Οι μεγάλες προκλήσεις και πιέσεις που αντιμετωπίζουν οι ελληνικές επιχειρήσεις στο πλαίσιο των διεθνών εξελίξεων και οι αναγκαίες πολιτικές παρεμβάσεις που χρειάζονται προκειμένου να συνεχίσουν να διαδραματίζουν τον κρίσιμο ρόλο τους στην οικονομική ανάπτυξη της χώρας βρίσκονται στο επίκεντρο των υπομνημάτων τόσο του Συνδέσμου Βιομηχανιών Ελλάδος (ΣΒΕ) όσο και της Κεντρικής Ενωσης Επιμελητηρίων Ελλάδος (ΚΕΕΕ) που υπέβαλαν στον πρωθυπουργό ενόψει της 88ης ΔΕΘ.
Κοινός τόπος στις επισημάνσεις των δύο φορέων είναι η ανθεκτικότητα που επέδειξαν οι ελληνικές επιχειρήσεις τα τελευταία χρόνια των αλλεπάλληλων κρίσεων και προκλήσεων τόσο σε εγχώριο όσο και σε διεθνές επίπεδο. Ομοννούν επίσης ως προς τα κοινά προβλήματα που αντιμετωπίζουν, που εντοπίζονται στο υψηλό κόστος ενέργειας, και στην έλλειψη προσωπικού, ενώ αναδεικνύουν με έμφαση την ανάγκη της ισόρροπης ανάπτυξης μεταξύ των περιφερειών της χώρας.
Όπως επισημαίνει, μεταξύ άλλων, στο υπόμνημά της η ΚΕΕΕ, «ο μόνος δρόμος για την επίτευξη υψηλών ρυθμών ανάπτυξης, με παράλληλη ενίσχυση των εισοδημάτων, περνά μέσα από τη σταθερή βελτίωση της παραγωγικότητας, της ανταγωνιστικότητας και της εξωστρέφειας των ελληνικών επιχειρήσεων – ιδιαίτερα των μικρομεσαίων, οι οποίες αποτελούν το 99,9% του συνόλου των επιχειρήσεων, συνεισφέρουν το 67% της ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας στην ελληνική οικονομία και απασχολούν το 84,6% του ανθρώπινου δυναμικού. Περνά, επίσης, από τη διαμόρφωση όρων που ευνοούν την ισόρροπη ανάπτυξη και τη δίκαιη διάχυση του οφέλους της, στο σύνολο της ελληνικής κοινωνίας, σε κάθε περιφέρεια της χώρας».
Από την πλευρά της η πρόεδρος του ΣΒΕ υπογράμμισε: «είναι απαραίτητη η συνέχεια της μεταρρυθμιστικής προσπάθειας για την αλλαγή του παραγωγικού υποδείγματος της οικονομίας μας, στο πλαίσιο του οποίου η βιομηχανία μπορεί και πρέπει να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο» και πρόσθεσε πως «για να τελεσφορήσει αυτή η προσπάθεια θα πρέπει να γίνουν ορισμένα βήματα για τη ρεαλιστική προσέγγιση και αντιμετώπιση των μεγαλύτερων προκλήσεων που σήμερα αντιμετωπίζουν οι βιομηχανικές επιχειρήσεις και αφορούν στο υπέρογκο κόστος ενέργειας, στην αδυναμία εξεύρεσης κατάλληλου προσωπικού και στις ελλείψεις βασικών υποδομών στις Περιφέρειες της χώρας. Θα πρέπει να γίνουν ουσιαστικά βήματα για την μείωση των περιφερειακών ανισοτήτων, ένα χρονίζον ζήτημα που αποτελεί τροχοπέδη για την οικονομική ανάπτυξη και την κοινωνική συνοχή του τόπου».
Επίσης, σημείωσε την ανθεκτικότητα που επέδειξε ο κλάδος της βιομηχανίας παρόλες τις αντιξοότητες και τις πρωτοφανείς προκλήσεις των 15 τελευταίων ετών, αλλά και του σύνθετου και αβέβαιου περιβάλλοντος δραστηριοποίησης όπως αυτό διαμορφώνεται σήμερα.
ΣΒΕ
Όπως υπογραμμίζει ο ΣΒΕ στο υπόμνημά του, θα πρέπει να γίνουν ουσιαστικά βήματα για την μείωση των περιφερειακών ανισοτήτων, ένα χρονίζον ζήτημα που αποτελεί τροχοπέδη για την οικονομική ανάπτυξη και την κοινωνική συνοχή του τόπου.
Η ελληνική βιομηχανία χρειάζεται ρεαλιστικές πολιτικές λύσεις για τα μεγάλα προβλήματα που αντιμετωπίζει, προκειμένου να συνεχίσει να παράγει πλούτο προς όφελος της οικονομίας και της κοινωνίας μας.
Η πρόεδρος του ΣΒΕ Λουκία Σαράντη
Διεύρυνση των περιφερειακών ανισοτήτων στην Ελλάδα την τελευταία δεκαετία
Η μείωση των περιφερειακών ανισοτήτων αποτελεί μια από τις σημαντικότερες αναπτυξιακές προκλήσεις της χώρας.
Η περιφερειακή ανάπτυξη και σύγκλιση αποτελεί το σοβαρότερο πρόβλημα για την οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη της Ελλάδας για περισσότερο από μισό αιώνα.
Στις σημερινές διαμορφωμένες οικονομικές, κοινωνικές και γεωπολιτικές συνθήκες, δεν νοείται οικονομική μεγέθυνση μιας χώρας χωρίς περιφερειακή σύγκλιση.
Στο πλαίσιο αυτό και παρά την αξιοποίηση των διαφόρων χρηματοδοτικών προγραμμάτων από τη χώρα μας, από την ένταξή της το 1981 στην τότε ΕΟΚ μέχρι σήμερα, οι περιφερειακές ανισότητες εξακολουθούν να υφίστανται, και μάλιστα, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, την τελευταία δεκαετία έχουν διευρυνθεί σημαντικά.
Κατά τον ΣΒΕ, η περιφερειακή ανάπτυξη και η περιφερειακή σύγκλιση αποτελούν ένα διαχρονικό πρόβλημα για την οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη της χώρας.
Πλαίσιο προτάσεων
Στο πλαίσιο αυτό, ο ΣΒΕ υποστηρίζει διαχρονικά ότι:
1. ο στόχος της «περιφερειακής ανάπτυξης» και της «περιφερειακής σύγκλισης» αποτελεί μονόδρομο για την ανάπτυξη της χώρας συνολικά,
2. ο περιφερειακός αναπτυξιακός σχεδιασμός δεν μπορεί να γίνεται κεντρικά, αλλά επιβάλλεται να συμβαίνει αποκεντρωμένα, με τη συμμετοχή όλων των ενδιαφερομένων μερών, χωρίς αποκλεισμούς,
3. τα μέτρα ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας καθεμιάς από τις περιφέρειες είναι ανάγκη να σχεδιασθούν και να εφαρμοσθούν άμεσα, με μακροπρόθεσμο όμως αναπτυξιακό σχεδιασμό και μετρήσιμα αποτελέσματα, και, 4. η πραγματική διάσταση των περιφερειακών ανισοτήτων είναι περισσότερο δυσμενής από αυτή που αποτυπώνεται από τα επίσημα στοιχεία, κυρίως στο κοινωνικό πεδίο, και με κριτήρια αναπτυξιακής προοπτικής.
Προτεραιότητες
Για την άμβλυνση των περιφερειακών ανισοτήτων και την περιφερειακή σύγκλιση, ο ΣΒΕ προτείνει να ισχύσουν οι ακόλουθες κατευθύνσεις – προτεραιότητες:
1. Η θεσμοθέτηση ειδικών κινήτρων προσέλκυσης και υλοποίησης επενδύσεων στις Περιφέρειες, και ειδικά παραγωγικών επενδύσεων, για τη μείωση της αστυφιλίας, και την αποκέντρωση του πληθυσμού και τη μεταφορά παραγωγικών δραστηριοτήτων από την Αθήνα και την ευρύτερη
περιοχή της στην περιφέρεια.
2. Η ανασυγκρότηση Βιομηχανικών Κλάδων και Περιοχών.
3. Η ανάπτυξη διασυνδέσεων του πρωτογενούς με τον δευτερογενή τομέα σε κάθε Περιφέρεια, για την παραγωγή διεθνώς εμπορεύσιμων προϊόντων υψηλής προστιθέμενης αξίας.
4. Η θεσμοθέτηση στοχευμένων προγραμμάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης για την ενίσχυση της απασχόλησης και την ανάπτυξη των αναγκαίων ειδικοτήτων που έχουν ανάγκη οι επιχειρήσεις, με έμφαση στη βιομηχανία (ο ΣΒΕ έχει καταθέσει ειδικές προτάσεις στο πλαίσιο της μελέτης με τίτλο: «Μελέτη για την επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση και την ανάπτυξη των δεξιοτήτων reskilling & upskilling) του ανθρώπινου δυναμικού στην ελληνική βιομηχανία»).
5. Η ανάδειξη και ενίσχυση συγκριτικών πλεονεκτημάτων παραγωγικών τομέων και κλάδων σε καθεμία από τις 13 Περιφέρειες της χώρας.
6. Η ανάπτυξη νέας γνώσης για την παραγωγή καινοτομίας και τεχνολογίας και για τη διασύνδεσή του παραγωγικού ιστού με τοπικά πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα.
7. Η θεσμοθέτηση ειδικών λειτουργικών κινήτρων για Περιφέρειες, όπως η Θράκη και η Ήπειρος, μετά από αίτημα της χώρας και έγκριση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ανταγωνισμού.
ΚΕΕΕ
Δίνοντας το στίγμα της ελληνικής επιχειρηματικότητας, η Κεντρική Ενωση Επιμελητηρίων στο υπόμνημά της προς τον πρωθυπουργό ενόψει της ΔΕΘ επισημαίνει: «Η βελτίωση του κλίματος στην ελληνική οικονομία αναγνωρίζεται και αποτυπώνεται στην ανάληψη νέων επιχειρηματικών πρωτοβουλιών. Παρά το αντίξοο εξωτερικό περιβάλλον, το 2023 ιδρύθηκαν στη χώρα μας περισσότερες επιχειρήσεις από κάθε άλλη χρονιά, ενώ διευρύνθηκε το θετικό ισοζύγιο ενάρξεων – διαγραφών στο ΓΕΜΗ».
Όπως τονίζει, όμως, ο πρόεδρος της ΚΕΕΕ Ιωάννης Μασούτης, «η ελληνική οικονομία και οι επιχειρήσεις εξακολουθούν να παρουσιάζουν υψηλές αντοχές, όμως οι διεθνείς εξελίξεις επηρεάζουν αρνητικά και δημιουργούν μία γενικευμένη ανασφάλεια. Αναμένουμε ως επιχειρηματική κοινότητα, μέτρα από την πολιτεία ώστε να θωρακιστούν οι επιχειρήσεις από πρόσθετους παράγοντες, όπως είναι οι έντονες διακυμάνσεις στις τιμές της ενέργειας, οι ελλείψεις και η άνοδος στις τιμές των πρώτων υλών, η επίμονη ακρίβεια που δοκιμάζει την αγορά και τους καταναλωτές αλλά και οι ελλείψεις σε ανθρώπινο δυναμικό, με περισσότερες από 1 στις 3 επιχειρήσεις να δηλώνουν ότι έχουν κενές θέσεις εργασίας».
Ο πρόεδρος της ΚΕΕΕ Ιωάννης Μασούτης
Προτεραιότητες
Οι προτεραιότητες που θέτει η ΚΕΕΕ συνοψίζονται σε 10 σημεία:
- Συνέχιση των πολιτικών με στόχο την αύξηση των επενδύσεων, ιδιαίτερα σε τομείς εξωστρεφείς, υψηλής έντασης γνώσης και τεχνολογίας, με κρίσιμο ρόλο στην αλλαγή του αναπτυξιακού υποδείγματος της ελληνικής οικονομίας. Διαμόρφωση στοχευμένης, εθνικής στρατηγικής, για την αύξηση της συμμετοχής της βιομηχανίας και του πρωτογενή τομέα στο ΑΕΠ.
- Έγκαιρη και αποτελεσματική αξιοποίηση των ευρωπαϊκών πόρων, ώστε να μη λειτουργήσουν μόνο ως πηγή πρόσκαιρης ρευστότητας, αλλά να δημιουργήσουν μόνιμο αναπτυξιακό αντίκτυπο για τις επιχειρήσεις και την οικονομία.
- Διασφάλιση πρόσβασης ολόκληρης της επιχειρηματικής κοινότητας σε πηγές χρηματοδότησης και προγράμματα ενίσχυσης – από το Ταμείο Ανάπτυξης και Ανθεκτικότητας ως το ΕΣΠΑ – ώστε να μπορέσουν ειδικά οι μικρές επιχειρήσεις να σχεδιάσουν με ρεαλισμό και φιλοδοξία το μέλλον τους.
- Δραστική ενίσχυση του τομέα Έρευνας και Καινοτομίας, με περαιτέρω αύξηση των σχετικών δαπανών, ώστε η Ελλάδα να προσεγγίσει τον μέσο όρο της ευρωζώνης. Ουσιαστική διασύνδεση των πανεπιστημίων και των ερευνητικών κέντρων με τις επιχειρήσεις και τον κόσμο της παραγωγής.
- Προετοιμασία και διευκόλυνση των επιχειρήσεων κάθε μεγέθους, με στόχο την έγκαιρη μετάβασή τους στο περιβάλλον της ψηφιοποίησης, του αυτοματισμού και της Τεχνητής Νοημοσύνης.
- Επιτάχυνση των μεταρρυθμίσεων, για την αναβάθμιση του συστήματος απονομής δικαιοσύνης, της δημόσιας Παιδείας, της Υγείας. Συνέχιση των πολιτικών για τη διαμόρφωση ενός κράτους περισσότερο φιλικού προς τον πολίτη και την επιχείρηση, πιο αποτελεσματικού στην προστασία της ασφάλειας και στη βελτίωση της καθημερινότητάς τους.
- Στοχευμένες πολιτικές για την ενίσχυση της περιφερειακής ανάπτυξης, μέσων της αναβάθμισης των περιφερειακών υποδομών, της εφαρμογής στρατηγικών έξυπνης εξειδίκευσης, την αναβάθμιση του πρωτογενούς τομέα, την παροχή κινήτρων και ενισχύσεων για τη στήριξη της τοπικής επιχειρηματικότητας, τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και τη διακράτηση των νέων ανθρώπων στον τόπο τους.
- Επένδυση στην αναβάθμιση του ανθρώπινου δυναμικού της χώρας, με έμφαση στην αντιμετώπιση των υφιστάμενων ελλείψεων στην αγορά και στην καλλιέργεια δεξιοτήτων με υψηλή ζήτηση, σήμερα και στο μέλλον.
- Στοχευμένο μείγμα δράσεων για την αντιμετώπιση της ακρίβειας, με παρεμβάσεις για την ενίσχυση και τη διασφάλιση της λειτουργίας του ανταγωνισμού στις αγορές, με αποτελεσματικούς ελέγχους για την πάταξη αθέμιτων πρακτικών, αλλά και ουσιαστική προστασία των νομοταγών, υπεύθυνων επιχειρήσεων.
- Διατήρηση συνετής και υπεύθυνης δημοσιονομικής πολιτικής, με ένα υγιές μείγμα δαπανών και εσόδων: ενισχυμένο πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων, συγκράτηση των λειτουργικών δαπανών του κράτους, διεύρυνση της φορολογικής βάσης και αποτελεσματική καταπολέμηση της φοροδιαφυγής. Αξιοποίηση του δημοσιονομικού χώρου για την περαιτέρω μείωση των φορολογικών και ασφαλιστικών εισφορών και για την ουσιαστική αναβάθμιση του κράτους πρόνοιας.
Επιμέρους ζητήματα
Σε αυτό το πλαίσιο, καταθέτει αναλυτικές προτάσεις για τα επιμέρους ζητήματα που αφορούν την ανάπτυξη και την επιχειρηματικότητα και συγκεκριμένα σε ό, τι αφορά:
- την αντιμετώπιση της ακρίβειας
- την αξιοποίηση αναπτυξιακών και χρηματοδοτικών εργαλείων
- τη βελτίωση της πρόσβασης των επιχειρήσεων σε πηγές χρηματοδότησης
- τη μείωσης της φορολόγησης, σε συνδυασμό με την εντατικοποίηση της μάχης κατά της φοροδιαφυγής
- τη στήριξη των επιχειρήσεων της Περιφέρειας
- την ενίσχυση του τομέα της μεταποίησης, με οριζόντιες και κλαδικές στρατηγικές
- την αναβάθμιση του πρωτογενή τομέα
- τις πολιτικές για την ποιοτική ανάπτυξη του τουρισμού
- την προώθηση της καινοτομίας
- τη φθηνότερη και φιλική προς το περιβάλλον ενέργεια
- το περιβάλλον και τη βιώσιμη ανάπτυξη
- τη χωροταξική οργάνωση
- την ολοκλήρωση μεγάλων έργων υποδομής στον τομέα των μεταφορών
- την ενίσχυση των δεξιοτήτων των εργαζόμενων και των νεοεισερχόμενων στην αγορά εργασίας
- την αναβάθμιση της δημόσιας διοίκησης
- την ενδυνάμωση των Επιμελητηρίων και αξιοποίηση του αναπτυξιακού τους ρόλου
