καλοθελητές.
Προφανώς οι δεκάδες γερανοί, τα θεμέλια του πρώτου πύργου, τα έργα υπογειοποίησης της Ποσειδώνος, τα κτίρια που παραδόθηκαν και οι χιλιάδες επισκέπτες των χώρων που ήδη είναι σε λειτουργία είναι προϊόν οφθαλμαπάτης.
Εκείνο που σίγουρα δεν ξέρετε είναι ότι στον βωμό της διεξαγωγής των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004 θυσιάστηκαν και πολλές ντουζίνες ανθρώπων. Αδιευκρίνιστος αριθμός. Ενώ κάπου 4.500 ακόμη τραυματίστηκαν, στην περίοδο της κατασκευής των σταδίων, που έγιναν αποκλειστικά και μόνο για τους Αγώνες, και έκτοτε όλα εγκαταλείφθηκαν και μετατράπηκαν σε ερείπια.
Τα παραπάνω και άλλα ακόμα είναι στοιχεία ντοκιμαντέρ που προβάλλει μέσα από το κανάλι της στο ΥouΤube μια γνωστή Γαλλίδα influencer, η Juj’ Urbex, η οποία αυτοσυστήνεται ως «ειδική στο να εξερευνά εγκαταλελειμμένα μέρη». Εχει μάλιστα περισσότερους από 1,2 εκατομμύρια συνδρομητές. Δημοσιεύει βίντεο από τις εξερευνήσεις της σε εγκαταλελειμμένα μέρη στη Γαλλία και την Ευρώπη και μοιράζεται τα ευρήματά της με τους followers της σε ενημερωτικά και διασκεδαστικά βίντεο, ούσα «ειδική στην αστική εξερεύνηση», κατά τα λεγόμενά της.
Αν κρίνουμε ωστόσο από την «αστική εξερεύνηση» που πραγματοποίησε στην Αθήνα και τους χώρους που φιλοξένησαν τους Ολυμπιακούς του 2004 είναι ειδική επίσης στις μισές αλήθειες, που κάποτε, ως γνωστόν, είναι χειρότερες από το ευθύ ψέμα. Οπως και στη δημιουργία εικονικής πραγματικότητας.
Γιατί, δεν μπορεί, όπως και να είναι, να ισχυρίζεται ότι επί 4 ημέρες δεν είδε ούτε έναν εργαζόμενο στο Ελληνικό. Ή να επικαλείται δηλώσεις του -λόγω κορωνοϊού από το… 2021 αείμνηστου- παλαιού προέδρου του ΣΕΓΑΣ Βασίλη Σεβαστή, στο 31 λεπτών οπτικοακουστικό αφήγημά της, με μήνα παραγωγής τον Μάιο του 2024.
Στρεβλώνοντας τελικά μια πραγματικότητα και παρουσιάζοντας μια αλλοιωμένη εικόνα στα μέτρα που θέλει η νεαρή influencer. Την οποία, έχοντας υπόψη τους οι fan της, την αποθεώνουν στα περίπου 1.000 σχόλιά τους. Με εξαίρεση κάποιους λίγους που έχουν επισκεφθεί την Ελλάδα πρόσφατα και έχουν διαφορετική άποψη. Και συγκρίνουν και με τα όσα έχουν γίνει για τη διοργάνωση του Παρισιού.
Η πραγματικότητα
Ποια είναι, όμως, η ακριβής πραγματικότητα; Την έχουμε ζήσει όλοι μας. Για να μην αδικήσουμε την Juj’ Urbex, όντως, αν έκανε αυτό το ρεπορτάζ κάποια χρόνια νωρίτερα, ασφαλώς θα είχε και πολλά δίκια. Σήμερα, όμως, μετά από πολύ χρόνο καθυστέρησης και απραξίας, εγκατάλειψης ορισμένων εγκαταστάσεων, αρρυθμιών και προβλημάτων, ακόμα και αλλαγής χρήσης στη λειτουργία άλλων, η ελπίδα ότι μια καινούρια μέρα έχει ήδη ανατείλει ή έρχεται για τη συντριπτική τους πλειονότητα είναι εδώ. Η αλήθεια είναι διαφορετική απ’ ό,τι την παρουσιάζει το γαλλικό ντοκιμαντέρ.
Σήμερα, επί 28 συνολικά Ολυμπιακών εγκαταστάσεων, εντελώς νέων ή ανακαινισμένων παλαιών, που χρησιμοποιήθηκαν στους Αγώνες του 2004, οι 21 είναι σε πλήρη λειτουργία, για 2 συζητούνται νέα σενάρια αξιοποίησης, ενώ 5 έχουν αποχαιρετήσει. Υπήρξαν μεγάλα διαστήματα εγκατάλειψης, αλλά αυτό είναι παρελθόν.
Προέκυψαν και αλλαγές χρήσης, κάποιες εγκαταστάσεις δεν χρησιμοποιούνται πια για αθλητικούς σκοπούς. Αλλά ακόμα και για τις 5 στο Ελληνικό, που αποτελούν οριστικό παρελθόν, δίπλα τους γεννιέται μια νέα ολοκληρωμένη αθλητική ανάπτυξη, ένα τεράστιο αθλητικό πάρκο. Ο σημερινός απολογισμός δεν είναι άσχημος, τουναντίον. Αλλά και τα χρόνια που χάθηκαν για ορισμένες εγκαταστάσεις δεν είναι καθόλου λίγα.
Πράγματι, το business plan των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004 ειδικά για τις αθλητικές εγκαταστάσεις είχε ορισμένα αξεπέραστα ζητήματα για την επόμενη μέρα, τις μελλοντικές χρήσεις πολλών απ’ αυτές. Ως μικρή αθλητική αγορά η Ελλάδα δεν θα μπορούσε να αντέξει το κόστος συντήρησης όλων των νέων εγκαταστάσεων, ιδίως σε αθλήματα που δεν έχει παράδοση και ενδιαφέρον.
Τα γήπεδα π.χ. για το μπέιζμπολ, το σόφτμπολ, το χόκεϊ επί χόρτου, οι εγκαταστάσεις για το κανόε-καγιάκ ήταν projects σχεδόν καταδικασμένα εξαρχής ως μιας χρήσης. Ευτυχές ήταν το ότι οι πιο επικίνδυνες να αχρηστευθούν, αναπτύχθηκαν στο συγκρότημα του Ελληνικού, για το οποίο μετά τη μεταφορά του αεροδρομίου στα Σπάτα, προβλεπόταν ήδη μια μελλοντική γιγαντιαία ανάπλαση και με αθλητικό σκέλος. Αυτό περιόρισε τη ζημιά.
Δικαιολογία για την προβληματική διαχείριση των υπολοίπων εγκαταστάσεων δεν υπάρχει. Η έλλειψη ενός ολοκληρωμένου σχεδίου για τη μετέπειτα αξιοποίησή τους είναι η αιτία. Με εξαίρεση το συγκρότημα του ΟΑΚΑ στο Μαρούσι και κάποιες «νησίδες» σε άλλα σημεία, όπως το Γήπεδο Τάε Κβον Ντο στο Φάληρο, το Κωπηλατοδρόμιο Σχοινιά, συν τα 3+1 περιφερειακά στάδια (Βόλος, Πάτρα, Ηράκλειο, Καυτανζόγλειο Θεσσαλονίκης), η εγκατάλειψη άρχισε να γίνεται γρήγορα αισθητή σε πολλά από τα υπόλοιπα.
Μετά δε από μια πρώτη πενταετία αδράνειας και αμηχανίας, ακολούθησε η δραματική περίοδος των μνημονίων όπου κάθε κουβέντα για αξιοποίηση των Ολυμπιακών εγκαταστάσεων αντιμετωπιζόταν ως εξωπραγματική. Η εικόνα όντως ήταν απογοητευτική έως και αποκαρδιωτική μέχρι τα τέλη της περασμένης δεκαετίας.
Κάποιες εγκαταστάσεις πλέον αράχνιαζαν, αφύλακτες, παρατημένες στην τύχη τους, πλήρως εγκαταλειμμένες και αρκετές λεηλατημένες. Από εκείνες που συνέχιζαν να λειτουργούν, πολλές αντιμετώπιζαν σοβαρά προβλήματα συντήρησης και είχαν ανάγκη ευρύτατης ανακαίνισης. Αυτή είναι η αλήθεια για το καθόλου μακρινό -καθώς αγγίζει και το 2019 ακόμα- παρελθόν.
Αλλαγές
Εκτοτε, όμως, η εικόνα σταδιακά αλλάζει θεαματικά. Η έξοδος από τα μνημόνια και την αυστηρή επιτήρηση και η πολιτική αλλαγή του 2019 μετέβαλαν σημαντικά επί τα βελτίω τις οικονομικές δυνατότητες και συγχρόνως το επενδυτικό τοπίο στη χώρα. Η συντήρηση, ανακαίνιση και περαιτέρω ανάπτυξη των Ολυμπιακών εγκαταστάσεων έπαψε να αποτελεί πολυτέλεια και έγινε μέρος μιας διαφορετικής στρατηγικής για την αξιοποίηση (και) αυτού του αδρανούς πλούτου της Ελλάδας. Δημιουργήθηκαν οι προϋποθέσεις, πρωτίστως πόροι, μαζί και ιδέες, ώστε η χώρα να αυξήσει στο μέγιστο δυνατό προς τα τέλη της τρέχουσας δεκαετίας, το ποσοστό των πλήρως αξιοποιημένων χώρων των Ολυμπιακών εγκαταστάσεων του 2004.
Η αλλαγή του κλίματος έγινε αισθητή, καθώς επιτέλους ξεκίνησε το mega project των 9 δισ. ευρώ, της ανάπλασης του Ελληνικού, και εγκαταστάθηκαν τα εργοτάξια, τα οποία η Γαλλίδα influencer δεν είδε (! ), αγνοώντας και το ότι ένα σημαντικό κομμάτι της ανάπτυξης προορίζεται για καθαρά αθλητική χρήση. Συγχρόνως, οι πολυετείς συμφωνίες χρήσης του κλειστού γηπέδου μπάσκετ του ΟΑΚΑ, του αντίστοιχου των Ανω Λιοσίων, τα μετέτρεψαν σε στολίδια, συγχρόνως αναμένεται η νέα εικόνα του Ολυμπιακού Κέντρου Αντισφαίρισης από τη Στάδιο 2020, του Σταδίου Ειρήνης και Φιλίας και ούτω καθεξής.
Το νέο σχέδιο
Στα τέλη του 2022 παρουσιάστηκε από την τότε ηγεσία του υφυπουργείου Αθλητισμού ένα φιλόδοξο σχέδιο, με ορίζοντα το 2030, αξιοποίησης σχεδόν όλων των ακινήτων που μας κληρονόμησε η διοργάνωση του 2004. Εστω και με τόση καθυστέρηση, άνοιξε μια νέα σελίδα για την τύχη τους, με βάση αυτή τη φορά τουλάχιστον ένα συγκεκριμένο πλάνο και όχι ένα ευχολόγιο ή τον «αυτόματο πιλότο».
Δέκα πρώην Ολυμπιακές εγκαταστάσεις πέρασαν στο χαρτοφυλάκιο της Εταιρείας Ακινήτων Δημοσίου (ΕΤΑΔ Α.Ε.) μετά την απορρόφηση της Ολυμπιακά Ακίνητα Α.Ε., η οποία είχε συγκροτηθεί για την αξιοποίηση των Ολυμπιακών ακινήτων στη μετα-ολυμπιακή εποχή.
Στον χρόνο που ακολούθησε, προχώρησαν κάποια σοβαρά πράγματα, άλλα στοιχεία του προγραμματισμού ωστόσο καθυστερούν, ενώ προέκυψαν νέα προβλήματα, όπως με τη στατικότητα για το στέγαστρο Καλατράβα στο κεντρικό στάδιο του ΟΑΚΑ. Ομως, η γενικότερη αίσθηση είναι ότι η υπόθεση έχει μπει πια σε ράγες και το στοίχημα της αξιοποίησης των εγκαταστάσεων μπορεί να κερδηθεί, παρά την πρωτοφανή χρονοκαθυστέρηση.
Για να θυμηθούμε την ιστορία, η διεξαγωγή των Αγώνων σώθηκε χάρη στην εσπευσμένη αλλαγή στην ηγεσία της Οργανωτικής Επιτροπής και την άφιξη της Γιάννας Αγγελοπούλου που αποδείχτηκε σωτήρια. Αν και οι Αγώνες κινδύνευσαν ακόμα και με μετακόμιση, τα έργα ολοκληρώθηκαν έστω και με την ψυχή στο στόμα.
Η επόμενη μέρα των αθλητικών εγκαταστάσεων παρέμεινε όμως, μετέωρη. Από το «ευχαριστούμε Αθήνα, ευχαριστούμε Ελλάδα» με τα σπαστά ελληνικά του αείμνηστου Ζακ Ρογκ, με το οποίο έκλεισαν οι Αγώνες, στις 29 Αυγούστου 2004, πέρασαν δύο δεκαετίες. Η Ελλάδα είχε αποφύγει το παράδειγμα των ΗΠΑ, που για τους Αγώνες του 1996 στην Ατλάντα προσέφυγαν σε πλειάδα προκάτ κατασκευών μιας χρήσης.
Δεν ακολούθησε με την ίδια επιτυχία, ούτε τα παραδείγματα της Αυστραλίας με τους Αγώνες του Σίδνεϊ και της Ισπανίας με τη Βαρκελώνη, όπου αναπτύχθηκαν νέα σύγχρονα στάδια για τα αθλήματα, με το 80% αυτών να παραμένουν σε χρήση και μετά τις ολυμπιακές διοργανώσεις. Η Αθήνα θα το πετύχει γύρω στο 2030. Ασύλληπτη καθυστέρηση. Ακόμα κι έτσι, ωστόσο, αυτό που σώζεται και αποκτά μακροχρόνια βιώσιμη προοπτική είναι λίαν αξιόλογο.
ΟΑΚΑ
Το ΟΑΚΑ αποτέλεσε την καρδιά των Αγώνων του 2004 και τη βιτρίνα της διοργάνωσης της Αθήνας στην παγκόσμια κοινότητα. Παρέμεινε σε λειτουργία έστω και με προβλήματα. Κεντρικός στόχος είναι πλέον να μετατραπεί σε ένα μεγάλο ολυμπιακό αστικό πάρκο, τοπόσημο για την πρωτεύουσα, που θα φιλοξενεί αθλητικά, ψυχαγωγικά και πολιτιστικά γεγονότα, παράλληλα με τη χρήση του ως ένας απέραντος χώρος περιπάτου, τζόγκινγκ, ποδηλασίας κ.λπ. για τους επισκέπτες. Το στρατηγικό και επιχειρησιακό σχέδιο και η εκπόνηση της μελέτης βιωσιμότητας είναι στη φάση ολοκλήρωσής τους.
Για το σύνολό του έχουν εγκριθεί και ήδη εκτελούνται έργα ύψους 62 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης. Η ενεργειακή αναβάθμισή του κοστολογείται στα 22 εκατ. Προβλέπονται μεταξύ άλλων αντικατάσταση των ταρτάν στο κεντρικό στάδιο και τα προπονητήρια, κατασκευή 3 τοίχων αναρρίχησης (σ.σ. δέσμευση του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στους γονείς του Ερμή Θεοχαρόπουλου, ενός νέου δεινού αναρριχητή που έχασε τη ζωή του στα Τζουμέρκα), νέου κλειστού γυμναστηρίου για ξιφασκία, σόφτμπολ, cheerleading, νέου προπονητηρίου στην αίθουσα Κασιμάτη και ανακατασκευή 5 κτιρίων ξενώνων που θα δοθούν στους αθλητές προς χρήση.
■ Το κεντρικό στάδιο, των 60.000 πλέον θέσεων, όπου έγιναν οι Τελετές Εναρξης και Λήξης, οι αγώνες του στίβου και ο τελικός του ποδοσφαιρικού τουρνουά, με συνοδές αίθουσες πολλαπλών χρήσεων, δεν έμεινε σχεδόν ποτέ εκτός λειτουργίας. Εξαίρεση το διάστημα Οκτωβρίου 2023 – Απριλίου 2024 λόγω των αναγκαίων έργων επιδιόρθωσης των προβλημάτων στατικότητας στο στέγαστρο. Ηδη βρίσκεται ξανά σε πλήρη λειτουργία.
Το στάδιο χρησιμοποιήθηκε ευρύτατα ως ποδοσφαιρική έδρα του Παναθηναϊκού, της ΑΕΚ, της Εθνικής Ομάδας, ενώ τον Μάιο του 2007 φιλοξένησε τον τελικό του Champions League μεταξύ Μίλαν – Λίβερπουλ. Παραχωρήθηκε επίσης, για αρκετές συναυλίες, ενώ ο χώρος του διαμορφώθηκε κατάλληλα και για τη διεξαγωγή μέρους του Ράλλυ Ακρόπολις.
Με δεδομένο, ωστόσο, ότι μετά την ΑΕΚ και ο Παναθηναϊκός -που για τη φετινή περίοδο επανέρχεται στο ΟΑΚΑ- θα λύσει από το 2026-2027 το γηπεδικό του πρόβλημα, το ερώτημα είναι πώς θα συντηρηθεί το στάδιο μετά. Τα έσοδα θα περιοριστούν σε εκείνα από συναυλίες και άλλα έκτακτα events.
■ Το κλειστό γήπεδο μπάσκετ, έχοντας κατασκευαστεί από το 1995 και φιλοξενήσει το 2004 αγώνες ενόργανης γυμναστικής, τραμπολίνο και την τελική φάση του τουρνουά μπάσκετ, αποτελεί μία από τις πλέον επιτυχώς αξιοποιημένες Ολυμπιακές εγκαταστάσεις. Μετά τους Ολυμπιακούς παρέμεινε μόνιμη έδρα του μπασκετικού Παναθηναϊκού, κατά διαστήματα της ΑΕΚ, συχνότατα και της Εθνικής. Φιλοξένησε, συναυλιακά και άλλα events, με αποκορύφωμα τη διοργάνωση της Eurovision του 2006.
Ομως, η τομή για τη μακροχρόνια προοπτική του Κλειστού των Ολυμπιακών Εγκαταστάσεων ήρθε με την παραχώρησή του για τα επόμενα 49 χρόνια στην ΚΑΕ Παναθηναϊκός του Δημήτρη Γιαννακόπουλου, προς αποκλειστική χρήση. Μέσα σε λίγους μήνες, έχει ήδη αλλάξει εικόνα, τα έργα ωστόσο συνεχίζονται και η τελική του νέα μορφή αναμένεται στους επόμενους μήνες, συναποτελώντας έναν ολοκληρωμένο πολυχώρο ψυχαγωγίας και αναψυχής για τους φιλάθλους και τις οικογένειές τους.
■ Το Ολυμπιακό Κέντρο Αντισφαίρισης παρέμεινε εκτός τροχιάς σχεδόν 18 χρόνια. Από το 2022 η τύχη του άλλαξε. Μετά από διαγωνισμό πέρασε στα χέρια της Στάδιο 2020, κοινού επενδυτικού σχήματος του Αχιλλέα Κωνσταντακόπουλου της ΤΕΜΕΣ και του Ιωάννη Στασινόπουλου της Viohalco. Η εταιρεία μίσθωσε για τα επόμενα 35 χρόνια τις εγκαταστάσεις των 70 στρεμμάτων. Ο σχεδιασμός προβλέπει ανακατασκευή και δημιουργία 20 γηπέδων τένις, 4 μίνι τένις και 6 γηπέδων πάντελ.
■ Το Ολυμπιακό Ποδηλατοδρόμιο προϋπήρχε ως έργο για τους Μεσογειακούς Αγώνες του 1991. Πλέον μέσα στη χρονιά θα υποδεχθεί στην αρένα του μόνιμα για προπονήσεις και αγώνες, τις εθνικές ομάδες της Γυμναστικής, που θα μεταφερθούν εκεί από το προπονητήριο του Αγίου Κοσμά. Το μεγαλύτερο μέρος της αρένας θα διαμορφωθεί κατάλληλα ώστε η Γυμναστική να φιλοξενείται εκεί μαζί με την Ποδηλασία πίστας.
■ Το Ολυμπιακό Κέντρο Υγρού Στίβου μετεξελίσσεται σε ένα από τα μεγαλύτερα στην Ευρώπη. Την ανακαίνιση και ανακατασκευή έχει αναλάβει η Lamda Development, με έργα ύψους 7 εκατ. ευρώ, που μεταξύ άλλων περιλαμβάνουν την αξιοποίηση 11 κολυμβητικών δεξαμενών.
Σημειώνεται εξάλλου και η αξιοποίηση του Διεθνούς Κέντρου Τύπου (IWC). Η Lamda Development ανέπτυξε στον χώρο του από το 2008 το Golden Hall, ενώ το 2012 κέρδισε τον διαγωνισμό για τη μακροχρόνια παραχώρησή του.
Ολυμπιακό Κέντρο Ελληνικού
Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα Ολυμπιακών εγκαταστάσεων που αχρηστεύθηκαν. Στη θέση τους όμως, και στο πλαίσιο της μεγάλης ανάπλασης του Ελληνικού από τη Lamda Development αναδιαμορφώνεται όλος ο χώρος. Και σε μια έκταση 444 στρεμμάτων δημιουργείται ένα τεράστιο αθλητικό πάρκο με ανοιχτές στους επισκέπτες υπερσύγχρονες αθλητικές εγκαταστάσεις, με γήπεδα μπάσκετ, ποδοσφαίρου, στίβου, κολυμβητήρια, τένις κ.ά. Στόχος, να αποτελέσει διεθνές σημείο αναφοράς για τον αθλητισμό, εξυπηρετώντας αθλητές, συλλόγους, σωματεία και ομοσπονδίες από όλο τον κόσμο.
Οι εργασίες ξεκίνησαν τον Ιούλιο του 2023. Ηδη έχουν ολοκληρωθεί εκείνες της θεμελίωσης για το κτίριο των κοιτώνων των αθλητών και του κτιρίου διοίκησης της ποδοσφαιρικής εγκατάστασης. Σε πλήρη εξέλιξη οι εργασίες θεμελίωσης του χώρου των κερκίδων στίβου, καθώς και οι χωματουργικές εργασίες διαμόρφωσης όλου του κέντρου, με ορίζοντα ολοκλήρωσης το 2025. Οσον αφορά στην ιστορία:
■ Το κλειστό γήπεδο μπάσκετ, που το 2004 φιλοξένησε αγώνες και τους τελικούς του χάντμπολ, χρησιμοποιήθηκε μετέπειτα ως έδρα τηε ΑΕΚ και του Πανιωνίου και για τη διεξαγωγή τελικών Κυπέλλου. Σταδιακά πέρασε σε απραξία και τελικά κατεδαφίστηκε το 2022 στο πλαίσιο των έργων του project του Ελληνικού.
■ Η αίθουσα ξιφασκίας, χωρητικότητας 5.000 θέσεων, πέρασε σε αχρησία και ο σκελετός της μεταφέρθηκε στα Ιωάννινα.
■ Το Κέντρο Κανόε/Καγιάκ Σλάλομ εγκαταλείφθηκε πλήρως. Η σκέψη να μετατραπεί σε υδάτινο πάρκο προς επίσκεψη υπερκαλύφθηκε από τα επιμέρους έργα της ανάπλασης.
■ Τα 3 γήπεδα του Κέντρου σόφτμπολ-μπέιζμπολ επίσης εγκαταλείφθηκαν. Το μεγαλύτερο μετατράπηκε το 2007 σε ποδοσφαιρικό γήπεδο με αύξηση της χωρητικότητας και χρησιμοποιήθηκε για λίγο, κυρίως από τον Εθνικό Πειραιώς.
■ Το Κέντρο χόκεϊ επί χόρτου, αθλήματος παντελώς άγνωστου στην Ελλάδα, ουδέποτε χρησιμοποιήθηκε μετά το 2004.
Ολυμπιακό Κέντρο Φαλήρου
Στο Ολυμπιακό Κέντρο Φαλήρου η εικόνα είναι ανάμεικτη.
■ Για το ιστορικό «Γεώργιος Καραϊσκάκης» δεν χρειάζονται πολλά σχόλια. Γκρεμίστηκε και έδωσε τη θέση του στο νέο υπερσύγχρονο γήπεδο ποδοσφαίρου, έδρα του Ολυμπιακού, η διοίκηση του οποίου διαρκώς βελτιώνει την εικόνα του, με αποτέλεσμα πέρυσι να φιλοξενήσει τον ευρωπαϊκό τελικό του Σούπερ Καπ, μεταξύ Μάντσεστερ Σίτι και Σεβίλης, λαμβάνοντας τα εύσημα της ΟΥΕΦΑ.
■ Το Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας, κατασκευής του 1985, που στους Αγώνες του 2004 φιλοξένησε τα τουρνουά βόλεϊ, παραμένει έδρα του μπασκετικού Ολυμπιακού.
■ Το Κλειστό Τάε Κβον Ντο, στο Παλαιό Φάληρο, μετά το 2004 έχει φιλοξενήσει τα πάντα. Μουσικές και άλλες πολιτιστικές εκδηλώσεις, μεγάλες επαγγελματικές εκθέσεις και βεβαίως πλείστα κομματικά Συνέδρια, του ΠΑΣΟΚ, του ΣΥΡΙΖΑ αργότερα κ.ά. Παρ’ όλα αυτά, πίσω από τη βιτρίνα υπάρχουν αρκετές φθορές που επιβεβαιώνουν προβλήματα συντήρησης.
Για την περαιτέρω εμπορική αξιοποίηση του ακινήτου, η ΕΤΑΔ προκήρυξε διεθνή διαγωνισμό. Παρά τις δύο παρατάσεις που έδωσε, ουδείς ενδιαφέρθηκε και τον Απρίλιο η διαδικασία κηρύχθηκε άγονη. Ετσι, η Εταιρεία θα προχωρήσει σε επαναπροκήρυξη του διαγωνισμού, με νέους βελτιωμένους όρους, στις αρχές του 2025.
■ Το Ολυμπιακό Κέντρο Μπιτς Βόλεϊ παρουσιάζει μια πολύ λυπηρή εικόνα. Αν και στολίδι όταν κατασκευάστηκε και λειτούργησε, αφέθηκε μετά πλήρως στην τύχη του, καταλήγοντας πλέον μια μίνι-χωματερή. Τελευταία φορά που χτύπησε ο παλμός του ήταν το 2019, όταν διοργανώθηκε διεθνές τουρνουά εθνικών ομάδων Beach Handball Ανδρών – Γυναικών. Το μέλλον αναζητείται.
Τα άλλα κλειστά γήπεδα
■ Γήπεδο Μπάντμιντον: Μετά τους Αγώνες παραχωρήθηκε για 20 χρόνια μέσω διαγωνισμού στην εταιρεία Αthens Badminton Cultural Development Α.Ε. και έγραψε ιστορία ως πολυχώρος θεάματος στο Γουδή. Στους χώρους του 2.300 θέσεων Θεάτρου (πια) Μπάντμιντον ανέβηκαν κορυφαίες ελληνικές και διεθνείς θεατρικές και μουσικές παραγωγές. Ομως, σήμερα είναι κλειστό, έρημο και εξωτερικά βανδαλισμένο, καθώς η σύμβαση για την παραχώρησή του λύθηκε οριστικά τον Αύγουστο του 2020 διότι η εταιρεία δεν κατέβαλλε τα μισθώματα. Εκτοτε αναμένονται νέα σχέδια για αξιοποίηση της εγκατάστασης.
■ Κλειστό Πυγμαχίας: Αρχικά αφέθηκε κι αυτό στην τύχη του, μέχρι και λεηλατήθηκε, όμως η Πολιτεία αποφάσισε την ανακατασκευή του. Η φιλοδοξία ήταν να αποτελέσει το Σπίτι της Πυγμαχίας στο Περιστέρι. Μετονομάστηκε σε «Γιώργος Στεφανόπουλος» και σε αυτό πραγματοποιούνται πολλές διοργανώσεις, τουρνουά και κύπελλα, ωστόσο καταγράφονται διαμαρτυρίες για ανεπαρκή συντήρηση των χώρων του.
■ Κλειστό Νίκαιας: Εκεί όπου ο Πύρρος Δήμας σήκωσε το 4ο Ολυμπιακό του μετάλλιο σχεδιαζόταν να στεγαστεί το εθνικό άθλημα της Ελλάδας, η άρση βαρών. Ο σχεδιασμός όμως ανετράπη και από το 2009 παραχωρήθηκε για 40 χρόνια άνευ ανταλλάγματος, στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς. Φιλοξενεί εκδηλώσεις, συνέδρια, πλέον και μεταπτυχιακά προγράμματα, καθώς υπήρξε ολοκληρωτική μετατροπή των χώρων με προσθήκη αιθουσών διδασκαλίας κ.λπ.
■ Κλειστό Ανω Λιοσίων: Μετά από πολύχρονες περιπέτειες το 8.000 θέσεων Κλειστό, που σχεδιάστηκε για να λειτουργήσει ως Σπίτι της Πάλης, άντεξε στη φθορά του χρόνου και της εγκατάλειψης, για να γίνει τελικά η έδρα της μπασκετικής ΑΕΚ, μετά τη σύμβαση 20ετίας που υπογράφηκε το 2020. Σε άριστη κατάσταση πλέον, εγκατάσταση-στολίδι.
■ Κλειστό Γαλατσίου: Το 2004 χρησιμοποιήθηκε για το τουρνουά πινγκ πονγκ και ως αίθουσα γυμναστικής. Στη συνέχεια μετατράπηκε σε γήπεδο μπάσκετ. Από το 2013 πέρασε στα χέρια του Δήμου. Έκτοτε αξιοποιείται ευρύτατα για ψυχαγωγικές δραστηριότητες, ιδίως θεατρικές παραστάσεις και συναυλίες, ακόμα και για εκθέσεις και Συνέδρια υπό την Christmas Theater.
Οι ανοιχτές εγκαταστάσεις
■ Κωπηλατοδρόμιο Σχοινιά: Το 2004 φιλοξένησε την Κωπηλασία. Υπό την κυριότητα του ΤΑΙΠΕΔ, λειτουργεί κανονικά έως και σήμερα, στη διάθεση των αθλητών των εθνικών ομάδων Κωπηλασίας και Κανόε Καγιάκ.
■ Κέντρο Ιππασίας Μαρκοπούλου: Το 2004 φιλοξένησε τους αγώνες Ιππασίας. Πραγματοποιούνται σε αυτό ιππικές διοργανώσεις και αγώνες. Θεωρείται το μεγαλύτερο και πληρέστερο ιππικό κέντρο της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Το ΤΑΙΠΕΔ προχώρησε προ διετίας σε διαγωνισμό για τη μακροχρόνια μίσθωση ενός τμήματός του, έκτασης 589,5 στρεμμάτων, με κλειστές και ανοιχτές αθλητικές εγκαταστάσεις. Προσφορά υπέβαλε μόνο ένα σχήμα, η Aplekton Holdings Co. Limited.
Το θέμα βρίσκεται ακόμη σε εκκρεμότητα, καθώς το Συμβούλιο της Επικρατείας τον Απρίλιο γνωμοδότησε ως μη νόμιμη τη μετατροπή του σε υπερτοπικό πόλο μητροπολιτικού κέντρου αθλητισμού, με παράλληλες χρήσεις τουρισμού-αναψυχής και πολιτισμού, ενώ ο ειδικός εκκαθαριστής του ΟΔΙΕ έβγαλε σε πλειστηριασμό το συνολικό ακίνητο στο Μαρκόπουλο, χιλίων στρεμμάτων, που περιλαμβάνει το Ιππικό Κέντρο και τον Ιππόδρομο.
■ Κέντρο Σκοποβολής Μαρκοπούλου: Στους Αγώνες του 2004 φιλοξένησε το ομώνυμο άθλημα. Το 2008 παραχωρήθηκε άνευ ανταλλάγματος για 30 χρόνια, στην Ελληνική Αστυνομία, για την εκπαίδευση των ένστολων. Αργότερα το Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος προχώρησε σε μια σημαντική δωρεά για την πλήρη ανακαίνιση και ανακατασκευή του.
Ολυμπιακό Χωριό
Η περίπτωση του Ολυμπιακού Χωριού είναι εντελώς ξεχωριστή. Μια εναλλαγή εικόνων κυριαρχούσε καταρχάς. Από τη μια υπάρχουν τα 2.292 διαμερίσματα που φιλοξένησαν τις αποστολές το 2004 και σήμερα στεγάζουν περίπου 10.000 ανθρώπους. Μια ζωντανή πόλη, με σύγχρονες υποδομές και άφθονους κοινόχρηστους χώρους. Ωστόσο, οι αξιόλογες συνοδευτικές καθαρά αθλητικές εγκαταστάσεις περιέπεσαν στη μοίρα της εγκατάλειψης και της φθοράς, κυρίως λόγω υψηλού κόστους συντήρησης.
Αλλαγή πορείας 180 μοιρών και εδώ από τα τέλη του 2022. Στο Ολυμπιακό Χωριό λειτουργεί πλέον ξεχωριστός αθλητικός φορέας, όπως όλα τα ΕΑΚ, με την προσθήκη του προπονητικού σκέλους. Η Lamda Development συμμετέχει στον πλήρη εκσυγχρονισμό των αθλητικών υποδομών του Ολυμπιακού Χωριού, ως τμήμα των ανταποδοτικών ενεργειών για τον Αγιο Κοσμά. Ηδη το στάδιο του Ολυμπιακού Χωριού λειτουργεί κανονικά και στόχος είναι να γίνουν απόλυτα λειτουργικοί και όλοι οι άλλοι χώροι.
Ανακατασκευάζεται η Ολυμπιακή Πισίνα και τα δύο κλειστά γυμναστήρια που φιλοξενούν αγώνες μπάσκετ, βόλεϊ και χάντμπολ, τα 4 γήπεδα τένις και το υπαίθριο γυμναστήριο. Σπουδαία υπόθεση, όμως, είναι και η μεταφορά των βαρέων αθλημάτων: πάλη, τζούντο, πυγμαχία. Ηδη ολοκληρώθηκε το πρώτο νέο κλειστό προπονητήριο με αεροϋποστηριζόμενο θόλο (μπαλόνι) για τα τρία αυτά αθλήματα.
3+1 στάδια στην υπόλοιπη χώρα
Για τις ανάγκες των τουρνουά ποδοσφαίρου των Αγώνων του 2004 χτίστηκαν 3 νέα στάδια σε μείζονες Περιφέρειες της χώρας, ενώ ανακαινίστηκε και το Καυτανζόγλειο της Θεσσαλονίκης. Ολα εξακολούθησαν να χρησιμοποιούνται κυρίως για ποδόσφαιρο, συχνά ως έδρα της εθνικής ομάδας ή τελικούς του Κυπέλλου, αλλά και για αγώνες στίβου.
■ Το (παραθαλάσσιο) Παγκρήτιο στο Ηράκλειο, 26.240 θέσεων, χρησιμοποιήθηκε κατά διαστήματα ως έδρα των ΟΦΗ και Εργοτέλη. Λειτουργεί ως πολυδύναμο αθλητικό κέντρο υπό τη διαχείριση ανώνυμης εταιρείας του δήμου, έχοντας φιλοξενήσει και πολλές συναυλίες.
■ Το Πανθεσσαλικό στον Βόλο, 22.200 θέσεων, χρησιμοποιήθηκε ως έδρα του Ολυμπιακού και της Νίκης Βόλου και τώρα της ΠΑΕ Βόλος. Πολυδύναμο κέντρο με επιπλέον γήπεδα μπάσκετ, βόλεϊ και τένις.
■ Το Παμπελοποννησιακό στην Πάτρα, 20.250 θέσεων, μετά το 2004 πέρασε από πολλά κύματα. Αρχικά φιλοξενούσε αγώνες ποδοσφαίρου -έδρα της Παναχαϊκής- και στίβου. Το 2008 παραχωρήθηκε στον Δήμο Πατρέων. Λόγω έλλειψης πόρων έως το 2015 ουσιαστικά ήταν κλειστό ή υπολειτουργούσε. Κατάντησε στάδιο-φάντασμα, όμως η πορεία του ανεστράφη με την αλλαγή δημοτικής αρχής. Σήμερα, λειτουργεί με ευθύνη του δήμου ως πολυχώρος άθλησης, φιλοξενεί εθνικές και διεθνείς διοργανώσεις ποδοσφαίρου και στίβου, καθώς και πολιτιστικά και ψυχαγωγικά γεγονότα. Κλασικό παράδειγμα εγκατάλειψης και αναγέννησης.
■ Το Καυτανζόγλειο της Θεσσαλονίκης, 27.800 θέσεων, από τα πλέον ιστορικά στάδια της χώρας, χτισμένο από το 1960, ανακαινίστηκε για τους Αγώνες του 2004. Εκτοτε φιλοξενεί αγώνες ποδοσφαίρου και στίβου, έδρα της ποδοσφαιρικής ομάδας του Ηρακλή, χρήζει όμως περαιτέρω ανακαίνισης.
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: AFP / Visual Hellas, EUROKINISSI
