Ψυχική υγεία και εργασία: H ειδική περίπτωση των startups
Το ελληνικό startup οικοδόμημα φαίνεται πως προσελκύει εγχώριους και διεθνείς επενδυτές που χρηματοδοτούν και εξαγοράζουν πολλές από αυτές τις νεοφυείς επιχειρήσεις, οι οποίες πλέον βρίσκονται υπό τη σκέπη μεγάλων ομίλων και κολοσσιαίων επιχειρήσεων.
Σύμφωνα με οικονομικά στοιχεία από το ελληνικό επενδυτικό κεφάλαιο “Marathon Venture Capital”, από τις αρχές του 2025, νεοφυείς επιχειρήσεις με ελληνική βάση άντλησαν 28 εκατ. ευρώ από 11 διεθνείς και εγχώριους επενδυτές. Aπό το σύνολο αυτών των εταιρειών, περίπου 18 εκατ.ευρώ έχουν συγκεντρώσει εταιρείες με έδρα/παρουσία στην Ελλάδα ενώ επιχορηγήσεις έλαβαν και startups Ελλήνων ιδρυτών που δεν βρίσκονται στη χώρα μας. Στοιχεία της έκθεσης “Startups in Greece 2024-2025“, η οποία συντάχθηκε από την ομάδα του Found.ation σε συνεργασία με το EIT Digital, αναφέρουν ότι οι τομείς με τις περισσότερες χρηματοδοτήσεις ήταν η Τεχνητή Νοημοσύνη (ΑΙ), η Βιοτεχνολογία και η Υγειονομική Τεχνολογία.
Μια σημαντική πτυχή της λειτουργίας αυτών των επιχειρήσεων είναι το γεγονός πως απαιτούνται κεφάλαια και συχνά τα μέλη τους πρέπει να πείσουν τους υποψήφιους χρηματοδότες για την αξία μιας ενδεχόμενης επιχορήγησης. Η εξασφάλιση βιώσιμου κεφαλαίου και η εύρεση των κατάλληλων εταίρων για περαιτέρω επέκταση μπορεί να δημιουργήσει επιπρόσθετο στρες στους εργαζόμενους.
Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της εργασίας σε νεοφυείς επιχειρήσεις
Οι εργαζόμενοι στις startups είναι συνήθως άτομα ταλαντούχα, με υψηλή κατάρτιση που συχνά δεν ακολουθούν τις κλασικές νόρμες εργασίας. Το ύφος της εργασίας τους απαιτεί ταχείς και ευέλικτους ρυθμούς, όμως αυτά τα ειδικά χαρακτηριστικά μπορούν τελικά να συμβάλλουν στην εξουθένωση και στην καταπόνηση της ψυχικής υγείας, αν γίνουν ανεξέλεγκτα. Σε αντίθεση με τους πιο κλασικά δομημένους οργανισμούς, οι εργαζόμενοι σε νεοφυείς επιχειρήσεις συχνά δουλεύουν για να καλύψουν διάφορους ρόλους καθώς η νοοτροπία της επιχείρησης είναι αυτή του multitasking.
Αυτός ο έντονος ρυθμός, σε συνδυασμό με την αβεβαιότητα και την αστάθεια που χαρακτηρίζει το οικοσύστημα των startups, θα μπορούσε τελικά να οδηγήσει σε στρες, ψυχολογική πίεση ακόμη και σε κατάθλιψη για ορισμένους. Σύμφωνα με δεδομένα από το Forbes, οι βασικοί στρεσογόνοι παράγοντες για τους εργαζόμενους σε startups συνοψίζονται ως εξής:
Εργασιακή ανασφάλεια: Σε νεοσύστατες επιχειρήσεις, ειδικά στα πρώτα στάδια μπορεί να επικρατεί χρηματοοικονομική αστάθεια που πυροδοτεί κλίμα αβεβαιότητας για την επόμενη ημέρα.
Θολά όρια μεταξύ εργασίας και προσωπικής ζωής: Καθώς οι απαιτήσεις είναι υψηλές, οι εργαζόμενοι σε startups ενδεχεται να δυσκολεύονται να διατηρήσουν μια υγιή ισορροπία μεταξύ της επαγγελματικής και της προσωπικής ζωής, ειδικά στο ξεκίνημα της επιχείρησης που οι απαιτήσεις είναι πολλαπλές.
Υψηλές προσδοκίες και εντατικό περιβάλλον εργασίας: Στις νεοσύστατες επιχειρήσεις οι εργαζόμενοι συχνά αντιμετωπίζουν ασφυκτικές προθεσμίες, υψηλές προσδοκίες και πίεση για απόδοση ενώ η δαμόκλειος σπάθη της εύρεσης επενδυτών είναι πανταχού παρούσα.
Συνεχές κυνήγι της καινοτομίας και ο φόβος αποτυχίας: Η φύση των startups μπορεί να οδηγήσει σε υπερεργασία υπό τον φόβο αποτυχίας ή υπό την πίεση να βρίσκονται στην αιχμή της πρωτοπορίας, κάτι που μπορεί να λειτουργήσει τελικά ως παράγοντας άγχους.
Η ψυχική υγεία είναι σημαντική σε κάθε μορφή εργασίας
Ειδικοί από το Jobseeker.com , μέσα από τα ευρήματα της πρόσφατης έρευνάς τους με τίτλο “Good Jobs of the Future” υπογραμμίζουν τον κρίσιμο ρόλο των παροχών ψυχικής υγείας στο εργασιακό περιβάλλον και καταλήγουν στο συμπέρασμα πως η καλή ψυχική υγεία δεν είναι πια πολυτέλεια αλλά προαπαιτούμενο για μια «καλή δουλειά». Από τα στοιχεία της έρευνάς τους φαίνεται πως ένα πολύ μεγάλο ποσοστό της τάξης του 77% των επαγγελματιών, αξιολογεί τις παροχές που στηρίζουν την ψυχική υγεία ως άκρως απαραίτητες για την ικανοποίηση από την εργασία του.
Αυτά τα ευρήματα ενισχύουν και τα συμπεράσματα για την ψυχική υγεία – ευεξία των εργαζόμενων στην Ελλάδα, όπως καταγράφηκαν από έρευνα της ΕΥ Ελλάδος, της Hellas EAP και του Εργαστηρίου Πειραματικής Ψυχολογίας του Τμήματος Ψυχολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Η έρευνα αναδεικνύει το θετικό εργασιακό περιβάλλον και την ψυχική υγεία ως προτεραιότητες για τους Έλληνες εργαζόμενους, με τρεις στους τέσσερις (75%) να δηλώνουν ότι ενδιαφέρονται περισσότερο για την ψυχική υγεία,σε σχέση με το παρελθόν.
Ο ρόλος της ηγεσίας στην προώθηση της ευημερίας των εργαζομένων
Η προτεραιοποίηση της ψυχική υγείας αποτελεί κλειδί για ικανοποιημένους και παραγωγικούς εργαζόμενους. H εταιρική κουλτούρα ξεκινά από τους ιδρυτές των startups, γεγονός που σημαίνει πως αν οι ίδιοι δίνουν προτεραιότητα στην ευημερία και την ψυχική υγεία, οι εργαζόμενοί τους είναι πιο πιθανό να αισθανθούν υποστήριξη στο περιβάλλον που καλούνται να εργαστούν. Η αγνόηση ή η υποβάθμιση αυτού του κρίσιμου ζητήματος μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες—όχι μόνο για την υγεία των εργαζομένων αλλά και για την ίδια την επιχείρηση,όπως επισημαίνεται και στην έρευνα του Jobseeker.com. Η επαγγελματική εξουθένωση και η κακή ψυχολογία οδηγούν σε ένα εργασιακό περιβάλλον που επικρατεί ένταση και δυσαρέσκεια, άρα και μειωμένη παραγωγικότητα.
Αναγνώριση της συνεισφοράς των εργαζομένων: Ένας άλλος τρόπος που συμβάλλει στην ενίσχυση της καλής ψυχικής υγείας στην εργασία είναι η κατανόηση από την πλευρά των εργαζομένων πως η εργασία τους συνεισφέρει στη συνολική αποστολή και το όραμα της επιχείρησης. Νιώθοντας χρήσιμοι και πολύτιμοι, οι εργαζόμενοι αντλούν ηθική ικανοποίηση και αποκτούν αυτοπεποίθηση.
Εφαρμογή ορίων και σαφών καθηκόντων: Αν μέσα στην καθημερινότητα όλοι κάνουν “λίγο απ΄όλα” τότε σίγουρα ο φόρτος εργασίας θα γίνει υπερβολικός. Οι υπεύθυνοι θα πρέπει να θέτουν σαφείς προσδοκίες από κάθε εργαζόμενο και να διασφαλίζουν πως οι ευθύνες κατανέμονται δίκαια. Η εργασία σε ένα οργανωμένο πλαίσιο, όχι μόνο θα μειώσει το άγχος, αλλά θα αυξήσει την ικανοποίηση από την εργασία και την παραγωγικότητα.
Δημιουργία μιας εταιρικής κουλτούρας ανοικτού χαρακτήρα και αποδοχής: Οι υπεύθυνοι καλό θα είναι να επιδιώκουν τη δημιουργία ενός περιβάλλοντος όπου οι εργαζόμενοι νιώθουν άνετα να συζητούν για τα θέματα της ψυχική τους υγείας χωρίς αμηχανία και γιατί όχι, να μπορούν να βρουν έγκαιρα βοήθεια από τους ειδικούς.
Το περιβάλλον των startups είναι δυναμικό και έχει τα δικά του μοναδικά χαρακτηριστικά. Ωστόσο το να νιώθει κάποιος εργαζόμενος καλά στη δουλειά του, είναι σημαντικό όποιο και αν είναι το είδος της εργασίας του. Καθώς η δημόσια συζήτηση γύρω από την ψυχική υγεία εξελίσσεται, οι ιδρυτές των startup έχουν μια μοναδική ευκαιρία να αναδιαμορφώσουν τους οργανισμούς τους καθώς μακροπρόθεσμα μια ικανοποιημένη και αφοσιωμένη ομάδα είναι πάντα το σπουδαιότερο κεφάλαιο στο ταξίδι κάθε επιχείρησης.
