- Κείμενο- φωτογραφίες: Δημήτρης Σταθόπουλος
Σε μια εποχή όπου η αστικοποίηση αποδυναμώνει συστηματικά τους παραδοσιακούς οικισμούς της ελληνικής υπαίθρου, ένα μικρό ορεινό χωριό της Αρκαδίας διατηρεί ζωντανή την ταυτότητα του, με έναν πρωτότυπο τρόπο. Στη Λάστα, έναν οικισμό με μόλις μία μόνιμη οικογένεια κατοίκων, λειτουργεί ένα παραδοσιακό καφενείο που βασίζεται στην αυτοδιαχείριση και την εμπιστοσύνη μεταξύ των επισκεπτών.
Το καφενείο, τοποθετημένο στρατηγικά δίπλα στον επιβλητικό πέτρινο ναό του Αγίου Γεωργίου που χρονολογείται από το 1876, αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της κεντρικής πλατείας του χωριού. Η πλατεία, στρωμένη με παραδοσιακές πλάκες και σκιασμένη από έναν υπεραιωνόβιο πλάτανο, προσφέρει πανοραμική θέα στις βόρειες πλαγιές του Μαινάλου.
“Πρόκειται για ένα μοναδικό εγχείρημα στην περιοχή”, εξηγεί ο Λάμπρος Παπαλάμπρος, έμπειρος οδηγός πεζοπορίας του Vitina Trekking. “Οι επισκέπτες έχουν πρόσβαση σε όλο τον εξοπλισμό και τα υλικά που χρειάζονται για να απολαύσουν τον καφέ τους, αναλαμβάνοντας οι ίδιοι το ρόλο του καφετζή.”
Το εσωτερικό του καφενείου αποτελεί ένα ζωντανό μουσείο της τοπικής ιστορίας. Οι τοίχοι είναι διακοσμημένοι με ασπρόμαυρες φωτογραφίες που απεικονίζουν στιγμές από το παρελθόν του χωριού, παραδοσιακά υφαντά και προσωπογραφίες σημαντικών προσώπων της κοινότητας. Ένα vintage ραδιόφωνο-κασετόφωνο στέκει σαν σιωπηλός μάρτυρας μιας άλλης εποχής, ενώ παραδοσιακά επιτραπέζια παιχνίδια – τάβλι, τράπουλες και άλλα – περιμένουν υπομονετικά τους επόμενους παίκτες.
Εθελοντικές συνεισφορές των θαμώνων
Η διατήρηση του χώρου βασίζεται στην κοινωνική συνείδηση των επισκεπτών. Δίπλα στον ξύλινο πάγκο της κουζίνας, ένας διακριτικός κουμπαράς με την επιγραφή “ταμείο” δέχεται τις εθελοντικές συνεισφορές των θαμώνων για τη συντήρηση του ιστορικού καφενείου. Οι πολύχρωμες ξύλινες καρέκλες, διατεταγμένες γύρω από τα παραδοσιακά τραπέζια, δημιουργούν μια ζεστή και φιλόξενη ατμόσφαιρα. Η μοναδική υποχρέωση των επισκεπτών είναι να αφήσουν το χώρο όπως τον βρήκαν – καθαρό και τακτοποιημένο – διατηρώντας έτσι τη μαγεία του χώρου για τους επόμενους επισκέπτες.
Το καφενείο γνωρίζει τη μεγαλύτερη κινητικότητά του κατά τους θερινούς μήνες, με αποκορύφωμα το παραδοσιακό πανηγύρι του Δεκαπενταύγουστου. Τότε, το χωριό ζωντανεύει καθώς συγκεντρώνονται εδώ απόδημοι Λαστιώτες από κάθε γωνιά της Ελλάδας, αλλά και του εξωτερικού, διατηρώντας ζωντανούς τους δεσμούς με τον τόπο καταγωγής τους.
Το παλιό δημοτικό σχολείο του χωριού, που βρίσκεται σε διαδικασία μετατροπής σε ξενώνα, υπόσχεται να προσθέσει μια ακόμη διάσταση στην επισκεψιμότητα της περιοχής. Η πρωτοβουλία αυτή, σε συνδυασμό με το αυτοδιαχειριζόμενο καφενείο, αποτελεί παράδειγμα του πώς οι μικρές κοινότητες μπορούν να διατηρήσουν τη ζωντάνια τους παρά τις προκλήσεις της σύγχρονης εποχής.
Η εμπειρία στο καφενείο της Λάστας αποτελεί μια αυθεντική βουτιά στην παράδοση της ελληνικής υπαίθρου, όπου η εμπιστοσύνη, η συνείδηση και η διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς συνυπάρχουν αρμονικά. Είναι ένας χώρος που θυμίζει έντονα σκηνικό από κλασική ελληνική ταινία, αποδεικνύοντας πως η μαγεία της απλότητας και της αυθεντικότητας εξακολουθεί να υπάρχει στις γωνιές της ορεινής Ελλάδας.
