Η φοροδιαφυγή των influencers: Πέντε τηλεπαρουσιάστριες, έξι μοντέλα και μία ηθοποιό ελέγχει η ΑΑΔΕ

Πασίγνωστες τηλεπαρουσιάστριες, μοντέλα διεθνούς φήμης, ηθοποιοί, trapers και άλλα πρόσωπα που έχουν βρει επιχειρηματική διέξοδο στον χώρο των μέσων κοινωνικής δικτύωσης βρίσκονται στο στόχαστρο της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ) για τη δράση τους ως influencers. Ο λόγος; Η χλιδάτη ζωή και τα προϊόντα που προβάλλουν στα social media, οι συνεργασίες, η επιχειρηματική τους δραστηριότητα και πολλά άλλα, τα οποία δεν φαίνεται να συνάδουν με τα εισοδήματα που δηλώνουν στην Εφορία.

Για λόγους φορολογικής δικαιοσύνης, αλλά και για να εξασφαλιστούν έσοδα που θα χρηματοδοτήσουν φοροελαφρύνσεις και παροχές που θα εξαγγείλει τον Σεπτέμβριο ο πρωθυπουργός από τη ΔΕΘ, οι μηχανισμοί της ΑΑΔΕ βάζουν στο μικροσκόπιο την προκλητική και επώνυμη φοροδιαφυγή. Αξιοποιώντας τον ειδικό αλγόριθμο του Risk Analysis διεξάγουν ενδελεχείς έρευνες σε 20 influencers. Μια καυτή λίστα που περιλαμβάνει πάνω από 5 παρουσιάστριες, 6 πολύ γνωστά μοντέλα και μία ηθοποιό… επιχειρηματία.

Μετά τα posts η Εφορία

Και οι 20 influencers αφιερώνουν πολύ μεγάλο μέρος της καθημερινότητάς τους για να προβάλλουντις δραστηριότητές τους, αξιοποιώντας τη φήμη τους για εμπορικές συνεργασίες και προώθηση προϊόντων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Για να πέσουν στα μαλακά μάλιστα, ήδη έχει ξεκινήσει ένα «αλισβερίσι» λογιστών και δικηγόρων με την Εφορία, εκπροσωπώντας ελεγχόμενους οι οποίοι αντιλαμβάνονται ότι τους «ακουμπάει» ο έλεγχος προκειμένου (έστω και στο παρά πέντε, πριν τα τελικά πορίσματα) να δείξουν μεταμέλεια ή να καλύψουν εκκρεμότητες που άφησαν ανοικτές κατά την εμπορική τους ενασχόληση με τα social media (ενάρξεις επαγγέλματος, αναδρομικές δηλώσεις συμφωνητικών κ.λπ.) ή να δικαιολογήσουν με κάθε άλλο νομότυπο τρόπο τις πάσης φύσεως «παροχές» (σε είδος ή σε χρήμα) που αντιλαμβάνονται πως θα αποκαλύψει ο έλεγχος.

Δεν είναι όμως μόνο αυτοί που μπαίνουν στο στόχαστρο. Τα ευρήματα που συλλέγει η ΑΑΔΕ για τις μεθόδους και τις συναλλαγές που μετέρχονται οι 20 ελεγχόμενοι θα αποτελέσουν «πυξίδα» και για κύμα ανάλογων ελέγχων που θα επακολουθήσει στη συνέχεια. Το ζήτημα που απασχολεί τις Αρχές και καλούνται να αποδείξουν οι ελεγχόμενοι είναι αν τα έσοδα από αυτές τις δραστηριότητες δηλώνονται νόμιμα ή αποκρύπτονται.

Ελεγχοι με ειδικό λογισμικό

Ο έλεγχος δεν γίνεται τυχαία. Η ΑΑΔΕ έχει στη διάθεσή της λίστες από το υπουργείο Ανάπτυξης με influencers οι οποίοι δεν έχουν πραγματοποιήσει επίσημη έναρξη επιχειρηματικής δραστηριότητας. Το μεγάλο «όπλο» των ελεγκτών της Εφορίας είναι η σύγχρονη τεχνολογία και ο αλγόριθμος ανάλυσης ρίσκου φοροδιαφυγής (Risk Analysis) που έχει αναπτύξει η ΑΑΔΕ, δηλαδή ένα ειδικό λογισμικό που αναλύει και συγκρίνει οικονομικά και ψηφιακά δεδομένα σκανάροντας τραπεζικές συναλλαγές, εισοδήματα και αναρτήσεις στα social media. Στόχος είναι να εντοπιστούν περιπτώσεις όπου τα δηλωθέντα εισοδήματα δεν ανταποκρίνονται στο πολυτελές lifestyle που επιδεικνύουν οι influencers. Η έρευνα της ΑΑΔΕ βασίζεται στο άνοιγμα και σε διασταυρώσεις τραπεζικών καταθέσεων, καταγραφή και συσχέτιση όλων των αναρτήσεων που κάνουν στα social media οι ελεγχόμενοι, αλλά και στην ανάλυση της ροής εσόδων που δηλώνουν από συνεργασίες.

«Ξέχασαν» το ΓΕΜΗ

Από τον έλεγχο στους Ελληνες influencers που πραγματοποίησε αρχικά το υπουργείο Ανάπτυξης διαπιστώθηκε, μεταξύ άλλων, ότι όλοι τους -δηλαδή το 100% του δείγματος- ασκούν εμπορική δραστηριότητα. Ωστόσο, μόλις το 25% -και όχι πάντα με απόλυτα ξεκάθαρο τρόπο- γνωστοποιεί στον καταναλωτή ότι το περιεχόμενο των αναρτήσεων έχει εμπορικό σκοπό (π.χ. περιλαμβάνει διαφημίσεις). Σε ποσοστό 50% (ο ένας στους δύο) δεν δηλώνουν με εμφανή τρόπο στον καταναλωτή την εμπορική τους ιδιότητα. Ενώ από αυτούς που διατηρούν δικές τους ιστοσελίδες εμπορικής πώλησης, μόνο το 50% δηλώνει ότι είναι εγγεγραμμένοι στο Γενικό Εμπορικό Μητρώο (ΓΕΜΗ).

Τις περιπτώσεις αυτές ανέλαβε να διερευνήσει περαιτέρω η ΑΑΔΕ. Η ειδική ομάδα που σαρώνει τα social media με το ρομποτικό σύστημα Τεχνητής Νοημοσύνης, το οποίο τρέχει την εφαρμογή Risk Analysis, ξεχώρισε περιπτώσεις που θεωρούνται πλέον ύποπτες.

Τα βασικά πρόσωπα

Σύμφωνα με πληροφορίες του «ΘEMAτος», ο ελεγκτικός κλοιός σφίγγει, μεταξύ άλλων, και για πολύ γνωστές τηλεπαρουσιάστριες πρωινών και μεσημεριανών εκπομπών, οι οποίες προωθούν ακριβά brands ρούχων, καλλυντικών και αξεσουάρ χωρίς να δηλώνουν τα αντίστοιχα έσοδα.
Συγκεκριμένα:

Παρουσιάστρια πρωινών και μεσημεριανών εκπομπών: Ως influencer προβάλλει συγκεκριμένες μάρκες ρούχων, αξεσουάρ και προϊόντα ομορφιάς μέσω των κοινωνικών δικτύων της.

Παρουσιάστρια lifestyle εκπομπών: Συνεργάζεται με διάφορες εταιρείες προωθώντας όχι μόνο τα προϊόντα που φοράει, αλλά και τα μέρη που επισκέπτεται και διαμένει, παρουσιάζοντας έναν πολυτελή τρόπο ζωής.

Παρουσιάστρια με περιστασιακές τηλεοπτικές εμφανίσεις (πάνελ): Εχει ενσωματώσει διάφορα προϊόντα στο lifestyle της, προωθώντας τα μέσω των αναρτήσεών της στα κοινωνικά μέσα.

Πολύ γνωστό μοντέλο με διεθνή καριέρα και παρουσία σε κοσμικά «events» στην Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό: Εχει συνεργασίες με γνωστές εταιρείες ρούχων και accessorize και συχνά προωθεί προϊόντα πολυτελείας μέσα από αναρτήσεις και συνεργασίες σε social media,

Διάσημο μοντέλο που έχει απασχολήσει έντονα τα lifestyle media με την προσωπική της ζωή: Παράλληλα με τις πασαρέλες, δραστηριοποιείται σε προωθητικές ενέργειες μεγάλων brands καλλυντικών και αξεσουάρ, εμφανιζόμενη σε γνωστές προβεβλημένες εκδηλώσεις.

Γνωστή ηθοποιός με σημαντική παρουσία και επίδραση στα social media: Χρησιμοποιεί τη δημοτικότητά της για εμπορικές συνεργασίες με brands, προωθώντας ρούχα, ταξίδια και προϊόντα.

Η διαδικασία των ελέγχων περιλαμβάνει προηγμένες τεχνικές ανάλυσης, όπως η σύγκριση δηλωμένων εισοδημάτων με τις δαπάνες που κάνουν, η ανάλυση τραπεζικών συναλλαγών και η χαρτογράφηση περιουσιακών στοιχείων. Οι ελεγκτές μελετούν αναρτήσεις στα social media για να εντοπίσουν κρυφές εμπορικές συμφωνίες και εισοδήματα που δεν έχουν δηλωθεί στην Εφορία.

Τους πρόδωσαν οι δαπάνες

Τα πρόστιμα για όσους εντοπίζονται με αδήλωτα εισοδήματα είναι βαριά. Ηδη, γνωστός influencer καλείται να πληρώσει 270.000 ευρώ πρόστιμο, καθώς από τον έλεγχο διαπιστώθηκε ότι απέκρυψε 350.000 ευρώ από πωλήσεις μέσω Instagram.

Οι Αρχές δεν περιορίζονται μόνο στα social media, αλλά εξετάζουν αν και πώς καλύπτονται δαπάνες που κάνουν για πολυτελή διαβίωση, ταξίδια, σκάφη κ.λπ. Για παράδειγμα, ελέγχεται αν οι αγορές ή οι ενοικιάσεις πανάκριβων αυτοκινήτων με τα οποία εμφανίζονται να μετακινούνται γίνονται μέσω «ιδιωτικών συμφωνιών» και προσφορών για σκοπούς προβολής στα social media ή μέσω νόμιμων βραχυχρόνιων μισθώσεων. Η Task Force της ΑΑΔΕ εξετάζει όλες τις μεταβολές της περιουσιακής τους κατάστασης και συγκρίνει αν υποστηρίζονται από τα φορολογηθέντα εισοδήματά τους ή προέρχονται από διαδικτυακές δραστηριότητές τους (όπως αναρτήσεις, συνεργασίες με εταιρείες και διαφημιστικές καμπάνιες) προκειμένου να διαπιστώσει αν τα έσοδα από αυτές τις δραστηριότητες έχουν δηλωθεί σωστά. Με βάση το προφίλ τους, υπολογίζονται τα πιθανά έσοδα βάσει των ακολούθων, των likes που συγκεντρώνουν και του άτυπου «τιμοκαταλόγου» της αγοράς. Ετσι, σχηματίζεται ένα «εκτιμώμενο εισόδημα» για κάθε ελεγχόμενο βάσει των τεχνικών ανάλυσης ρίσκου.

Τους «καίνε» οι ημερομηνίες

Επιπλέον, ερευνώνται οι πιστώσεις, οι αναλήψεις και οι πληρωμές που πραγματοποιούν μέσω τραπεζικών λογαριασμών προκειμένου να διαπιστωθεί αν συμβαδίζουν με τις τακτικές αποδοχές τους και τα ετήσια έσοδα που δηλώνουν στις φορολογικές τους δηλώσεις. Στόχος είναι να αποκαλυφθούν οι δρόμοι του χρήματος και όλες οι κρίσιμες ημερομηνίες στις οποίες φαίνεται να αλλάζουν χέρια χρήματα ή να αποκτώνται περιουσιακά στοιχεία. Με όλα αυτά τα δεδομένα εφαρμόζονται οι έμμεσες τεχνικές ελέγχου, οι οποίες περιλαμβάνουν:

Ανάλυση ρευστότητας: Εξετάζεται η ροή μετρητών του φορολογούμενου συγκρίνοντας τα έσοδα με τις δαπάνες για να διαπιστωθεί αν υπάρχουν ανεξήγητες αυξήσεις ή μειώσεις στη ρευστότητα.

Ανάλυση καθαρής θέσης: Αξιολογείται η μεταβολή της καθαρής περιουσιακής κατάστασης του φορολογούμενου σε μια συγκεκριμένη περίοδο λαμβάνοντας υπόψη τα δηλωθέντα εισοδήματα και τις δαπάνες ώστε να εντοπιστούν πιθανές αδικαιολόγητες αυξήσεις περιουσίας.

Ελεγχο τραπεζικών καταθέσεων και δαπανών σε μετρητά: Συγκρίνονται οι τραπεζικές καταθέσεις και οι αναλήψεις μετρητών με τα δηλωθέντα εισοδήματα και τις δαπάνες για να εντοπιστούν αποκλίσεις που μπορεί να υποδηλώνουν αδήλωτα εισοδήματα.

Σε τέτοιες περιπτώσεις οι ελεγχόμενοι καλούνται να δώσουν εξηγήσεις, αλλά συχνά ομολογούν και οι ίδιοι ότι διέπραξαν φοροδιαφυγή, καταθέτοντας από μόνοι τους τροποποιητικές δηλώσεις φόρου εισοδήματος για να αποφύγουν τα -ακόμα- χειρότερα γι’ αυτούς. Αντιθέτως, στην περίπτωση του γνωστού influencer που πουλούσε ρούχα και αξεσουάρ χωρίς να εκδίδει φορολογικά παραστατικά, ο έλεγχος αποκάλυψε πως μέσα σε δύο έτη είχε αποκρύψει έσοδα ύψους 350.000 ευρώ και κλήθηκε να πληρώσει πρόστιμο 270.000 ευρώ, δηλαδή όχι φόρο στα κέρδη τα οποία απέκρυψε, αλλά σχεδόν το 80% από όλα όσα εισέπραξε.

Εκτός από τους φορολογικού τύπου ελέγχους, η Task Force της ΑΑΔΕ ερευνά και εντοπίζει στις αναρτήσεις τους στα social media, τις φωτογραφίες και τις ημερομηνίες των ταξιδιών τους, για να συνδεθούν και άλλα κοινωνικά γεγονότα ή events όπως, για παράδειγμα, κοσμικές εκδηλώσεις, εγκαίνια, εμπορικές παρουσιάσεις, γάμοι και βαφτίσεις. Ελέγχονται συναλλαγές που μπορεί να γίνονται άτυπα, όπως δαπάνες διαμονής και φιλοξενίας, παροχές σε είδος ή άλλες αμοιβές για τις οποίες δεν εκδίδονται νόμιμα παραστατικά. Η ΑΑΔΕ εστιάζει έτσι σε κάθε πιθανή συγκαλυμμένη εμπορική ή επιχειρηματική δραστηριότητα που ενδέχεται να αποκρύπτεται από τις φορολογικές αρχές.

Οι ακόλουθοι… της Εφορίας

Στη διενέργεια των ελέγχων αξιοποιούνται στελέχη με γνώσεις και εξειδίκευση στις σύγχρονες τεχνολογίες. Τον πυρήνα της ειδικής ομάδας (Task Force) για το μαύρο χρήμα στα social media αποτελούν 7-8 άτομα που υπάγονται στη Διεύθυνση Επιχειρησιακού Σχεδιασμού Ελέγχων (ΔΙΕΣΕΛ). Αυτοί έχουν αναλάβει τον εντοπισμό περιπτώσεων φοροδιαφυγής από influencers, celebrities και άλλους που δραστηριοποιούνται ψηφιακά χωρίς να δηλώνουν τα πραγματικά τους εισοδήματα. Στους ελέγχους αυτούς, η ειδική Task Force της ΑΑΔΕ χρησιμοποιεί προηγμένα εργαλεία data mining, συλλέγοντας στοιχεία από αναρτήσεις, hashtags και mentions που αποκαλύπτουν σχέσεις μεταξύ influencers και brands.

Ακόλουθοι και έσοδα

Nano Influencers
Από 1.000 έως 10.000 ακολούθους, εκτιμώμενα έσοδα από 20 έως 100 ευρώ ανά ανάρτηση
Micro Influencers
Από 10.000 έως 50.000 ακολούθους, έσοδα από 30 έως 200 ευρώ ανά ανάρτηση
Mid-Tier Influencers
Από 50.000 έως 500.000 ακολούθους, έσοδα από 80 έως 650 ευρώ ανά ανάρτηση
Macro Influencers
Από 500.000 έως ένα εκατ. ακολούθους, έσοδα από 150 έως 1.500 ευρώ ανά ανάρτηση
Mega Influencers
Πάνω από ένα εκατομμύριο ακολούθους, έσοδα άνω των 1.500 ευρώ ανά ανάρτηση

Instagram – ανά post
Nano Influencers
€20-€100
Micro Influencers
€100-€500
Mid-tier Influencers
€500-€2.000
Macro Influencers
€2.000-€10.000
Mega Influencers
€10.000+

TikTok – ανά video
Nano Influencers
€50-€200
Micro Influencers
€200-€1.000
Mid-tier Influencers
€1.000-€5.000
Macro Influencers
€5.000-€20.000
Mega Influencers
€20.000+

YouTube – ανά video
Micro Influencers
€200-€1.000
Mid-tier Influencers
€1.000-€5.000
Macro Influencers
€5.000-€20.000
Mega Influencers
€20.000+

Εξτρα Χρεώσεις
Instagram Stories
€50-€2.000
ανάλογα με το μέγεθος του influencer

IG Reels/TikTok Challenges
€500-€10.000

YouTube Sponsorship
(με αναφορά σε video):
+20%-50% στην αρχική τιμή
Πακέτα συνεργασίας (π.χ. τριμηνιαία posts): Συχνά προσφέρονται εκπτώσεις